1
00:00:00,000 --> 00:00:02,000
Kuran'ın cennet tarifinde

2
00:00:02,000 --> 00:00:04,000
geçtiği söylenen 72 huri bahsini

3
00:00:04,000 --> 00:00:06,000
duymuşsunuzdur.

4
00:00:06,000 --> 00:00:09,000
Bu konuya geri döneceğime dair söz vererek geçiyorum.

5
00:00:09,000 --> 00:00:11,000
Ama aslında biz, burada kuzeybatıda,

6
00:00:11,000 --> 00:00:13,000
Kuran'da 36 defa

7
00:00:13,000 --> 00:00:15,000
"içinden ırmaklar akan bahçeler" diye

8
00:00:15,000 --> 00:00:17,000
tarif edilen cennete

9
00:00:17,000 --> 00:00:21,000
oldukça benzeyen bir hayatı yaşıyoruz.

10
00:00:22,000 --> 00:00:25,000
Union Gölü'ne akan bir ırmağın kenarındaki tekne evimde yaşadığımdan

11
00:00:25,000 --> 00:00:28,000
bu bana tamamıyla mantıklı geliyor.

12
00:00:28,000 --> 00:00:31,000
Fakat asıl mesele şu: nasıl oluyor da bu pekçok insana yeni geliyor?

13
00:00:32,000 --> 00:00:35,000
İyi niyetle Kuran'ı okumaya başladıktan

14
00:00:35,000 --> 00:00:37,000
sonra ona has farklılıklardan ötürü vazgeçmiş

15
00:00:37,000 --> 00:00:40,000
birçok gayrimüslim tanıyorum.

16
00:00:40,000 --> 00:00:42,000
Tarihçi Thomas Carlyle, Muhammed'in

17
00:00:42,000 --> 00:00:45,000
dünyanın en büyük kahramanlarından biri olduğunu

18
00:00:45,000 --> 00:00:47,000
düşünmekle beraber, Kuran'ı;

19
00:00:47,000 --> 00:00:50,000
"Şimdiye kadar karşılaştığım okuması en zahmetli,

20
00:00:50,000 --> 00:00:53,000
yıpratıcı ve karmaşık kitap." olarak tanımlıyor.

21
00:00:53,000 --> 00:00:55,000
(Gülüşmeler)

22
00:00:55,000 --> 00:00:57,000
Sanırım sorun biraz da şu:

23
00:00:57,000 --> 00:01:00,000
biz Kuran'ı, diğer kitapları okurken yaptığımız gibi,

24
00:01:00,000 --> 00:01:02,000
yağmurlu bir öğleden sonra

25
00:01:02,000 --> 00:01:05,000
bir kase patlamış mısır eşliğinde bir kenara kıvrılarak

26
00:01:05,000 --> 00:01:07,000
okuyabileceğimiz bir kitapmış gibi zannediyoruz.

27
00:01:07,000 --> 00:01:09,000
Sanki Allah herhangi bir yazar,

28
00:01:09,000 --> 00:01:12,000
Kuran ise Allah'ın Muhammed'le konuşmalarının derlendiği ve

29
00:01:12,000 --> 00:01:15,000
çok satanlar listesindeki herhangi bir kitapmış gibi düşünüyoruz.

30
00:01:17,000 --> 00:01:19,000
Oysa ki çok az insanın

31
00:01:19,000 --> 00:01:21,000
Kuran'ı gerçekten okuyor olmasının sebebi,

32
00:01:21,000 --> 00:01:24,000
ondan alıntı yapmanın -- veya aslında yanlış aktarmanın --

33
00:01:24,000 --> 00:01:27,000
çok kolay olması.

34
00:01:27,000 --> 00:01:30,000
Kuran'ın genel anlam bütünlüğünden koparılarak,

35
00:01:30,000 --> 00:01:32,000
çeşitli ifade ve bölümlerin toplanmasından oluşmuş,

36
00:01:32,000 --> 00:01:35,000
daha özet bir uyarlamasını hem köktenci müslümanlar

37
00:01:35,000 --> 00:01:38,000
hem de gayrimüslim islamofobikler daha çok tercih ediyor.

38
00:01:38,000 --> 00:01:40,000
Böylece bu yaz

39
00:01:40,000 --> 00:01:42,000
bir hevesle Muhammed'in biyografisini

40
00:01:42,000 --> 00:01:45,000
yazmaya hazırlanırken Kuran'ı

41
00:01:45,000 --> 00:01:48,000
hakkıyla okumaya ihtiyacım olduğunu farkettim.

42
00:01:48,000 --> 00:01:51,000
Yapabildiğim kadarıyla hakkını vermeliydim.

43
00:01:51,000 --> 00:01:53,000
Şu anda Arapçam

44
00:01:53,000 --> 00:01:55,000
sözlük kullanmaktan ibaret.

45
00:01:55,000 --> 00:01:57,000
Ben de dört adet iyi bilinen tercümeyi alıp,

46
00:01:57,000 --> 00:01:59,000
Kuran'ın orijinal yedinci yüzyıl Arapçası

47
00:01:59,000 --> 00:02:01,000
ile beraber kelime çevirisini

48
00:02:01,000 --> 00:02:04,000
cüz cüz ayet ayet

49
00:02:04,000 --> 00:02:07,000
okumaya karar verdim.

50
00:02:08,000 --> 00:02:11,000
Tabi benim bir avantajım vardı.

51
00:02:12,000 --> 00:02:14,000
Son kitabım

52
00:02:14,000 --> 00:02:17,000
Şii-Sünni ihtilafının hikayesi üzerineydi

53
00:02:17,000 --> 00:02:20,000
ve bu nedenle İslam tarihi üzerine yakından çalışmalar yapmıştım.

54
00:02:20,000 --> 00:02:22,000
Bu nedenle Kuran'da sıklıkla

55
00:02:22,000 --> 00:02:24,000
atıfta bulunulan olaylar ve dolayısıyla

56
00:02:24,000 --> 00:02:26,000
Kuran'ın referans çerçevesi hakkında bilgi sahibiydim.

57
00:02:26,000 --> 00:02:28,000
Ama şunun farkındaydım ki,

58
00:02:28,000 --> 00:02:31,000
her ne kadar Kuran'da gezinen

59
00:02:31,000 --> 00:02:33,000
bilgi sahibi ve hatta

60
00:02:33,000 --> 00:02:35,000
deneyim sahibi bir turist olsam da

61
00:02:35,000 --> 00:02:37,000
ben hala başka birinin

62
00:02:37,000 --> 00:02:39,000
kutsal kitabını okuyan

63
00:02:39,000 --> 00:02:41,000
agnostik (bilinemezci) bir Yahudi idim.

64
00:02:41,000 --> 00:02:43,000
(Gülüşmeler)

65
00:02:43,000 --> 00:02:45,000
Bu nedenle gayet yavaş okudum.

66
00:02:45,000 --> 00:02:49,000
(Gülüşmeler)

67
00:02:49,000 --> 00:02:52,000
Başlarken bu proje için üç haftamı ayırdım.

68
00:02:52,000 --> 00:02:54,000
Ki kibir bu değilse nedir...

69
00:02:54,000 --> 00:02:58,000
(Gülüşmeler)

70
00:02:58,000 --> 00:03:01,000
Çünkü ancak üç ay sonunda bitirebildim.

71
00:03:03,000 --> 00:03:05,000
Geri atlayıp baş taraftaki daha kısa ve

72
00:03:05,000 --> 00:03:08,000
açıkça daha mistik bölümleri okuma arzuma karşı koydum.

73
00:03:08,000 --> 00:03:10,000
Fakat ne zaman

74
00:03:10,000 --> 00:03:12,000
Kuran'ı kavramaya başladığımı düşünsem --

75
00:03:12,000 --> 00:03:14,000
"Tamam şimdi oldu" desem --

76
00:03:14,000 --> 00:03:16,000
bir gece sonunda kayıp gidiyordu.

77
00:03:16,000 --> 00:03:18,000
Ve ertesi sabah yabancı bir yerde

78
00:03:18,000 --> 00:03:21,000
kaybolmuş olma ihtimalimi düşünüyordum.

79
00:03:21,000 --> 00:03:24,000
Ama yine de mekan bana tanıdık geliyordu.

80
00:03:25,000 --> 00:03:27,000
Kuran, Tevrat ve İncil'in mesajını yenilemek

81
00:03:27,000 --> 00:03:29,000
tazelemek için indirildiğini ifade ediyor.

82
00:03:29,000 --> 00:03:31,000
Zaten üçte biri,

83
00:03:31,000 --> 00:03:33,000
İncilde de geçen İbrahim, Musa

84
00:03:33,000 --> 00:03:35,000
Yusuf, Meryem ve İsa

85
00:03:35,000 --> 00:03:38,000
gibi şahısların kıssalarını tekrarlıyor.

86
00:03:38,000 --> 00:03:41,000
Allah kendisinin daha önceki tezahürü olan

87
00:03:41,000 --> 00:03:44,000
Yehova'dan alışkın olduğumuz gibi, ısrarla

88
00:03:44,000 --> 00:03:47,000
kendisinden başka ilah olmadığını vurguluyordu.

89
00:03:48,000 --> 00:03:51,000
Develer, Dağlar,

90
00:03:51,000 --> 00:03:53,000
Çöldeki kuyular ve nehirler,

91
00:03:53,000 --> 00:03:55,000
beni Sina Çölünde dolaşarak

92
00:03:55,000 --> 00:03:57,000
geçirdiğim yıla götürdü.

93
00:03:57,000 --> 00:03:59,000
Ve bir de o dil vardı elbette.

94
00:03:59,000 --> 00:04:01,000
Ondaki ritmik ahenk...

95
00:04:01,000 --> 00:04:04,000
Bana, bedevi ihtiyarların, saatlerce ezberden anlattıkları

96
00:04:04,000 --> 00:04:07,000
hikayeleri dinleyerek geçirdiğim

97
00:04:07,000 --> 00:04:10,000
akşamları hatırlatıyordu.

98
00:04:10,000 --> 00:04:12,000
Ve ben neden

99
00:04:12,000 --> 00:04:15,000
şöyle dendiğini anlamaya başladım:

100
00:04:15,000 --> 00:04:18,000
Kuran ancak

101
00:04:18,000 --> 00:04:20,000
Arapça olarak Kuran'dır.

102
00:04:20,000 --> 00:04:22,000
Fatiha'yı ele alalım.

103
00:04:22,000 --> 00:04:24,000
7 ayetli açılış suresi, öyle ki

104
00:04:24,000 --> 00:04:28,000
"Pederimiz Babamız" (Hristiyanlıktaki en bilinen dua) ve "Şema İsrail"in (Tevratın açılışı) birleşimi denebilir.

105
00:04:29,000 --> 00:04:31,000
Arapça haliyle sadece 29 kelime iken,

106
00:04:31,000 --> 00:04:35,000
tercümeleri 65 ile 72 kelimeye kadar çıkıyor.

107
00:04:35,000 --> 00:04:37,000
Ve sanki kelimeler eklendikçe

108
00:04:37,000 --> 00:04:40,000
anlam daha fazla kayboluyor.

109
00:04:40,000 --> 00:04:43,000
Arapça'nın büyülü ve neredeyse

110
00:04:43,000 --> 00:04:45,000
hipnoz edici bir kalitesi,

111
00:04:45,000 --> 00:04:48,000
okunmaktan çok dinlenmeyi, analiz edilmesinden

112
00:04:48,000 --> 00:04:51,000
çok hissedilmeyi bekleyen bir özelliği var.

113
00:04:51,000 --> 00:04:53,000
Adeta bir şarkı gibi söylenmek istiyor ki

114
00:04:53,000 --> 00:04:56,000
müziği kulakta ve dilde duyulabilsin.

115
00:04:56,000 --> 00:04:58,000
Bu yüzden Kuran'ın İngilizce tercümesi

116
00:04:58,000 --> 00:05:01,000
kendisinin bir gölgesi gibi

117
00:05:01,000 --> 00:05:04,000
ya da Arthur Arberry'nin kendi uyarlamasındaki

118
00:05:04,000 --> 00:05:06,000
tabiriyle: "bir anlam çıkarma/yorumlama".

119
00:05:07,000 --> 00:05:10,000
Tabi anlamın tamamı tercüme ile kaybolmuyor.

120
00:05:10,000 --> 00:05:13,000
Tıpkı Kuran'ın vaadettiği gibi, sabredenler ödüllendirilecektir.

121
00:05:13,000 --> 00:05:15,000
Kuran'da İncil'den farklı olarak

122
00:05:15,000 --> 00:05:18,000
pek çok sürprizler bulunuyor: bir çevre bilinci,

123
00:05:18,000 --> 00:05:21,000
ya da insanın Allah'ın yarattıklarının vekili olması

124
00:05:21,000 --> 00:05:24,000
gibi pek çok sürpriz.

125
00:05:24,000 --> 00:05:27,000
Ve özellikle erkeklere yazılmış İncil'de ikinci ya da üçüncü

126
00:05:27,000 --> 00:05:29,000
şahıs olarak tamamen erkeğe hitap edilirken;

127
00:05:29,000 --> 00:05:32,000
Kuran kadını da dahil ediyor,

128
00:05:32,000 --> 00:05:34,000
ve mesela şöyle diyor:

129
00:05:34,000 --> 00:05:36,000
"inanan erkekler ve kadınlar" veya

130
00:05:36,000 --> 00:05:39,000
"onurlu erkekler ve kadınlar."

131
00:05:41,000 --> 00:05:43,000
Ya da şu kötü şöhretli ayeti ele alın;

132
00:05:43,000 --> 00:05:45,000
kafirlerin öldürülmesi hakkında olanı.

133
00:05:45,000 --> 00:05:47,000
Evet öyle söyleniyor,

134
00:05:47,000 --> 00:05:50,000
ama çok özel bir durum için:

135
00:05:50,000 --> 00:05:52,000
savaşın ekseriyetle yasak (haram) olduğu

136
00:05:52,000 --> 00:05:54,000
kutsal şehir Mekke'nin

137
00:05:54,000 --> 00:05:57,000
beklenen fethi için.

138
00:05:57,000 --> 00:06:00,000
Ve öldürme izni çeşitli niteliklerle sınırlandırılmış bir şekilde geliyor.

139
00:06:00,000 --> 00:06:03,000
"Mekke'deki kafirleri öldürmelisiniz" şeklinde değil,

140
00:06:03,000 --> 00:06:06,000
ancak sadece onlara verilen mühlet dolduğu zaman

141
00:06:06,000 --> 00:06:09,000
ve eğer sadece aranızda başka antlaşma yapılmamışsa

142
00:06:10,000 --> 00:06:13,000
ve eğer sadece onlar Kabe'ye girmenizi engellemeye karkarsa

143
00:06:13,000 --> 00:06:16,000
ve eğer sadece ilk saldıran onlar olursa

144
00:06:16,000 --> 00:06:19,000
onları öldürebilirsiniz.

145
00:06:19,000 --> 00:06:22,000
Ve o zaman bile -- Allah merhametlidir,

146
00:06:22,000 --> 00:06:25,000
ve bağışlayacıdır --

147
00:06:25,000 --> 00:06:27,000
ve bu yüzden de en güzeli

148
00:06:27,000 --> 00:06:29,000
hiç kimseyi öldürmemenizdir.

149
00:06:29,000 --> 00:06:32,000
(Gülüşmeler)

150
00:06:32,000 --> 00:06:35,000
Bu belki de -- en azından sabit fikirli olmayanlar için

151
00:06:35,000 --> 00:06:37,000
Kuran'ın ne kadar

152
00:06:37,000 --> 00:06:39,000
esnek olduğunu gösteren

153
00:06:39,000 --> 00:06:42,000
en büyük sürprizdi.

154
00:06:42,000 --> 00:06:45,000
Kuran der ki: "Bu ayetlerin bazılarının anlamı çok kesindir."

155
00:06:45,000 --> 00:06:48,000
"Ama bazıları ise oldukça muğlaktır."

156
00:06:48,000 --> 00:06:50,000
"Kalpleri sapıklıktan

157
00:06:50,000 --> 00:06:52,000
katılaşmış olanlar bu muğlak noktaları

158
00:06:52,000 --> 00:06:54,000
fazlaca kurcalayarak

159
00:06:54,000 --> 00:06:57,000
bir uyumsuzluk bulmaya çalışırlar.

160
00:06:57,000 --> 00:07:00,000
Herşeyin doğrusunu sadece Allah bilir."

161
00:07:01,000 --> 00:07:03,000
"Allah Latif'tir (lütuf sahibi)" ifadesi

162
00:07:03,000 --> 00:07:05,000
tekrar tekrar belirir.

163
00:07:05,000 --> 00:07:07,000
Ve aslında, Kuran'ın tamamı, bize inandırılandan

164
00:07:07,000 --> 00:07:09,000
çok daha fazla zariftir.

165
00:07:09,000 --> 00:07:11,000
Mesela bahsettiğim şu

166
00:07:11,000 --> 00:07:13,000
huriler ve cennet

167
00:07:13,000 --> 00:07:16,000
meselesinde olduğu gibi.

168
00:07:16,000 --> 00:07:19,000
Eski moda oryantalizm burada devreye giriyor.

169
00:07:20,000 --> 00:07:22,000
Oryantalizm, Kuran'da dört yerde geçen

170
00:07:22,000 --> 00:07:24,000
Huriler kelimesini

171
00:07:24,000 --> 00:07:26,000
şöyle tasvir ediyor:

172
00:07:26,000 --> 00:07:29,000
kara gözlü, göğüsleri henüz tomurcuklanmış yaşıt eşler

173
00:07:29,000 --> 00:07:32,000
veya açıkça dik göğüslü bakireler.

174
00:07:33,000 --> 00:07:35,000
Bununla beraber, orijinal Arapçadaki ifadesiyle

175
00:07:35,000 --> 00:07:38,000
tek kelime: Huriler.

176
00:07:39,000 --> 00:07:42,000
Kabarık ya da dik göğüs ifadesine yer vermeden.

177
00:07:42,000 --> 00:07:44,000
(Gülüşmeler)

178
00:07:44,000 --> 00:07:46,000
Şimdi aslında burada kastedilen

179
00:07:46,000 --> 00:07:48,000
-- melekler gibi -- saf varlıklar veya

180
00:07:48,000 --> 00:07:51,000
antik Yunan'da geçen Kouros veya Kórē gibi

181
00:07:51,000 --> 00:07:53,000
ebedi gençliğe sahip varlıklar olabilir.

182
00:07:53,000 --> 00:07:56,000
Ama gerçek şu ki hiç kimse doğrusunu bilmiyor

183
00:07:56,000 --> 00:07:58,000
ve asıl mesele de bu.

184
00:07:58,000 --> 00:08:00,000
Çünkü Kuran'da gayet açık bir şekilde

185
00:08:00,000 --> 00:08:02,000
şöyle deniyor: "hepiniz cennette

186
00:08:02,000 --> 00:08:05,000
yeniden yaratılacaksınız" ve

187
00:08:05,000 --> 00:08:07,000
"hiçbirinizin bilmediği bir şekilde

188
00:08:07,000 --> 00:08:10,000
yeniden yaratılacaksınız."

189
00:08:10,000 --> 00:08:13,000
Ki bu bana bir bakire vaadinden

190
00:08:13,000 --> 00:08:15,000
çok daha çekici geliyor.

191
00:08:15,000 --> 00:08:23,000
(Gülüşmeler)

192
00:08:23,000 --> 00:08:26,000
Ve şu 72 sayısı hiçbir yerde geçmiyor.

193
00:08:26,000 --> 00:08:28,000
Kuran'ın hiçbir ayetinde

194
00:08:28,000 --> 00:08:30,000
72 bakireden bahsedilmiyor.

195
00:08:30,000 --> 00:08:33,000
O düşünce Kuran' nazilinden 300 yıl sonra ortaya çıktı.

196
00:08:33,000 --> 00:08:36,000
Ve çoğu İslam alimi, bulutların üstünde oturup

197
00:08:36,000 --> 00:08:38,000
arp çalan kanatlı insanlar fikrini onunla

198
00:08:38,000 --> 00:08:40,000
eşdeğer görüyor.

199
00:08:41,000 --> 00:08:44,000
Cennet ise bunun oldukça zıttıdır.

200
00:08:44,000 --> 00:08:46,000
O bekaret değil,

201
00:08:46,000 --> 00:08:48,000
doğurganlıktır,

202
00:08:48,000 --> 00:08:50,000
bolluktur,

203
00:08:50,000 --> 00:08:52,000
içinden ırmaklar akan

204
00:08:52,000 --> 00:08:55,000
bahçelerdir.

205
00:08:55,000 --> 00:08:57,000
Teşekkürler.

206
00:08:57,000 --> 00:09:12,000
(Alkışlar)