[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.97,0:00:04.97,Default,,0000,0000,0000,,Ik vind het geweldig om jullie te spreken \Nvia deze hightech methode.
Dialogue: 0,0:00:06.17,0:00:08.08,Default,,0000,0000,0000,,Van alle mensen die ooit hebben geleefd,
Dialogue: 0,0:00:08.10,0:00:09.87,Default,,0000,0000,0000,,zou de overgrote meerderheid
Dialogue: 0,0:00:09.87,0:00:15.08,Default,,0000,0000,0000,,onbegrijpelijk hebben gevonden\Nwat we hier aan het doen zijn.
Dialogue: 0,0:00:15.76,0:00:18.75,Default,,0000,0000,0000,,Want duizenden eeuwen lang,
Dialogue: 0,0:00:18.78,0:00:21.71,Default,,0000,0000,0000,,in de donkere tijd\Nvoor de wetenschappelijke revolutie
Dialogue: 0,0:00:21.74,0:00:23.54,Default,,0000,0000,0000,,en de Verlichting,
Dialogue: 0,0:00:23.57,0:00:26.45,Default,,0000,0000,0000,,hadden mensen lage verwachtingen -
Dialogue: 0,0:00:26.45,0:00:27.76,Default,,0000,0000,0000,,voor hun leven,
Dialogue: 0,0:00:27.76,0:00:29.58,Default,,0000,0000,0000,,voor het leven van hun nakomelingen.
Dialogue: 0,0:00:29.60,0:00:31.44,Default,,0000,0000,0000,,In feite verwachtten ze
Dialogue: 0,0:00:31.47,0:00:35.91,Default,,0000,0000,0000,,dat er nooit iets wezenlijk nieuws \Nof beters verwezenlijkt zou kunnen worden.
Dialogue: 0,0:00:36.85,0:00:41.83,Default,,0000,0000,0000,,Dit pessimisme valt al op in de Bijbel,
Dialogue: 0,0:00:41.86,0:00:46.07,Default,,0000,0000,0000,,in een van de weinige Bijbelse passages \Nmet een genoemde auteur.
Dialogue: 0,0:00:46.09,0:00:49.72,Default,,0000,0000,0000,,Hij heet Qohelet \Nen is een raadselachtige figuur.
Dialogue: 0,0:00:50.17,0:00:54.46,Default,,0000,0000,0000,,Hij schreef: "Wat was, is wat zal zijn,
Dialogue: 0,0:00:55.13,0:00:58.20,Default,,0000,0000,0000,,en wat gedaan is, \Nis wat er zal gedaan worden;
Dialogue: 0,0:00:58.74,0:01:01.43,Default,,0000,0000,0000,,er is niets nieuws onder de zon."
Dialogue: 0,0:01:02.14,0:01:06.36,Default,,0000,0000,0000,,Is er iets waarvan men zegt: \N"Kijk, dit is nieuw"?
Dialogue: 0,0:01:06.38,0:01:10.43,Default,,0000,0000,0000,,Nee, dat was al gedaan \Nin de eeuwen die voor ons kwamen.
Dialogue: 0,0:01:11.43,0:01:16.30,Default,,0000,0000,0000,,Qohelet beschreef \Neen wereld zonder vernieuwing.
Dialogue: 0,0:01:17.25,0:01:20.53,Default,,0000,0000,0000,,Met vernieuwing bedoel ik iets nieuws \Nin de zin van Qohelet,
Dialogue: 0,0:01:20.55,0:01:23.17,Default,,0000,0000,0000,,niet alleen iets dat is veranderd,
Dialogue: 0,0:01:23.20,0:01:26.70,Default,,0000,0000,0000,,maar een significante verandering \Nmet blijvende gevolgen,
Dialogue: 0,0:01:26.72,0:01:28.90,Default,,0000,0000,0000,,waarvan mensen echt zouden zeggen:
Dialogue: 0,0:01:28.92,0:01:30.90,Default,,0000,0000,0000,,"Kijk, dit is nieuw"
Dialogue: 0,0:01:30.92,0:01:33.09,Default,,0000,0000,0000,,en liefst ook ‘goed’.
Dialogue: 0,0:01:34.06,0:01:38.92,Default,,0000,0000,0000,,Puur willekeurige veranderingen \Nzijn dus geen vernieuwing.
Dialogue: 0,0:01:38.94,0:01:41.04,Default,,0000,0000,0000,,OK, Heraclitus zei wel
Dialogue: 0,0:01:41.04,0:01:44.17,Default,,0000,0000,0000,,dat een mens geen twee keer \Nin dezelfde rivier kan stappen,
Dialogue: 0,0:01:44.17,0:01:47.14,Default,,0000,0000,0000,,want het is niet dezelfde rivier \Nen hij is niet dezelfde man.
Dialogue: 0,0:01:47.31,0:01:51.40,Default,,0000,0000,0000,,Maar als de rivier willekeurig verandert,
Dialogue: 0,0:01:51.42,0:01:53.82,Default,,0000,0000,0000,,is het echt wel dezelfde rivier.
Dialogue: 0,0:01:54.46,0:02:00.40,Default,,0000,0000,0000,,Als echter een idee in een geest \Nzich verspreidt naar andere geesten
Dialogue: 0,0:02:00.42,0:02:03.20,Default,,0000,0000,0000,,en levens voor generaties verandert,
Dialogue: 0,0:02:03.23,0:02:04.73,Default,,0000,0000,0000,,dan is dat vernieuwing.
Dialogue: 0,0:02:05.40,0:02:08.32,Default,,0000,0000,0000,,Menselijk leven zonder vernieuwing
Dialogue: 0,0:02:08.35,0:02:11.97,Default,,0000,0000,0000,,is leven zonder creativiteit, \Nzonder vooruitgang.
Dialogue: 0,0:02:12.50,0:02:15.99,Default,,0000,0000,0000,,Het is een statische maatschappij, \Neen nulsomspel.
Dialogue: 0,0:02:16.71,0:02:20.04,Default,,0000,0000,0000,,Dat was de levende hel \Nwaarin Qohelet leefde,
Dialogue: 0,0:02:20.42,0:02:23.54,Default,,0000,0000,0000,,zoals als iedereen, \Ntot een paar eeuwen geleden.
Dialogue: 0,0:02:24.23,0:02:28.83,Default,,0000,0000,0000,,Het was een hel, want voor de mens
Dialogue: 0,0:02:28.86,0:02:32.96,Default,,0000,0000,0000,,is lijden nauw gerelateerd aan stilstaan.
Dialogue: 0,0:02:32.98,0:02:35.83,Default,,0000,0000,0000,,Omdat stilstaan meer is\Ndan alleen maar frustrerend.
Dialogue: 0,0:02:36.44,0:02:38.44,Default,,0000,0000,0000,,Alle bronnen van lijden --
Dialogue: 0,0:02:38.47,0:02:42.74,Default,,0000,0000,0000,,honger, pandemieën, inkomende asteroïden
Dialogue: 0,0:02:42.76,0:02:46.27,Default,,0000,0000,0000,,en dingen als oorlog en slavernij --
Dialogue: 0,0:02:46.30,0:02:48.71,Default,,0000,0000,0000,,kwetsen mensen alleen maar
Dialogue: 0,0:02:48.71,0:02:52.63,Default,,0000,0000,0000,,tot we de kennis hebben gecreëerd \Nom ze te voorkomen.
Dialogue: 0,0:02:52.63,0:02:56.93,Default,,0000,0000,0000,,Er is een verhaal in Somerset Maugham's \Nroman ‘Gekluisterde levens’
Dialogue: 0,0:02:56.96,0:02:58.74,Default,,0000,0000,0000,,over een oude, wijze man
Dialogue: 0,0:02:58.77,0:03:03.83,Default,,0000,0000,0000,,die de hele geschiedenis \Nvan de mensheid als volgt samenvat:
Dialogue: 0,0:03:04.53,0:03:06.07,Default,,0000,0000,0000,,"Hij werd geboren,
Dialogue: 0,0:03:06.10,0:03:08.52,Default,,0000,0000,0000,,hij leed en hij stierf."
Dialogue: 0,0:03:09.30,0:03:11.01,Default,,0000,0000,0000,,En het gaat verder:
Dialogue: 0,0:03:11.03,0:03:15.85,Default,,0000,0000,0000,,"Het leven was onbeduidend \Nen de dood zonder gevolgen."
Dialogue: 0,0:03:16.27,0:03:21.17,Default,,0000,0000,0000,,En inderdaad, de overgrote meerderheid \Nvan de mensen die ooit hebben geleefd
Dialogue: 0,0:03:21.20,0:03:24.98,Default,,0000,0000,0000,,hadden levens vol lijden \Nen slopende arbeid,
Dialogue: 0,0:03:25.00,0:03:28.32,Default,,0000,0000,0000,,alvorens jong en in doodsangst te sterven.
Dialogue: 0,0:03:29.49,0:03:33.70,Default,,0000,0000,0000,,En ja, in de meeste generaties
Dialogue: 0,0:03:33.73,0:03:37.89,Default,,0000,0000,0000,,had niets enige nieuwe consequentie \Nvoor de volgende generaties.
Dialogue: 0,0:03:38.73,0:03:45.45,Default,,0000,0000,0000,,En toch probeerden de vroegere mensen \Nom hun toestand te verklaren.
Dialogue: 0,0:03:46.10,0:03:50.41,Default,,0000,0000,0000,,En ze deden dat meestal \Nin grandioze kosmische termen.
Dialogue: 0,0:03:50.79,0:03:53.60,Default,,0000,0000,0000,,Dat was de juiste manier, zo blijkt,
Dialogue: 0,0:03:53.62,0:03:58.87,Default,,0000,0000,0000,,al hun waren verklaringen, \Nhun mythen, grotendeels vals.
Dialogue: 0,0:03:59.83,0:04:01.99,Default,,0000,0000,0000,,Sommigen probeerden \Neen verklaring te vinden
Dialogue: 0,0:04:01.99,0:04:05.36,Default,,0000,0000,0000,,voor de ontberingen \Nen monotonie van hun wereld
Dialogue: 0,0:04:05.39,0:04:10.23,Default,,0000,0000,0000,,in termen van een eindeloze \Nkosmische strijd tussen goed en kwaad,
Dialogue: 0,0:04:10.25,0:04:13.10,Default,,0000,0000,0000,,waarin mensen het slagveld waren -
Dialogue: 0,0:04:13.64,0:04:17.86,Default,,0000,0000,0000,,wat netjes uitlegde waarom hun eigen \Nervaring zo vol lijden was
Dialogue: 0,0:04:17.88,0:04:20.02,Default,,0000,0000,0000,,en waarom er nooit vooruitgang kwam.
Dialogue: 0,0:04:20.73,0:04:23.41,Default,,0000,0000,0000,,Maar het was niet waar.
Dialogue: 0,0:04:24.21,0:04:26.38,Default,,0000,0000,0000,,Verbazingwekkend genoeg
Dialogue: 0,0:04:26.40,0:04:29.12,Default,,0000,0000,0000,,was al hun conflict en lijden
Dialogue: 0,0:04:29.15,0:04:34.57,Default,,0000,0000,0000,,alleen te wijten aan de manier \Nwaarop zij met ideeën omgingen.
Dialogue: 0,0:04:35.12,0:04:39.37,Default,,0000,0000,0000,,Ze waren tevreden \Nmet dogma's en ad-hoc verhalen,
Dialogue: 0,0:04:39.39,0:04:41.84,Default,,0000,0000,0000,,in plaats van ze te bekritiseren
Dialogue: 0,0:04:41.86,0:04:48.33,Default,,0000,0000,0000,,en te zoeken naar een betere uitleg \Nvoor de wereld en hun eigen toestand.
Dialogue: 0,0:04:48.70,0:04:52.88,Default,,0000,0000,0000,,De twintigste-eeuwse natuurkunde \Nkwam met betere verklaringen,
Dialogue: 0,0:04:52.88,0:04:55.55,Default,,0000,0000,0000,,maar nog steeds in termen \Nvan een kosmische oorlog.
Dialogue: 0,0:04:55.57,0:05:00.86,Default,,0000,0000,0000,,Dit keer waren de strijders \Norde en chaos, of entropie.
Dialogue: 0,0:05:00.89,0:05:06.14,Default,,0000,0000,0000,,Dat verhaal houdt echter \Nhoop voor de toekomst in.
Dialogue: 0,0:05:06.99,0:05:08.18,Default,,0000,0000,0000,,Maar op een andere manier
Dialogue: 0,0:05:08.20,0:05:10.99,Default,,0000,0000,0000,,is het nog somberder dan de oude mythen,
Dialogue: 0,0:05:11.02,0:05:14.79,Default,,0000,0000,0000,,omdat de schurk, entropie,
Dialogue: 0,0:05:14.82,0:05:18.42,Default,,0000,0000,0000,,voorbestemd is om de uiteindelijke \Noverwinning te behalen,
Dialogue: 0,0:05:18.44,0:05:21.15,Default,,0000,0000,0000,,wanneer de onverbiddelijke wetten \Nvan de thermodynamica
Dialogue: 0,0:05:21.15,0:05:23.35,Default,,0000,0000,0000,,alle vernieuwing zullen stilleggen
Dialogue: 0,0:05:23.35,0:05:26.48,Default,,0000,0000,0000,,door de zogenaamde \Nwarmtedood van het universum.
Dialogue: 0,0:05:26.98,0:05:31.12,Default,,0000,0000,0000,,Op dit moment is er een verhaal gaande \Nvan een lokale strijd in die oorlog,
Dialogue: 0,0:05:31.15,0:05:35.09,Default,,0000,0000,0000,,tussen duurzaamheid, die orde is,
Dialogue: 0,0:05:35.12,0:05:38.47,Default,,0000,0000,0000,,en verspilling, die chaos is --
Dialogue: 0,0:05:38.50,0:05:41.56,Default,,0000,0000,0000,,dat is de eigentijdse kijk \Nop goed en kwaad,
Dialogue: 0,0:05:41.58,0:05:44.50,Default,,0000,0000,0000,,vaak met de bijgedachte \Ndat de mens het kwaad is
Dialogue: 0,0:05:44.50,0:05:47.05,Default,,0000,0000,0000,,en dat we dus ook niet \Nmoeten proberen te winnen.
Dialogue: 0,0:05:47.65,0:05:50.85,Default,,0000,0000,0000,,En onlangs waren er verhalen \Nvan een andere kosmische oorlog,
Dialogue: 0,0:05:50.87,0:05:55.05,Default,,0000,0000,0000,,tussen zwaartekracht, \Nwaarbij het universum instort,
Dialogue: 0,0:05:55.08,0:05:58.49,Default,,0000,0000,0000,,en donkere energie,\Ndie het uiteindelijk uit elkaar drijft.
Dialogue: 0,0:05:58.51,0:05:59.72,Default,,0000,0000,0000,,Dit keer,
Dialogue: 0,0:05:59.74,0:06:03.16,Default,,0000,0000,0000,,welke van die kosmische krachten ook wint,
Dialogue: 0,0:06:03.18,0:06:04.33,Default,,0000,0000,0000,,verliezen wij.
Dialogue: 0,0:06:05.16,0:06:10.14,Default,,0000,0000,0000,,Al die pessimistische verhalen \Nover de menselijke conditie
Dialogue: 0,0:06:10.16,0:06:12.47,Default,,0000,0000,0000,,bevatten een kern van waarheid,
Dialogue: 0,0:06:12.49,0:06:14.42,Default,,0000,0000,0000,,maar als profetieën
Dialogue: 0,0:06:14.45,0:06:17.52,Default,,0000,0000,0000,,zijn ze allemaal misleidend, \Nen allemaal om dezelfde reden:
Dialogue: 0,0:06:17.96,0:06:22.27,Default,,0000,0000,0000,,geen van hen portretteert mensen \Nals wat we werkelijk zijn.
Dialogue: 0,0:06:22.69,0:06:25.10,Default,,0000,0000,0000,,Zoals Jacob Bronowski zei:
Dialogue: 0,0:06:25.12,0:06:29.04,Default,,0000,0000,0000,,"De mens is geen \Nfiguur in het landschap --
Dialogue: 0,0:06:29.07,0:06:31.85,Default,,0000,0000,0000,,hij is de vormgever van het landschap."
Dialogue: 0,0:06:31.87,0:06:33.02,Default,,0000,0000,0000,,Met andere woorden,
Dialogue: 0,0:06:33.05,0:06:37.50,Default,,0000,0000,0000,,mensen zijn geen speelbal \Nvan kosmische krachten,
Dialogue: 0,0:06:37.52,0:06:40.66,Default,,0000,0000,0000,,wij zijn gebruikers \Nvan kosmische krachten.
Dialogue: 0,0:06:41.09,0:06:42.86,Default,,0000,0000,0000,,Ik zal er straks meer over zeggen,
Dialogue: 0,0:06:42.89,0:06:47.43,Default,,0000,0000,0000,,maar eerst: wat voor soort \Ndingen creëren vernieuwing?
Dialogue: 0,0:06:48.02,0:06:51.17,Default,,0000,0000,0000,,Het begin van het universum \Ndeed dat zeker.
Dialogue: 0,0:06:51.20,0:06:54.27,Default,,0000,0000,0000,,De big bang, \Nbijna 14 miljard jaar geleden,
Dialogue: 0,0:06:54.29,0:06:57.68,Default,,0000,0000,0000,,creëerde ruimte, tijd en energie,
Dialogue: 0,0:06:57.70,0:06:59.21,Default,,0000,0000,0000,,alle fysische dingen.
Dialogue: 0,0:06:59.61,0:07:01.71,Default,,0000,0000,0000,,En dan, onmiddellijk erna,
Dialogue: 0,0:07:01.74,0:07:05.31,Default,,0000,0000,0000,,wat ik het eerste tijdperk \Nvan vernieuwing noem,
Dialogue: 0,0:07:05.33,0:07:08.14,Default,,0000,0000,0000,,met het eerste atoom, de eerste ster,
Dialogue: 0,0:07:08.16,0:07:09.68,Default,,0000,0000,0000,,het eerste zwarte gat,
Dialogue: 0,0:07:09.70,0:07:11.37,Default,,0000,0000,0000,,het eerste sterrenstelsel.
Dialogue: 0,0:07:11.83,0:07:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar dan, op een gegeven moment,
Dialogue: 0,0:07:15.02,0:07:18.28,Default,,0000,0000,0000,,verdween vernieuwing uit het universum.
Dialogue: 0,0:07:18.31,0:07:22.44,Default,,0000,0000,0000,,Misschien zo vroeg al \Nals 12 of 13 miljard jaar geleden,
Dialogue: 0,0:07:22.47,0:07:24.51,Default,,0000,0000,0000,,ontstond er tot op de dag van vandaag
Dialogue: 0,0:07:24.53,0:07:29.58,Default,,0000,0000,0000,,nooit een nieuw soort astronomisch object.
Dialogue: 0,0:07:29.61,0:07:33.99,Default,,0000,0000,0000,,Er was alleen \Nwat ik de grote monotonie noem.
Dialogue: 0,0:07:34.81,0:07:39.54,Default,,0000,0000,0000,,Dus had Qohelet bij toeval nog meer gelijk
Dialogue: 0,0:07:39.57,0:07:42.41,Default,,0000,0000,0000,,over het heelal buiten de zon
Dialogue: 0,0:07:42.43,0:07:44.74,Default,,0000,0000,0000,,dan hij had onder de zon.
Dialogue: 0,0:07:45.16,0:07:48.83,Default,,0000,0000,0000,,Zolang de grote monotonie duurde,
Dialogue: 0,0:07:48.85,0:07:51.41,Default,,0000,0000,0000,,was wat er was
Dialogue: 0,0:07:51.44,0:07:53.41,Default,,0000,0000,0000,,echt wat er zal zijn.
Dialogue: 0,0:07:53.43,0:07:54.98,Default,,0000,0000,0000,,En er is daar niets
Dialogue: 0,0:07:55.01,0:07:59.03,Default,,0000,0000,0000,,waarvan echt gezegd kon worden: \N"Kijk, dit is nieuw."
Dialogue: 0,0:07:59.65,0:08:01.64,Default,,0000,0000,0000,,Niettemin
Dialogue: 0,0:08:01.66,0:08:05.83,Default,,0000,0000,0000,,was er op een gegeven moment \Ntijdens de grote monotonie
Dialogue: 0,0:08:05.85,0:08:09.54,Default,,0000,0000,0000,,een gebeurtenis -- toen zonder enig effect
Dialogue: 0,0:08:09.56,0:08:11.76,Default,,0000,0000,0000,,en zelfs miljarden jaren later nog
Dialogue: 0,0:08:11.78,0:08:15.17,Default,,0000,0000,0000,,had het niet het minste effect \Nbuiten zijn eigen planeet --
Dialogue: 0,0:08:15.20,0:08:16.77,Default,,0000,0000,0000,,maar uiteindelijk
Dialogue: 0,0:08:16.77,0:08:21.28,Default,,0000,0000,0000,,kon het een kosmisch gedenkwaardige\Nvernieuwing veroorzaken.
Dialogue: 0,0:08:21.28,0:08:24.59,Default,,0000,0000,0000,,Die gebeurtenis \Nwas de oorsprong van het leven:
Dialogue: 0,0:08:25.10,0:08:28.20,Default,,0000,0000,0000,,het creëren van de eerste \Ngenetische kennis,
Dialogue: 0,0:08:28.23,0:08:31.08,Default,,0000,0000,0000,,coderen voor biologische aanpassingen,
Dialogue: 0,0:08:31.11,0:08:33.11,Default,,0000,0000,0000,,coderen voor vernieuwing.
Dialogue: 0,0:08:34.24,0:08:38.07,Default,,0000,0000,0000,,Het veranderde het aardoppervlak helemaal.
Dialogue: 0,0:08:38.09,0:08:41.50,Default,,0000,0000,0000,,Genen in het DNA van eencellige organismen
Dialogue: 0,0:08:41.52,0:08:43.42,Default,,0000,0000,0000,,zetten zuurstof vrij in de lucht,
Dialogue: 0,0:08:43.44,0:08:45.30,Default,,0000,0000,0000,,absorbeerden CO2,
Dialogue: 0,0:08:45.32,0:08:48.30,Default,,0000,0000,0000,,staken krijt en ijzererts in de grond,
Dialogue: 0,0:08:48.32,0:08:50.99,Default,,0000,0000,0000,,bijna geen kubieke centimeter \Nvan het oppervlak
Dialogue: 0,0:08:50.99,0:08:54.37,Default,,0000,0000,0000,,tot op zekere diepte bleef onaangetast
Dialogue: 0,0:08:54.37,0:08:56.30,Default,,0000,0000,0000,,door deze genen.
Dialogue: 0,0:08:56.94,0:09:01.69,Default,,0000,0000,0000,,De aarde werd, zo niet een nieuwe plaats \Nop de kosmische schaal,
Dialogue: 0,0:09:01.69,0:09:03.84,Default,,0000,0000,0000,,dan toch wel een zeer eigenaardige.
Dialogue: 0,0:09:04.24,0:09:07.46,Default,,0000,0000,0000,,Een voorbeeld: buiten de aarde
Dialogue: 0,0:09:07.48,0:09:11.99,Default,,0000,0000,0000,,zijn slechts en paar 100 verschillende\Nchemische stoffen aangetroffen.
Dialogue: 0,0:09:12.41,0:09:15.87,Default,,0000,0000,0000,,Vermoedelijk zijn er nog wat meer \Nop levenloze plaatsen,
Dialogue: 0,0:09:15.89,0:09:17.74,Default,,0000,0000,0000,,maar op aarde
Dialogue: 0,0:09:17.76,0:09:21.29,Default,,0000,0000,0000,,creëerde de evolutie miljarden \Nverschillende soorten chemicaliën.
Dialogue: 0,0:09:21.84,0:09:24.90,Default,,0000,0000,0000,,En dan de eerste planten, dieren,
Dialogue: 0,0:09:24.93,0:09:29.74,Default,,0000,0000,0000,,en later, bij een vooroudersoort van ons,
Dialogue: 0,0:09:29.76,0:09:31.60,Default,,0000,0000,0000,,verklarende kennis.
Dialogue: 0,0:09:31.94,0:09:34.94,Default,,0000,0000,0000,,Voor de eerste keer in het universum, \Nvoor zover wij weten.
Dialogue: 0,0:09:35.41,0:09:40.60,Default,,0000,0000,0000,,Verklarende kennis \Nis de bepalende aanpassing van onze soort.
Dialogue: 0,0:09:41.15,0:09:44.24,Default,,0000,0000,0000,,Ze verschilt van niet-verklarende kennis,
Dialogue: 0,0:09:44.27,0:09:46.51,Default,,0000,0000,0000,,in DNA bijvoorbeeld,
Dialogue: 0,0:09:46.53,0:09:48.31,Default,,0000,0000,0000,,door universeel te zijn.
Dialogue: 0,0:09:48.33,0:09:52.35,Default,,0000,0000,0000,,Dat wil zeggen: \Nwat kan worden begrepen,
Dialogue: 0,0:09:52.38,0:09:55.04,Default,,0000,0000,0000,,kan worden begrepen \Ndoor middel van verklarende kennis.
Dialogue: 0,0:09:55.07,0:09:58.87,Default,,0000,0000,0000,,En daarenboven kan elk fysisch proces
Dialogue: 0,0:09:58.90,0:10:01.78,Default,,0000,0000,0000,,worden geregeld door dergelijke kennis,
Dialogue: 0,0:10:01.80,0:10:04.69,Default,,0000,0000,0000,,alleen beperkt \Ndoor de wetten van de fysica.
Dialogue: 0,0:10:05.23,0:10:08.100,Default,,0000,0000,0000,,En dus begon ook verklarende kennis
Dialogue: 0,0:10:09.02,0:10:11.96,Default,,0000,0000,0000,,het aardoppervlak te transformeren.
Dialogue: 0,0:10:12.79,0:10:15.46,Default,,0000,0000,0000,,En binnenkort zal de Aarde
Dialogue: 0,0:10:15.46,0:10:18.14,Default,,0000,0000,0000,,het enige bekende \Nobject in het heelal zijn
Dialogue: 0,0:10:18.14,0:10:23.56,Default,,0000,0000,0000,,dat inkomende asteroïden kan afwenden\Nin plaats van ze aan te trekken.
Dialogue: 0,0:10:24.30,0:10:27.71,Default,,0000,0000,0000,,Qohelet werd begrijpelijkerwijs misleid
Dialogue: 0,0:10:27.74,0:10:31.63,Default,,0000,0000,0000,,door de pijnlijke traagheid \Nvan de vooruitgang in zijn tijd.
Dialogue: 0,0:10:32.11,0:10:36.40,Default,,0000,0000,0000,,Vernieuwing in het menselijk leven \Nwas nog te zeldzaam, te geleidelijk,
Dialogue: 0,0:10:36.42,0:10:39.12,Default,,0000,0000,0000,,om opgemerkt te worden in één generatie.
Dialogue: 0,0:10:39.15,0:10:41.09,Default,,0000,0000,0000,,In de biosfeer
Dialogue: 0,0:10:41.12,0:10:44.82,Default,,0000,0000,0000,,was de evolutie van\Nnieuwe soorten nog langzamer.
Dialogue: 0,0:10:45.14,0:10:47.69,Default,,0000,0000,0000,,Maar beide dingen gebeurden.
Dialogue: 0,0:10:48.03,0:10:54.46,Default,,0000,0000,0000,,Waarom is er nu zo een grote monotonie \Nin het heelal in het algemeen
Dialogue: 0,0:10:54.48,0:10:58.22,Default,,0000,0000,0000,,en wat liet onze planeet \Ndeze trend doorbreken?
Dialogue: 0,0:10:58.90,0:11:03.90,Default,,0000,0000,0000,,Nou, het heelal als geheel \Nis relatief eenvoudig.
Dialogue: 0,0:11:04.37,0:11:06.40,Default,,0000,0000,0000,,Sterren zijn zo eenvoudig
Dialogue: 0,0:11:06.43,0:11:09.82,Default,,0000,0000,0000,,dat we hun gedrag kunnen voorspellen \Nmiljarden jaren in de toekomst
Dialogue: 0,0:11:09.85,0:11:13.40,Default,,0000,0000,0000,,en kunnen uitvissen hoe ze \Nmiljarden jaren geleden gevormd werden.
Dialogue: 0,0:11:14.06,0:11:16.37,Default,,0000,0000,0000,,Waarom is het heelal eenvoudig?
Dialogue: 0,0:11:16.76,0:11:22.54,Default,,0000,0000,0000,,Het is feitelijk omdat grote, \Nmassieve, machtige dingen
Dialogue: 0,0:11:22.56,0:11:26.72,Default,,0000,0000,0000,,mindere dingen sterk beïnvloeden, \Nen niet vice versa.
Dialogue: 0,0:11:27.62,0:11:29.98,Default,,0000,0000,0000,,Ik noem dat de hiërarchieregel.
Dialogue: 0,0:11:30.01,0:11:33.24,Default,,0000,0000,0000,,Bijvoorbeeld, wanneer \Neen komeet de zon treft,
Dialogue: 0,0:11:33.26,0:11:35.73,Default,,0000,0000,0000,,doet de zon verder als vanouds,
Dialogue: 0,0:11:35.75,0:11:37.95,Default,,0000,0000,0000,,maar de komeet verdampt.
Dialogue: 0,0:11:38.66,0:11:40.51,Default,,0000,0000,0000,,Om dezelfde reden
Dialogue: 0,0:11:40.54,0:11:47.11,Default,,0000,0000,0000,,worden grote dingen niet erg beïnvloed \Ndoor kleine delen van zichzelf,
Dialogue: 0,0:11:47.13,0:11:48.91,Default,,0000,0000,0000,,dat wil zeggen door details.
Dialogue: 0,0:11:49.61,0:11:52.67,Default,,0000,0000,0000,,Dat betekent dat hun algemene gedrag
Dialogue: 0,0:11:52.70,0:11:53.85,Default,,0000,0000,0000,,simpel is.
Dialogue: 0,0:11:54.16,0:11:57.56,Default,,0000,0000,0000,,Aangezien geen erg nieuwe \Ndingen kunnen gebeuren met zaken
Dialogue: 0,0:11:57.58,0:11:59.32,Default,,0000,0000,0000,,die simpel blijven,
Dialogue: 0,0:11:59.35,0:12:04.65,Default,,0000,0000,0000,,heeft de hiërarchieregel \Ndoor die grootschalige eenvoud
Dialogue: 0,0:12:04.68,0:12:07.35,Default,,0000,0000,0000,,de grote monotonie veroorzaakt .
Dialogue: 0,0:12:08.47,0:12:11.91,Default,,0000,0000,0000,,Maar de redding is
Dialogue: 0,0:12:11.93,0:12:15.32,Default,,0000,0000,0000,,dat die hiërarchieregel geen natuurwet is.
Dialogue: 0,0:12:15.92,0:12:18.83,Default,,0000,0000,0000,,Hij gold gewoon tot nu toe in het heelal,
Dialogue: 0,0:12:18.86,0:12:20.12,Default,,0000,0000,0000,,behalve hier.
Dialogue: 0,0:12:20.14,0:12:25.09,Default,,0000,0000,0000,,In onze biosfeer controleren \Nmolecuulgrote objecten, genen,
Dialogue: 0,0:12:25.12,0:12:28.17,Default,,0000,0000,0000,,enorm veel onevenredige middelen.
Dialogue: 0,0:12:28.62,0:12:31.51,Default,,0000,0000,0000,,De eerste genen voor fotosynthese:
Dialogue: 0,0:12:31.54,0:12:34.28,Default,,0000,0000,0000,,doordat ze hun eigen\Nproliferatie veroorzaakten
Dialogue: 0,0:12:34.31,0:12:37.82,Default,,0000,0000,0000,,en vervolgens het oppervlak\Nvan de planeet transformeerden,
Dialogue: 0,0:12:37.84,0:12:42.30,Default,,0000,0000,0000,,schonden of keerden ze\Nde hiërarchieregel om
Dialogue: 0,0:12:42.33,0:12:46.41,Default,,0000,0000,0000,,met een adembenemende \Nfactor van 10 tot de macht 40.
Dialogue: 0,0:12:47.39,0:12:51.67,Default,,0000,0000,0000,,Verklarende kennis \Nis in potentie veel krachtiger
Dialogue: 0,0:12:51.70,0:12:53.33,Default,,0000,0000,0000,,door de universaliteit
Dialogue: 0,0:12:53.36,0:12:55.71,Default,,0000,0000,0000,,en sneller gecreëerd.
Dialogue: 0,0:12:56.16,0:13:00.88,Default,,0000,0000,0000,,Als menselijke kennis \Neen factor 10 tot de 40e heeft bereikt,
Dialogue: 0,0:13:00.90,0:13:03.86,Default,,0000,0000,0000,,zal ze vrijwel de hele Melkweg besturen
Dialogue: 0,0:13:03.89,0:13:05.82,Default,,0000,0000,0000,,en verder kijken.
Dialogue: 0,0:13:05.84,0:13:08.27,Default,,0000,0000,0000,,Dus zijn mensen
Dialogue: 0,0:13:08.29,0:13:11.22,Default,,0000,0000,0000,,en alle andere \Nmakers van verklarende kennis
Dialogue: 0,0:13:11.22,0:13:12.98,Default,,0000,0000,0000,,die eventueel daarbuiten bestaan
Dialogue: 0,0:13:12.98,0:13:17.89,Default,,0000,0000,0000,,de ultieme oorzaken \Nvan vernieuwing in het heelal.
Dialogue: 0,0:13:18.34,0:13:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Wij zijn de reden en het middel
Dialogue: 0,0:13:21.03,0:13:27.01,Default,,0000,0000,0000,,door welke vernieuwing en creativiteit\Nen kennis en vooruitgang,
Dialogue: 0,0:13:27.03,0:13:32.54,Default,,0000,0000,0000,,objectieve, grootschalige \Nfysieke effecten kunnen hebben.
Dialogue: 0,0:13:33.51,0:13:36.36,Default,,0000,0000,0000,,Vanuit menselijk perspectief
Dialogue: 0,0:13:36.39,0:13:37.98,Default,,0000,0000,0000,,is het enige alternatief
Dialogue: 0,0:13:37.98,0:13:40.62,Default,,0000,0000,0000,,van die levende hel \Nvan statische samenlevingen
Dialogue: 0,0:13:40.62,0:13:45.20,Default,,0000,0000,0000,,de voortdurende creatie van nieuwe ideeën,
Dialogue: 0,0:13:45.23,0:13:48.31,Default,,0000,0000,0000,,gedrag, nieuwe soorten objecten.
Dialogue: 0,0:13:48.73,0:13:50.86,Default,,0000,0000,0000,,Deze robot zal snel achterhaald zijn
Dialogue: 0,0:13:50.89,0:13:54.90,Default,,0000,0000,0000,,door nieuwe verklarende \Nkennis, vooruitgang.
Dialogue: 0,0:13:56.20,0:13:59.41,Default,,0000,0000,0000,,Maar vanuit kosmisch perspectief
Dialogue: 0,0:13:59.43,0:14:04.19,Default,,0000,0000,0000,,is verklarende kennis \Nde aartsvijand van de hiërarchieregel.
Dialogue: 0,0:14:04.75,0:14:07.49,Default,,0000,0000,0000,,Ze is de vernietiger \Nvan de grote monotonie.
Dialogue: 0,0:14:08.38,0:14:13.54,Default,,0000,0000,0000,,Ze is de schepper \Nvan het volgende kosmologische tijdperk,
Dialogue: 0,0:14:13.57,0:14:15.08,Default,,0000,0000,0000,,het Anthropoceen.
Dialogue: 0,0:14:15.97,0:14:19.34,Default,,0000,0000,0000,,Als er sprake is van een kosmische oorlog,
Dialogue: 0,0:14:19.36,0:14:22.77,Default,,0000,0000,0000,,is het niet degene die wordt afgebeeld \Nin die pessimistische verhalen.
Dialogue: 0,0:14:22.79,0:14:27.51,Default,,0000,0000,0000,,Het is een oorlog \Ntussen monotonie en vernieuwing,
Dialogue: 0,0:14:27.53,0:14:30.96,Default,,0000,0000,0000,,tussen stasis en creativiteit.
Dialogue: 0,0:14:31.63,0:14:33.66,Default,,0000,0000,0000,,En in deze oorlog
Dialogue: 0,0:14:33.69,0:14:38.02,Default,,0000,0000,0000,,is onze kant niet voorbestemd \Nom te verliezen.
Dialogue: 0,0:14:38.59,0:14:40.39,Default,,0000,0000,0000,,Als we ervoor kiezen
Dialogue: 0,0:14:40.39,0:14:45.42,Default,,0000,0000,0000,,om onze unieke capaciteit te gebruiken \Nom verklarende kennis te creëren,
Dialogue: 0,0:14:45.42,0:14:47.39,Default,,0000,0000,0000,,zouden we kunnen winnen.
Dialogue: 0,0:14:48.18,0:14:49.32,Default,,0000,0000,0000,,Bedankt.
Dialogue: 0,0:14:50.10,0:14:53.64,Default,,0000,0000,0000,,(Applaus)