Ik wil beginnen met jullie
twee mensen voor te stellen,
twee ongelooflijke jonge mensen
die hun leven hebben geriskeerd
in een gevecht tegen onrecht
en voor vrijheid.
Degene links is Ayach, uit Tunesië,
en rechts zie je Lamin, uit Gambia.
Beiden waren actief
in vreedzame revoluties in hun land,
vechtend tegen een dictatoriaal regime,
vechtend tegen corrupte overheden.
Ik sprak met ze
over het fenomeen ongelijkheid
en waar ze heel fanatiek over waren,
was het feit dat een andere regering
voor hen pas het begin was.
Ze wilden echt bouwen
aan een eerlijkere, betere wereld.
En over die inspiratie
wil ik het vandaag gaan hebben.
Het lijdt geen twijfel
dat we in een ongelijkheidscrisis zitten.
We zien extreme vormen van rijkdom
die we nooit eerder zagen.
Acht mensen -- acht mannen,
om precies te zijn --
bezitten net zoveel
als de armste 3,6 miljard mensen.
Toen Oxfam begon met deze berekeningen,
waren het 350 miljardairs,
ongeveer 4 jaar geleden,
en gebruikten we
een plaatje van een vliegtuig.
Toen werden het 62 miljardairs;
die konden in een dubbeldekkerbus.
Dit jaar zijn het er acht
en vragen we ons af:
Hoeveel minder kan het nog?
Hoe ongelijk kan het verdeeld zijn?
En de feiten liegen er niet om.
Of je nu kijkt naar
arme landen of rijke landen,
in de meeste zie je het verschil
tussen de rijksten en de rest
zeer snel toenemen.
In rijke landen ging men er altijd van uit
dat hoe rijker je land werd,
des te eerlijker de koek werd verdeeld.
Maar er gebeurde iets eind jaren 70
waardoor dat veranderde
en nu, in de rijke landen,
groeit de ongelijkheid
op een genadeloze manier.
Nou en?
Waarom is het belangrijk
dat rijke mensen rijker dan ooit worden?
Om een aantal redenen.
Bij Oxfam zijn we zeer gedreven
om een eind te maken aan armoede
en je kunt gewoon
geen einde maken aan armoede
als je dit gat tussen rijk
en arm niet aanpakt.
Ik zal je een voorbeeld geven.
In Nigeria hadden ze jaarlijks
een economische groei van 7%
gedurende tien jaar vanaf 2000.
Maar wie kreeg er het meest van die groei?
Kijk eens naar deze grafiek.
Het overgrote deel, ja bijna alle
economische groei in die periode
ging naar de top 10%
van de Nigeriaanse maatschappij.
In een land waar 10 miljoen kinderen
nog steeds niet naar school kunnen
en heel veel kinderen sterven
voor ze vijf jaar oud zijn ...
was de economische groei sterk,
nam de armoede toe
en het aantal miljonairs
verdubbelde bijna.
Het is dus belangrijk
dat we ook naar ongelijkheid kijken
en niet alleen naar economische groei.
Maar er zijn meer redenen
waarom ongelijkheid erg belangrijk is.
Ik kom uit Engeland, het VK,
Ik groeide op in Zuid-Engeland
en ging naar een overheidsschool.
Op mijn weg naar school
fietste ik altijd langs
een van 's lands duurste privéscholen.
Ik was jong.
Ik dacht dat het niets uitmaakte.
Ik kende die mensen niet.
Ik vond wel dat ze
een mooi cricketveld hadden
en het was echt een prachtige school.
Ik heb me nooit gerealiseerd
hoe belangrijk dit was,
tot ik naar de universiteit ging
en ik erachter kwam dat de meeste mensen
die ook op de universiteit zaten
op een privéschool hadden gezeten.
Kijk eens naar de statistieken.
Zeven procent van de Britse kinderen
gaat naar een privéschool --
maar 7%.
Maar 50% van onze journalisten
ging naar een privéschool.
70% van onze rechters
ging naar een privéschool.
En wat misschien nog wel het ergste is:
meer dan de helft van onze rockbands
ging naar een privéschool.
(Gelach)
Zelfs Coldplay ging naar een privéschool.
(Gelach)
Dus die arbeidersbands uit het verleden --
The Clash, The Jam, zelfs The Beatles --
vergeet het maar.
Tenzij je op een privéschool zat,
kun je niet meer beroemd worden.
(Gelach)
Waarom is dat zo belangrijk?
Het gaat om sociale mobiliteit.
We kennen allemaal de American Dream,
het idee dat als je talent hebt
en je hard werkt,
als je de maatschappij
iets te bieden hebt,
dat je dan vooruit kunt komen.
Nou, die Amerikaanse droom
is een Amerikaanse nachtmerrie geworden.
Als je voor een dubbeltje geboren bent,
wordt je nooit een kwartje --
met name in de VS, maar overal ter wereld.
Het idee dat je je kunt opwerken
in de maatschappij
wordt almaar moeilijker
en dat is een heel slechte zaak
voor de mensheid.
Als je denkt aan alle problemen
waar we voor staan --
klimaatverandering,
problemen in de zorg --
dan hebben we onze beste,
meest getalenteerde mensen nodig.
Ik woonde en werkte in scholen in Afrika
en je ziet met name meisjes
stoppen met school,
als ze zeven of acht jaar oud zijn
en nog amper iets geleerd hebben.
Je vraag je toch af --
denk eens aan het verspilde talent.
Denk aan de raketgeleerden,
de onderwijzers, de ingenieurs
die op dit moment
niet meer naar school kunnen
en ergens op het veld werken.
Dat talent gaat voor altijd verloren.
Het is dus erg belangrijk.
Een ander probleem met ongelijkheid
is dat wanneer je rijk bent
en je koopt gewoon een jacht
of een heel mooie auto,
dat doet er niet zo toe.
Maar als je begint de politiek te kopen,
als je begint de media te kopen,
als je begint te regelen
dat je onschendbaar bent voor de wet,
wat we over ter wereld zien
en niet alleen in arme landen --
kijk maar naar het kabinet van Trump
om te zien dat het probleem
van miljardairs die macht kopen
overal ter wereld een serieus problem is.
Deze man, Franklin Roosevelt,
was president van de VS
net na de Grote Depressie,
toen het idee postvatte
dat georganiseerd geld
de controle over de Amerikaanse
maatschappij had verkregen.
Men moest terug gaan vechten.
Ik denk dat het op dit moment net zo is,
dat extreme rijkdom
onze politiek gevangen neemt,
onze economieën gevangen neemt,
zodat we een economie hebben
die werkt voor de top 1%
in plaats van voor ons allemaal.
Sommigen zullen zeggen
dat ongelijkheid onafwendbaar is --
het is zoals met de regen of het weer;
je kunt er niet veel aan doen.
Als mensen dat zeggen,
laat ik ze graag deze foto zien.
Equatoriaal Guinea,
een klein land in Afrika,
valt in de categorie hoge inkomens.
Het gemiddelde inkomen
per hoofd van de bevolking
is hoger dan in Portugal of Spanje,
maar de zuigelingensterfte
is er hoger dan in Haiti.
Er is dus een ongelooflijke ongelijkheid.
Deze auto's waren van de zoon
van de president van Equatoriaal Guinea.
Nu ben ik geen auto-expert,
maar ik zie wat Maserati's,
Mercedes Benz ...
Ze werden in beslag genomen
in een rechtszaak
die was aangespannen door de VS
voor misdaden tegen de bevolking
van Equatoriaal Guinea.
Ze legden ook beslag
op zijn landgoed in Malibu
en naar het schijnt bezat hij ook
de witte handschoen
die ooit Michael Jackson toebehoorde;
die is hem ook afgenomen.
Wat ik bedoel te zeggen
is dat je zelfs op de moeilijkste
en meest corrupte plaatsen
nog terug kunt vechten.
Dat geld werd vervolgens teruggegeven
aan de mensen van Equatoriaal Guinea.
En in Latijns Amerika
zien we een heel positieve trend
in de laatste tien à vijftien jaar.
Op dat continent zien we landen
tegen de wereldwijde trend ingaan,
in tegengestelde richting,
en de ongelijkheid wordt er minder.
Het gat tussen arm en rijk
wordt er kleiner.
Dus onvermijdbaar is het niet.
Als landen de juiste keuzes maken,
kunnen we dat gat dichten,
met alle voordelen van dien.
Een van de vier belangrijkste bestanddelen
om ongelijkheid terug te brengen --
Warren Buffet is 's werelds
op een na rijkste man.
Ieder jaar gaat hij ervoor zitten
om zijn belastingpercentage
uit te rekenen --
hoeveel procent hij betaalt --
en hij vergelijkt dat met hoeveel
zijn secretaris betaalt.
En ieder jaar, de afgelopen tien jaar,
heeft hij een lager percentage betaald
dan zijn secretaris.
De wereld staat op zijn kop,
want de rijkste mensen
betalen geen belasting meer.
De rijkste bedrijven betalen
bijna geen belasting meer.
Het zijn de gewone mensen
die de belasting opbrengen.
Dus we zien een opwaarts rijkdomsvacuüm
waar het geld naartoe vloeit.
Dus wat zeker moet veranderen
is het belastingsysteem.
De rijkste mensen en de rijkste bedrijven
zullen naar rato moeten bijdragen.
Opleiding is cruciaal.
Openbare diensten zoals gezondheidszorg,
dat zagen we in Zuid-Amerika.
Er is veel geïnvesteerd
in het soort diensten
dat arme mensen nodig hebben,
vanwege het genoemde feit
dat mensen iets moeten kunnen bereiken,
maar ook vanwege
de enorme druk op arme mensen
als je geen gratis medische zorg hebt,
als je bang bent om ziek te worden
omdat je de dokter niet kunt betalen.
Investeringen in die sectoren
kunnen ongelijkheid transformeren.
En ten slotte: lonen.
We hebben lonen zien stagneren
voor heel veel gewone mensen
in de hele wereld, in Europa,
maar ook in vele andere gebieden,
terwijl de topsalarissen omhoog schieten.
Wat kun je doen?
Het minimumloon verhogen,
is wat ze in Brazilie hebben gedaan
om dat gat te dichten.
Maar als laatste,
wat is dat vierde bestanddeel?
Dit is de belangrijkste, denk ik.
Ik ben in mijn leven
betrokken geweest bij veel campagnes
en heb het geluk gehad samen te mogen
werken met een aantal ongelooflijke mensen
en we staan echt
op de schouders van reuzen,
we kunnen bouwen op de ongelooflijke
campagnes van vroeger
die ons vrouwenstemrecht gaven,
die een eind aan de slavernij maakten
en een einde aan apartheid.
Elke keer dat de mensheid
een stap vooruit heeft gemaakt,
kwam dat door volksbewegingen.
Ze kwamen tot stand door de macht
van de gemeenschap, van gewone mensen
die mondig werden om af te dwingen
dat hun leiders voor hen werkten
en niet voor die 1%.
Dus ik denk dat volksbewegingen
cruciaal zijn in dit verhaal.
En als we de strijd aan willen gaan
met de ongelijkheidscrisis,
als we ons een betere wereld voorstellen,
een eerlijkere wereld,
moeten we nu meer dan ooit
samenwerken om dat gat te dichten
en vechten voor een eerlijkere wereld.
Er vormt zich een alliantie
in de wereld om dat te doen.
Deze foto is van de Filipijnen,
waar ik pas ben geweest.
Ze hebben juist een
verschrikkelijke dictator gekozen
die de aanstichter is
van vele moorden in het land.
Ze gaan opnieuw de straat op,
met gevaar voor eigen leven,
vechtend voor een eerlijkere samenleving,
vechtend voor een betere wereld,
die we ons allemaal
wel voor kunnen stellen
en waarvan we allemaal wel vinden
dat die er kan en moet komen.
Dus denk ik dat het heel belangrijk is
om te begrijpen dat we wel weten
wat er moet gebeuren:
belastingen heffen bij de rijken
en dat geld gebruiken voor diensten
die de hele samenleving ten goede komen.
We moeten mensen genoeg betalen.
Dit is echt niet zo ingewikkeld:
we weten dat het zo werkt.
Maar eerst en vooral, we moeten --
en dan bedoel ik jou en mij --
we moeten voor deze dingen vechten,
want anders gebeuren ze nooit.
Wij zijn de mensen
waar we op gewacht hebben.
(Applaus)