WEBVTT

00:00:02.246 --> 00:00:07.193
İki güzel çocuğu olan 
gururlu bir babayım,

00:00:07.217 --> 00:00:11.535
Elijah 15 ve Octavia 12 yaşında.

NOTE Paragraph

00:00:12.313 --> 00:00:15.630
Elijah 4. sınıftayken

00:00:15.654 --> 00:00:17.218
yanıma geldi,

00:00:17.242 --> 00:00:20.103
okuldan dönmüştü 
ve Afrika kökenli Amerikalılar hakkında

00:00:20.127 --> 00:00:25.046
o gün okulda öğrendiği şeyden 
çok heyecanlanmıştı.

00:00:25.070 --> 00:00:29.502
Ben Afrika kökenli bir Amerikalı
ve kültür araştırmaları profesörüyüm

00:00:29.526 --> 00:00:31.617
ve tahmin edebileceğiniz gibi

00:00:31.617 --> 00:00:34.618
Afrika kökenli Amerikalıların
kültürü evde ciddiye alınır.

00:00:34.642 --> 00:00:38.298
Bu nedenle oğlumun o gün okulda
öğrendiklerinden heyecan duyması

00:00:38.298 --> 00:00:40.063
beni çok gururlandırmıştı.

00:00:40.087 --> 00:00:42.027
Yani "Ne öğrendin?" diye sordum.

00:00:42.051 --> 00:00:45.529
"Rosa Parks'ı öğrendim" dedi.

00:00:45.907 --> 00:00:48.959
"Peki, Rosa Parks hakkında
ne öğrendin?" dedim

00:00:48.983 --> 00:00:54.497
"Rosa Parks 1950'li yıllarda
Montgomery, Alabama'da yaşayan

00:00:54.521 --> 00:00:56.371
zayıf ve yaşlı

00:00:56.395 --> 00:00:58.829
siyah bir kadınmış.

00:00:58.853 --> 00:01:01.103
Yorgun ayaklarıyla

00:01:01.127 --> 00:01:03.095
bir otobüste oturuyormuş

00:01:03.119 --> 00:01:08.052
ve otobüs şoförü ondan yerini
bir beyaza vermesini istediğinde

00:01:08.076 --> 00:01:10.752
yorgun olduğu için kalkmayı reddetmiş.

00:01:10.776 --> 00:01:12.041
Uzun bir günmüş,

00:01:12.065 --> 00:01:13.883
baskıdan bıkmış

00:01:13.907 --> 00:01:15.796
ve koltuğunu vermemiş.

00:01:15.820 --> 00:01:18.203
Ve Martin Luther King ile
yürüyüşe katılmış,

00:01:18.203 --> 00:01:19.965
pasif direniş yanlısıymış." dedi.

00:01:19.989 --> 00:01:23.153
Sanırım yüzüme bakıp

00:01:23.177 --> 00:01:27.707
onun bu tarih dersinden

00:01:27.731 --> 00:01:29.254
pek etkilenmediğimi

00:01:29.484 --> 00:01:30.914
görmüş olmalı.

00:01:32.182 --> 00:01:36.812
Bu nedenle durdu ve "Baba
sorun ne? Yanlış mı anlamışım" gibi baktı.

00:01:36.812 --> 00:01:38.901
"Sen yanlış anlamamışsın oğlum

00:01:38.925 --> 00:01:41.685
ama galiba öğretmenin epeyce şeyi
yanlış biliyor" dedim.

NOTE Paragraph

00:01:41.709 --> 00:01:42.719
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:01:42.743 --> 00:01:44.415
"Ne demek istiyorsun?" dedi.

00:01:44.439 --> 00:01:47.679
"Rosa Parks yorgun değildi,

00:01:48.780 --> 00:01:51.329
yaşlı değildi

00:01:51.353 --> 00:01:54.409
ve ayakları da kesinlikle
yorgun değildi" dedim.

00:01:54.433 --> 00:01:55.597
"Ne?" dedi

00:01:55.621 --> 00:01:56.779
"Değildi,

00:01:56.803 --> 00:01:59.548
Rosa Parks daha 42 yaşındaydı" dedim.

00:02:00.261 --> 00:02:02.605
Şaşırdınız değil mi?
Bunu hiç duymamıştınız.

00:02:02.629 --> 00:02:04.586
Rosa Parks sadece 42 yaşındaydı.

00:02:04.610 --> 00:02:09.354
O gün sadece 6 saat çalışmıştı,
bir terziydi

00:02:09.378 --> 00:02:11.746
ve ayakları da gayet iyiydi.

NOTE Paragraph

00:02:11.770 --> 00:02:12.901
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:02:12.925 --> 00:02:15.624
Bıkıp yorulduğu tek şey

00:02:15.648 --> 00:02:18.071
eşitsizlikti,

00:02:18.095 --> 00:02:20.161
baskıdan yorulmuştu."

00:02:20.185 --> 00:02:21.473
Ve oğlum dönüp

00:02:21.497 --> 00:02:25.455
"Peki ama öğretmenim bunu neden anlattı?

00:02:25.479 --> 00:02:27.353
Kafam karıştı" dedi.

00:02:27.377 --> 00:02:30.779
Öğretmenini seviyordu
ve o iyi bir öğretmendi.

00:02:30.803 --> 00:02:33.746
Genç, 20'li yaşlarda bir beyaz kadın,

00:02:33.770 --> 00:02:37.481
gerçekten çok zeki biriydi,
onu ben de severdim.

00:02:37.505 --> 00:02:40.498
Ama oğlanın aklı karışmıştı.
"Bize bunları neden anlattı?" dedi.

00:02:40.522 --> 00:02:44.033
"Baba, anlatsana. Daha çok anlat. 
Rosa Parks'ı daha çok anlat" dedi.

00:02:44.057 --> 00:02:46.310
"Oğlum ben sana daha
iyisini yapayım" dedim.

00:02:46.884 --> 00:02:48.037
"Nasıl yani?" dedi.

00:02:48.061 --> 00:02:50.121
"Sana otobiyografisini alacağım

00:02:50.145 --> 00:02:52.183
ve bırakayım kendin oku" dedim.

NOTE Paragraph

00:02:52.207 --> 00:02:54.279
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:02:55.787 --> 00:02:57.884
Tahmin edeceğiniz gibi

00:02:58.453 --> 00:03:03.090
Elijah babasının ona verdiği
bu yeni ve uzun ev ödevini

00:03:03.114 --> 00:03:07.052
coşkuyla karşılamasa da 
bunu mesele yapmadı.

00:03:07.451 --> 00:03:11.097
Okuduktan sonra bana geldi,

00:03:11.121 --> 00:03:15.039
öğrendiklerinden heyecanlanmıştı.

00:03:15.063 --> 00:03:22.062
Şöyle dedi: "Rosa Parks başlarda
pasif direnişle ilgilenmiyormuş

00:03:22.086 --> 00:03:26.622
ayrıca onu büyüten büyük babası da

00:03:26.646 --> 00:03:30.670
kendine beyaz süsü verecek kadar 
açık tenliymiş,

00:03:30.670 --> 00:03:33.470
kasabada silahla dolaşırmış

00:03:33.494 --> 00:03:38.449
ve Bay Parks'ın çocukları veya
torunlarına bulaşırsan

00:03:38.473 --> 00:03:42.684
mâlûm yerine tapayı yiyeceğini
herkes bilirmiş."

NOTE Paragraph

00:03:42.708 --> 00:03:43.910
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:03:43.934 --> 00:03:45.094
Öyle değil mi?

00:03:45.118 --> 00:03:47.627
Bulaşılmaması gereken biriymiş.

00:03:47.922 --> 00:03:53.790
"Ayrıca öğrendiğime göre
Rosa Parks, Raymond'da biriyle evlenmiş

00:03:53.814 --> 00:03:56.977
ve adam büyük babası gibi de değilmiş."

00:03:57.884 --> 00:03:59.329
Organizasyon yaparmış.

00:03:59.353 --> 00:04:01.669
Vatandaşlık hakları aktivistiymiş.

00:04:01.693 --> 00:04:05.308
Toplantılar organize ediyormuş

00:04:05.332 --> 00:04:10.271
ve bazen toplantılar 
Rosa Parks'ın evinde oluyormuş.

00:04:10.295 --> 00:04:12.315
Bir keresinde Rosa Parks

00:04:12.339 --> 00:04:14.654
masanın üzerinde bir sürü silah görmüş

00:04:14.678 --> 00:04:18.480
çünkü adamlar birilerinin kapıyı
kırıp baskın yapmasına hazırlanmışlar

00:04:18.480 --> 00:04:20.733
ve iş nereye giderse gitsin 
buna hazırlarmış

00:04:20.757 --> 00:04:23.701
ve Rosa Parks şöyle demiş:
"Masada o kadar çok silah vardı ki

00:04:23.701 --> 00:04:26.340
onlara kahve veya yemek 
ikram etmeyi bile unuttum."

NOTE Paragraph

00:04:26.832 --> 00:04:29.403
Rosa Parks işte böyle biriydi.

00:04:29.427 --> 00:04:34.113
Ve aslında Rosa Parks,
o gün, o otobüste oturmuş,

00:04:34.137 --> 00:04:36.775
polis memurlarının gelmesini beklerken

00:04:36.799 --> 00:04:39.746
ve başına gelecekleri de bilmiyorken

00:04:39.770 --> 00:04:41.927
Martin Luther King'i düşünmüyordu,

00:04:41.951 --> 00:04:43.407
hatta onu pek bilmiyordu.

00:04:43.431 --> 00:04:46.271
Düşündüğü şey pasif direniş
veya Gandhi de değildi.

00:04:46.295 --> 00:04:49.620
Silahla dolaşan, bulaşılmaması gereken

00:04:49.620 --> 00:04:52.276
büyük babasını düşünüyordu.

00:04:52.300 --> 00:04:55.838
Rosa Parks'ın düşündüğü kişi oydu.

00:04:55.862 --> 00:04:59.536
Oğlum Rosa Parks'dan büyülenmişti

00:04:59.560 --> 00:05:02.507
ve onda bu heyecanı görmek
beni gururlandırmıştı.

NOTE Paragraph

00:05:03.125 --> 00:05:05.183
Ama hâlâ bir sorun vardı.

00:05:05.207 --> 00:05:07.762
Yine de okula gidip

00:05:07.786 --> 00:05:10.567
öğretmenle bu konuyu ele almam gerekiyordu

00:05:10.567 --> 00:05:13.116
çünkü çocuklara tarihi yanlış öğretmeye

00:05:13.140 --> 00:05:15.512
devam etmesini istemiyordum.

00:05:15.885 --> 00:05:17.316
Bu içime sıkıntı veriyordu

00:05:17.340 --> 00:05:20.270
ve temel nedeni ise 
bir Afrika kökenli Amerikalı olarak

00:05:20.270 --> 00:05:23.168
beyazlarla ırkçılık konusunu
veya ırkla ilgili hassas şeyleri

00:05:23.192 --> 00:05:25.197
ne zaman konuşmaya kalkışsan

00:05:25.221 --> 00:05:27.179
her zaman zorlukla karşılaşmandı.

00:05:27.203 --> 00:05:33.263
Buna beyaz toplum bilimci Robin DiAngelo
"beyaz kırılganlığı" diyor.

00:05:33.287 --> 00:05:35.084
Aslında şunu ileri sürüyor:

00:05:35.108 --> 00:05:37.977
Beyazların, beyaz ayrıcalıklarının
sorgulanması konusunda

00:05:37.977 --> 00:05:40.644
o kadar az deneyimi vardır ki

00:05:40.668 --> 00:05:44.163
bunu gündeme getirip
sorgulamaya başladığınız anda

00:05:44.187 --> 00:05:46.010
genellikle ağlarlar,

00:05:46.034 --> 00:05:47.185
öfkelenirler

00:05:47.209 --> 00:05:48.360
veya kaçarlar.

NOTE Paragraph

00:05:48.384 --> 00:05:49.389
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:05:49.413 --> 00:05:52.400
Bunların hepsini ben de gördüm.

00:05:52.424 --> 00:05:58.236
Yani oğlanın öğretmeniyle görüşmeyi
düşünüp taşınırken

00:05:58.260 --> 00:05:59.833
bundan mutlu değildim

00:05:59.857 --> 00:06:03.434
ama potansiyelini kullanan
siyah çocuklar yetiştirmek isteyen

00:06:03.434 --> 00:06:06.246
siyah bir baba için de 
bu kaçınılmaz bir zorunluluktu.

NOTE Paragraph

00:06:06.270 --> 00:06:07.971
Elijah'ı arayıp

00:06:07.971 --> 00:06:11.464
ona, "Elijah, öğretmeninden
bir randevu alacağım

00:06:11.464 --> 00:06:13.976
ve bu yanlışı düzeltmeye çalışacağım,

00:06:14.000 --> 00:06:15.371
belki müdürle de görüşürüm.

00:06:15.371 --> 00:06:16.662
Buna ne dersin?"

00:06:16.686 --> 00:06:17.837
Elijah şöyle dedi:

00:06:17.861 --> 00:06:19.997
"Baba, daha iyi bir fikrim var."

00:06:21.021 --> 00:06:22.974
"Öyle mi? Fikrin ne" dedim.

00:06:22.998 --> 00:06:27.628
"Bir topluluk konuşması ödevimiz var

00:06:27.652 --> 00:06:30.217
ve Rosa Parks hakkındaki
efsaneleri çürütmek için

00:06:30.241 --> 00:06:33.804
bu topluluk konuşması ödevini
kullanalım mı?

00:06:34.756 --> 00:06:36.393
Şöyle bir şey dedim:

00:06:36.815 --> 00:06:38.572
"Bu iyi bir fikir."

NOTE Paragraph

00:06:39.850 --> 00:06:43.083
Böylece Elijah okula gitti,

00:06:43.107 --> 00:06:44.886
sunumunu yaptı,

00:06:44.910 --> 00:06:46.404
eve döndü

00:06:46.428 --> 00:06:48.801
ve olumlu bir şeyler olduğunu 
görebiliyordum.

00:06:48.825 --> 00:06:51.046
"Nasıl gitti oğlum?" dedim.

00:06:51.231 --> 00:06:53.411
"O gün, daha sonra

00:06:53.435 --> 00:06:55.723
öğretmen beni bir kenara çekti

00:06:55.723 --> 00:06:59.999
ve yanlış bilgi verdiği için
özür diledi." dedi.

00:07:00.771 --> 00:07:04.299
Ertesi gün mucize gibi bir şey daha oldu.

00:07:04.323 --> 00:07:08.032
Öğretmen Rosa Parks hakkında
yeni bir ders daha yaptırdı,

00:07:08.056 --> 00:07:12.370
önceki hatalarını düzeltti
ve eksik kısımları giderdi.

00:07:12.394 --> 00:07:16.988
Oğlumdan çok gurur duyuyordum.

NOTE Paragraph

00:07:17.956 --> 00:07:20.644
Fakat sonra bunu düşünüp

00:07:21.875 --> 00:07:23.090
öfkelendim.

00:07:23.565 --> 00:07:25.121
Gerçekten çok öfkelendim.

00:07:26.344 --> 00:07:28.212
Neden? Neden mi öfkelenmiştim.

00:07:28.878 --> 00:07:32.333
Çünkü benim dokuz yaşındaki oğlum,
tarih konusunda

00:07:32.333 --> 00:07:35.367
öğretmenini eğitmek zorunda kalmıştı,

00:07:35.391 --> 00:07:38.441
kendi insanlığı konusunda
öğretmenini eğitmek zorunda kaldı.

00:07:38.465 --> 00:07:40.334
O daha dokuz yaşında.

00:07:40.784 --> 00:07:44.001
Düşünmesi gereken şey
basketbol, futbol

00:07:44.025 --> 00:07:46.496
veya son filmler olmalı.

00:07:46.520 --> 00:07:50.687
Öğretmenini, öğrencileri,

00:07:50.711 --> 00:07:53.074
kendisi ve tarihi konusunda

00:07:53.098 --> 00:07:56.161
eğitmek gibi bir sorumluluğu

00:07:56.185 --> 00:07:58.652
üstlenmeyi düşünmemeli.

00:07:58.676 --> 00:08:00.303
Bu benim taşıdığım bir yüktü.

00:08:00.327 --> 00:08:02.350
Benim ana babamın taşıdığı bir yüktü

00:08:02.374 --> 00:08:04.104
ve onlardan önceki kuşakların da.

00:08:04.128 --> 00:08:08.945
Şimdi de oğlumun da bu yükü
sırtlandığını görüyordum.

NOTE Paragraph

00:08:09.513 --> 00:08:14.443
Gördüğünüz üzere, Rosa Parks
bu yüzden otobiyografisini yazdı.

00:08:14.467 --> 00:08:16.205
Çünkü daha hayattayken,

00:08:16.229 --> 00:08:17.745
şunu bir düşünün,

00:08:17.769 --> 00:08:22.384
hayranlık veren bu şeyi yapıyorsunuz,

00:08:22.408 --> 00:08:26.327
hayattasınız ve vatandaşlık 
hakları eylemlerinizi anlatıyorsunuz

00:08:26.351 --> 00:08:28.284
ama bir hikâye peydah oluyor

00:08:28.308 --> 00:08:31.199
ve dünyaya sizin yaşlı biri olduğunuzu,

00:08:31.223 --> 00:08:33.863
ayaklarınızın yorgun olduğunu

00:08:33.887 --> 00:08:37.082
ve kazara bir eylemci 
olduğunuzu anlatıyor,

00:08:37.082 --> 00:08:40.093
o zamanlarda 20 yıllık
bir eylemci olduğunuzu değil,

00:08:40.117 --> 00:08:43.491
boykotun aylardır planlanmakta
olduğunu değil

00:08:43.515 --> 00:08:47.986
ve hatta bunu yaptığı için tutuklanan

00:08:48.010 --> 00:08:50.607
ilk veya ikinci kadın olduğunuzu da değil.

00:08:51.160 --> 00:08:55.992
Daha hayattayken bile 
bir tesadüfi eylemci oluyorsunuz.

00:08:56.016 --> 00:08:59.146
Otobiyografisini
bu kayıtları düzeltmek için yazdı

00:08:59.170 --> 00:09:02.055
çünkü insanlara 1950'lerde

00:09:03.468 --> 00:09:05.567
işlerin nasıl olduğunu,

00:09:05.591 --> 00:09:07.702
Amerika'da siyah olmaya çalışmanın

00:09:07.813 --> 00:09:10.984
ve haklarınız için savaşmanın

00:09:11.008 --> 00:09:13.725
nasıl bir şey olduğunu

00:09:13.749 --> 00:09:16.087
hatırlatmak istemişti.

NOTE Paragraph

00:09:16.561 --> 00:09:20.068
O yılki boykot bir yıldan biraz daha
uzun sürdü,

00:09:21.298 --> 00:09:23.927
dörtten fazla kilise bombalandı.

00:09:23.951 --> 00:09:26.955
Martin Luther King'in evi
iki kez bombalandı.

00:09:27.392 --> 00:09:31.245
Birmingham'da diğer vatandaşlık
hakları liderlerinin evleri bombalandı.

00:09:31.587 --> 00:09:36.855
Rosa Parks'ın kocası 
geceleri av tüfeği ile uyuyordu

00:09:36.879 --> 00:09:39.146
çünkü sürekli ölüm tehditleri alıyorlardı.

00:09:39.170 --> 00:09:41.676
Rosa Parks'ın annesi 
onlarla birlikte yaşıyor

00:09:41.700 --> 00:09:44.176
ve biri arayıp ölüm
tehdidi yapmasın diye

00:09:44.200 --> 00:09:47.360
telefonu bazen saatlerce
kapatmıyordu

00:09:47.384 --> 00:09:49.609
çünkü tehditler bitip tükenmiyordu.

00:09:49.633 --> 00:09:52.260
Aslında tansiyon o kadar yüksek,

00:09:52.284 --> 00:09:54.941
baskı o kadar yoğun,
terörizm o kadar yaygındı ki

00:09:54.965 --> 00:09:57.492
Rosa Parks ve kocası işini kaybetti,

00:09:57.516 --> 00:09:59.754
iş verilmeyen kişiler oldular

00:09:59.754 --> 00:10:03.456
ve sonunda Güney'i terk edip
taşınmak zorunda kaldılar.

00:10:05.558 --> 00:10:08.512
Rosa Parks'ın, insanların 
anlamasını istediği

00:10:08.536 --> 00:10:13.154
vatandaşlık hakları realitesi bu.

NOTE Paragraph

00:10:13.981 --> 00:10:19.552
Şimdi bana "Tamam da David,
bunların benimle ne ilgisi var?

00:10:19.576 --> 00:10:21.506
Ben iyi niyetli biriyim.

00:10:21.530 --> 00:10:23.064
Kölelerim yoktu.

00:10:23.088 --> 00:10:25.517
Tarihe beyaz badana çekmeye
çalışmıyorum.

00:10:25.517 --> 00:10:27.785
Ben iyi bir adamım. İyi biriyim."
diyorsanız

00:10:28.433 --> 00:10:30.446
bunun sizinle ne ilgisi var anlatayım,

00:10:30.470 --> 00:10:32.934
bunu size benim profesörüm olan,

00:10:32.958 --> 00:10:36.485
beyaz bir profesör olan
biriyle ilgili bir öyküyle anlatayım.

00:10:36.509 --> 00:10:40.874
Okuldaydım ve kendisi 
harikulade bir insandı.

00:10:40.898 --> 00:10:42.706
Ona "Fred" diyelim.

00:10:43.061 --> 00:10:47.710
Fred, vatandaşlık hakları 
tarihini yazıyordu

00:10:47.734 --> 00:10:50.215
fakat aslında Kuzey Carolina'da yaşanan

00:10:50.239 --> 00:10:52.151
belirli bir şeyi yazıyordu.

00:10:52.175 --> 00:10:56.438
Beyaz bir adam siyah bir adamı
soğukkanlı bir biçimde öldürmüş

00:10:56.462 --> 00:10:58.575
ve bundan asla mahkum olmamıştı.

00:10:58.769 --> 00:11:00.537
Yani şahane bir kitaptı

00:11:00.561 --> 00:11:04.273
ve Fred birkaç profesör
arkadaşını çağırıp

00:11:04.297 --> 00:11:08.878
kitabın son halini teslim etmeden
önce benden taslağı okumamı istedi.

00:11:08.878 --> 00:11:10.744
Beni çağırması
koltuklarımı kabartmıştı.

00:11:10.768 --> 00:11:12.488
O zamanlar daha öğrenciydim.

00:11:12.512 --> 00:11:16.420
Kendi kendime "Tamam, olur" dedim.

00:11:16.444 --> 00:11:19.014
Entelektüellerin arasına oturdum

00:11:19.038 --> 00:11:23.540
ve kitabın taslağını okudum.

00:11:23.564 --> 00:11:26.153
Kitabın bir yerinde ciddi bir sorun vardı

00:11:26.153 --> 00:11:28.226
ve bu beni sarsınca

00:11:28.250 --> 00:11:29.415
şöyle dedim:

00:11:29.439 --> 00:11:33.015
"Fred" oturmuş taslak hakkında 
konuşuyoruz,

00:11:33.039 --> 00:11:37.726
Dedim ki, "Fred, kitapta sizin hizmetçiden
bahsettiğin yerle ilgili

00:11:37.750 --> 00:11:40.968
ciddi bir sorun yaşıyorum."

00:11:40.992 --> 00:11:47.685
Fred'in biraz "gerildiğini" gördüm.

00:11:47.709 --> 00:11:51.472
"Ne demek istiyorsun? 
O şahane bir öykü.

00:11:51.496 --> 00:11:53.347
Aynen yazdığım gibi oldu" dedi.

00:11:53.371 --> 00:11:56.281
Ben de "Sana farklı bir
senaryo sunabilir miyim? dedim.

NOTE Paragraph

00:11:56.950 --> 00:11:58.279
Peki öykü neydi?

00:11:58.303 --> 00:11:59.920
1968 Yılı,

00:12:00.649 --> 00:12:03.785
Martin Luther King suikastı yeni olmuş

00:12:04.443 --> 00:12:08.580
ve Fredlerin "hizmetçisi"
adına "Mabel" diyelim,

00:12:08.604 --> 00:12:10.059
mutfaktadır.

00:12:10.706 --> 00:12:12.312
Küçük Fred sekiz yaşındadır.

00:12:12.336 --> 00:12:14.347
Küçük Fred mutfağa girer

00:12:14.968 --> 00:12:21.119
ve Mabel, daima güleryüzlü,
mutlu ve yardımsever olan Mabel,

00:12:21.143 --> 00:12:23.425
lavabonun üzerine eğilmiş

00:12:23.449 --> 00:12:24.859
ağlamaktadır.

00:12:25.896 --> 00:12:28.251
Keder içinde, hıçkıra hıçkıra

00:12:28.479 --> 00:12:29.871
ağlamaktadır.

00:12:30.604 --> 00:12:34.781
Küçük Fred ona yaklaşır
ve "Mabel, sorun ne?" diye sorar.

00:12:35.941 --> 00:12:37.980
Mabel döner ve şöyle der:

00:12:38.004 --> 00:12:42.550
"Onu öldürdüler! Liderimizi öldürdüler.
Martin Luther King'i öldürdüler.

00:12:42.574 --> 00:12:45.916
O öldü! Bunlar canavar."

00:12:47.054 --> 00:12:48.873
Ve küçük Fred şöyle der:

00:12:48.897 --> 00:12:52.222
"Bunlar geçecek Mabel, geçecek.
Her şey yoluna girecek."

00:12:52.246 --> 00:12:55.345
Mabel ona bakar ve şunu der:
"Hayır, hiçbir şey yoluna girmeyecek.

00:12:55.369 --> 00:12:57.311
Ne dediğimi duymadın mı?

00:12:57.335 --> 00:13:00.094
Martin Luther King'i öldürdüler."

00:13:01.106 --> 00:13:03.087
Ve Fred,

00:13:03.111 --> 00:13:05.464
bir rahibin oğlu olan Fred

00:13:05.882 --> 00:13:08.344
Mabel'e bakar ve şöyle der:

00:13:08.368 --> 00:13:13.369
"Ama Mabel, İsa da bizim günahlarımız için
çarmıhta ölmedi mi?

00:13:13.784 --> 00:13:15.670
Bu iyi bir sonuç değil miydi?

00:13:15.670 --> 00:13:18.742
Belki bunun sonucu da iyi olacak.

00:13:18.766 --> 00:13:23.399
Belki de Martin Luher King'in 
ölümü iyi şeylere vesile olacak."

NOTE Paragraph

00:13:24.100 --> 00:13:26.374
Fred öyküyü anlatırken

00:13:26.398 --> 00:13:30.680
Mabel'in eliyle
ağzını kapattığını yazıyor

00:13:31.417 --> 00:13:33.986
ve eğilip küçük Fred'i kucaklar,

00:13:35.002 --> 00:13:37.579
sonra da buzdolabına uzanıp

00:13:37.603 --> 00:13:39.879
iki Pepsi alır

00:13:39.903 --> 00:13:41.743
ve ona biraz Pepsi verip

00:13:41.743 --> 00:13:44.438
kardeşleriyle oyun
oynamaya gönderir.

00:13:44.948 --> 00:13:46.511
Ve şöyle der:

00:13:46.535 --> 00:13:52.169
"Bu durum, Irkların mücadelesinin 
bu en yürek burkan anlarında bile

00:13:52.193 --> 00:13:55.445
iki insanın ırk bariyerlerini aşıp
bir araya gelebileceğinin

00:13:55.469 --> 00:13:57.665
ve sevgi ve şefkat çizgisinde

00:13:57.689 --> 00:14:00.359
ortak insani özellikleri
bulabileceğinin ispatıydı."

00:14:00.383 --> 00:14:04.228
Şöyle dedim: 
"Fred, bu biraz zırva olmuş."

NOTE Paragraph

00:14:04.252 --> 00:14:06.252
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:14:06.803 --> 00:14:08.179
(Alkış)

NOTE Paragraph

00:14:08.203 --> 00:14:11.155
Fred şöyle bir şey dedi:

00:14:11.179 --> 00:14:14.752
"Anlamadım David. Öykü böyle."

00:14:14.776 --> 00:14:17.370
"Fred, bir soru sormama izin ver" dedim.

00:14:17.732 --> 00:14:23.951
"1968 yılıydı ve Kuzey Carolina'daydın

00:14:23.975 --> 00:14:27.280
Eğer Mabel kendi insanları arasında olsa--
sen sekiz yaşındaydın--

00:14:27.304 --> 00:14:30.222
sence sekiz yaşındaki 
Afrika Kökenli Amerikalı çocuklar

00:14:30.246 --> 00:14:31.397
onu nasıl çağırırdı?"

00:14:31.421 --> 00:14:33.668
Sence ona ilk adıyla seslenirler miydi?

00:14:33.692 --> 00:14:35.646
Hayır, ona "Mabel Hanım" derler

00:14:35.646 --> 00:14:38.700
veya ona "Bayan Johnson" derler
veya ona "Mabel Teyze" derlerdi.

00:14:38.724 --> 00:14:41.311
Ona asla ilk adıyla hitap etmeye
cüret etmezlerdi

00:14:41.335 --> 00:14:43.867
çünkü bu büyük saygısızlık olurdu.

00:14:43.891 --> 00:14:46.125
Halbuki siz ona orada çalıştığı günlerde

00:14:46.149 --> 00:14:47.733
ilk adıyla hitap ediyordunuz

00:14:47.757 --> 00:14:49.685
ve bu durumu hiç düşünmediniz."

NOTE Paragraph

00:14:49.709 --> 00:14:52.718
"Sana bir soru daha sorayım,
Mabel evli miydi?

00:14:53.255 --> 00:14:54.729
Çocukları var mıydı?

00:14:54.753 --> 00:14:56.421
Hangi kiliseye giderdi?

00:14:56.445 --> 00:14:58.905
En sevdiği tatlı neydi?" dedim.

00:15:00.754 --> 00:15:04.667
Fred bu soruların hiçbirine
cevap veremedi.

00:15:05.337 --> 00:15:08.828
"Fred, bu öykü Mabeli anlatmıyor.

00:15:08.852 --> 00:15:10.751
Bu öykü seni anlatıyor" dedim.

00:15:10.883 --> 00:15:13.850
"Bu öykü sana kendini iyi hissettiriyor

00:15:13.874 --> 00:15:16.033
ama bu öykü Mabel hakkında değil" dedim.

00:15:16.057 --> 00:15:17.651
Gerçek şu,

00:15:17.675 --> 00:15:20.229
muhtemelen olan şuydu,
Mabel ağlıyordu,

00:15:20.253 --> 00:15:22.583
yalnız bu onun her zaman yaptığı
bir şey değildi

00:15:22.583 --> 00:15:24.418
yani kendini bırakmıştı.

00:15:24.637 --> 00:15:26.269
Sen mutfağa girdin

00:15:26.293 --> 00:15:29.790
ve onu zayıf bir anında,
kendini bıraktığı bir anda yakaladın.

00:15:30.278 --> 00:15:33.764
Kendini onun çocuklarından
biri gibi görüyordun,

00:15:33.788 --> 00:15:38.470
aslında onun patronunun çocuğu
olduğunu idrak edemiyordun

00:15:38.899 --> 00:15:41.263
ve onun sana bağırdığını gördün.

00:15:41.287 --> 00:15:42.835
Ama sonra Mabel kendine geldi

00:15:42.835 --> 00:15:45.057
ve "Eğer ona bağırıp çağırırsam

00:15:45.081 --> 00:15:47.682
gidip ana babasına söyler
ve işten atılabilirim"

00:15:47.682 --> 00:15:50.104
diye düşündü.

00:15:50.934 --> 00:15:53.223
Böylece metanetini korudu
ve sonunda--

00:15:53.247 --> 00:15:57.845
teselliye ihtiyacı olan kendisi
olduğu halde --

00:15:57.869 --> 00:15:59.498
o seni teselli edip gönderdi

00:15:59.522 --> 00:16:03.197
ve belki de böylece
sessizlik içinde yas tutabilecekti."

NOTE Paragraph

00:16:04.033 --> 00:16:05.598
Fred afallamıştı

00:16:05.782 --> 00:16:09.802
ve o anı aslında yanlış 
yorumladığını fark etmişti.

00:16:10.230 --> 00:16:13.590
İşte Rosa Parks'a yaptıkları şey bu.

00:16:13.614 --> 00:16:19.040
Bütün gün çalışmış olan
ayakları yorgun ve sırtı ağrıyan,

00:16:19.064 --> 00:16:22.485
eşitsizliğe karşı mücadele etmek için
ayağa kalmak istemeyen

00:16:22.509 --> 00:16:24.800
yaşlı nine öyküsünü hazmetmek

00:16:24.824 --> 00:16:26.672
çok daha kolay.

00:16:27.269 --> 00:16:30.074
Yani yaşlı nineler ürkütücü değildir.

00:16:30.098 --> 00:16:32.250
Fakat kimseden bir şey beklemeyen,

00:16:32.274 --> 00:16:34.415
iktidara karşı ayağa kalkan

00:16:34.439 --> 00:16:35.943
ve bu yolda ölmeye hazır olan

00:16:35.967 --> 00:16:38.257
genç ve radikal siyah kadınlar

00:16:38.257 --> 00:16:39.941
çok korkutucudur--

00:16:39.965 --> 00:16:42.240
onlar bizi huzursuz eden

00:16:42.264 --> 00:16:45.024
türden insanlardır.

NOTE Paragraph

00:16:47.270 --> 00:16:48.921
Peki şunu derseniz:

00:16:49.258 --> 00:16:50.978
"David, ne yapmamı bekliyorsun?

00:16:51.002 --> 00:16:54.262
Ne yapılacağını ben bilmiyorum."

00:16:55.159 --> 00:16:57.656
Size şunu söyleyebilirim:

00:16:57.680 --> 00:16:59.725
bir zamanlar, bu ülkede

00:16:59.749 --> 00:17:01.965
eğer Yahudiysen, beyaz değildin,

00:17:01.989 --> 00:17:03.997
eğer İtalyansan, beyaz değildin

00:17:04.021 --> 00:17:06.919
eğer İrlandalıysan, beyaz değildin.

00:17:07.129 --> 00:17:12.137
İrlandalı, Yahudi ve İtalyanların
beyaz olması biraz zaman aldı.

00:17:12.843 --> 00:17:14.014
Öyle değil mi?

00:17:14.038 --> 00:17:16.189
"Ötekileştirildiğin" zamanlar,

00:17:16.213 --> 00:17:19.453
dışarıda bırakıldığın zamanlar olmuştu.

00:17:21.736 --> 00:17:23.016
Toni Morrison şöyle demiş:

00:17:23.040 --> 00:17:26.325
"Senin boyun uzun görünsün diye
ben diz çökmek zorundaysam

00:17:26.325 --> 00:17:28.163
senin ciddi bir sorunun var demektir.

00:17:28.187 --> 00:17:31.305
Şunu demiş: "Beyaz Amerika'nın
çok ciddi bir sorunu var."

NOTE Paragraph

00:17:32.583 --> 00:17:37.596
Dürüst olmak gerekirse, ırk konusu
Amerika'da düzelir mi bilmem.

00:17:38.127 --> 00:17:40.516
Ama şunu biliyorum,
eğer bu konu düzelecekse

00:17:40.516 --> 00:17:43.904
bu zorluklara bodoslama
dalmak zorundayız.

00:17:44.619 --> 00:17:46.613
Çocuklarımın geleceği buna bağlı.

00:17:46.637 --> 00:17:49.209
Çocuklarımın çocuklarının
geleceği buna bağlı.

00:17:49.731 --> 00:17:51.622
İster bilin ister bilmeyin,

00:17:51.646 --> 00:17:55.812
sizin çocuklarınız ve torunlarınızın da

00:17:55.836 --> 00:17:57.439
geleceği buna bağlı.

NOTE Paragraph

00:17:57.632 --> 00:17:58.786
Teşekkür ederim.

NOTE Paragraph

00:17:58.810 --> 00:18:00.205
(Alkış)