0:00:00.000,0:00:03.000
Da zatražim da dignu ruku

0:00:03.000,0:00:05.000
ili zaplješću

0:00:05.000,0:00:08.000
ljudi različitih generacija?

0:00:08.000,0:00:10.000
Zanima me koliko vas je

0:00:10.000,0:00:12.000
staro između tri i 12 godina.

0:00:12.000,0:00:16.000
(Smijeh)

0:00:16.000,0:00:19.000
Nitko, ha?

0:00:19.000,0:00:21.000
U redu.

0:00:21.000,0:00:23.000
Govorit ću o dinosaurima.

0:00:23.000,0:00:26.000
Sjećate li se dinosaura kada ste bili toliko stari?

0:00:26.000,0:00:31.000
(Pljesak)

0:00:33.000,0:00:36.000
Dinosauri su pomalo smiješni, znate.

0:00:36.000,0:00:38.000
(Smijeh)

0:00:38.000,0:00:40.000
Sada ćemo poći u malo drugačijem smjeru.

0:00:40.000,0:00:43.000
Nadam se da svi to shvaćate.

0:00:43.000,0:00:45.000
Pa ću vam direktno reći svoju poruku:

0:00:45.000,0:00:47.000
Probajte ne izumrijeti.

0:00:47.000,0:00:49.000
(Smijeh)

0:00:49.000,0:00:51.000
To je to.

0:00:51.000,0:00:55.000
(Smijeh)

0:00:55.000,0:00:57.000
Ljudi me često pitaju -

0:00:57.000,0:01:00.000
zapravo, jedno od najčešćih pitanja koje me pitaju

0:01:00.000,0:01:04.000
jest: zašto djeca toliko vole dinosaure?

0:01:04.000,0:01:06.000
Što ih fascinira?

0:01:06.000,0:01:09.000
A ja obično samo kažem:

0:01:09.000,0:01:11.000
"Pa, dinosauri su bili veliki,

0:01:11.000,0:01:14.000
drugačiji i izumrli su."

0:01:14.000,0:01:16.000
Svi su izumrli.

0:01:16.000,0:01:18.000
Ali to nije istina,

0:01:18.000,0:01:20.000
ali doći ćemo do toga za čas.

0:01:20.000,0:01:23.000
To je u nekom smislu i tema:

0:01:23.000,0:01:27.000
veliki, drugačiji i izumrli.

0:01:27.000,0:01:29.000
Naslov mog govora:

0:01:29.000,0:01:31.000
Dinosauri promjenjivog izgleda.

0:01:31.000,0:01:33.000
Razlozi preranog izumiranja.

0:01:33.000,0:01:36.000
Pretpostavljam da se sjećamo dinosaura.

0:01:36.000,0:01:39.000
I postoji mnogo različitih oblika.

0:01:39.000,0:01:42.000
Mnogo različitih vrsta.

0:01:42.000,0:01:44.000
Nekad davno,

0:01:44.000,0:01:46.000
početkom 20. stoljeća,

0:01:46.000,0:01:49.000
muzeji su bili u potrazi za dinosaurima.

0:01:49.000,0:01:52.000
Izašli su i skupljali ih.

0:01:52.000,0:01:54.000
A to je jedna zanimljiva priča.

0:01:54.000,0:01:57.000
Svaki muzej je htio malo većeg ili boljeg

0:01:57.000,0:01:59.000
nego što je itko drugi imao.

0:01:59.000,0:02:02.000
Dakle, ako je muzej iz Toronta otišao

0:02:02.000,0:02:05.000
i skupio kosti Tiranosaura, koji je velik,

0:02:05.000,0:02:08.000
onda je muzej iz Ottawe htio većeg

0:02:08.000,0:02:10.000
i boljeg.

0:02:10.000,0:02:12.000
I to se događalo sa svim muzejima.

0:02:12.000,0:02:14.000
Tako da su svi bili u potrazi

0:02:14.000,0:02:17.000
za svim tim većim i boljim dinosaurima.

0:02:17.000,0:02:21.000
I to je bilo početkom 20. stoljeća.

0:02:21.000,0:02:24.000
Do oko 1970.,

0:02:24.000,0:02:26.000
neki znanstvenici su sjeli

0:02:26.000,0:02:29.000
i zapitali se: "Što, pobogu?

0:02:29.000,0:02:31.000
Pogledajte ove dinosaure.

0:02:31.000,0:02:33.000
Svi su veliki.

0:02:33.000,0:02:36.000
Gdje su svi maleni?"

0:02:38.000,0:02:40.000
I razmišljali su o tome

0:02:40.000,0:02:42.000
i čak pisali radove o tome:

0:02:42.000,0:02:44.000
"Gdje su maleni dinosauri?"

0:02:44.000,0:02:49.000
(Smijeh)

0:02:52.000,0:02:56.000
Pa, otiđite u muzej, vidjet ćete,

0:02:56.000,0:02:59.000
pogledajte koliko je beba dinosaura ondje.

0:02:59.000,0:03:02.000
Ljudi su pretpostavljali - i to je zapravo bio problem -

0:03:02.000,0:03:04.000
ljudi su pretpostavljali

0:03:04.000,0:03:06.000
da kad bi imali male dinosaure,

0:03:06.000,0:03:08.000
kad bi imali mlade dinosaure,

0:03:08.000,0:03:10.000
bilo bi ih lako identificirati.

0:03:10.000,0:03:12.000
Imali biste velikog dinosaura

0:03:12.000,0:03:15.000
i manjeg dinosaura.

0:03:15.000,0:03:18.000
Ali imali su samo velike dinosaure.

0:03:18.000,0:03:21.000
I to se svodi na nekoliko stvari.

0:03:21.000,0:03:25.000
Kao prvo, znanstvenici imaju ego,

0:03:25.000,0:03:29.000
i znanstvenici vole davati imena dinosaurima.

0:03:29.000,0:03:31.000
Vole davati imena bilo čemu.

0:03:31.000,0:03:34.000
Svatko bi volio imati životinju kojoj je sam dao ime.

0:03:34.000,0:03:37.000
(Smijeh)

0:03:37.000,0:03:40.000
Pa su svaki put kada bi našli nešto što je izgledalo malo drugačije,

0:03:40.000,0:03:43.000
dali i neko drugo ime.

0:03:43.000,0:03:45.000
Ono što se dogodilo, naravno, jest,

0:03:45.000,0:03:48.000
da smo završili s hrpetinom različitih dinosaura.

0:03:50.000,0:03:53.000
1975.,

0:03:53.000,0:03:56.000
nekome se upalila lampica.

0:03:56.000,0:03:58.000
Dr. Peter Dodson

0:03:58.000,0:04:00.000
sa Sveučilišta u Pennsylvaniji

0:04:00.000,0:04:03.000
je zapravo shvatio

0:04:03.000,0:04:06.000
da su dinosauri rasli

0:04:06.000,0:04:08.000
na neki način kao što ptice rastu,

0:04:08.000,0:04:10.000
što je drugačije

0:04:10.000,0:04:12.000
od načina na koji gmazovi rastu.

0:04:12.000,0:04:14.000
I zapravo,

0:04:14.000,0:04:17.000
uzeo je kazuara kao primjer.

0:04:17.000,0:04:20.000
I pomalo je cool - ako pogledate kazuara,

0:04:20.000,0:04:23.000
ili bilo koju pticu koja ima krijestu na glavi,

0:04:23.000,0:04:25.000
one zapravo rastu

0:04:25.000,0:04:27.000
do oko 80% veličine odrasle jedinke

0:04:27.000,0:04:30.000
prije nego krijesta počne rasti.

0:04:30.000,0:04:33.000
Sada razmislite o tome.

0:04:33.000,0:04:36.000
One praktički zadržavaju mladolike karakteristike

0:04:36.000,0:04:39.000
dosta kasno u onome što zovemo ontogenezom.

0:04:39.000,0:04:43.000
Dakle, alometrijska lubanjska ontogeneza

0:04:43.000,0:04:46.000
je značajan rast lubanje.

0:04:46.000,0:04:48.000
Pa možete vidjeti,

0:04:48.000,0:04:50.000
ako ste stvarno našli jednog

0:04:50.000,0:04:53.000
koji je narastao 80 posto

0:04:53.000,0:04:56.000
a ne znate da će odrasti u kazuara,

0:04:56.000,0:04:59.000
da ćete misliti da su to dvije različite životinje.

0:05:00.000,0:05:03.000
I to je bio problem,

0:05:03.000,0:05:06.000
a Peter Dodson je to istaknuo

0:05:06.000,0:05:08.000
koristeći neke dinosaure sa pačjim kljunom

0:05:08.000,0:05:10.000
tada poznate kao Hypacrosaurus.

0:05:10.000,0:05:12.000
I pokazao je

0:05:12.000,0:05:15.000
da kada biste uzeli bebu i odraslu jedinku

0:05:15.000,0:05:18.000
i napravili prosjek onoga kako bi trebao izgledati,

0:05:18.000,0:05:21.000
ako je rastao na donekle linearan način,

0:05:21.000,0:05:23.000
imao bi krijestu

0:05:23.000,0:05:26.000
upola manju od krijeste odraslog.

0:05:26.000,0:05:28.000
Ali jedinka na prijelazu u odraslu

0:05:28.000,0:05:30.000
kod 65 posto

0:05:30.000,0:05:32.000
nije uopće imala krijestu.

0:05:32.000,0:05:34.000
Tako da je to bilo zanimljivo.

0:05:34.000,0:05:37.000
To je gdje

0:05:37.000,0:05:40.000
su ljudi opet otišli u krivom smjeru.

0:05:40.000,0:05:42.000
Mislim, kada bi samo to sagledali,

0:05:42.000,0:05:45.000
uzimajući u obzir rad Petera Dodsona, i krenuli od toga,

0:05:45.000,0:05:47.000
tada bismo imali mnogo manje dinosaura

0:05:47.000,0:05:49.000
nego što ih imamo.

0:05:49.000,0:05:51.000
Ali znanstvenici imaju ego,

0:05:51.000,0:05:54.000
vole imenovati stvari.

0:05:54.000,0:05:57.000
I tako su nastavili imenovati dinosaure

0:05:57.000,0:06:00.000
zato što su bili drugačiji.

0:06:00.000,0:06:02.000
Sada postoji način kojim zapravo možemo ispitati

0:06:02.000,0:06:05.000
i provjeriti je li dinosaur, ili bilo koja životinja,

0:06:05.000,0:06:08.000
mlađa ili starija.

0:06:08.000,0:06:11.000
I to tako da režemo njihove kosti.

0:06:11.000,0:06:15.000
Ali rezanje dinosaurovih kosti

0:06:15.000,0:06:18.000
je teško napraviti, kao što možete zamisliti,

0:06:18.000,0:06:21.000
zato što su u muzejima

0:06:21.000,0:06:25.000
kosti dragocjene.

0:06:25.000,0:06:28.000
Otiđete u muzej i oni se stvarno dobro brinu o njima.

0:06:28.000,0:06:31.000
Stave ih u pjenu, male spremnike.

0:06:31.000,0:06:34.000
Zbilja su dobro zbrinute.

0:06:35.000,0:06:37.000
Ne sviđa im se ako dođete

0:06:37.000,0:06:39.000
i želite ih prerezati pilom i pogledati u njih.

0:06:39.000,0:06:41.000
(Smijeh)

0:06:41.000,0:06:44.000
Pa vam obično to ni ne dopuste.

0:06:44.000,0:06:47.000
Ali ja imam muzej

0:06:47.000,0:06:49.000
i skupljam dinosaure

0:06:49.000,0:06:51.000
i svoje mogu prepiliti.

0:06:51.000,0:06:53.000
Pa to i radim.

0:06:53.000,0:06:58.000
(Pljesak)

0:06:58.000,0:07:03.000
Ako razrežete malog dinosaura,

0:07:03.000,0:07:05.000
iznutra je jako spužvasto kao A.

0:07:05.000,0:07:07.000
A ako razrežete velikog dinosaura,

0:07:07.000,0:07:09.000
jako je masivan.

0:07:09.000,0:07:11.000
Možete vidjeti da je to zrela kost.

0:07:11.000,0:07:14.000
Tako da ih je jako lako razlikovati.

0:07:14.000,0:07:16.000
Pa ono što ja želim napraviti

0:07:16.000,0:07:18.000
jest pokazati vam ovo.

0:07:18.000,0:07:22.000
U Sjevernoj Americi u području Northern Plains u SAD-u

0:07:22.000,0:07:26.000
i u području Southern Plains Alberte i Saskatchewana,

0:07:26.000,0:07:29.000
ondje se nalazi ova stijena koja se zove Hell Creek Formation

0:07:29.000,0:07:32.000
koja daje posljednje dinosaure koji su živjeli na Zemlji.

0:07:32.000,0:07:34.000
Dvanaest je onih

0:07:34.000,0:07:36.000
koje svi prepoznaju -

0:07:36.000,0:07:38.000
mislim, dvanaest je primarnih dinosaura

0:07:38.000,0:07:40.000
koji su izumrli.

0:07:40.000,0:07:43.000
Pa ćemo ih mi procijeniti.

0:07:43.000,0:07:45.000
I to je manje-više ono što sam ja radio.

0:07:45.000,0:07:48.000
Pa smo moji studenti, moje osoblje

0:07:48.000,0:07:51.000
i ja rezali i otvarali kosti.

0:07:51.000,0:07:53.000
Kao što možete zamisliti,

0:07:53.000,0:07:55.000
rezanje kosti noge je jedna stvar,

0:07:55.000,0:07:58.000
ali kada odete u muzej

0:07:58.000,0:08:00.000
i kažete: "Neće vam smetati ako razrežem

0:08:00.000,0:08:03.000
lubanju vašeg dinosaura, zar ne?",

0:08:03.000,0:08:06.000
oni kažu: "Gubi se."

0:08:06.000,0:08:11.000
(Smijeh)

0:08:11.000,0:08:15.000
Dakle, evo dvanaest dinosaura.

0:08:15.000,0:08:18.000
Najprije želimo pogledati ova tri.

0:08:18.000,0:08:21.000
Ovo su dinosari koji se zovu Pachycephalosauri.

0:08:21.000,0:08:23.000
I svatko zna

0:08:23.000,0:08:25.000
da su ove tri životinje u srodstvu.

0:08:25.000,0:08:27.000
A pretpostavka je

0:08:27.000,0:08:29.000
da su u srodstvu

0:08:29.000,0:08:32.000
kao bratići ili slično.

0:08:32.000,0:08:34.000
Ali nitko nikad nije uzeo u obzir

0:08:34.000,0:08:37.000
da bi mogli biti u bližem srodstvu.

0:08:37.000,0:08:39.000
Drugim riječima,

0:08:39.000,0:08:42.000
ljudi su ih gledali i vidjeli razliku.

0:08:42.000,0:08:44.000
A svi vi znate

0:08:44.000,0:08:46.000
ako želite odrediti

0:08:46.000,0:08:48.000
jeste li u srodstvu sa svojim bratom ili sestrom,

0:08:48.000,0:08:52.000
ne možete to učiniti promatrajući razlike.

0:08:52.000,0:08:54.000
Možete utvrditi srodstvo samo

0:08:54.000,0:08:56.000
promatranjem sličnosti.

0:08:56.000,0:08:58.000
Dakle, ljudi su gledali ove dinosaure

0:08:58.000,0:09:00.000
i govorili o tome koliko su različiti.

0:09:00.000,0:09:03.000
Pachycephalosaur ima veliku, debelu kupolu na svojoj glavi,

0:09:03.000,0:09:06.000
a ima i nekoliko malih kvržica na zatiljku,

0:09:06.000,0:09:10.000
i ima hrpu čvorića na kraju njuške.

0:09:10.000,0:09:12.000
Zatim Stygimoloch, još jedan dinosaur

0:09:12.000,0:09:16.000
iz istog razdoblja, živio je u isto vrijeme,

0:09:16.000,0:09:18.000
ima šiljke koji strše iz njegovog zatiljka.

0:09:18.000,0:09:20.000
Ima malu, sićušnu kupolu,

0:09:20.000,0:09:24.000
i hrpu čvorića na svojoj njušci.

0:09:24.000,0:09:26.000
A onda je tu i ova stvar koja se zove Dracorex,

0:09:26.000,0:09:28.000
Hogwartovo Oko.

0:09:28.000,0:09:31.000
Pogodite otkuda je naziv došao? Zmaj.

0:09:31.000,0:09:33.000
Tako imamo dinosaura

0:09:33.000,0:09:36.000
koji ima šiljke koji strše iz njegove glave, bez kupole,

0:09:36.000,0:09:39.000
s čvorićima na nosu.

0:09:39.000,0:09:42.000
Nitko nije primijetio da ti čvorići pomalo sliče.

0:09:42.000,0:09:44.000
Ali pogledali su ova tri dinosaura

0:09:44.000,0:09:46.000
i rekli: "To su tri različita dinosaura,

0:09:46.000,0:09:49.000
a Dracorex je vjerojatno najprimitivniji od njih.

0:09:49.000,0:09:52.000
A jedan je primitivniji od drugog."

0:09:52.000,0:09:55.000
Meni nije jasno

0:09:55.000,0:09:58.000
kako su oni zapravo njih troje razvrstali.

0:09:58.000,0:10:00.000
Ali ako ih poredate,

0:10:00.000,0:10:03.000
ako samo uzmete one tri lubanje i poredate ih,

0:10:03.000,0:10:05.000
oni se ovako poredaju.

0:10:05.000,0:10:07.000
Dracorex je najmanji,

0:10:07.000,0:10:09.000
Stygimoloch je srednje veličine,

0:10:09.000,0:10:12.000
Pachycephalosaurus je najveći.

0:10:12.000,0:10:14.000
I čovjek bi pomislio

0:10:14.000,0:10:16.000
da bi ga to trebalo dovesti do nekog zaključka.

0:10:16.000,0:10:18.000
(Smijeh)

0:10:18.000,0:10:21.000
Ali nije ih dovelo do nikakvog zaključka.

0:10:21.000,0:10:24.000
Zato što... ma znamo zašto.

0:10:24.000,0:10:27.000
Znanstvenici vole imenovati stvari.

0:10:27.000,0:10:29.000
Ako razrežemo

0:10:29.000,0:10:31.000
Dracorexa -

0:10:31.000,0:10:33.000
ja sam razrezao našeg Dracorexa -

0:10:33.000,0:10:35.000
i gle, bio je spužvast iznutra,

0:10:35.000,0:10:37.000
stvarno spužvast iznutra.

0:10:37.000,0:10:39.000
Mislim, to je mladi dinosaur

0:10:39.000,0:10:41.000
i raste stvarno brzo.

0:10:41.000,0:10:43.000
Pa će postati veći.

0:10:43.000,0:10:45.000
Ako otvorite Stygimolocha,

0:10:45.000,0:10:47.000
događa se ista stvar.

0:10:47.000,0:10:49.000
Kupola, ta mala kupola

0:10:49.000,0:10:51.000
raste zaista brzo.

0:10:51.000,0:10:53.000
Veoma brzo se napuhuje.

0:10:53.000,0:10:56.000
Ono što je zanimljivo su šiljci na zatiljku Dracorexa

0:10:56.000,0:10:58.000
koji su isto tako brzo rasli.

0:10:58.000,0:11:00.000
Šiljci na zatiljku Stygimolocha

0:11:00.000,0:11:02.000
se zapravo povlače,

0:11:02.000,0:11:04.000
što znači da se smanjuju

0:11:04.000,0:11:06.000
i da kupola postaje veća.

0:11:06.000,0:11:09.000
A ako pogledamo Pachycephalosaura,

0:11:09.000,0:11:12.000
Pachycephalosaur ima tvrdu kupolu

0:11:12.000,0:11:15.000
i njegove male kvržice na zatiljku

0:11:15.000,0:11:17.000
su se također povlačile.

0:11:17.000,0:11:19.000
Dakle, samo s ta tri dinosaura,

0:11:19.000,0:11:21.000
lako možete - kao znanstvenik -

0:11:21.000,0:11:23.000
možemo lako pretpostaviti

0:11:23.000,0:11:25.000
da je to samo razvojni niz

0:11:25.000,0:11:28.000
iste životinje.

0:11:28.000,0:11:31.000
Što naravmo znači

0:11:31.000,0:11:35.000
da su Stygimoloch i Dracorex

0:11:35.000,0:11:37.000
izumrli.

0:11:37.000,0:11:42.000
(Smijeh)

0:11:42.000,0:11:44.000
Dobro.

0:11:46.000,0:11:49.000
Što naravno znači

0:11:49.000,0:11:53.000
da imamo 10 primarnih dinosaura s kojima se možemo baviti.

0:11:53.000,0:11:55.000
Jedan moj kolega s Berkleya,

0:11:55.000,0:11:58.000
on i ja smo proučavali Triceratopsa.

0:11:58.000,0:12:00.000
I prije 2000. godine -

0:12:00.000,0:12:02.000
sjetite se,

0:12:02.000,0:12:04.000
Triceratops je prvi put pronađen u 19. stoljeću -

0:12:04.000,0:12:07.000
prije 2000., nitko nikad nije vidio

0:12:07.000,0:12:10.000
mladog Triceratopsa.

0:12:10.000,0:12:13.000
Triceratops se nalazi u svakom muzeju u svijetu,

0:12:13.000,0:12:17.000
ali nitko nikad nije pronašao mladog.

0:12:17.000,0:12:19.000
A mi znamo zašto, zar ne?

0:12:19.000,0:12:22.000
Zato što svi žele imati velikog.

0:12:22.000,0:12:24.000
Pa su svi imali velikog.

0:12:24.000,0:12:26.000
Tako smo mi izašli i skupili cijelu hrpu stvari

0:12:26.000,0:12:28.000
i pronašli hrpu malih.

0:12:28.000,0:12:32.000
Svugdje su. Ima ih posvuda.

0:12:32.000,0:12:34.000
Ima ih hrpetina u našem muzeju.

0:12:34.000,0:12:39.000
(Smijeh)

0:12:39.000,0:12:41.000
I svi kažu da je to zato što imam malen muzej.

0:12:41.000,0:12:44.000
Kada imate mali muzej, imate male dinosaure.

0:12:44.000,0:12:47.000
(Smijeh)

0:12:47.000,0:12:49.000
Ako pogledate Triceratopsa,

0:12:49.000,0:12:51.000
možete vidjeti da se mijenja, mijenja svoj izgled.

0:12:51.000,0:12:53.000
Kako mladi odrastaju,

0:12:53.000,0:12:55.000
njihovi rogovi se zapravo svijaju unatrag.

0:12:55.000,0:12:57.000
A onda, kako postaju stariji,

0:12:57.000,0:12:59.000
rogovi rastu prema naprijed.

0:12:59.000,0:13:01.000
I to je stvarno cool.

0:13:01.000,0:13:03.000
Ako pogledate uz rubove nabora,

0:13:03.000,0:13:06.000
oni imaju te male trokutne kosti

0:13:06.000,0:13:08.000
koje zapravo rastu kao trokuti

0:13:08.000,0:13:11.000
a onda se spljošte uz nabor

0:13:11.000,0:13:13.000
što je dosta slično onome što se događa sa šiljcima

0:13:13.000,0:13:16.000
kod Pachycephalosaura.

0:13:16.000,0:13:20.000
I onda, zato što su mladi u mojoj zbirci,

0:13:20.000,0:13:22.000
razrežem ih

0:13:22.000,0:13:24.000
i pogledam unutra.

0:13:24.000,0:13:27.000
I maleni je stvarno spužvast.

0:13:27.000,0:13:30.000
I srednji je stvarno spužvast.

0:13:30.000,0:13:32.000
Ali zanimljivo je

0:13:32.000,0:13:34.000
da je i odrasli Triceratops bio spužvast.

0:13:34.000,0:13:37.000
A to je lubanja koja je duga dva metra.

0:13:37.000,0:13:40.000
To je velika lubanja.

0:13:40.000,0:13:42.000
Ali postoji još jedan dinosaur

0:13:42.000,0:13:45.000
pronađen u ovoj formaciji

0:13:45.000,0:13:48.000
koji izgleda kao Triceratops, ali je veći

0:13:48.000,0:13:51.000
i zove se Torosaur.

0:13:51.000,0:13:54.000
A Torosaur, kada ga razrežemo,

0:13:54.000,0:13:56.000
ima odrasle kosti.

0:13:56.000,0:13:58.000
Ali ima ove velike rupe u svom štitu.

0:13:58.000,0:14:01.000
I svi kažu: "Triceratops i Torosaur

0:14:01.000,0:14:03.000
nikako ne mogu biti ista životinja

0:14:03.000,0:14:05.000
zato što je jedan veći od drugoga."

0:14:05.000,0:14:10.000
(Smijeh)

0:14:10.000,0:14:12.000
"I ima rupe svom naboru."

0:14:12.000,0:14:15.000
I, ja sam rekao: "Pa imamo li kojeg mladog Torosaura?"

0:14:15.000,0:14:18.000
A oni su rekli: "Pa ne,

0:14:18.000,0:14:21.000
ali ima rupe u svom naboru."

0:14:21.000,0:14:24.000
Jedan od mojih apsolvenata, John Scannella,

0:14:24.000,0:14:26.000
pregledao je našu cijelu zbirku

0:14:26.000,0:14:28.000
i zapravo je otkrio

0:14:28.000,0:14:30.000
da se rupa počela stvarati

0:14:30.000,0:14:32.000
kod Triceratopsa

0:14:32.000,0:14:35.000
i, naravno, otvorena je kod Torosaura -

0:14:35.000,0:14:38.000
pa je pronašao prijelazne oblike

0:14:38.000,0:14:40.000
između Triceratopsa i Torosaura,

0:14:40.000,0:14:42.000
što je stvarno cool.

0:14:42.000,0:14:44.000
Pa sada znamo

0:14:44.000,0:14:46.000
da je Torosaur

0:14:46.000,0:14:49.000
zapravo odrasli Triceratops.

0:14:49.000,0:14:51.000
Kada imenujemo dinosaure,

0:14:51.000,0:14:53.000
kada imenujemo bilo što,

0:14:53.000,0:14:55.000
izvorno ime će ostati,

0:14:55.000,0:14:59.000
a drugo ime će se izbaciti.

0:14:59.000,0:15:02.000
Pa je Torosaur izumro.

0:15:02.000,0:15:05.000
Triceratops, ako ste čuli na vijestima,

0:15:05.000,0:15:07.000
mnogo novinara je sve krivo shvatilo.

0:15:07.000,0:15:10.000
Mislili su da bi trebalo zadržati Torosaura, a Triceratopsa izbaciti,

0:15:10.000,0:15:12.000
ali to se neće dogoditi.

0:15:12.000,0:15:17.000
(Smijeh)

0:15:18.000,0:15:21.000
U redu, to možemo napraviti s hrpom dinosaura.

0:15:21.000,0:15:23.000
Mislim, tu je Edmontosaur

0:15:23.000,0:15:25.000
i Anatotitan.

0:15:25.000,0:15:28.000
Anatotitan, golema patka.

0:15:28.000,0:15:30.000
To je golemi dinosaur pačjeg kljuna.

0:15:30.000,0:15:32.000
Evo još jednog.

0:15:32.000,0:15:34.000
Dakle, gledamo histologiju kosti.

0:15:34.000,0:15:37.000
Histologija kosti nam govori

0:15:37.000,0:15:39.000
da je Edmontosaur mlad,

0:15:39.000,0:15:41.000
ili barem na prijelazu u odraslu jedinku,

0:15:41.000,0:15:44.000
a drugi je odrastao

0:15:44.000,0:15:47.000
i imamo ontogenezu.

0:15:47.000,0:15:50.000
I rješili smo se Anatotitana.

0:15:50.000,0:15:53.000
Dakle, možemo samo nastaviti raditi ovo.

0:15:53.000,0:15:55.000
Zadnji je

0:15:55.000,0:15:57.000
Tiranosaur.

0:15:57.000,0:15:59.000
Postoje ta dva dinosaura,

0:15:59.000,0:16:02.000
Tiranosaur i Nanotyrannus.

0:16:02.000,0:16:04.000
(Smijeh)

0:16:04.000,0:16:07.000
Opet, zapitate se.

0:16:07.000,0:16:10.000
(Smijeh)

0:16:10.000,0:16:12.000
Ali imali su dobro pitanje.

0:16:12.000,0:16:14.000
Gledali su ih

0:16:14.000,0:16:17.000
i rekli:"Jedan ima 17 zuba, a veći ima 12 zuba.

0:16:17.000,0:16:19.000
I to uopće nema smisla,

0:16:19.000,0:16:21.000
zato što ne znamo ni za jednog dinosaura

0:16:21.000,0:16:23.000
koji dobiva zube kako stari.

0:16:23.000,0:16:25.000
Pa mora biti istina -

0:16:25.000,0:16:28.000
moraju biti različiti."

0:16:28.000,0:16:30.000
Pa smo ih razrezali.

0:16:30.000,0:16:32.000
I stvarno,

0:16:32.000,0:16:35.000
Nanotyrannus ima mlade kosti,

0:16:35.000,0:16:38.000
a veći ima zrelije kosti.

0:16:38.000,0:16:41.000
Čini se da bi još mogao rasti.

0:16:41.000,0:16:43.000
U muzeju gdje radimo, Museum of the Rockies,

0:16:43.000,0:16:45.000
imam četiri Tiranosaura

0:16:45.000,0:16:47.000
pa ih hrpetinu mogu i rezati.

0:16:47.000,0:16:50.000
Ali zapravo nisam morao niti jednog rezati,

0:16:50.000,0:16:53.000
zato što sam samo poredao njihove čeljusti

0:16:53.000,0:16:56.000
i ispalo je da je najveći imao 12 zuba,

0:16:56.000,0:16:58.000
sljedeći najmanji ih je imao 13

0:16:58.000,0:17:00.000
i sljedeći najmanji 14.

0:17:00.000,0:17:02.000
A Nano, naravno, ima 17 zuba.

0:17:02.000,0:17:05.000
Izašli smo i pogledali zbirke drugih ljudi

0:17:05.000,0:17:09.000
i našli jednog koji ima 15 zuba.

0:17:09.000,0:17:12.000
I opet, lako je ustvrditi

0:17:12.000,0:17:14.000
da je Tiranosaurova ontogeneza

0:17:14.000,0:17:17.000
uključivala Nanotyrannusa

0:17:17.000,0:17:22.000
i zato možemo isključiti još jednog dinosaura.

0:17:22.000,0:17:24.000
(Smijeh)

0:17:24.000,0:17:28.000
Pa kada se dođe

0:17:28.000,0:17:30.000
na naš kraj krede,

0:17:30.000,0:17:33.000
preostalo ih je sedam.

0:17:33.000,0:17:36.000
I to je dobar broj.

0:17:36.000,0:17:39.000
To je dobar broj za izumiranje, mislim.

0:17:39.000,0:17:41.000
Kao što možete zamisliti,

0:17:41.000,0:17:44.000
ovo nije baš omiljeno kod četvrtaša.

0:17:44.000,0:17:46.000
10-ogodišnjaci vole svoje dinosaure,

0:17:46.000,0:17:49.000
uče njihova imena.

0:17:51.000,0:17:54.000
I nisu zadovoljni ovime.

0:17:54.000,0:17:56.000
(Smijeh)

0:17:56.000,0:17:58.000
Puno vam hvala!

0:17:58.000,0:18:01.000
(Pljesak)