[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:00.00,0:00:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Czy mogę poprosić, aby słuchacze z różnych pokoleń Dialogue: 0,0:00:03.00,0:00:05.00,Default,,0000,0000,0000,,podnieśli dłonie Dialogue: 0,0:00:05.00,0:00:08.00,Default,,0000,0000,0000,,lub zaczęli klaskać? Dialogue: 0,0:00:08.00,0:00:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Ciekawi mnie jak wiele jest osób Dialogue: 0,0:00:10.00,0:00:12.00,Default,,0000,0000,0000,,w wieku od trzech do 12 lat. Dialogue: 0,0:00:12.00,0:00:16.00,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech) Dialogue: 0,0:00:16.00,0:00:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie ma, co? Dialogue: 0,0:00:19.00,0:00:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Dobra Dialogue: 0,0:00:21.00,0:00:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Będę mówił o dinozaurach. Dialogue: 0,0:00:23.00,0:00:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Pamiętacie dinozaury, jak byliście w tym wieku? Dialogue: 0,0:00:26.00,0:00:31.00,Default,,0000,0000,0000,,(Oklaski) Dialogue: 0,0:00:33.00,0:00:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Dinozaury są w sumie śmieszne. Dialogue: 0,0:00:36.00,0:00:38.00,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech) Dialogue: 0,0:00:38.00,0:00:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Pójdziemy teraz w trochę innym kierunku. Dialogue: 0,0:00:40.00,0:00:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Mam nadzieję, że wszyscy sobie z tego zdajecie sprawę. Dialogue: 0,0:00:43.00,0:00:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Podam wam moje przesłanie wprost: Dialogue: 0,0:00:45.00,0:00:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Postarajcie się nie wyginąć. Dialogue: 0,0:00:47.00,0:00:49.00,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech) Dialogue: 0,0:00:49.00,0:00:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Ot co. Dialogue: 0,0:00:51.00,0:00:55.00,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech) Dialogue: 0,0:00:55.00,0:00:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Ludzie często pytają mnie -- Dialogue: 0,0:00:57.00,0:01:00.00,Default,,0000,0000,0000,,w sumie jednym z najczęściej zadawanych mi pytań Dialogue: 0,0:01:00.00,0:01:04.00,Default,,0000,0000,0000,,jest to, dlaczego dzieci tak lubią dinozaury? Dialogue: 0,0:01:04.00,0:01:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Co je tak fascynuje? Dialogue: 0,0:01:06.00,0:01:09.00,Default,,0000,0000,0000,,A ja zwykle po prostu mówię: Dialogue: 0,0:01:09.00,0:01:11.00,Default,,0000,0000,0000,,„No, dinozaury były duże, Dialogue: 0,0:01:11.00,0:01:14.00,Default,,0000,0000,0000,,inne i ich nie ma.” Dialogue: 0,0:01:14.00,0:01:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Wszystkie wyginęły. Dialogue: 0,0:01:16.00,0:01:18.00,Default,,0000,0000,0000,,No, to nie prawda, Dialogue: 0,0:01:18.00,0:01:20.00,Default,,0000,0000,0000,,ale za chwilę dojdziemy do tego problemu. Dialogue: 0,0:01:20.00,0:01:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Taki właśnie jest tu motyw: Dialogue: 0,0:01:23.00,0:01:27.00,Default,,0000,0000,0000,,duże, inne i ich nie ma. Dialogue: 0,0:01:27.00,0:01:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Tytuł mojej pogadanki to: Dialogue: 0,0:01:29.00,0:01:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Dinozaury zmieniające kształt: Dialogue: 0,0:01:31.00,0:01:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Przyczyna przedwczesnego wymarcia. Dialogue: 0,0:01:33.00,0:01:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Zakładam, że pamiętamy dinozaury. Dialogue: 0,0:01:36.00,0:01:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Mają one wiele różnych kształtów. Dialogue: 0,0:01:39.00,0:01:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Jest wiele odmiennych rodzajów. Dialogue: 0,0:01:42.00,0:01:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Dawno temu, Dialogue: 0,0:01:44.00,0:01:46.00,Default,,0000,0000,0000,,jeszcze na początku XX wieku, Dialogue: 0,0:01:46.00,0:01:49.00,Default,,0000,0000,0000,,muzea szukały dinozaurów. Dialogue: 0,0:01:49.00,0:01:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Szukały i zbierały je. Dialogue: 0,0:01:52.00,0:01:54.00,Default,,0000,0000,0000,,A to jest ciekawa historia. Dialogue: 0,0:01:54.00,0:01:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Każde muzeum chciało troszkę większego i lepszego Dialogue: 0,0:01:57.00,0:01:59.00,Default,,0000,0000,0000,,niż inni. Dialogue: 0,0:01:59.00,0:02:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Więc jak muzeum z Toronto szukało Dialogue: 0,0:02:02.00,0:02:05.00,Default,,0000,0000,0000,,i znalazło tyranozaura, takiego dużego, Dialogue: 0,0:02:05.00,0:02:08.00,Default,,0000,0000,0000,,to muzeum z Ottawy chciało jeszcze większego Dialogue: 0,0:02:08.00,0:02:10.00,Default,,0000,0000,0000,,i lepszego. Dialogue: 0,0:02:10.00,0:02:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Tak było ze wszystkimi muzeami. Dialogue: 0,0:02:12.00,0:02:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Więc wszyscy szukali Dialogue: 0,0:02:14.00,0:02:17.00,Default,,0000,0000,0000,,tych większych i lepszych dinozaurów. Dialogue: 0,0:02:17.00,0:02:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Tak było na początku XX w. Dialogue: 0,0:02:21.00,0:02:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Około 1970 roku Dialogue: 0,0:02:24.00,0:02:26.00,Default,,0000,0000,0000,,część naukowców zadała sobie pytanie: Dialogue: 0,0:02:26.00,0:02:29.00,Default,,0000,0000,0000,,„Co u licha? Dialogue: 0,0:02:29.00,0:02:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Popatrzcie na te dinozaury. Dialogue: 0,0:02:31.00,0:02:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Wszystkie są duże. Dialogue: 0,0:02:33.00,0:02:36.00,Default,,0000,0000,0000,,A gdzie są te małe?” Dialogue: 0,0:02:38.00,0:02:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Zaczęli się nad tym zastanawiać, Dialogue: 0,0:02:40.00,0:02:42.00,Default,,0000,0000,0000,,nawet pisali publikacje na ten temat: Dialogue: 0,0:02:42.00,0:02:44.00,Default,,0000,0000,0000,,„Gdzie są małe dinozaury”? Dialogue: 0,0:02:44.00,0:02:49.00,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech) Dialogue: 0,0:02:52.00,0:02:56.00,Default,,0000,0000,0000,,No, pójdźcie do muzeum, a zobaczycie, Dialogue: 0,0:02:56.00,0:02:59.00,Default,,0000,0000,0000,,ile dzieci dinozaurów tam jest. Dialogue: 0,0:02:59.00,0:03:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Ludzie zakładali -- i był to rzeczywiście problem -- Dialogue: 0,0:03:02.00,0:03:04.00,Default,,0000,0000,0000,,ludzie zakładali, Dialogue: 0,0:03:04.00,0:03:06.00,Default,,0000,0000,0000,,że jeśliby znaleźli małe dinozaury, Dialogue: 0,0:03:06.00,0:03:08.00,Default,,0000,0000,0000,,jeśliby znaleźli młodociane dinozaury, Dialogue: 0,0:03:08.00,0:03:10.00,Default,,0000,0000,0000,,to łatwo by było je rozpoznać. Dialogue: 0,0:03:10.00,0:03:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Miałbyś dużego dinozaura Dialogue: 0,0:03:12.00,0:03:15.00,Default,,0000,0000,0000,,i mniejszego dinozaura. Dialogue: 0,0:03:15.00,0:03:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale oni mieli tylko duże dinozaury. Dialogue: 0,0:03:18.00,0:03:21.00,Default,,0000,0000,0000,,A to się sprowadza do paru rzeczy. Dialogue: 0,0:03:21.00,0:03:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Po pierwsze naukowcy są próżni Dialogue: 0,0:03:25.00,0:03:29.00,Default,,0000,0000,0000,,i naukowcy lubią nadawać nazwy dinozaurom. Dialogue: 0,0:03:29.00,0:03:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Lubią nadawać nazwy wszystkiemu. Dialogue: 0,0:03:31.00,0:03:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Każdy chce, żeby było takie zwierzę, które sami nazwali. Dialogue: 0,0:03:34.00,0:03:37.00,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech) Dialogue: 0,0:03:37.00,0:03:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Więc za każdym razem, jak znajdowali coś, co wygląda trochę inaczej, Dialogue: 0,0:03:40.00,0:03:43.00,Default,,0000,0000,0000,,to nadawali temu inną nazwę. Dialogue: 0,0:03:43.00,0:03:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Doprowadziło to do tego, Dialogue: 0,0:03:45.00,0:03:48.00,Default,,0000,0000,0000,,że mamy całą masę różnych dinozaurów. Dialogue: 0,0:03:50.00,0:03:53.00,Default,,0000,0000,0000,,W 1975 roku Dialogue: 0,0:03:53.00,0:03:56.00,Default,,0000,0000,0000,,kogoś nareszcie olśniło. Dialogue: 0,0:03:56.00,0:03:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Dr Peter Dodson Dialogue: 0,0:03:58.00,0:04:00.00,Default,,0000,0000,0000,,z Uniwersytetu Pensylwanii Dialogue: 0,0:04:00.00,0:04:03.00,Default,,0000,0000,0000,,zdał sobie sprawę z tego, Dialogue: 0,0:04:03.00,0:04:06.00,Default,,0000,0000,0000,,że dinozaury rosły Dialogue: 0,0:04:06.00,0:04:08.00,Default,,0000,0000,0000,,bardziej tak jak ptaki, Dialogue: 0,0:04:08.00,0:04:10.00,Default,,0000,0000,0000,,czyli inaczej Dialogue: 0,0:04:10.00,0:04:12.00,Default,,0000,0000,0000,,niż gady. Dialogue: 0,0:04:12.00,0:04:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Dr Dodson Dialogue: 0,0:04:14.00,0:04:17.00,Default,,0000,0000,0000,,posłużył się przykładem kazuara. Dialogue: 0,0:04:17.00,0:04:20.00,Default,,0000,0000,0000,,A to w sumie fajne -- jak się przyjrzysz kazuarowi Dialogue: 0,0:04:20.00,0:04:23.00,Default,,0000,0000,0000,,czy też jakiemukolwiek ptakowi, co ma grzebień na głowie, Dialogue: 0,0:04:23.00,0:04:25.00,Default,,0000,0000,0000,,to one tak naprawdę osiągają Dialogue: 0,0:04:25.00,0:04:27.00,Default,,0000,0000,0000,,około 80 procent dorosłego rozmiaru Dialogue: 0,0:04:27.00,0:04:30.00,Default,,0000,0000,0000,,zanim grzebień zacznie rosnąć. Dialogue: 0,0:04:30.00,0:04:33.00,Default,,0000,0000,0000,,No to sobie pomyślcie. Dialogue: 0,0:04:33.00,0:04:36.00,Default,,0000,0000,0000,,One w zasadzie zachowują swoje młodociane cechy Dialogue: 0,0:04:36.00,0:04:39.00,Default,,0000,0000,0000,,do bardzo późnego etapu swojej tzw. ontogenezy. Dialogue: 0,0:04:39.00,0:04:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Więc allometryczna ontogeneza czaszki Dialogue: 0,0:04:43.00,0:04:46.00,Default,,0000,0000,0000,,to względny wzrost czaszki. Dialogue: 0,0:04:46.00,0:04:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Więc widzicie, Dialogue: 0,0:04:48.00,0:04:50.00,Default,,0000,0000,0000,,że jeślibyście znaleźli takiego, Dialogue: 0,0:04:50.00,0:04:53.00,Default,,0000,0000,0000,,co już osiągnął 80% dorosłego rozmiaru Dialogue: 0,0:04:53.00,0:04:56.00,Default,,0000,0000,0000,,a nie wiedzielibyście, że będzie to kazuar, Dialogue: 0,0:04:56.00,0:04:59.00,Default,,0000,0000,0000,,to byście pomyśleli, że to dwa różne zwierzęta. Dialogue: 0,0:05:00.00,0:05:03.00,Default,,0000,0000,0000,,I to był problem, Dialogue: 0,0:05:03.00,0:05:06.00,Default,,0000,0000,0000,,a Peter Dodson wykazał to Dialogue: 0,0:05:06.00,0:05:08.00,Default,,0000,0000,0000,,za pomocą pewnego dinozaura o kaczym dziobie Dialogue: 0,0:05:08.00,0:05:10.00,Default,,0000,0000,0000,,wtedy zwanego hipakrozaurem. Dialogue: 0,0:05:10.00,0:05:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Udowodnił on, Dialogue: 0,0:05:12.00,0:05:15.00,Default,,0000,0000,0000,,że gdyby zestawić młodego osobnika z dorosłym Dialogue: 0,0:05:15.00,0:05:18.00,Default,,0000,0000,0000,,i spróbować ustalić to, jak on powinien wyglądać Dialogue: 0,0:05:18.00,0:05:21.00,Default,,0000,0000,0000,,jeśliby rósł w taki liniowy sposób, Dialogue: 0,0:05:21.00,0:05:23.00,Default,,0000,0000,0000,,to miałby on grzebień Dialogue: 0,0:05:23.00,0:05:26.00,Default,,0000,0000,0000,,o około połowę mniejszy niż dorosły osobnik. Dialogue: 0,0:05:26.00,0:05:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale ten rzeczywisty młodzieńczy osobnik Dialogue: 0,0:05:28.00,0:05:30.00,Default,,0000,0000,0000,,przy 65 procentach Dialogue: 0,0:05:30.00,0:05:32.00,Default,,0000,0000,0000,,w ogóle nie miał grzebienia. Dialogue: 0,0:05:32.00,0:05:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Więc było to ciekawe. Dialogue: 0,0:05:34.00,0:05:37.00,Default,,0000,0000,0000,,I tutaj właśnie Dialogue: 0,0:05:37.00,0:05:40.00,Default,,0000,0000,0000,,ludzie znowu poszli na manowce. Dialogue: 0,0:05:40.00,0:05:42.00,Default,,0000,0000,0000,,No bo, jeśliby po prostu przyjęli Dialogue: 0,0:05:42.00,0:05:45.00,Default,,0000,0000,0000,,pracę Petera Dodsona i poszli w tym kierunku, Dialogue: 0,0:05:45.00,0:05:47.00,Default,,0000,0000,0000,,to mielibyśmy dużo mniej dinozaurów Dialogue: 0,0:05:47.00,0:05:49.00,Default,,0000,0000,0000,,niż mamy obecnie. Dialogue: 0,0:05:49.00,0:05:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale naukowcy są próżni; Dialogue: 0,0:05:51.00,0:05:54.00,Default,,0000,0000,0000,,lubią nadawać nazwy. Dialogue: 0,0:05:54.00,0:05:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Nadal więc nadawali nazwy dinozaurom, Dialogue: 0,0:05:57.00,0:06:00.00,Default,,0000,0000,0000,,bo się różniły. Dialogue: 0,0:06:00.00,0:06:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Teraz jednak mamy sposób, by sprawdzić, Dialogue: 0,0:06:02.00,0:06:05.00,Default,,0000,0000,0000,,czy dany dinozaur czy jakiekolwiek inne zwierzę Dialogue: 0,0:06:05.00,0:06:08.00,Default,,0000,0000,0000,,to młody czy starszy osobnik. Dialogue: 0,0:06:08.00,0:06:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Robi się to poprzez rozcinanie ich kości. Dialogue: 0,0:06:11.00,0:06:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale trudno jest rozciąć kości dinozaura, Dialogue: 0,0:06:15.00,0:06:18.00,Default,,0000,0000,0000,,jak sobie łatwo wyobrazić, Dialogue: 0,0:06:18.00,0:06:21.00,Default,,0000,0000,0000,,bo w muzeach Dialogue: 0,0:06:21.00,0:06:25.00,Default,,0000,0000,0000,,kości są cenne. Dialogue: 0,0:06:25.00,0:06:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Idziesz do muzeum i oni się nimi naprawdę dobrze opiekują. Dialogue: 0,0:06:28.00,0:06:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Umieszczają je w piance, w małych pojemnikach. Dialogue: 0,0:06:31.00,0:06:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Bardzo dobrze się o nie dba. Dialogue: 0,0:06:35.00,0:06:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie lubią, jak ktoś przychodzi Dialogue: 0,0:06:37.00,0:06:39.00,Default,,0000,0000,0000,,i chce rozpiłować je, żeby zajrzeć do środka. Dialogue: 0,0:06:39.00,0:06:41.00,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech) Dialogue: 0,0:06:41.00,0:06:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Więc normalnie ci na to nie pozwolą. Dialogue: 0,0:06:44.00,0:06:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale ja mam muzeum, Dialogue: 0,0:06:47.00,0:06:49.00,Default,,0000,0000,0000,,zbieram dinozaury Dialogue: 0,0:06:49.00,0:06:51.00,Default,,0000,0000,0000,,i mogę rozpiłować swoje. Dialogue: 0,0:06:51.00,0:06:53.00,Default,,0000,0000,0000,,I to właśnie robię. Dialogue: 0,0:06:53.00,0:06:58.00,Default,,0000,0000,0000,,(Oklaski) Dialogue: 0,0:06:58.00,0:07:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Więc jeśli rozetniesz młodego dinozaura, Dialogue: 0,0:07:03.00,0:07:05.00,Default,,0000,0000,0000,,to jest on bardzo gąbczasty w środku jak – A. Dialogue: 0,0:07:05.00,0:07:07.00,Default,,0000,0000,0000,,A jeśli rozetniesz starszego dinozaura, Dialogue: 0,0:07:07.00,0:07:09.00,Default,,0000,0000,0000,,to jest on bardzo masywny. Dialogue: 0,0:07:09.00,0:07:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Widać, że to dojrzała kość. Dialogue: 0,0:07:11.00,0:07:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Naprawdę łatwo jest je rozróżnić. Dialogue: 0,0:07:14.00,0:07:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Chcę teraz Dialogue: 0,0:07:16.00,0:07:18.00,Default,,0000,0000,0000,,wam je pokazać. Dialogue: 0,0:07:18.00,0:07:22.00,Default,,0000,0000,0000,,W Ameryce Północnej na obszarze Północnych Równin Stanów Zjednoczonych Dialogue: 0,0:07:22.00,0:07:26.00,Default,,0000,0000,0000,,i Południowych Równin Alberty i Saskatchewan Dialogue: 0,0:07:26.00,0:07:29.00,Default,,0000,0000,0000,,jest jednostka skalna zwana formacją Hell Creek, Dialogue: 0,0:07:29.00,0:07:32.00,Default,,0000,0000,0000,,w której są ostatnie dinozaury, jakie żyły na Ziemi. Dialogue: 0,0:07:32.00,0:07:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Jest ich 12, Dialogue: 0,0:07:34.00,0:07:36.00,Default,,0000,0000,0000,,które wszyscy uznają -- Dialogue: 0,0:07:36.00,0:07:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Chodzi mi o 12 podstawowych dinozaurów, Dialogue: 0,0:07:38.00,0:07:40.00,Default,,0000,0000,0000,,które wyginęły. Dialogue: 0,0:07:40.00,0:07:43.00,Default,,0000,0000,0000,,No i ocenimy je sobie. Dialogue: 0,0:07:43.00,0:07:45.00,Default,,0000,0000,0000,,I to właśnie robiłem. Dialogue: 0,0:07:45.00,0:07:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Tak więc moi studenci, mój zespół, Dialogue: 0,0:07:48.00,0:07:51.00,Default,,0000,0000,0000,,rozcinaliśmy je. Dialogue: 0,0:07:51.00,0:07:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Jak się pewnie domyślacie, Dialogue: 0,0:07:53.00,0:07:55.00,Default,,0000,0000,0000,,rozcięcie kości nogi to jedno, Dialogue: 0,0:07:55.00,0:07:58.00,Default,,0000,0000,0000,,ale jak idziesz to muzeum Dialogue: 0,0:07:58.00,0:08:00.00,Default,,0000,0000,0000,,i mówisz: „Nie macie nic przeciwko temu, Dialogue: 0,0:08:00.00,0:08:03.00,Default,,0000,0000,0000,,że rozetnę czaszkę waszego dinozaura, nie?”, Dialogue: 0,0:08:03.00,0:08:06.00,Default,,0000,0000,0000,,to oni powiedzą: „Idź stąd”. Dialogue: 0,0:08:06.00,0:08:11.00,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech) Dialogue: 0,0:08:11.00,0:08:15.00,Default,,0000,0000,0000,,No to mamy tu 12 dinozaurów. Dialogue: 0,0:08:15.00,0:08:18.00,Default,,0000,0000,0000,,I chcemy się najpierw przyjrzeć tym trzem. Dialogue: 0,0:08:18.00,0:08:21.00,Default,,0000,0000,0000,,To są dinozaury zwane pachycefalozaurami. Dialogue: 0,0:08:21.00,0:08:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Wszyscy wiedzą, Dialogue: 0,0:08:23.00,0:08:25.00,Default,,0000,0000,0000,,że te trzy zwierzęta są spokrewnione. Dialogue: 0,0:08:25.00,0:08:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Założenie jest więc takie, Dialogue: 0,0:08:27.00,0:08:29.00,Default,,0000,0000,0000,,że są one spokrewnione Dialogue: 0,0:08:29.00,0:08:32.00,Default,,0000,0000,0000,,jak kuzyni czy coś podobnego. Dialogue: 0,0:08:32.00,0:08:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale nikt nigdy nie wpadł na to, Dialogue: 0,0:08:34.00,0:08:37.00,Default,,0000,0000,0000,,że mogą być jeszcze bliżej spokrewnione. Dialogue: 0,0:08:37.00,0:08:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Innymi słowy Dialogue: 0,0:08:39.00,0:08:42.00,Default,,0000,0000,0000,,ludzie patrzeli na nie i widzieli różnice. Dialogue: 0,0:08:42.00,0:08:44.00,Default,,0000,0000,0000,,A wszyscy wiecie, Dialogue: 0,0:08:44.00,0:08:46.00,Default,,0000,0000,0000,,że jeśli chcecie ustalić, Dialogue: 0,0:08:46.00,0:08:48.00,Default,,0000,0000,0000,,czy jesteście spokrewnieni ze swoim bratem czy siostrą, Dialogue: 0,0:08:48.00,0:08:52.00,Default,,0000,0000,0000,,to nie możecie patrzeć na różnice. Dialogue: 0,0:08:52.00,0:08:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Pokrewieństwo można ustalić Dialogue: 0,0:08:54.00,0:08:56.00,Default,,0000,0000,0000,,szukając podobieństw. Dialogue: 0,0:08:56.00,0:08:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Więc ludzie patrzeli na nie Dialogue: 0,0:08:58.00,0:09:00.00,Default,,0000,0000,0000,,i dyskutowali o tym, w jaki sposób się one różnią. Dialogue: 0,0:09:00.00,0:09:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Pachycefalozaur ma dużą, grubą kopułę na głowie, Dialogue: 0,0:09:03.00,0:09:06.00,Default,,0000,0000,0000,,no i ma też takie małe guzki z tyłu głowy Dialogue: 0,0:09:06.00,0:09:10.00,Default,,0000,0000,0000,,oraz masę sękatego czegoś na końcu nosa. Dialogue: 0,0:09:10.00,0:09:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Stygimoloch, inny dinozaur Dialogue: 0,0:09:12.00,0:09:16.00,Default,,0000,0000,0000,,z tego samego okresu, żyjący w tym samym czasie, Dialogue: 0,0:09:16.00,0:09:18.00,Default,,0000,0000,0000,,ma kolce wystające z tyłu głowy. Dialogue: 0,0:09:18.00,0:09:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Ma małą, malutką kopułę Dialogue: 0,0:09:20.00,0:09:24.00,Default,,0000,0000,0000,,i ma masę sękatego czegoś na nosie. Dialogue: 0,0:09:24.00,0:09:26.00,Default,,0000,0000,0000,,No i jest też stwór zwany drakoreks, Dialogue: 0,0:09:26.00,0:09:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Oko Hogwartu. Dialogue: 0,0:09:28.00,0:09:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Zgadnijcie skąd się to wzięło? Od smoka. Dialogue: 0,0:09:31.00,0:09:33.00,Default,,0000,0000,0000,,No to mamy dinozaura, Dialogue: 0,0:09:33.00,0:09:36.00,Default,,0000,0000,0000,,który ma kolce wystające z głowy, bez kopuły, Dialogue: 0,0:09:36.00,0:09:39.00,Default,,0000,0000,0000,,i sękate coś na nosie. Dialogue: 0,0:09:39.00,0:09:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Nikt nie zauważył, że to sękate coś wygląda jakby tak samo. Dialogue: 0,0:09:42.00,0:09:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale popatrzeli na te trzy Dialogue: 0,0:09:44.00,0:09:46.00,Default,,0000,0000,0000,,i powiedzieli: „To są trzy różne dinozaury, Dialogue: 0,0:09:46.00,0:09:49.00,Default,,0000,0000,0000,,a drakoreks jest prawdopodobnie z nich najprymitywniejszy. Dialogue: 0,0:09:49.00,0:09:52.00,Default,,0000,0000,0000,,A ten drugi jest bardziej prymitywny niż ten inny. Dialogue: 0,0:09:52.00,0:09:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie jest dla mnie jasne, Dialogue: 0,0:09:55.00,0:09:58.00,Default,,0000,0000,0000,,jak oni właściwie to ustalili. Dialogue: 0,0:09:58.00,0:10:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale jeśli się je uszereguje, Dialogue: 0,0:10:00.00,0:10:03.00,Default,,0000,0000,0000,,jeśli się weźmie te trzy czaszki i się je uszereguje, Dialogue: 0,0:10:03.00,0:10:05.00,Default,,0000,0000,0000,,to one się układają w ten sposób. Dialogue: 0,0:10:05.00,0:10:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Drakoreks jest najmniejszy, Dialogue: 0,0:10:07.00,0:10:09.00,Default,,0000,0000,0000,,stygimoloch jest średniego rozmiaru, Dialogue: 0,0:10:09.00,0:10:12.00,Default,,0000,0000,0000,,a pachycefalozaur jest największy. Dialogue: 0,0:10:12.00,0:10:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Ktoś mógłby pomyśleć, Dialogue: 0,0:10:14.00,0:10:16.00,Default,,0000,0000,0000,,że to mi powinno coś podpowiedzieć. Dialogue: 0,0:10:16.00,0:10:18.00,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech) Dialogue: 0,0:10:18.00,0:10:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale nic im to nie podpowiedziało. Dialogue: 0,0:10:21.00,0:10:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Bo, no wszyscy wiemy czemu. Dialogue: 0,0:10:24.00,0:10:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Naukowcy lubią nadawać nazwy. Dialogue: 0,0:10:27.00,0:10:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Więc jeśli rozetniemy Dialogue: 0,0:10:29.00,0:10:31.00,Default,,0000,0000,0000,,drakoreksa -- Dialogue: 0,0:10:31.00,0:10:33.00,Default,,0000,0000,0000,,ja rozciąłem naszego drakoreksa -- Dialogue: 0,0:10:33.00,0:10:35.00,Default,,0000,0000,0000,,i zajrzymy do środka, on był naprawdę gąbczasty w środku, Dialogue: 0,0:10:35.00,0:10:37.00,Default,,0000,0000,0000,,naprawdę gąbczasty w środku. Dialogue: 0,0:10:37.00,0:10:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Znaczy się, to jest osobnik młodociany Dialogue: 0,0:10:39.00,0:10:41.00,Default,,0000,0000,0000,,i rośnie bardzo szybko. Dialogue: 0,0:10:41.00,0:10:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Widać, że będzie coraz większy. Dialogue: 0,0:10:43.00,0:10:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli rozetniesz stygimolocha, Dialogue: 0,0:10:45.00,0:10:47.00,Default,,0000,0000,0000,,to jest z nim to samo. Dialogue: 0,0:10:47.00,0:10:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Ta kopuła, ta mała kopuła, Dialogue: 0,0:10:49.00,0:10:51.00,Default,,0000,0000,0000,,rośnie bardzo szybko. Dialogue: 0,0:10:51.00,0:10:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Bardzo szybko się powiększa. Dialogue: 0,0:10:53.00,0:10:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Co ciekawe, kolec z tyłu głowy drakoreksa Dialogue: 0,0:10:56.00,0:10:58.00,Default,,0000,0000,0000,,też bardzo szybko rósł. Dialogue: 0,0:10:58.00,0:11:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Kolce z tyłu głowy stygimolocha Dialogue: 0,0:11:00.00,0:11:02.00,Default,,0000,0000,0000,,są w zasadzie resorbowane, Dialogue: 0,0:11:02.00,0:11:04.00,Default,,0000,0000,0000,,co znaczy, że się robią coraz mniejsze, Dialogue: 0,0:11:04.00,0:11:06.00,Default,,0000,0000,0000,,podczas gdy kopuła robi się coraz większa. Dialogue: 0,0:11:06.00,0:11:09.00,Default,,0000,0000,0000,,A jak popatrzymy na pachycefalozaura, Dialogue: 0,0:11:09.00,0:11:12.00,Default,,0000,0000,0000,,to ma on solidną kopułę, Dialogue: 0,0:11:12.00,0:11:15.00,Default,,0000,0000,0000,,a jego małe guzki z tyłu głowy Dialogue: 0,0:11:15.00,0:11:17.00,Default,,0000,0000,0000,,też były resorbowane. Dialogue: 0,0:11:17.00,0:11:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Więc jeśli chodzi o te trzy dinozaury, Dialogue: 0,0:11:19.00,0:11:21.00,Default,,0000,0000,0000,,to można łatwo -- będąc naukowcem -- Dialogue: 0,0:11:21.00,0:11:23.00,Default,,0000,0000,0000,,możemy łatwo postawić hipotezę, Dialogue: 0,0:11:23.00,0:11:25.00,Default,,0000,0000,0000,,że jest to po prostu cykl wzrostu Dialogue: 0,0:11:25.00,0:11:28.00,Default,,0000,0000,0000,,tego samego zwierzęcia. Dialogue: 0,0:11:28.00,0:11:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Co oczywiście oznacza, Dialogue: 0,0:11:31.00,0:11:35.00,Default,,0000,0000,0000,,że stygimoloch i drakoreks Dialogue: 0,0:11:35.00,0:11:37.00,Default,,0000,0000,0000,,wymarły. Dialogue: 0,0:11:37.00,0:11:42.00,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech) Dialogue: 0,0:11:42.00,0:11:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Dobra. Dialogue: 0,0:11:46.00,0:11:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Co oczywiście oznacza, Dialogue: 0,0:11:49.00,0:11:53.00,Default,,0000,0000,0000,,że mamy do czynienia z 10. dinozaurami. Dialogue: 0,0:11:53.00,0:11:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Tak więc mój kolega z Berkley, Dialogue: 0,0:11:55.00,0:11:58.00,Default,,0000,0000,0000,,on i ja przyglądaliśmy się triceratopsowi. Dialogue: 0,0:11:58.00,0:12:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Przed rokiem 2000 -- Dialogue: 0,0:12:00.00,0:12:02.00,Default,,0000,0000,0000,,a pamiętajcie, Dialogue: 0,0:12:02.00,0:12:04.00,Default,,0000,0000,0000,,że triceratops został odkryty w XIX wieku -- Dialogue: 0,0:12:04.00,0:12:07.00,Default,,0000,0000,0000,,przed rokiem 2000 nikt nigdy nie widział Dialogue: 0,0:12:07.00,0:12:10.00,Default,,0000,0000,0000,,młodego triceratopsa. Dialogue: 0,0:12:10.00,0:12:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Jakiś triceratops jest w każdym muzeum na świecie, Dialogue: 0,0:12:13.00,0:12:17.00,Default,,0000,0000,0000,,ale nikt nigdy nie miał w swoich zbiorach młodego. Dialogue: 0,0:12:17.00,0:12:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale my wiemy dlaczego, prawda? Dialogue: 0,0:12:19.00,0:12:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Bo wszyscy chcą mieć tego dużego. Dialogue: 0,0:12:22.00,0:12:24.00,Default,,0000,0000,0000,,No to wszyscy mieli dużego. Dialogue: 0,0:12:24.00,0:12:26.00,Default,,0000,0000,0000,,My zaczęliśmy szukać i zebraliśmy całą masę różnych rzeczy, Dialogue: 0,0:12:26.00,0:12:28.00,Default,,0000,0000,0000,,i znaleźliśmy całą masę młodych. Dialogue: 0,0:12:28.00,0:12:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Są wszędzie. Wszędzie ich pełno. Dialogue: 0,0:12:32.00,0:12:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Tak więc mamy ich całą masę w naszym muzeum. Dialogue: 0,0:12:34.00,0:12:39.00,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech) Dialogue: 0,0:12:39.00,0:12:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale wszyscy mówią, że to dlatego, że mam małe muzeum. Dialogue: 0,0:12:41.00,0:12:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Jak masz małe muzeum, to masz małe dinozaury. Dialogue: 0,0:12:44.00,0:12:47.00,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech) Dialogue: 0,0:12:47.00,0:12:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli przyjrzysz się triceratopsowi, Dialogue: 0,0:12:49.00,0:12:51.00,Default,,0000,0000,0000,,to widać, jak się zmienia, zmienia swój kształt. Dialogue: 0,0:12:51.00,0:12:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Jak młode rosną, Dialogue: 0,0:12:53.00,0:12:55.00,Default,,0000,0000,0000,,ich rogi się zakrzywiają do tyłu. Dialogue: 0,0:12:55.00,0:12:57.00,Default,,0000,0000,0000,,A jak się starzeją, Dialogue: 0,0:12:57.00,0:12:59.00,Default,,0000,0000,0000,,ich rogi rosną do przodu. Dialogue: 0,0:12:59.00,0:13:01.00,Default,,0000,0000,0000,,Jest to całkiem fajne. Dialogue: 0,0:13:01.00,0:13:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli się przyjrzysz brzegowi ich kołnierza, Dialogue: 0,0:13:03.00,0:13:06.00,Default,,0000,0000,0000,,to mają one takie małe trójkątne kostki, Dialogue: 0,0:13:06.00,0:13:08.00,Default,,0000,0000,0000,,które później się robią duże jako trójkąty, Dialogue: 0,0:13:08.00,0:13:11.00,Default,,0000,0000,0000,,a następnie spłaszczają się na kołnierzu Dialogue: 0,0:13:11.00,0:13:13.00,Default,,0000,0000,0000,,całkiem jak kolce Dialogue: 0,0:13:13.00,0:13:16.00,Default,,0000,0000,0000,,u pachycefalozaurów. Dialogue: 0,0:13:16.00,0:13:20.00,Default,,0000,0000,0000,,No i wtedy, jako że te młode są w moich zbiorach, Dialogue: 0,0:13:20.00,0:13:22.00,Default,,0000,0000,0000,,rozciąłem je Dialogue: 0,0:13:22.00,0:13:24.00,Default,,0000,0000,0000,,i zajrzałem do środka. Dialogue: 0,0:13:24.00,0:13:27.00,Default,,0000,0000,0000,,No i ten mały jest naprawdę gąbczasty. Dialogue: 0,0:13:27.00,0:13:30.00,Default,,0000,0000,0000,,I ten średni jest naprawdę gąbczasty. Dialogue: 0,0:13:30.00,0:13:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale, co ciekawe, Dialogue: 0,0:13:32.00,0:13:34.00,Default,,0000,0000,0000,,dorosły triceratops też był gąbczasty. Dialogue: 0,0:13:34.00,0:13:37.00,Default,,0000,0000,0000,,A tu mamy czaszkę, która ma dwa metry długości. Dialogue: 0,0:13:37.00,0:13:40.00,Default,,0000,0000,0000,,To jest duża czaszka. Dialogue: 0,0:13:40.00,0:13:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale jest jeszcze inny dinozaur, Dialogue: 0,0:13:42.00,0:13:45.00,Default,,0000,0000,0000,,którego można znaleźć w tej formacji, Dialogue: 0,0:13:45.00,0:13:48.00,Default,,0000,0000,0000,,który wygląda jak triceratops, tylko większy, Dialogue: 0,0:13:48.00,0:13:51.00,Default,,0000,0000,0000,,i nazywa się torozaur. Dialogue: 0,0:13:51.00,0:13:54.00,Default,,0000,0000,0000,,A torozaur, jak go rozcięliśmy, Dialogue: 0,0:13:54.00,0:13:56.00,Default,,0000,0000,0000,,ma dojrzałą kość. Dialogue: 0,0:13:56.00,0:13:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale ma on takie duże dziury w swojej tarczy. Dialogue: 0,0:13:58.00,0:14:01.00,Default,,0000,0000,0000,,No i wszyscy mówią: „triceratops i torozaur Dialogue: 0,0:14:01.00,0:14:03.00,Default,,0000,0000,0000,,nie mogą być tym samym zwierzęciem, Dialogue: 0,0:14:03.00,0:14:05.00,Default,,0000,0000,0000,,bo jeden jest większy od drugiego.” Dialogue: 0,0:14:05.00,0:14:10.00,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech) Dialogue: 0,0:14:10.00,0:14:12.00,Default,,0000,0000,0000,,„No i ma dziury w kołnierzu.” Dialogue: 0,0:14:12.00,0:14:15.00,Default,,0000,0000,0000,,A ja odpowiedziałem: „A mamy jakieś młode torozaury?”. Dialogue: 0,0:14:15.00,0:14:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Na to oni: „No nie, Dialogue: 0,0:14:18.00,0:14:21.00,Default,,0000,0000,0000,,ale on ma dziury w kołnierzu”. Dialogue: 0,0:14:21.00,0:14:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Więc jeden z moich magistrantów, John Scannella, Dialogue: 0,0:14:24.00,0:14:26.00,Default,,0000,0000,0000,,przejrzał całe nasze zbiory Dialogue: 0,0:14:26.00,0:14:28.00,Default,,0000,0000,0000,,i zauważył, Dialogue: 0,0:14:28.00,0:14:30.00,Default,,0000,0000,0000,,że ta dziura zaczyna się pojawiać Dialogue: 0,0:14:30.00,0:14:32.00,Default,,0000,0000,0000,,u triceratopsa Dialogue: 0,0:14:32.00,0:14:35.00,Default,,0000,0000,0000,,a jest już oczywiście uformowana u torozaura -- Dialogue: 0,0:14:35.00,0:14:38.00,Default,,0000,0000,0000,,więc on znalazł te w stadium przejściowym Dialogue: 0,0:14:38.00,0:14:40.00,Default,,0000,0000,0000,,między triceratopsem a torozaurem, Dialogue: 0,0:14:40.00,0:14:42.00,Default,,0000,0000,0000,,co jest całkiem fajne. Dialogue: 0,0:14:42.00,0:14:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Tak więc już wiemy, Dialogue: 0,0:14:44.00,0:14:46.00,Default,,0000,0000,0000,,że torozaur Dialogue: 0,0:14:46.00,0:14:49.00,Default,,0000,0000,0000,,to tak naprawdę dorosły triceratops. Dialogue: 0,0:14:49.00,0:14:51.00,Default,,0000,0000,0000,,A kiedy nadajemy nazwy dinozaurom Dialogue: 0,0:14:51.00,0:14:53.00,Default,,0000,0000,0000,,kiedy nadajemy nazwy czemukolwiek, Dialogue: 0,0:14:53.00,0:14:55.00,Default,,0000,0000,0000,,to oryginalna nazwa zostaje, Dialogue: 0,0:14:55.00,0:14:59.00,Default,,0000,0000,0000,,a druga nazwa jest odrzucana. Dialogue: 0,0:14:59.00,0:15:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Więc torozaur jest wymarły. Dialogue: 0,0:15:02.00,0:15:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Triceratops, jeśli słyszeliście wiadomości, Dialogue: 0,0:15:05.00,0:15:07.00,Default,,0000,0000,0000,,wielu prezenterów wiadomości wszystko pomieszało. Dialogue: 0,0:15:07.00,0:15:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Uważali, że torozaur powinien zostać, a triceratops ma być odrzucony, Dialogue: 0,0:15:10.00,0:15:12.00,Default,,0000,0000,0000,,ale tak się nie stanie. Dialogue: 0,0:15:12.00,0:15:17.00,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech) Dialogue: 0,0:15:18.00,0:15:21.00,Default,,0000,0000,0000,,No dobra, tak więc możemy to zrobić z całą masą dinozaurów. Dialogue: 0,0:15:21.00,0:15:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Znaczy się, tu mamy edmontozaura Dialogue: 0,0:15:23.00,0:15:25.00,Default,,0000,0000,0000,,i anatotytana. Dialogue: 0,0:15:25.00,0:15:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Anatotytan: olbrzymia kaczka. Dialogue: 0,0:15:28.00,0:15:30.00,Default,,0000,0000,0000,,To jest olbrzymi dinozaur o kaczym dziobie. Dialogue: 0,0:15:30.00,0:15:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Tu mamy kolejnego. Dialogue: 0,0:15:32.00,0:15:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Więc badamy histologię kości. Dialogue: 0,0:15:34.00,0:15:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Histologia kości mówi nam, Dialogue: 0,0:15:37.00,0:15:39.00,Default,,0000,0000,0000,,że edmontozaur jest młodociany Dialogue: 0,0:15:39.00,0:15:41.00,Default,,0000,0000,0000,,albo najwyżej młodzieńczy, Dialogue: 0,0:15:41.00,0:15:44.00,Default,,0000,0000,0000,,a ten drugi jest dorosły, Dialogue: 0,0:15:44.00,0:15:47.00,Default,,0000,0000,0000,,więc mamy ontogenezę. Dialogue: 0,0:15:47.00,0:15:50.00,Default,,0000,0000,0000,,No to się pozbywamy anatotytana. Dialogue: 0,0:15:50.00,0:15:53.00,Default,,0000,0000,0000,,I tak możemy ciągle. Dialogue: 0,0:15:53.00,0:15:55.00,Default,,0000,0000,0000,,A ten ostatni Dialogue: 0,0:15:55.00,0:15:57.00,Default,,0000,0000,0000,,to tyranozaur. Dialogue: 0,0:15:57.00,0:15:59.00,Default,,0000,0000,0000,,No to mamy te dwa dinozaury, Dialogue: 0,0:15:59.00,0:16:02.00,Default,,0000,0000,0000,,tyranozaura i nanotyrana. Dialogue: 0,0:16:02.00,0:16:04.00,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech) Dialogue: 0,0:16:04.00,0:16:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Znowu, to daje do myślenia. Dialogue: 0,0:16:07.00,0:16:10.00,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech) Dialogue: 0,0:16:10.00,0:16:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale mieli dobre pytanie. Dialogue: 0,0:16:12.00,0:16:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Patrzeli się na nie Dialogue: 0,0:16:14.00,0:16:17.00,Default,,0000,0000,0000,,i powiedzieli: „Jeden ma 17 zębów, a ten największy ma 12 zębów. Dialogue: 0,0:16:17.00,0:16:19.00,Default,,0000,0000,0000,,A to jest kompletnie bez sensu, Dialogue: 0,0:16:19.00,0:16:21.00,Default,,0000,0000,0000,,bo nic nie wiemy o żadnych dinozaurach, Dialogue: 0,0:16:21.00,0:16:23.00,Default,,0000,0000,0000,,które z wiekiem zyskują zęby. Dialogue: 0,0:16:23.00,0:16:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Więc to musi być prawda -- Dialogue: 0,0:16:25.00,0:16:28.00,Default,,0000,0000,0000,,one muszą być inne”. Dialogue: 0,0:16:28.00,0:16:30.00,Default,,0000,0000,0000,,No to rozcinamy je. Dialogue: 0,0:16:30.00,0:16:32.00,Default,,0000,0000,0000,,No i pewnie, Dialogue: 0,0:16:32.00,0:16:35.00,Default,,0000,0000,0000,,nanotyran ma młodą kość Dialogue: 0,0:16:35.00,0:16:38.00,Default,,0000,0000,0000,,a ten większy ma dojrzalszą kość. Dialogue: 0,0:16:38.00,0:16:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Wygląda na to, że mogłaby być jeszcze większa. Dialogue: 0,0:16:41.00,0:16:43.00,Default,,0000,0000,0000,,A w Muzeum Gór Skalistych, gdzie pracujemy, Dialogue: 0,0:16:43.00,0:16:45.00,Default,,0000,0000,0000,,mam cztery tyranozaury, Dialogue: 0,0:16:45.00,0:16:47.00,Default,,0000,0000,0000,,więc całą masę ich mogę porozcinać. Dialogue: 0,0:16:47.00,0:16:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale tak naprawdę nie musiałem żadnego z nich rozcinać, Dialogue: 0,0:16:50.00,0:16:53.00,Default,,0000,0000,0000,,bo po prostu uszeregowałem ich szczęki Dialogue: 0,0:16:53.00,0:16:56.00,Default,,0000,0000,0000,,i okazało się, że największy ma 12 zębów, Dialogue: 0,0:16:56.00,0:16:58.00,Default,,0000,0000,0000,,a ten trochę mniejszy miał 13, Dialogue: 0,0:16:58.00,0:17:00.00,Default,,0000,0000,0000,,a ten jeszcze mniejszy miał 14 Dialogue: 0,0:17:00.00,0:17:02.00,Default,,0000,0000,0000,,A oczywiście nano ma 17. Dialogue: 0,0:17:02.00,0:17:05.00,Default,,0000,0000,0000,,No i po prostu chodziliśmy i przypatrywaliśmy się innym zbiorom, Dialogue: 0,0:17:05.00,0:17:09.00,Default,,0000,0000,0000,,i znaleźliśmy jednego, co ma, jakby, 15 zębów. Dialogue: 0,0:17:09.00,0:17:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Tak więc znowu bardzo łatwo stwierdzić, Dialogue: 0,0:17:12.00,0:17:14.00,Default,,0000,0000,0000,,że ontogeneza tyranozaura Dialogue: 0,0:17:14.00,0:17:17.00,Default,,0000,0000,0000,,składała się z nanotyrana, Dialogue: 0,0:17:17.00,0:17:22.00,Default,,0000,0000,0000,,a zatem możemy wykreślić kolejnego dinozaura. Dialogue: 0,0:17:22.00,0:17:24.00,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech) Dialogue: 0,0:17:24.00,0:17:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Więc jeśli chodzi o nasze dinozaury Dialogue: 0,0:17:28.00,0:17:30.00,Default,,0000,0000,0000,,z końca kredy, Dialogue: 0,0:17:30.00,0:17:33.00,Default,,0000,0000,0000,,to zostaje nam siedem. Dialogue: 0,0:17:33.00,0:17:36.00,Default,,0000,0000,0000,,A to dobra liczba. Dialogue: 0,0:17:36.00,0:17:39.00,Default,,0000,0000,0000,,To dobra liczba do wymarcia, chyba. Dialogue: 0,0:17:39.00,0:17:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Jak sobie możecie wyobrazić, Dialogue: 0,0:17:41.00,0:17:44.00,Default,,0000,0000,0000,,czwartoklasiści nie są tym zachwyceni. Dialogue: 0,0:17:44.00,0:17:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Czwartoklasiści uwielbiają swoje dinozaury, Dialogue: 0,0:17:46.00,0:17:49.00,Default,,0000,0000,0000,,uczą się ich na pamięć. Dialogue: 0,0:17:51.00,0:17:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie są więc tym zachwyceni. Dialogue: 0,0:17:54.00,0:17:56.00,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech) Dialogue: 0,0:17:56.00,0:17:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Bardzo dziękuję. Dialogue: 0,0:17:58.00,0:18:01.00,Default,,0000,0000,0000,,(Oklaski)