1
00:00:01,200 --> 00:00:04,520
Kiedy byłam mała,
wiedziałam, że mam supermoce.

2
00:00:06,920 --> 00:00:08,135
Właśnie.

3
00:00:08,160 --> 00:00:09,256
(Śmiech)

4
00:00:09,280 --> 00:00:13,296
Myślałam, że jestem wyjątkowa,
bo mogłam zrozumieć

5
00:00:13,320 --> 00:00:15,456
uczucia ludzi o brązowej skórze,

6
00:00:15,480 --> 00:00:18,880
takich jak mój dziadek,
konserwatywny muzułmanin.

7
00:00:19,360 --> 00:00:24,256
Mogłam zrozumieć też
matkę Afgankę, ojca Pakistańczyka,

8
00:00:24,280 --> 00:00:28,080
niespecjalnie religijnych,
raczej wyluzowanych i dość liberalnych.

9
00:00:28,480 --> 00:00:30,096
I oczywiście mogłam zrozumieć

10
00:00:30,120 --> 00:00:32,536
uczucia ludzi białych.

11
00:00:32,560 --> 00:00:34,400
Białych Norwegów w moim państwie.

12
00:00:35,480 --> 00:00:38,056
Białych, brązowych, wszystko jedno:

13
00:00:38,080 --> 00:00:39,896
kochałam ich wszystkich.

14
00:00:39,920 --> 00:00:41,176
Rozumiałam ich wszystkich,

15
00:00:41,200 --> 00:00:43,536
nawet jeśli nie zawsze
rozumieli się wzajemnie,

16
00:00:43,560 --> 00:00:44,800
wszyscy byli moim narodem.

17
00:00:45,600 --> 00:00:48,536
Ale mój ojciec zawsze bardzo się martwił.

18
00:00:48,560 --> 00:00:51,896
Powtarzał, że nawet najlepsza edukacja

19
00:00:51,920 --> 00:00:55,096
nie zapewni mi równego traktowania.

20
00:00:55,120 --> 00:00:58,536
Według niego czekała mnie
wieczna dyskryminacja.

21
00:00:58,560 --> 00:01:01,376
A jedynym sposobem
na akceptację ze strony białych

22
00:01:01,400 --> 00:01:03,576
było zyskanie sławy.

23
00:01:03,600 --> 00:01:07,600
Odbyliśmy tę rozmowę,
kiedy miałam siedem lat.

24
00:01:08,440 --> 00:01:11,416
Więc kiedy miałam siedem lat, powiedział:

25
00:01:11,440 --> 00:01:14,816
"To musi być sport albo muzyka".

26
00:01:14,840 --> 00:01:19,296
Nie znał się na sporcie - na szczęście! -
więc stanęło na muzyce.

27
00:01:19,320 --> 00:01:23,656
Kiedy miałam siedem lat,
zabrał mi zabawki, wszystkie lalki

28
00:01:23,680 --> 00:01:25,280
i je wyrzucił.

29
00:01:26,160 --> 00:01:30,016
W zamian dał mi
beznadziejny mały keyboard Casio.

30
00:01:30,040 --> 00:01:31,256
(Śmiech)

31
00:01:31,280 --> 00:01:33,296
Tak. I lekcje śpiewu.

32
00:01:33,320 --> 00:01:38,096
Dosłownie zmuszał mnie
do ćwiczeń godzinami każdego dnia.

33
00:01:38,120 --> 00:01:42,376
Wkrótce sprawił, że występowałam
dla coraz większych widowni,

34
00:01:42,400 --> 00:01:46,176
i, co ciekawe, prawie stałam się symbolem

35
00:01:46,200 --> 00:01:48,280
wielokulturowości w Norwegii.

36
00:01:48,760 --> 00:01:50,496
Czułam oczywiście wielką dumę.

37
00:01:50,520 --> 00:01:53,856
Bo wtedy nawet w gazetach

38
00:01:53,880 --> 00:01:56,456
zaczęto pisać dobre rzeczy
o brązowych ludziach,

39
00:01:56,480 --> 00:01:59,640
czułam więc, jak moja supermoc rośnie.

40
00:02:00,960 --> 00:02:03,936
W wieku dwunastu lat, wracając ze szkoły,

41
00:02:03,960 --> 00:02:05,176
zboczyłam trochę,

42
00:02:05,200 --> 00:02:08,735
bo chciałam kupić ulubione słodycze,
nazywane "słonymi stopami".

43
00:02:08,759 --> 00:02:10,520
Wiem, że brzmi to trochę obrzydliwie,

44
00:02:11,640 --> 00:02:13,136
ale ja je po prostu kocham.

45
00:02:13,160 --> 00:02:17,600
To małe słone kawałki
lukrecji w kształcie stóp.

46
00:02:18,120 --> 00:02:23,360
Teraz kiedy powiedziałam to na głos,
słyszę, jak okropnie to brzmi,

47
00:02:24,280 --> 00:02:26,776
ale tak czy inaczej,
po prostu je uwielbiam.

48
00:02:26,800 --> 00:02:28,896
Chciałam wejść do sklepu,

49
00:02:28,920 --> 00:02:33,456
ale drzwi blokował dorosły biały facet.

50
00:02:33,480 --> 00:02:39,416
Spróbowałam go ominąć, ale mnie zatrzymał,

51
00:02:39,440 --> 00:02:41,240
zaczął gapić się na mnie,

52
00:02:42,200 --> 00:02:44,136
splunął mi w twarz i powiedział:

53
00:02:44,160 --> 00:02:45,376
"Zejdź mi z drogi,

54
00:02:45,400 --> 00:02:48,656
ty mała czarna dziwko,
ty mała pakistańska dziwko,

55
00:02:48,680 --> 00:02:50,600
wracaj, skąd przyszłaś".

56
00:02:51,600 --> 00:02:54,696
Byłam przerażona.

57
00:02:54,720 --> 00:02:56,016
Gapiłam się na niego.

58
00:02:56,040 --> 00:02:58,960
Bałam się zetrzeć ślinę z twarzy,

59
00:02:59,840 --> 00:03:01,976
nawet jak mieszała się ze łzami.

60
00:03:02,000 --> 00:03:05,696
Pamiętam, jak rozglądałam się
dookoła w nadziei,

61
00:03:05,720 --> 00:03:09,376
że jakiś dorosły przyjdzie
i powstrzyma tego faceta.

62
00:03:09,400 --> 00:03:13,720
Ale ludzie mijali mnie w pośpiechu
i udawali, że mnie nie widzą.

63
00:03:14,160 --> 00:03:17,760
Byłam zdezorientowana,
bo myślałam sobie tak:

64
00:03:18,640 --> 00:03:21,936
"No dalej, moi biali ludzie!
Gdzie oni są? Co się dzieje?

65
00:03:21,960 --> 00:03:24,080
Dlaczego nie przychodzą mnie ratować?".

66
00:03:24,760 --> 00:03:27,016
Oczywiście nie kupiłam słodyczy.

67
00:03:27,040 --> 00:03:29,160
Pobiegłam do domu jak najszybciej.

68
00:03:30,040 --> 00:03:32,120
Ale, myślałam sobie,
wszystko jest wciąż OK.

69
00:03:32,800 --> 00:03:35,896
Z czasem odnosiłam coraz większy sukces

70
00:03:35,920 --> 00:03:40,040
i w końcu zaczęli dokuczać mi
też ludzie o brązowej skórze.

71
00:03:41,520 --> 00:03:44,816
Niektórzy mężczyźni
ze środowiska rodziców uważali,

72
00:03:44,840 --> 00:03:49,696
że zajmowanie się muzyką jest
dla kobiety niedopuszczalne i haniebne,

73
00:03:49,720 --> 00:03:51,680
tak samo jak występowanie w mediach.

74
00:03:53,280 --> 00:03:58,696
Bardzo szybko zaczęto mnie atakować
podczas moich własnych koncertów.

75
00:03:58,720 --> 00:04:03,736
Na jednym z koncertów
nachyliłam się ze sceny do widzów

76
00:04:03,760 --> 00:04:07,016
i ostatnie, co zobaczyłam,
to młoda brązowa twarz,

77
00:04:07,040 --> 00:04:11,256
a potem poczułam
w oczach jakieś chemikalia.

78
00:04:11,280 --> 00:04:14,496
Pamiętam, że nic nie widziałam,
a oczy miałam pełne łez,

79
00:04:14,520 --> 00:04:16,120
ale śpiewałam dalej.

80
00:04:16,839 --> 00:04:21,560
Teraz na ulicach Oslo
to brązowi ludzie pluli mi w twarz.

81
00:04:22,360 --> 00:04:25,576
Raz nawet próbowano mnie porwać.

82
00:04:25,600 --> 00:04:27,656
Ciągle grożono mi śmiercią.

83
00:04:27,680 --> 00:04:30,936
Raz starszy brodaty facet
zatrzymał mnie na ulicy

84
00:04:30,960 --> 00:04:33,096
i powiedział: "Nienawidzę cię tak bardzo,

85
00:04:33,120 --> 00:04:35,176
bo przez ciebie nasze córki myślą,

86
00:04:35,200 --> 00:04:36,760
że mogą robić, co tylko chcą".

87
00:04:38,560 --> 00:04:41,376
Jeden młodszy gość ostrzegł mnie,
żebym na siebie uważała.

88
00:04:41,400 --> 00:04:44,416
Że muzyka jest niemuzułmańska
i że to zajęcie dziwek,

89
00:04:44,440 --> 00:04:47,176
i że jeśli będę dalej śpiewać,
to mnie zgwałcą

90
00:04:47,200 --> 00:04:51,880
i wytną mi brzuch, żebym nie mogła
urodzić kolejnej takiej dziwki jak ja.

91
00:04:53,560 --> 00:04:55,256
I znowu byłam zdezorientowana.

92
00:04:55,280 --> 00:04:57,185
Nie mogłam pojąć, co się dzieje.

93
00:04:57,209 --> 00:05:00,889
Jak to się stało, że moi brązowi ludzie
tak mnie teraz traktują?

94
00:05:01,560 --> 00:05:04,656
Zamiast łączyć dwa światy,

95
00:05:04,680 --> 00:05:07,680
czułam, jakbym spadała
w przepaść między nimi.

96
00:05:08,000 --> 00:05:10,600
Chyba ślina była moim kryptonitem.

97
00:05:12,560 --> 00:05:14,576
Kiedy miałam siedemnaście lat,

98
00:05:14,600 --> 00:05:17,616
wciąż grożono mi śmiercią i nękano.

99
00:05:17,640 --> 00:05:20,402
Było już tak źle, że mama powiedziała:

100
00:05:20,426 --> 00:05:23,896
"Nie możemy dłużej cię chronić,
nie możemy już zapewnić ci bezpieczeństwa.

101
00:05:23,920 --> 00:05:25,696
Musisz wyjechać".

102
00:05:25,720 --> 00:05:31,120
Kupiłam bilet w jedną stronę do Londynu,
spakowałam walizkę i wyjechałam.

103
00:05:32,160 --> 00:05:35,856
Najsmutniejsze było to,
że nikt nic nie powiedział.

104
00:05:35,880 --> 00:05:38,240
Mój wyjazd z Norwegii
był bardzo nagłośniony.

105
00:05:39,120 --> 00:05:42,656
Moi brązowi ludzie, moi biali ludzie
- nikt nic nie powiedział.

106
00:05:42,680 --> 00:05:44,800
Nikt nie powiedział: "Czekaj, to nie tak.

107
00:05:45,960 --> 00:05:49,656
Trzeba tę dziewczynę wesprzeć i chronić,
bo ona jest jedną z nas".

108
00:05:49,680 --> 00:05:51,296
Nikt tego nie powiedział.

109
00:05:51,320 --> 00:05:54,360
Czułam się jak...
znacie to uczucie na lotnisku,

110
00:05:55,120 --> 00:05:57,976
kiedy walizki na taśmie

111
00:05:58,000 --> 00:05:59,256
jadą wciąż w kółko

112
00:05:59,280 --> 00:06:01,776
i zawsze na koniec zostaje jedna.

113
00:06:01,800 --> 00:06:04,816
Której nikt nie chce,
o którą nikt się nie upomina.

114
00:06:04,840 --> 00:06:06,120
Tak właśnie się czułam.

115
00:06:07,040 --> 00:06:10,440
Nigdy wcześniej nie czułam się
tak samotna. Tak zagubiona.

116
00:06:12,360 --> 00:06:16,360
Po przyjeździe do Londynu
w końcu wróciłam do muzyki.

117
00:06:17,000 --> 00:06:20,200
To było inne miejsce,
ale historia się powtórzyła.

118
00:06:20,840 --> 00:06:24,376
Pamiętam wiadomość,
która mówiła, że ktoś mnie zabije,

119
00:06:24,400 --> 00:06:27,776
że rozleją się rzeki krwi

120
00:06:27,800 --> 00:06:31,256
i że przed śmiercią
zostanę wielokrotnie zgwałcona.

121
00:06:31,280 --> 00:06:32,696
W tym miejscu muszę przyznać,

122
00:06:32,720 --> 00:06:35,176
że zaczęłam przyzwyczajać się
do tych wiadomości,

123
00:06:35,200 --> 00:06:39,480
ale sytuacja się zmieniła:
zaczęto grozić mojej rodzinie.

124
00:06:40,760 --> 00:06:46,000
Więc znów spakowałam walizkę,
porzuciłam muzykę i wyjechałam do USA.

125
00:06:46,520 --> 00:06:47,776
Miałam tego dość.

126
00:06:47,800 --> 00:06:50,416
Nie chciałam mieć już
z tym nic wspólnego.

127
00:06:50,440 --> 00:06:53,096
Nie chciałam zginąć z powodu czegoś,

128
00:06:53,120 --> 00:06:55,800
co nie było nawet moim marzeniem,
ale wyborem ojca.

129
00:06:58,200 --> 00:07:01,376
Trochę się jakby zagubiłam.

130
00:07:01,400 --> 00:07:02,936
Jakbym się rozpadła.

131
00:07:02,960 --> 00:07:05,296
Ale stwierdziłam, że to, czego pragnę,

132
00:07:05,320 --> 00:07:08,656
to spędzić kolejne lata życia,

133
00:07:08,680 --> 00:07:10,336
wspierając młodych ludzi

134
00:07:10,360 --> 00:07:13,256
i próbując im pomóc
w najmniejszy nawet sposób,

135
00:07:13,280 --> 00:07:14,976
jak tylko będę mogła.

136
00:07:15,000 --> 00:07:18,256
Zostałam wolontariuszką
w różnych organizacjach

137
00:07:18,280 --> 00:07:22,920
pracujących z młodymi
muzułmanami w Europie.

138
00:07:24,080 --> 00:07:27,096
Ku memu zdziwieniu

139
00:07:27,120 --> 00:07:31,600
bardzo wielu spośród nich cierpiało
i zmagało się z przeciwnościami.

140
00:07:32,440 --> 00:07:35,976
Natrafiali na wiele problemów
w rodzinach i społecznościach,

141
00:07:36,000 --> 00:07:39,616
zdawały się cenić honor i opinię dzieci

142
00:07:39,640 --> 00:07:42,400
bardziej niż ich szczęście i życie.

143
00:07:43,760 --> 00:07:47,760
Pomyślałam, że może nie jestem
tak samotna ani tak inna.

144
00:07:48,280 --> 00:07:50,600
Może gdzieś tam jest więcej takich ludzi.

145
00:07:51,280 --> 00:07:53,496
Większość ludzi niestety nie rozumie,

146
00:07:53,520 --> 00:07:57,816
że w Europie dorasta tylu z nas.

147
00:07:57,840 --> 00:08:00,256
Tylu ludzi, którzy nie mogą być sobą.

148
00:08:00,280 --> 00:08:02,360
Nie wolno nam być tymi, kim jesteśmy.

149
00:08:03,360 --> 00:08:07,416
Nie wolno nam brać ślubu

150
00:08:07,440 --> 00:08:10,376
ani utrzymywać relacji z ludźmi,
których sami wybierzemy.

151
00:08:10,400 --> 00:08:12,056
Nie wolno nam nawet wybrać pracy.

152
00:08:12,080 --> 00:08:15,856
To normalne w muzułmańskich
centrach w Europie.

153
00:08:15,880 --> 00:08:18,960
Nawet w miejscach,
gdzie króluje wolność, nie jesteśmy wolni.

154
00:08:19,640 --> 00:08:23,536
Nasze życie, marzenia
ani przyszłość nie należą do nas.

155
00:08:23,560 --> 00:08:26,816
Należą do naszych rodziców
i ich społeczności.

156
00:08:26,840 --> 00:08:29,920
Poznałam niezliczone
historie młodych ludzi,

157
00:08:30,880 --> 00:08:33,775
których straciliśmy,

158
00:08:33,799 --> 00:08:35,535
którzy stali się niewidzialni,

159
00:08:35,559 --> 00:08:38,360
ale cierpią w samotności.

160
00:08:39,520 --> 00:08:43,840
Dzieci zmuszane do małżeństwa,
ofiary przemocy usprawiedliwianej honorem.

161
00:08:45,280 --> 00:08:48,976
Po kilku latach pracy z nimi
w końcu zrozumiałam,

162
00:08:49,000 --> 00:08:51,016
że dalej nie dam rady.

163
00:08:51,040 --> 00:08:55,696
Nie mogę do końca życia
żyć w strachu i ukrywać się.

164
00:08:55,720 --> 00:08:58,160
Muszę coś z tym zrobić.

165
00:08:59,640 --> 00:09:02,736
Zrozumiałam też, że moje,
a właściwie nasze, milczenie

166
00:09:02,760 --> 00:09:05,080
pozwala na dalsze nękanie.

167
00:09:06,000 --> 00:09:10,496
Postanowiłam użyć
swoich dziecięcych supermocy.

168
00:09:10,520 --> 00:09:15,216
Spróbuję sprawić, żeby ludzie rozumieli,

169
00:09:15,240 --> 00:09:20,360
co znaczy być młodą osobą
tkwiącą między rodziną a państwem.

170
00:09:20,960 --> 00:09:24,480
Zaczęłam więc kręcić filmy
i opowiadać te historie.

171
00:09:24,880 --> 00:09:29,296
Chciałam też, żeby ludzie zrozumieli
straszliwe konsekwencje wynikające z tego,

172
00:09:29,320 --> 00:09:31,400
że nie traktujemy tych problemów poważnie.

173
00:09:32,000 --> 00:09:34,360
Pierwszy film był o Banaz.

174
00:09:35,440 --> 00:09:38,680
Była to siedemnastoletnia Kurdyjka
mieszkająca w Londynie.

175
00:09:39,520 --> 00:09:42,320
Była posłuszna, robiła wszystko,
co kazali jej rodzice.

176
00:09:42,840 --> 00:09:45,256
Chciała wszystko robić dobrze.

177
00:09:45,280 --> 00:09:47,896
Wyszła za jakiegoś gościa,
którego wybrali jej rodzice,

178
00:09:47,920 --> 00:09:50,880
mimo że bez przerwy bił ją i gwałcił.

179
00:09:51,880 --> 00:09:54,696
Gdy zwróciła się do rodziny
o pomoc, usłyszała:

180
00:09:54,720 --> 00:09:56,976
"Wracaj i bądź lepszą żoną".

181
00:09:57,000 --> 00:09:59,816
Nie chcieli mieć córki po rozwodzie,

182
00:09:59,840 --> 00:10:02,800
bo to oczywiście
przyniosłoby rodzinie hańbę.

183
00:10:03,680 --> 00:10:06,280
Bił ją tak mocno,
że z uszu płynęła jej krew.

184
00:10:07,200 --> 00:10:12,296
Gdy w końcu od niego odeszła,
poznała innego młodego mężczyznę.

185
00:10:12,320 --> 00:10:14,136
Zakochała się w nim.

186
00:10:14,160 --> 00:10:16,416
Społeczność i rodzina dowiedzieli się,

187
00:10:16,440 --> 00:10:17,840
więc zniknęła.

188
00:10:18,440 --> 00:10:20,280
Znaleziono ją trzy miesiące później,

189
00:10:21,200 --> 00:10:25,320
wciśniętą do walizki
i zakopaną pod domem.

190
00:10:28,040 --> 00:10:31,560
Została uduszona, pobita na śmierć

191
00:10:32,760 --> 00:10:37,280
przez trzech kuzynów
na zlecenie jej ojca i wuja.

192
00:10:37,960 --> 00:10:40,136
Co jeszcze tragiczniejsze,

193
00:10:40,160 --> 00:10:46,056
Banaz pięć razy prosiła o pomoc policję.

194
00:10:46,080 --> 00:10:49,136
Mówiła, że rodzina chce ją zabić.

195
00:10:49,160 --> 00:10:52,040
Policja nie uwierzyła i nie zrobiła nic.

196
00:10:53,080 --> 00:10:54,336
Nie chodzi tylko o to,

197
00:10:54,360 --> 00:10:58,736
że tak wiele dzieci
zmaga się z takimi problemami

198
00:10:58,760 --> 00:11:01,856
w domu i środowisku,

199
00:11:01,880 --> 00:11:05,520
ale o to, że spotyka je niezrozumienie

200
00:11:06,640 --> 00:11:10,160
i obojętność w krajach,
w których dorastają.

201
00:11:11,640 --> 00:11:16,336
Kiedy zdradza je rodzina,
zwracają się do reszty z nas,

202
00:11:16,360 --> 00:11:18,416
a kiedy my nie rozumiemy,

203
00:11:18,440 --> 00:11:19,640
tracimy je.

204
00:11:21,120 --> 00:11:24,296
W trakcie robienia tego filmu
kilka osób mówiło mi:

205
00:11:24,320 --> 00:11:26,856
"Deeyah, no wiesz, to taka ich kultura,

206
00:11:26,880 --> 00:11:29,071
oni tak właśnie traktują dzieci,

207
00:11:29,095 --> 00:11:30,655
nie możemy się wtrącać".

208
00:11:31,880 --> 00:11:35,080
Zapewniam, że bycie ofiarą morderstwa
nie należy do mojej kultury.

209
00:11:36,280 --> 00:11:37,496
Wiecie o tym?

210
00:11:37,520 --> 00:11:39,216
Na pewno ludzie podobni do mnie,

211
00:11:39,240 --> 00:11:41,736
dziewczyny pochodzące
z podobnych środowisk,

212
00:11:41,760 --> 00:11:45,856
powinny mieć te same prawa,
taką samą ochronę

213
00:11:45,880 --> 00:11:48,880
jak każdy w naszym państwie,
bo czemu by nie?

214
00:11:50,360 --> 00:11:55,096
W następnym filmie chciałam
więc podjąć kwestię tego,

215
00:11:55,120 --> 00:11:57,976
dlaczego niektóre
muzułmańskie dzieci w Europie

216
00:11:58,000 --> 00:12:00,080
pociąga ekstremizm i przemoc.

217
00:12:00,880 --> 00:12:02,136
Ale podejmując ten temat,

218
00:12:02,160 --> 00:12:05,320
miałam zmierzyć się
ze swoim najgorszym koszmarem:

219
00:12:07,040 --> 00:12:08,640
z brodaczami o brązowej skórze.

220
00:12:10,880 --> 00:12:13,696
Tymi samymi lub podobnymi do tych,

221
00:12:13,720 --> 00:12:16,520
którzy prześladowali mnie
przez większość życia.

222
00:12:17,560 --> 00:12:20,256
Z mężczyznami,
których bałam się przez większość życia.

223
00:12:20,280 --> 00:12:23,136
Mężczyznami, których nienawidziłam

224
00:12:23,160 --> 00:12:24,600
przez wiele, wiele lat.

225
00:12:25,160 --> 00:12:29,136
Przez dwa lata robiłam wywiady
ze skazanymi terrorystami,

226
00:12:29,160 --> 00:12:31,656
dżihadistami i byłymi ekstremistami.

227
00:12:31,680 --> 00:12:35,016
Już wtedy wiedziałam,

228
00:12:35,040 --> 00:12:40,216
że religia, polityka,
kolonialna przeszłość Europy,

229
00:12:40,240 --> 00:12:44,496
jak i porażki zachodniej polityki
zagranicznej z ostatnich lat

230
00:12:44,520 --> 00:12:46,000
to część tej rzeczywistości.

231
00:12:46,520 --> 00:12:49,776
Ale najbardziej interesowały mnie ludzkie,

232
00:12:49,800 --> 00:12:51,376
osobiste powody,

233
00:12:51,400 --> 00:12:55,720
dla których takie środowiska
pociągają naszych młodych ludzi.

234
00:12:57,000 --> 00:13:01,360
Najbardziej zaskoczyło mnie to,
że dotarłam do ludzi zranionych.

235
00:13:03,760 --> 00:13:05,950
Zamiast potworów, których szukałam,

236
00:13:05,950 --> 00:13:07,616
które miałam nadzieję znaleźć,

237
00:13:07,640 --> 00:13:10,776
mówię szczerze:
przyniosłoby mi to więcej satysfakcji,

238
00:13:10,800 --> 00:13:12,400
znalazłam ludzi załamanych.

239
00:13:13,520 --> 00:13:15,016
Tak jak Banaz,

240
00:13:15,040 --> 00:13:18,296
okazało się, że ci ludzie byli rozdarci,

241
00:13:18,320 --> 00:13:20,856
bo próbowali zalepić dziury

242
00:13:20,880 --> 00:13:24,360
między swoimi rodzinami
a krajem urodzenia.

243
00:13:25,720 --> 00:13:29,096
Odkryłam też, że grupy
ekstremistycznych terrorystów

244
00:13:29,120 --> 00:13:32,576
wykorzystują te uczucia
naszych młodych ludzi

245
00:13:32,600 --> 00:13:36,456
i cynicznie kierują ich w stronę przemocy.

246
00:13:36,480 --> 00:13:38,056
"Dołącz do nas" - mówią.

247
00:13:38,080 --> 00:13:41,056
"Porzuć obie strony, rodzinę i kraj,

248
00:13:41,080 --> 00:13:42,736
bo oni cię odrzucili.

249
00:13:42,760 --> 00:13:45,856
Dla rodziny ważniejszy jest honor niż ty,

250
00:13:45,880 --> 00:13:47,136
a dla kraju

251
00:13:47,160 --> 00:13:53,040
prawdziwy Norweg, Brytyjczyk i Francuz
jest biały i to nigdy nie będziesz ty".

252
00:13:54,040 --> 00:13:57,496
Obiecują też, że nasi młodzi ludzie
osiągną to, czego pragną:

253
00:13:57,520 --> 00:14:01,856
znaczenie, heroizm,
poczucie przynależności i celu,

254
00:14:01,880 --> 00:14:04,280
odnajdą środowisko,
które ich kocha i akceptuje.

255
00:14:05,200 --> 00:14:08,136
Sprawiają, że bezsilni czują siłę.

256
00:14:08,160 --> 00:14:13,040
Niewidzialni i cisi są wreszcie
zauważeni i słuchani.

257
00:14:15,120 --> 00:14:17,656
To właśnie robią dla naszych młodych.

258
00:14:17,680 --> 00:14:21,520
Dlaczego robią to dla nich
te grupy, a nie my?

259
00:14:22,760 --> 00:14:24,336
Dla jasności:

260
00:14:24,360 --> 00:14:27,696
nie chcę usprawiedliwiać

261
00:14:27,720 --> 00:14:31,456
żadnej przemocy ani za nią przepraszać.

262
00:14:31,480 --> 00:14:35,056
Chcę tylko powiedzieć,
że musimy zrozumieć,

263
00:14:35,080 --> 00:14:38,240
czemu część z naszych
młodych ludzi to pociąga.

264
00:14:39,680 --> 00:14:42,016
Właściwie to chciałabym wam pokazać

265
00:14:42,040 --> 00:14:45,320
zdjęcia z dzieciństwa
niektórych bohaterów filmu.

266
00:14:47,240 --> 00:14:50,200
Uderzyło mnie to, że tak wielu z nich,

267
00:14:50,960 --> 00:14:52,616
a nigdy o tym bym nie pomyślała,

268
00:14:52,640 --> 00:14:55,960
wychowało się bez ojca
lub było przez ojca maltretowanych.

269
00:14:56,800 --> 00:14:58,736
Kilku z tych młodych ludzi

270
00:14:58,760 --> 00:15:02,896
szukało opieki i współczującego wzoru ojca

271
00:15:02,920 --> 00:15:04,520
w grupach ekstremistów.

272
00:15:05,920 --> 00:15:09,080
Spotkałam też mężczyzn
skrzywdzonych przez przemoc i rasizm,

273
00:15:09,800 --> 00:15:12,056
którzy przestali czuć się jak ofiary,

274
00:15:12,080 --> 00:15:13,576
bo sami zastosowali przemoc.

275
00:15:13,600 --> 00:15:18,896
Ku mojemu przerażeniu dotarłam
do czegoś, co sama znałam.

276
00:15:18,920 --> 00:15:25,240
Rozpoznałam te same emocje, które czułam,
gdy jako nastolatka uciekłam z Norwegii.

277
00:15:26,160 --> 00:15:29,536
Ten sam mętlik w głowie, ten sam smutek,

278
00:15:29,560 --> 00:15:33,040
to samo poczucie krzywdy

279
00:15:34,760 --> 00:15:36,360
i braku przynależności.

280
00:15:38,560 --> 00:15:41,680
To samo uczucie zagubienia
i rozdarcia między kulturami.

281
00:15:42,760 --> 00:15:45,296
Ale nie wybrałam zniszczenia.

282
00:15:45,320 --> 00:15:48,056
Zdecydowałam chwycić
za kamerę, a nie za pistolet.

283
00:15:48,080 --> 00:15:51,416
Powodem były moje supermoce.

284
00:15:51,440 --> 00:15:56,336
Wiedziałam, że rozwiązaniem
jest zrozumienie, a nie przemoc.

285
00:15:56,360 --> 00:15:58,056
Dostrzeżenie ludzi

286
00:15:58,080 --> 00:16:01,816
z ich wszystkimi zaletami i wadami,

287
00:16:01,840 --> 00:16:03,696
zamiast tworzenia karykatur

288
00:16:03,720 --> 00:16:06,376
przedstawiających nas i ich
- tych złych i tych dobrych.

289
00:16:06,400 --> 00:16:08,496
W końcu doszłam do tego,

290
00:16:08,520 --> 00:16:12,176
że mogę pogodzić moje dwie kultury,

291
00:16:12,200 --> 00:16:15,320
mogę znaleźć w nich miejsce dla siebie.

292
00:16:15,840 --> 00:16:18,576
Już nie czułam,
że muszę wybrać jedną ze stron,

293
00:16:18,600 --> 00:16:20,680
ale zajęło mi to wiele lat.

294
00:16:21,640 --> 00:16:23,656
Dziś tak wielu młodych ludzi

295
00:16:23,680 --> 00:16:25,696
zmaga się z tymi samymi problemami.

296
00:16:25,720 --> 00:16:27,720
I muszą się z tym zmagać sami.

297
00:16:29,440 --> 00:16:32,080
Przez to przypominają otwarte rany.

298
00:16:32,560 --> 00:16:35,616
Dla niektórych radykalny islam

299
00:16:35,640 --> 00:16:39,000
infekuje otwarte rany.

300
00:16:41,160 --> 00:16:44,160
Jest takie afrykańskie przysłowie:

301
00:16:45,960 --> 00:16:48,976
"Młodzi odrzuceni przez wioskę

302
00:16:49,000 --> 00:16:51,760
spalą ją, żeby tylko poczuć jej ciepło".

303
00:16:53,240 --> 00:16:54,720
Chciałabym zapytać

304
00:16:55,640 --> 00:16:58,176
muzułmańskich rodziców i środowiska:

305
00:16:58,200 --> 00:17:00,616
czy będziecie kochać dzieci
i troszczyć się o nie

306
00:17:00,640 --> 00:17:03,416
bez wymuszania na nich
spełnienia oczekiwań?

307
00:17:03,440 --> 00:17:05,880
Czy możecie wybrać
dzieci, a nie honor?

308
00:17:06,400 --> 00:17:09,415
Czy rozumiecie, czemu czują
gniew i odrzucenie,

309
00:17:09,440 --> 00:17:11,760
gdy stawiacie honor ponad ich szczęście?

310
00:17:12,520 --> 00:17:15,096
Czy spróbujecie być przyjaciółmi
dla waszych dzieci,

311
00:17:15,119 --> 00:17:16,896
żeby mogły wam zaufać,

312
00:17:16,920 --> 00:17:19,215
chciały dzielić się doświadczeniami

313
00:17:19,240 --> 00:17:21,480
i nie musiały szukać kogoś innego?

314
00:17:22,359 --> 00:17:25,440
Zapytam też młodych ludzi,
których pociąga ekstremizm:

315
00:17:26,680 --> 00:17:30,320
czy wiecie, że to ból wywołuje wasz gniew?

316
00:17:31,640 --> 00:17:35,056
Czy znajdziecie siłę, by sprzeciwić się
tym cynicznym starcom,

317
00:17:35,080 --> 00:17:38,280
którzy chcą wykorzystać
waszą krew dla własnych celów?

318
00:17:39,040 --> 00:17:40,960
Czy możecie znaleźć sposób na życie?

319
00:17:41,880 --> 00:17:44,136
Czy dostrzegacie, że najsłodszą zemstą

320
00:17:44,160 --> 00:17:47,616
jest szczęśliwe, pełne i wolne życie?

321
00:17:47,640 --> 00:17:50,000
Życie tworzone przez was i nikogo więcej.

322
00:17:50,560 --> 00:17:54,240
Czemu chcecie być jeszcze jednym
muzułmańskim dzieckiem, które zginie?

323
00:17:55,080 --> 00:17:59,240
Zapytam resztę z nas:
kiedy zaczniemy słuchać młodych ludzi?

324
00:18:00,520 --> 00:18:01,776
Jak możemy im pomóc

325
00:18:01,800 --> 00:18:05,760
przekształcić ból
w coś bardziej konstruktywnego?

326
00:18:06,760 --> 00:18:08,216
Oni myślą, że ich nie lubimy,

327
00:18:08,240 --> 00:18:11,016
że nie obchodzi nas, co się z nimi stanie.

328
00:18:11,040 --> 00:18:12,816
Myślą, że ich nie akceptujemy.

329
00:18:12,840 --> 00:18:15,560
Czy potrafimy znaleźć sposób,
by poczuli się inaczej?

330
00:18:17,280 --> 00:18:20,216
Co musimy zrobić, żeby ich dostrzec,

331
00:18:20,240 --> 00:18:25,176
zanim staną się ofiarami
lub twórcami przemocy?

332
00:18:25,200 --> 00:18:28,776
Czy możemy zatroszczyć się o nich
i uznać za część naszego społeczeństwa,

333
00:18:28,800 --> 00:18:33,656
a nie tylko oburzać się,
gdy ofiary przemocy wyglądają tak jak my?

334
00:18:33,680 --> 00:18:38,696
Czy potrafimy znaleźć sposób,
by odrzucić nienawiść i znieść podziały?

335
00:18:38,720 --> 00:18:42,696
Nie możemy odrzucać
siebie nawzajem lub naszych dzieci,

336
00:18:42,720 --> 00:18:44,856
nawet jeśli one odrzucają nas.

337
00:18:44,880 --> 00:18:47,056
Jesteśmy w tym razem.

338
00:18:47,080 --> 00:18:52,560
W dalszej perspektywie zemsta i przemoc
nie sprawdzą się w walce z ekstremistami.

339
00:18:53,480 --> 00:18:57,256
Terroryści chcą, byśmy ze strachu
schowali się w domach,

340
00:18:57,280 --> 00:18:59,456
zamknęli drzwi i serca.

341
00:18:59,480 --> 00:19:03,296
Chcą, byśmy rozdrapywali
kolejne rany w społeczeństwie,

342
00:19:03,320 --> 00:19:06,856
żeby wykorzystać
do rozprowadzania infekcji.

343
00:19:06,880 --> 00:19:09,576
Chcą, byśmy stali się tacy jak oni:

344
00:19:09,600 --> 00:19:11,840
nietolerancyjni,
pełni nienawiści i okrutni.

345
00:19:14,200 --> 00:19:16,656
Dzień po atakach w Paryżu

346
00:19:16,680 --> 00:19:20,080
znajoma wysłała mi zdjęcie swojej córki.

347
00:19:20,800 --> 00:19:23,256
Biała i arabska dziewczynka.

348
00:19:23,280 --> 00:19:24,480
Najlepsze przyjaciółki.

349
00:19:25,120 --> 00:19:28,600
To zdjęcie jest kryptonitem
na ekstremistów.

350
00:19:31,240 --> 00:19:34,296
Te dwie dziewczynki i ich supermoce

351
00:19:34,320 --> 00:19:35,816
ukazują drogę na przyszłość,

352
00:19:35,840 --> 00:19:39,240
drogę ku społeczeństwu,
które musimy zbudować razem.

353
00:19:40,120 --> 00:19:43,440
Społeczeństwu, które obejmuje i wspiera,

354
00:19:44,480 --> 00:19:46,680
a nie odrzuca, nasze dzieci.

355
00:19:47,960 --> 00:19:49,296
Dziękuję za uwagę.

356
00:19:49,320 --> 00:19:55,532
(Brawa)