WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:07.006
THE STORY OF STUFF oraz FREE RANGE STUDIOS
prezentują

00:00:12.808 --> 00:00:18.570
HISTORIA ROZWIĄZAŃ
DLACZEGO PRAWDZIWA ZMIANA ZACZYNA SIĘ OD ZMIANY ZASAD GRY

00:00:21.797 --> 00:00:23.267
Masz taki telefon?

00:00:23.267 --> 00:00:25.736
Oczywiście, że nie! Ten sprzęt ma 5 lat.

00:00:25.736 --> 00:00:28.227
Teraz każdy ma taki.

00:00:28.227 --> 00:00:32.008
Wyobrażasz sobie, jak wiele geniuszu i pracy trzeba było, 
by zmienić odtwarzacz muzyki

00:00:32.008 --> 00:00:35.769
w przenośny komputer, telefon, GPS, bezprzewodowy pilot do wszystkiego

00:00:35.769 --> 00:00:37.649
w ciągu zaledwie 5 lat?

00:00:37.649 --> 00:00:40.000
Poważnie, tysiące ludzi, którzy tego dokonali,

00:00:40.000 --> 00:00:41.747
musiało rozwiązać tysiące problemów,

00:00:41.747 --> 00:00:45.833
których po prostu nie można było rozwiązać 5 lat temu.

00:00:45.833 --> 00:00:49.640
Oto, do czego są zdolni ludzie, gdy mają motywację,
aby znaleźć rozwiązania problemów.

00:00:49.640 --> 00:00:54.403
Ale problemy, nad którymi pracujemy, nie są tymi, które trzeba rozwiązać.

00:00:54.403 --> 00:00:57.314
Wiele pracy zmarnowano na wytwarzanie coraz szybszych, tańszych, nowszych rzeczy,

00:00:57.314 --> 00:01:01.036
zamiast pracować nad rzeczami bezpieczniejszymi, zdrowszymi i bardziej sprawiedliwymi.

00:01:02.308 --> 00:01:06.233
To tak, jakby być coraz lepszym, w graniu w złą grę.

00:01:06.233 --> 00:01:11.613
Pod wieloma względami system ten jest bardzo podobny 
do gry, ale ma bardzo wysoką stawkę.

00:01:11.613 --> 00:01:17.771
Tak jak grę, naszą gospodarkę zaprojektowano tak, aby każdy z nas grał według pewnych zasad.

00:01:17.771 --> 00:01:21.966
I jak w każdej grze, mamy instrukcję mówiącą, jaki jest jej cel.

00:01:21.966 --> 00:01:25.370
Przypomnij sobie nową grę, w którą ostatnio grałeś. Pamiętasz?

00:01:25.370 --> 00:01:28.267
Na początku musiałeś się dowiedzieć, jak wygrać,

00:01:28.267 --> 00:01:31.443
co rzutowało później na każdą twoją decyzję w grze.

00:01:31.443 --> 00:01:36.284
Naturalne jest więc, że większość ludzi szuka rozwiązań, które pozwolą osiągnąć ten prosty cel.

00:01:36.284 --> 00:01:38.338
Tym celem jest WIĘCEJ.

00:01:38.338 --> 00:01:43.140
Więcej wydanych pieniędzy, więcej zbudowanych dróg, więcej otwartych centrów handlowych, więcej rzeczy.

00:01:43.140 --> 00:01:46.079
To właśnie ekonomiści nazywają WZROSTEM.

00:01:46.079 --> 00:01:49.296
Bierzemy więc wszystkie pieniądze wydane na rzeczy, które czynią życie lepszym,

00:01:49.296 --> 00:01:52.300
jak i wszystkie pieniądze wydane na rzeczy, które czynią życie gorszym,

00:01:52.300 --> 00:01:56.939
dodajemy je i otrzymujemy jedną wielką liczbę zwaną PKB.

00:01:56.939 --> 00:02:00.251
Mówią nam, że gdy PKB rośnie, my wygrywamy.

00:02:00.251 --> 00:02:04.763
Stworzono więc tysiące reguł i przepisów w celu zwiększenia tej liczby.

00:02:04.763 --> 00:02:09.267
Jednak jest duża różnica pomiędzy większą liczbą dzieci w szkole a większą liczbą dzieci w więzieniu,

00:02:09.267 --> 00:02:12.109
większa liczbą wiatraków a większą liczbą elektrowni węglowych,

00:02:12.109 --> 00:02:17.460
bardziej wydajnym transportem publicznym a większą ilością benzyny spalonej w korku. Czyż nie?!

00:02:17.460 --> 00:02:21.289
Jednak w tej "Grze o więcej", wszystko to liczy się tak samo.

00:02:21.289 --> 00:02:25.872
Nie możemy zmienić tej głupiej gry przy pomocy jednej reguły czy jednego gracza.

00:02:25.872 --> 00:02:28.410
Problemem jest CEL sam w sobie.

00:02:28.410 --> 00:02:31.435
Potrzebujemy rozwiązań, które to zmienią.

00:02:31.435 --> 00:02:34.720
Co jeśli oprzemy grę na celu LEPIEJ?

00:02:43.121 --> 00:02:49.154
Lepsze wykształcenie, lepsze zdrowie, lepsze rzeczy, większe szanse przetrwania na tej planecie.

00:02:49.154 --> 00:02:50.800
Chyba wszyscy tego chcemy, prawda?

00:02:50.800 --> 00:02:53.508
Czy nie takie powinno być znaczenie zwycięstwa?

00:02:53.508 --> 00:02:57.301
Zmiana celu całej gospodarki jest ogromnym zadaniem.

00:02:57.301 --> 00:02:59.438
Oczywiście nie jesteśmy w stanie tego zrobić od razu.

00:02:59.438 --> 00:03:02.301
Ale kiedy skupimy się na rozwiązaniach zmieniających grę,

00:03:02.301 --> 00:03:06.031
stopniowo umożliwimy zmianę obecnych zasad.

00:03:06.031 --> 00:03:10.332
Aby to zrobić, musimy umieć odróżnić rozwiązania zmieniające zasady

00:03:10.332 --> 00:03:13.468
od nowych sposobów grania w starą "Grę o więcej".

00:03:13.468 --> 00:03:18.508
Dla przykładu, spójrzmy na dwa rozwiązania jednego z wielu problemów, przed którymi stoimy dzisiaj.

00:03:18.508 --> 00:03:22.862
Plagą opakowań z tworzyw sztucznych, która - jak wiemy - jest katastrofalna w skutkach dla naszej planety,

00:03:22.862 --> 00:03:25.035
zwłaszcza oceanów.

00:03:25.035 --> 00:03:30.237
A oto dwie grupy ludzi z bardzo różnymi pomysłami rozwiązania problemu tworzyw sztucznych.

00:03:30.237 --> 00:03:32.932
Ci ludzie zdecydowali, że musimy z tym skończyć.

00:03:32.932 --> 00:03:37.937
Rozpoczęli kampanię obywatelską zniechęcającą do stosowania plastikowych opakowań w ich społeczności.

00:03:37.937 --> 00:03:40.303
Ci ludzie proponują inne rozwiązanie.

00:03:40.303 --> 00:03:43.703
Założyli firmę, która daje ludziom karty upominkowe na zakupy,

00:03:43.703 --> 00:03:45.869
gdy ci oddadzą odpady do recyklingu.

00:03:45.869 --> 00:03:51.403
Obie te inicjatywy działają obecnie, ale tylko jedna z nich zmienia zasady gry.

00:03:51.403 --> 00:03:55.804
Rozwiązanie z kartą upominkową powoduje, że część plastiku nie trafia na wysypiska czy do spalarni,

00:03:55.804 --> 00:03:59.906
ale jednocześnie tworzy więcej odpadów, zachęcając ludzi do kupowania większej ilości rzeczy.

00:03:59.906 --> 00:04:04.900
Co gorsza, uczy ich, że większa konsumpcja jest nagrodą za bycie dobrym obywatelem,

00:04:04.900 --> 00:04:08.939
sprawiając, że nieszablonowe myślenie staje się jeszcze trudniejsze.

00:04:08.939 --> 00:04:13.395
Rozwiązanie delegalizujące plastikowe opakowania jest trudniejsze do osiągnięcia, ale zmienia zasady gry.

00:04:13.395 --> 00:04:16.270
Dlaczego? 
Cóż, poświęcając swój czas,

00:04:16.270 --> 00:04:19.263
obywatele ci deklarują, że jest dla nich coś ważniejszego

00:04:19.263 --> 00:04:21.227
niż tylko zarabiać i wydawać więcej.

00:04:21.227 --> 00:04:22.782
Aby wygrać tę kampanię,

00:04:22.782 --> 00:04:25.637
będą musieli współpracować z firmami myślącymi perspektywicznie,

00:04:25.637 --> 00:04:28.562
oferującymi alternatywę umożliwiającą pozbycie się plastikowych opakowań.

00:04:28.562 --> 00:04:32.297
Będą musieli stanąć do walki z Radą Amerykańskiego Przemysłu Chemicznego,

00:04:32.297 --> 00:04:35.729
która jest lobbowana przez firmy produkujące te wszystkie plastikowe śmieci.

00:04:35.729 --> 00:04:38.968
Będą musieli wyjść i porozmawiać z sąsiadami i przyjaciółmi,

00:04:38.968 --> 00:04:42.577
zachęcając coraz większe grono ludzi do kwestionowania starych zasad gry.

00:04:42.577 --> 00:04:45.932
Takie kampanie rodzą się w miastach na całym świecie

00:04:45.932 --> 00:04:47.835
i - co ważniejsze - wygrywają!

00:04:47.835 --> 00:04:51.935
Czy zrezygnowanie z kilku milionów plastikowych toreb może zmienić cel gry?

00:04:51.935 --> 00:04:53.606
Samo w sobie, nie.

00:04:53.606 --> 00:04:59.535
Ale w połączeniu z milionami innych rozwiązań zmieniających zasady gry - tak.

00:04:59.535 --> 00:05:03.466
Razem rozwiązania te zaczynają przechylać szalę.

00:05:03.466 --> 00:05:07.680
Gdy ludzie zaczynają działać, ich obywatelskie mięśnie rosną.

00:05:07.680 --> 00:05:11.971
Pracują, aby lokalne rozwiązania, które stworzyli, były kopiowane i używane w większej skali.

00:05:11.971 --> 00:05:16.604
A gdy widzą, że podejrzanie wpływowe korporacje blokują ich rozwiązania,

00:05:16.604 --> 00:05:23.252
łączą się z innymi grupami, aby walczyć o prawdziwą demokrację - od ludzi dla ludzi.

00:05:23.252 --> 00:05:28.238
Karty podarunkowe nigdy tego nie osiągną, 
ale tysiące kampanii obywatelskich mają taką moc.

00:05:28.238 --> 00:05:33.668
Ilekroć ktoś prosi mnie o wzięcie udziału w kampanii czy ruchu, chcę wiedzieć, czy zmieni on cel gry.

00:05:33.668 --> 00:05:38.200
Aby to rozgryźć, używam słowa "CEL" (ang. GOAL).
Chcę wiedzieć, że:

00:05:38.233 --> 00:05:44.290
G: daje ludziom GŁOS, zabierając go korporacjom, by budować prawdziwą demokrację.

00:05:44.290 --> 00:05:48.919
O: OTWIERA ludziom oczy na to, że gdy ich podstawowe potrzeby są spełnione,

00:05:48.919 --> 00:05:51.266
szczęście i dobrobyt nie płyną z kupowania większej ilości rzeczy,

00:05:51.266 --> 00:05:55.646
ale są wynikiem naszych relacji z ludźmi, naszego zdrowia i poczucia celu.

00:05:55.661 --> 00:06:01.927
A: ANALIZUJE wszystkie koszty, które ze sobą niesie, w tym koszty przerzucane na ludzi i planetę.

00:06:01.927 --> 00:06:08.850
Innymi słowy, ponosi koszty, zamiast przenosić je na innych, jak to robi dziś większość firm.

00:06:08.850 --> 00:06:14.478
L: LIKWIDUJE ogromną lukę w zamożności między tymi, którzy nie mogą zaspokoić swoich podstawowych potrzeb,

00:06:14.478 --> 00:06:17.684
a tymi, którzy zużywają o wiele więcej niż wynika ze sprawiedliwego podziału.

00:06:17.684 --> 00:06:22.713
Kiedy widzę rozwiązanie, które robi to wszystko lub może być przeprojektowane w tym kierunku, to wchodzę w nie.

00:06:22.713 --> 00:06:24.505
Takie rozwiązania pojawiają się wszędzie!

00:06:24.505 --> 00:06:27.514
Jak choćby "Spółdzielnia Evergreen" w Cleveland,

00:06:27.514 --> 00:06:29.870
gdzie właściciele/pracownicy prowadzą zielone przedsiębiorstwa:

00:06:29.870 --> 00:06:36.550
pralnię, firmę działająca w branży solarnej czy superwydajną miejską farmę - które są zdrowe i bezpieczne.

00:06:36.550 --> 00:06:41.341
Zapewniają miejsca pracy ludziom, o których stara gra w ogóle nie dbała.

00:06:41.341 --> 00:06:44.539
Wszyscy wiemy, że musimy wyzbyć się biznesu z demokracji,

00:06:44.539 --> 00:06:48.697
ale spółdzielnie idą o krok dalej i wprowadzają demokrację do biznesu.

00:06:48.697 --> 00:06:52.667
Zrównoważone, Demokratyczne i Sprawiedliwe? To zmienia zasady gry.

00:06:53.251 --> 00:06:56.986
Albo w Capannori, mieście we Włoszech, gdzie mieszkańcy

00:06:57.002 --> 00:07:01.313
we współpracy z przedsiębiorstwami i rządem nie tylko dążą do lepszego zarządzania odpadami,

00:07:01.313 --> 00:07:04.583
ale kwestionują samą nieuchronność istnienia odpadów.

00:07:04.583 --> 00:07:08.504
Promują rozwiązanie problemu bez kosztownych rozwiązań technicznych,

00:07:08.504 --> 00:07:13.015
pracując razem jako wspólnota, aby odzyskać kompost dla użyźniania gleby,

00:07:13.015 --> 00:07:15.600
znaleźć substytuty wielokrotnego użytku dla jednorazowych produktów

00:07:15.600 --> 00:07:18.839
czy też właściwie wykorzystać wyrzucane materiały na nowo.

00:07:18.839 --> 00:07:22.780
Zmniejszyli już produkcję niektórych odpadów o 82%,

00:07:22.078 --> 00:07:25.319
jednocześnie tworząc miejsca pracy i zacieśniając więzi lokalnych społeczności.

00:07:25.319 --> 00:07:30.329
A co z nowym trendem "Collaborative Consumption", który kiedyś nazywano "dzieleniem się"?

00:07:30.329 --> 00:07:33.736
Dzielenie się może brzmieć jak motyw piosenki z Ulicy Sezamkowej, ale zastanów się nad tym.

00:07:33.736 --> 00:07:36.816
To ogromne wyzwanie dla starych zasad gry.

00:07:36.844 --> 00:07:39.183
Ściąga nas ze ścieżki wiodącej ku "Więcej, więcej, więcej",

00:07:39.183 --> 00:07:44.221
oszczędza zasoby naturalne, daje ludziom dostęp do rzeczy, na które inaczej nie mogli by sobie pozwolić,

00:07:44.221 --> 00:07:45.438
i buduje społeczność.

00:07:45.438 --> 00:07:47.472
A jak to wygląda w praktyce?

00:07:47.472 --> 00:07:49.546
Wypożyczalnie rowerów w dużych miastach,

00:07:49.546 --> 00:07:54.644
platformy internetowe, które pozwalają nam dzielić się wszystkim: od samochodów po domy czy sprzęt kempingowy.

00:07:54.644 --> 00:07:58.218
W moim mieście publiczne biblioteki wypożyczają narzędzia.

00:07:58.218 --> 00:08:01.581
Nie ma żadnego powodu, żeby w każdym gospodarstwie domowym była wiertarka,

00:08:01.581 --> 00:08:06.722
palnik, skaner, taczka czy pompka rowerowa, 
kiedy możemy się tym dzielić.

00:08:06.722 --> 00:08:11.564
Rozwiązania o takim charakterze będą przyciągać coraz więcej ludzi i dotrzemy do punktu krytycznego,

00:08:11.564 --> 00:08:14.942
jeśli tylko będziemy koncentrować się na nowym celu gry, którym jest LEPIEJ.

00:08:14.942 --> 00:08:18.863
Bez nowego celu cała praca, którą wkładamy w budowę lepszej przyszłości będzie:

00:08:18.863 --> 00:08:20.697
a) Niewystarczajaca

00:08:20.697 --> 00:08:22.607
i b ) Naprawdę ciężka.

00:08:22.607 --> 00:08:27.702
Zbyt dużo wysiłku będzie szło na rozwiązanie problemów takich jak żywotność baterii iPhona,

00:08:27.702 --> 00:08:31.606
gdy problemy, które zagrażają ludzkiemu życiu, będą wymykały się spod kontroli.

00:08:31.639 --> 00:08:36.876
Pięć lat temu, kiedy zrobiliśmy "Historię rzeczy", zaczęliśmy budować wspólnotę ludzi,

00:08:36.876 --> 00:08:40.257
którzy czuli, że coś jest nie tak ze starą grą.

00:08:40.257 --> 00:08:42.270
Zgodziliśmy się, że istnieje problem.

00:08:42.270 --> 00:08:44.470
Teraz nadszedł czas, by tworzyć rozwiązania.

00:08:44.470 --> 00:08:49.715
Rozwiązania, które zmienią nie tylko kilka zasad, ale całą grę.

00:08:49.715 --> 00:08:52.278
Chcesz pomóc?
Dalej, zróbmy to!

00:08:52.278 --> 00:08:57.185
Rozwiązujmy problemy razem.
Dołącz do nas.

00:08:57.202 --> 00:09:05.992
Tłumaczenie TZM Polska - http://tzmpolska.org (k3mis, Jagi i Agnieszka K.)