0:00:06.698,0:00:08.793
Co sprawia, że książka jest książką?

0:00:08.793,0:00:12.828
Czy książką jest wszystko,[br]co przechowuje i przekazuje informacje?

0:00:12.828,0:00:14.509
Czy ma to związek z papierem,

0:00:14.509,0:00:15.236
oprawą,

0:00:15.236,0:00:15.984
czcionką,

0:00:15.984,0:00:16.736
atramentem,

0:00:16.736,0:00:17.973
ciężarem w rękach,

0:00:17.973,0:00:19.803
zapachem stron?

0:00:19.803,0:00:21.112
Czy to jest książka?

0:00:21.112,0:00:22.486
Prawdopodobnie nie.

0:00:22.486,0:00:23.483
A to?

0:00:23.483,0:00:25.033
Żeby odpowiedzieć na te pytania,

0:00:25.033,0:00:27.525
musimy cofnąć się do początków książek

0:00:27.525,0:00:30.698
i zrozumieć, jak te elementy[br]po połączeniu stworzyły coś więcej

0:00:30.698,0:00:33.240
niż sumę różnych części.

0:00:33.240,0:00:36.859
Najstarszym przedmiotem,[br]który uważamy za książkę jest kodeks,

0:00:36.859,0:00:39.949
stos stron zszytych wzdłuż jednego boku.

0:00:39.949,0:00:42.395
Ale prawdziwym punktem[br]zwrotnym w historii książki

0:00:42.395,0:00:46.575
była prasa drukarska Johannesa[br]Gutenberga w połowie XV wieku.

0:00:46.575,0:00:51.642
Ideę ruchomej czcionki wynaleziono[br]dużo wcześniej w kulturze wschodniej,

0:00:51.642,0:00:55.833
ale wprowadzenie prasy[br]Gutenberga było kluczowe.

0:00:55.833,0:00:59.949
Nagle elitarna klasa[br]mnichów i klasa rządząca

0:00:59.949,0:01:02.531
straciła kontrolę nad produkcją tekstów.

0:01:02.531,0:01:04.328
Wiadomości łatwiej rozpowszechniano,

0:01:04.328,0:01:07.333
stale kopiowano,

0:01:07.333,0:01:10.432
drukarnie pojawiały się w całej Europie.

0:01:10.432,0:01:15.268
W pewnych aspektach znamy[br]wynik tego wzrostu popularności,

0:01:15.268,0:01:17.949
ale nie we wszystkich.

0:01:17.949,0:01:22.796
Szkieletem książki jest papier,[br]czcionka i okładka.

0:01:22.796,0:01:27.040
Ponad 2000 lat temu Chińczycy wynaleźli[br]papier jako powierzchnię do pisania,

0:01:27.044,0:01:30.516
którą wcześniej był papirus[br]używany w Egipcie.

0:01:30.516,0:01:33.947
Jednak do XVI wieku[br]Europejczycy pisali głównie

0:01:33.947,0:01:35.646
na cienkich drewnianych arkuszach

0:01:35.646,0:01:36.906
i wytrzymałym pergaminie

0:01:36.906,0:01:39.176
zrobionym z rozciągniętej skóry zwierząt.

0:01:39.176,0:01:43.022
W końcu papier stał się[br]popularny w Europie,

0:01:43.022,0:01:47.673
zastępując pergamin,[br]bo był tańszy w hurcie.

0:01:47.673,0:01:51.576
Atrament wytwarzano mieszając[br]barwniki roślinne i zwierzęce

0:01:51.576,0:01:53.046
z wodą lub winem.

0:01:53.046,0:01:56.339
Woda nie przywierała[br]do metalowej czcionki drukarskiej,

0:01:56.339,0:02:00.144
więc używanie prasy drukarskiej wymagało[br]przejścia na atrament o oleistej bazie.

0:02:00.144,0:02:03.513
Drukarze używali atramentu[br]z mieszaniny sadzy z lamp,

0:02:03.513,0:02:04.395
terpentyny

0:02:04.395,0:02:06.138
i oleju z drzewa orzechowego.

0:02:06.138,0:02:08.236
A co z rozmiarem i rodzajem czcionki?

0:02:08.236,0:02:12.577
Pierwsze ruchome czcionki[br]składały się z odwróconych liter

0:02:12.577,0:02:16.673
odlanych ze stopów ołowiu.

0:02:16.673,0:02:19.147
Były robione ręcznie i drogie,

0:02:19.147,0:02:22.865
a wzory tak różne, jak ludzie,[br]którzy rzeźbili ich formy.

0:02:22.865,0:02:27.151
Standaryzacja była niemożliwa[br]aż do czasu masowej produkcji

0:02:27.151,0:02:30.830
i stworzenia łatwo dostępnego[br]systemu przetwarzania tekstu.

0:02:30.830,0:02:33.690
Style stworzył Nicolas Jenson.

0:02:33.690,0:02:36.230
Rozwinął dwa rodzaje rzymskiej czcionki,

0:02:36.230,0:02:38.610
co doprowadziło do powstania wielu innych,

0:02:38.610,0:02:41.248
w tym znanej Times Roman.

0:02:41.248,0:02:44.013
Coś musiało to wszystko trzymać.

0:02:44.013,0:02:46.399
Jeszcze pod koniec XV wieku

0:02:46.399,0:02:48.732
okładki były drewniane

0:02:48.732,0:02:51.045
lub ze sklejonych razem stron.

0:02:51.045,0:02:54.698
Później zastąpiono je[br]tekturowymi włóknami,

0:02:54.698,0:02:59.482
pierwotnie przeznaczonymi do opraw[br]wysokiej jakości pod koniec XVII wieku,

0:02:59.482,0:03:02.947
a później jako tańszy odpowiednik.

0:03:02.947,0:03:06.550
Dziś okładki są elementem reklamy,

0:03:06.550,0:03:10.304
ale kiedyś robiono je na zamówienie.

0:03:10.304,0:03:12.839
Nawet grzbiet książki ma swoją historię.

0:03:12.839,0:03:16.406
Początkowo nie uznawano ich[br]za estetycznie ważne.

0:03:16.406,0:03:19.743
Pierwsze grzbiety były płaskie,[br]a nie zaokrąglone.

0:03:19.743,0:03:22.516
Książki łatwiej się czytało,

0:03:22.516,0:03:25.522
bo leżały płasko na stole.

0:03:25.522,0:03:30.453
Jednak takie grzbiety łatwo[br]ulegały zniszczeniu w codziennym użytku.

0:03:30.453,0:03:32.580
Zaokrąglone grzbiety[br]rozwiązały ten problem,

0:03:32.580,0:03:34.555
choć powstały inne problemy,

0:03:34.555,0:03:37.389
bo książki same się zamykały.

0:03:37.389,0:03:39.263
Jednak elastyczność była ważniejsza,

0:03:39.263,0:03:41.609
szczególnie dla zajętego czytelnika.

0:03:41.609,0:03:45.266
Książki rozwijają się[br]i zamieniamy oprawione strony

0:03:45.266,0:03:47.855
na płaskie wyświetlacze[br]i elektroniczny tusz.

0:03:47.855,0:03:50.953
Czy te przedmioty i pliki są książkami?

0:03:50.953,0:03:52.436
Czy dotyk okładki

0:03:52.436,0:03:55.738
lub zapach stron dodaje[br]czegoś do doświadczenia?

0:03:55.738,0:03:58.837
Czy magia jest zaklęta tylko w słowach,

0:03:58.837,0:04:01.018
niezależnie od ich prezentacji?