WEBVTT

00:00:06.698 --> 00:00:08.793
Τι κάνει ένα βιβλίο, βιβλίο;

00:00:08.793 --> 00:00:12.828
Είναι μόνο οτιδήποτε αποθηκεύει 
και μεταφέρει πληροφορίες;

00:00:12.828 --> 00:00:14.509
Ή μήπως έχει να κάνει με το χαρτί,

00:00:14.509 --> 00:00:15.236
το δέσιμο,

00:00:15.236 --> 00:00:15.984
τα γράμματα,

00:00:15.984 --> 00:00:16.736
τη μελάνη,

00:00:16.736 --> 00:00:18.033
το βάρος του στα χέρια σας,

00:00:18.033 --> 00:00:19.803
τη μυρωδιά των σελίδων;

00:00:19.803 --> 00:00:21.112
Αυτό είναι βιβλίο;

00:00:21.112 --> 00:00:22.486
Μάλλον όχι.

00:00:22.486 --> 00:00:23.333
Μήπως είναι αυτό;

00:00:23.333 --> 00:00:24.793
Για να βρούμε τις απαντήσεις,

00:00:24.793 --> 00:00:27.525
πρέπει να πάμε πίσω 
στην αρχή του βιβλίου όπως το ξέρουμε

00:00:27.525 --> 00:00:30.698
και να καταλάβουμε πώς αυτά στοιχεία 
ενώνονται για να φτιάξουν

00:00:30.698 --> 00:00:33.240
κάτι περισσότερο
από το σύνολο των μερών του.

00:00:33.240 --> 00:00:36.859
Το πρώτο αντικείμενο που μπορούμε 
να σκεφτούμε ως βιβλίο είναι ο κώδικας,

00:00:36.859 --> 00:00:39.949
μια στοίβα από σελίδες δεμένες στην άκρη.

00:00:39.949 --> 00:00:42.395
Αλλά το σημείο καμπής 
στην ιστορία του βιβλίου

00:00:42.395 --> 00:00:46.575
ήταν το τυπογραφικό πιεστήριο του Ιωάννη
Γουτεμβέργιου στα μέσα του 15ου αιώνα.

00:00:46.575 --> 00:00:51.642
Η ιδέα του κινητού τυπογραφικού στοιχείου
είχε εφευρεθεί νωρίτερα στην Ανατολή,

00:00:51.642 --> 00:00:55.833
αλλά η εισαγωγή του πιεστηρίου 
του Γουτεμβέργιου είχε βαθιά επίδραση.

00:00:55.833 --> 00:00:59.629
Ξαφνικά, η ελίτ τάξη μοναχών 
και η κυρίαρχη τάξη

00:00:59.629 --> 00:01:02.241
δεν είχαν πλέον τον έλεγχο 
της παραγωγής κειμένων.

00:01:02.241 --> 00:01:04.418
Τα μηνύματα μπορούσαν 
να διαδοθούν πιο εύκολα

00:01:04.418 --> 00:01:07.333
και μπορούσαν να παράγονται 
συνεχώς αντίγραφα,

00:01:07.333 --> 00:01:10.432
έτσι εκδοτικοί οίκοι άρχισαν 
να εμφανίζονται σε όλη την Ευρώπη.

00:01:10.432 --> 00:01:15.268
Το προϊόν αυτής της βιβλιογραφικής άνθισης
μας είναι γνωστό από κάποιες απόψεις,

00:01:15.268 --> 00:01:17.949
αλλά αισθητά διαφορετικό από άλλες.

00:01:18.779 --> 00:01:22.796
Ο σκελετός του βιβλίου είναι το χαρτί, 
το τυπογραφικό στοιχείο, και το εξώφυλλο.

00:01:22.796 --> 00:01:27.044
Πριν από 2.000 χρόνια, στην Κίνα 
εφευρέθηκε το χαρτί ως επιφάνεια γραφής,

00:01:27.044 --> 00:01:30.516
κάτι που εμφανίστηκε χρονικά
μετά από τον Αιγυπτιακό πάπυρο.

00:01:30.516 --> 00:01:32.707
Ωστόσο, μέχρι τον 16ο αιώνα,

00:01:32.707 --> 00:01:35.236
οι Ευρωπαίοι έγραφαν κυρίως 
πάνω σε λεπτά φύλλα ξύλου

00:01:35.236 --> 00:01:39.176
και σε ανθεκτικές περγαμηνές που ήταν 
φτιαγμένες από τεντωμένα δέρματα ζώων.

00:01:39.176 --> 00:01:43.022
Τελικά, η δημοφιλία του χαρτιού 
απλώθηκε σ' όλη την Ευρώπη,

00:01:43.022 --> 00:01:47.673
αντικαθιστώντας την περγαμηνή στις 
εκτυπώσεις γιατί ήταν πολύ φτηνότερο.

00:01:47.673 --> 00:01:49.916
Οι μελάνες φτιάχνονταν από την ανάμιξη

00:01:49.916 --> 00:01:53.046
οργανικών βαφών ζωικής και φυτικής
προέλευσης με νερό ή κρασί,

00:01:53.046 --> 00:01:55.579
αλλά αφού το νερό δεν κολλάει 
στα μεταλλικά στοιχεία,

00:01:55.579 --> 00:02:00.144
η χρήση του πιεστηρίου απαιτούσε
αλλαγή σε μελάνες με βάση το λάδι.

00:02:00.144 --> 00:02:03.513
Οι τυπογράφοι χρησιμοποιούσαν 
μαύρη μελάνη από ένα μείγμα αιθάλης,

00:02:03.513 --> 00:02:04.395
νέφτι,

00:02:04.395 --> 00:02:05.838
και έλαιο καρυδιάς.

00:02:05.838 --> 00:02:08.236
Και το μέγεθος της γραμματοσειράς 
και τα στοιχεία;

00:02:08.236 --> 00:02:12.577
Τα πρώτα κινητά τυπογραφικά στοιχεία 
αποτελούνταν από ανάποδα γράμματα

00:02:12.577 --> 00:02:16.813
καλουπωμένα σε ανάγλυφα πάνω σε βάσεις 
από κράματα μόλυβδου.

00:02:16.813 --> 00:02:18.777
Ήταν χειροποίητα και ακριβά,

00:02:18.777 --> 00:02:22.965
και τα σχέδια ήταν τόσο αλλιώτικα όσο και
οι άνθρωποι που έφτιαχναν τα καλούπια.

00:02:22.965 --> 00:02:27.151
Η τυποποίηση δεν ήταν πραγματικά εφικτή 
μέχρι τη μαζική παραγωγή

00:02:27.151 --> 00:02:30.310
και τη δημιουργία ενός προσιτού 
συστήματος επεξεργασίας κειμένου.

00:02:30.310 --> 00:02:36.230
Το στυλ το χρωστάμε στον Νίκολας Τζένσον
για την ανάπτυξη δύο τύπων γραμματοσειράς

00:02:36.230 --> 00:02:38.610
που οδήγησε σε χιλιάδες άλλους,

00:02:38.610 --> 00:02:41.248
συμπεριλαμβανομένων 
και των γνωστών Times Roman.

00:02:41.248 --> 00:02:44.013
Κάτι έπρεπε να συγκρατήσει όλα αυτά μαζί,

00:02:44.013 --> 00:02:46.399
και μέχρι τα τέλη του 15ου αιώνα,

00:02:46.399 --> 00:02:48.732
τα εξώφυλλα ήταν είτε από ξύλο,

00:02:48.732 --> 00:02:51.045
είτε από φύλλα χαρτιού επικολλημένα μαζί.

00:02:51.045 --> 00:02:54.698
Αυτά τελικά θ' αντικαθίστανται 
από χονδρά χαρτόνια από ίνες λιναριού,

00:02:54.698 --> 00:02:59.482
που προορίζονταν για υψηλής ποιότητας 
βιβλιοδεσίες στα τέλη του 17ου αιώνα,

00:02:59.482 --> 00:03:02.947
αλλά αργότερα ως μια φθηνότερη επιλογή.

00:03:02.947 --> 00:03:06.550
Κι ενώ η σημερινή μαζική παραγωγή 
εξωφύλλων είναι εργαλείο μάρκετινγκ

00:03:06.550 --> 00:03:10.304
τα σχέδια των εξώφυλλων των πρώτων 
βιβλίων γίνονταν κατά παραγγελία.

00:03:10.304 --> 00:03:12.839
Ακόμα και οι ράχες των βιβλίων 
έχουν ιστορία.

00:03:12.839 --> 00:03:16.406
Αρχικά, δεν θεωρούνταν 
αισθητικά σημαντικές,

00:03:16.406 --> 00:03:19.743
και οι πρώτες ήταν επίπεδες
παρά στρογγυλεμένες.

00:03:19.743 --> 00:03:22.516
Ο επίπεδος τύπος έκανε τα βιβλία 
πιο ευανάγνωστα

00:03:22.516 --> 00:03:25.522
επιτρέποντας στο βιβλίο να στέκεται 
εύκολα πάνω στο τραπέζι.

00:03:25.522 --> 00:03:30.453
Αλλά καταστρέφονταν εύκολα από 
την καταπόνηση της φυσιολογικής χρήσης.

00:03:30.453 --> 00:03:32.580
Ο στρογγυλεμένος τύπος 
έλυσε αυτό το ζήτημα,

00:03:32.580 --> 00:03:34.555
παρόλο που νέα προβλήματα εμφανίστηκαν,

00:03:34.555 --> 00:03:37.389
όπως το να κλείνει μόνο του το βιβλίο.

00:03:37.389 --> 00:03:39.263
Αλλά η ευλυγισία ήταν πιο σημαντική,

00:03:39.263 --> 00:03:41.609
ειδικά για τον εν κινήσει αναγνώστη.

00:03:41.609 --> 00:03:45.266
Καθώς το βιβλίο εξελίσσεται και 
αντικαθιστούμε τα δεμένα βιβλία

00:03:45.266 --> 00:03:47.855
με επίπεδες οθόνες και 
ηλεκτρονικές μελάνες,

00:03:47.855 --> 00:03:50.953
είναι αυτά τα αντικείμενα και αρχεία 
πραγματικά βιβλία;

00:03:50.953 --> 00:03:52.436
Η αίσθηση του εξωφύλλου

00:03:52.436 --> 00:03:55.738
ή η μυρωδιά του χαρτιού προσθέτει
κάτι ουσιαστικό στην εμπειρία;

00:03:55.738 --> 00:03:58.837
Ή μήπως η μαγεία ζει 
μόνο ανάμεσα στις λέξεις,

00:03:58.837 --> 00:04:01.288
άσχετα με το πώς παρουσιάζονται;