1
00:00:01,322 --> 00:00:02,230
Možda ste čuli

2
00:00:02,230 --> 00:00:04,000
da u Kuranu ideja raja

3
00:00:04,000 --> 00:00:06,000
jesu 72 device.

4
00:00:06,435 --> 00:00:09,000
I obećavam da ću se kasnije vratiti
na te device.

5
00:00:09,515 --> 00:00:11,280
Ali zapravo, ovde na severozapadu,

6
00:00:11,280 --> 00:00:13,000
živimo veoma blizu

7
00:00:13,000 --> 00:00:15,000
pravoj kuranskoj slici raja,

8
00:00:15,000 --> 00:00:17,000
36 puta definisanoj

9
00:00:17,000 --> 00:00:21,000
kao "vrtovi koji su prožeti
tekućim potocima.".

10
00:00:22,000 --> 00:00:25,000
Pošto ja živim na splavu,
na tekućoj pritoci jezera Junion,

11
00:00:25,000 --> 00:00:28,000
meni je to savršeno smisleno.

12
00:00:28,000 --> 00:00:31,000
Stvar je u tome, otkud ovo
može biti novost za većinu ljudi?

13
00:00:32,000 --> 00:00:35,000
Znam mnoge dobronamerne nemuslimane

14
00:00:35,000 --> 00:00:37,370
koji su počeli da čitaju Kuran,
ali su odustali,

15
00:00:37,370 --> 00:00:40,000
uznemireni njegovom različitošću.

16
00:00:40,857 --> 00:00:42,440
Istoričar Tomas Karlajl

17
00:00:42,440 --> 00:00:45,090
smatrao je Muhameda
jednim od najvećih heroja na svetu,

18
00:00:45,090 --> 00:00:47,000
pa ipak, čak i on je nazvao Kuran

19
00:00:47,000 --> 00:00:50,000
"Najnapornijim štivom koje sam ikada uzeo,

20
00:00:50,000 --> 00:00:53,000
zamoran, zbunjuć, zbrkan.".

21
00:00:53,000 --> 00:00:55,000
(Smeh)

22
00:00:55,684 --> 00:00:57,000
Deo problema, ja mislim,

23
00:00:57,000 --> 00:01:00,000
jeste u tome što zamišljamo
da se Kuran može pročitati

24
00:01:00,000 --> 00:01:02,000
kao što mi obično čitamo knjige -

25
00:01:02,000 --> 00:01:05,000
misleći da se možemo sklupčati
uz nju jednog kišnog popodneva

26
00:01:05,000 --> 00:01:07,000
sa činijom kokica na dohvat,

27
00:01:07,000 --> 00:01:09,000
kao da je bog -

28
00:01:09,000 --> 00:01:12,000
a čitav Kuran je božiji glas
koji se obraća Muhamedu -

29
00:01:12,000 --> 00:01:15,000
samo još jedan autor na listi best selera.

30
00:01:17,730 --> 00:01:19,370
Pa ipak zato što tako malo ljudi

31
00:01:19,370 --> 00:01:21,000
zapravo čita Kuran

32
00:01:21,000 --> 00:01:24,000
je upravo ono zbog čega
ga je lako citirati -

33
00:01:24,000 --> 00:01:27,000
to jest, pogrešno citirati.

34
00:01:27,703 --> 00:01:30,000
Fraze i komadići uzeti iz konteksta

35
00:01:30,000 --> 00:01:32,000
su ono što ja zovem sažetom verzijom,

36
00:01:32,000 --> 00:01:35,000
koju favorizuju
i muslimanski fundamentalisti

37
00:01:35,000 --> 00:01:38,000
i antimuslimanski islamofobici.

38
00:01:38,747 --> 00:01:40,650
I tako prošlog proleća,

39
00:01:40,667 --> 00:01:42,000
dok sam se pripremala

40
00:01:42,000 --> 00:01:45,000
da počnem pisanje Muhamedove biografije,

41
00:01:45,000 --> 00:01:48,680
shvatila sam da moram
da pročitam Kuran kako dolikuje -

42
00:01:48,734 --> 00:01:51,820
to jest, koliko god dolično
to budem mogla.

43
00:01:51,840 --> 00:01:53,550
Moj arapski je do sada sveden

44
00:01:53,550 --> 00:01:55,000
na listanje rečnika,

45
00:01:55,000 --> 00:01:57,000
zato sam uzela
četiri dobro poznata prevoda

46
00:01:57,000 --> 00:01:59,670
i odlučila da ih čitam paralelno,

47
00:01:59,671 --> 00:02:01,600
stih po stih

48
00:02:01,600 --> 00:02:04,000
zajedno sa transliteracijom

49
00:02:04,000 --> 00:02:06,714
i originalnim arapskim iz sedmog veka.

50
00:02:08,789 --> 00:02:11,000
E sad, imala sam prednost.

51
00:02:12,000 --> 00:02:14,000
Moja poslednja knjiga

52
00:02:14,000 --> 00:02:17,000
je bila o raskolu između Šiita i Sunita,

53
00:02:17,000 --> 00:02:20,000
i zbog toga sam radila dosta
sa najranijim islamskim istorijama,

54
00:02:20,000 --> 00:02:22,000
pa sam znala događaje

55
00:02:22,000 --> 00:02:24,000
na koje se Kuran konstantno poziva,

56
00:02:24,000 --> 00:02:26,000
njegovu okvirnu odrednicu.

57
00:02:26,000 --> 00:02:28,000
Znala sam dovoljno, to jest, da bih znala

58
00:02:28,000 --> 00:02:31,000
da ću biti turistkinja u Kuranu -

59
00:02:31,000 --> 00:02:33,000
jedna od informisanih,

60
00:02:33,000 --> 00:02:35,000
čak i jedna od onih sa iskustvom,

61
00:02:35,000 --> 00:02:37,000
ali ipak stranac,

62
00:02:37,000 --> 00:02:39,000
agnostička Jevrejka

63
00:02:39,000 --> 00:02:41,000
koja čita tuđu svetu knjigu.

64
00:02:41,000 --> 00:02:43,000
(Smeh)

65
00:02:43,000 --> 00:02:45,000
Zato sam čitala polako.

66
00:02:45,000 --> 00:02:49,000
(Smeh)

67
00:02:49,000 --> 00:02:52,000
Odvojila sam tri nedelje za ovaj projekat,

68
00:02:52,000 --> 00:02:54,730
i to je, ono što mislim
da se podrazumeva rečju oholost.

69
00:02:54,730 --> 00:02:58,000
(Smeh)

70
00:02:58,750 --> 00:03:01,155
Zato što se to pretvorilo u tri meseca.

71
00:03:03,000 --> 00:03:05,670
Odolela sam iskušenju da preskočim na kraj

72
00:03:05,670 --> 00:03:08,690
gde su kraća i očigledno
mističnija poglavlja.

73
00:03:08,690 --> 00:03:10,840
Ali svaki put kad sam pomislila
da počinjem

74
00:03:10,840 --> 00:03:12,280
da razumem Kuran -

75
00:03:12,280 --> 00:03:14,570
taj osećaj "sad kapiram" -

76
00:03:14,570 --> 00:03:16,650
bi iskliznuo preko noći.

77
00:03:16,650 --> 00:03:18,000
I vratila bih se ujutru

78
00:03:18,000 --> 00:03:21,000
pitajući se da li sam izgubljena
u čudnoj zemlji.

79
00:03:21,652 --> 00:03:24,000
A opet, teren je bio veoma poznat.

80
00:03:25,000 --> 00:03:27,000
Kuran tvrdi da dolazi

81
00:03:27,000 --> 00:03:29,000
da obnovi poruke Tore i Jevanđelja.

82
00:03:29,000 --> 00:03:31,000
Tako da jedna trećina

83
00:03:31,000 --> 00:03:33,000
reprizira priče o biblijskim ličnostima

84
00:03:33,000 --> 00:03:35,000
kao što su Abraham, Mojsije,

85
00:03:35,000 --> 00:03:37,455
Jozef, Marija, Isus.

86
00:03:38,569 --> 00:03:41,000
Bog je bio potpuno poznat

87
00:03:41,000 --> 00:03:44,000
iz svoje pređašnje manifestacije
kao Jahve -

88
00:03:44,000 --> 00:03:47,000
ljubomorno insistirajući
na nemanju drugih bogova.

89
00:03:48,293 --> 00:03:51,000
Prisustvo kamila, planina,

90
00:03:51,359 --> 00:03:53,000
pustinjskih bunara izvora

91
00:03:53,000 --> 00:03:55,200
vratilo me je nazad
u godinu koju sam provela

92
00:03:55,200 --> 00:03:57,000
lutajući Sinajskom pustinjom.

93
00:03:57,647 --> 00:03:59,360
A onda je tu bio jezik,

94
00:03:59,360 --> 00:04:01,000
stopa njegovog rimovanja,

95
00:04:01,000 --> 00:04:04,220
podsetila me je na večeri provedene
u slušanju beduinskih starešina

96
00:04:04,220 --> 00:04:07,000
koji recituju višesatne,
duge narativne pesme

97
00:04:07,000 --> 00:04:09,282
potpuno iz sećanja.

98
00:04:10,745 --> 00:04:12,440
I onda sam počela da shvatam

99
00:04:12,440 --> 00:04:14,471
zašto se kaže

100
00:04:15,000 --> 00:04:17,362
da je Kuran stvarno Kuran

101
00:04:18,000 --> 00:04:20,000
samo na arapskom.

102
00:04:20,000 --> 00:04:22,000
Uzmimo Fatihah,

103
00:04:22,000 --> 00:04:24,000
sedam strofa dugo uvodno poglavlje

104
00:04:24,000 --> 00:04:28,000
koje je očenaš i "Šema Izrael"
islama u kombinaciji.

105
00:04:29,000 --> 00:04:31,620
To je samo 29 reči na arapskom,

106
00:04:31,620 --> 00:04:35,000
ali 65 do 72 reči u prevodu.

107
00:04:35,694 --> 00:04:37,610
A opet, što više dodaš,

108
00:04:37,610 --> 00:04:39,479
više izgleda da fali.

109
00:04:40,642 --> 00:04:43,360
Arapski ima čaroban,

110
00:04:43,360 --> 00:04:45,330
skoro hipnotički kvalitet,

111
00:04:45,330 --> 00:04:48,630
koji bukvalno preklinje da bude slušan,
umesto pročitan,

112
00:04:48,630 --> 00:04:51,000
doživljen, više nego analiziran.

113
00:04:51,000 --> 00:04:53,000
Želi da bude uzvikivan glasno,

114
00:04:53,000 --> 00:04:56,000
da oglasi svoju muziku u uhu i na jeziku.

115
00:04:56,000 --> 00:04:58,000
Tako da je Kuran na engleskom

116
00:04:58,000 --> 00:05:01,000
na neki način sopstvena senka

117
00:05:01,000 --> 00:05:04,000
ili kako je Artur Arberi
nazvao svoju verziju,

118
00:05:04,000 --> 00:05:06,000
"interpretacija".

119
00:05:07,000 --> 00:05:10,000
Ali nije sve izgubljeno u prevodu.

120
00:05:10,000 --> 00:05:13,000
Kao što Kuran obećava,
strpljenje je nagrađeno,

121
00:05:13,000 --> 00:05:15,000
i postoje mnoga iznenađenja -

122
00:05:15,000 --> 00:05:18,000
stepen ekološke svesti na primer

123
00:05:18,000 --> 00:05:21,870
i ljudi kao puki čuvari božijeg stvaranja,

124
00:05:21,883 --> 00:05:24,000
bez premca u Bibliji.

125
00:05:24,000 --> 00:05:27,000
I dok se Biblija obraća
isključivo muškarcima,

126
00:05:27,000 --> 00:05:29,000
koristeći drugo i treće lice muškog roda,

127
00:05:29,613 --> 00:05:32,000
Kuran uključuje žene -

128
00:05:32,000 --> 00:05:34,000
govoreći, na primer,

129
00:05:34,000 --> 00:05:36,450
o muškarcima vernicima
i ženama vernicama -

130
00:05:36,450 --> 00:05:39,000
časnim muškarcima i časnim ženama.

131
00:05:41,000 --> 00:05:43,000
Ili uzmimo neslavni stih

132
00:05:43,000 --> 00:05:45,000
o ubijanju nevernika.

133
00:05:45,724 --> 00:05:47,000
Da, zaista kaže to,

134
00:05:47,000 --> 00:05:50,000
ali u veoma određenom kontekstu:

135
00:05:50,000 --> 00:05:52,000
za očekivano osvanjanje

136
00:05:52,000 --> 00:05:54,000
svetog grada Meke

137
00:05:54,000 --> 00:05:57,000
gde je borba obično bila zabranjena.

138
00:05:57,000 --> 00:06:00,000
A dozvola je ograničena
određenim uslovima.

139
00:06:00,000 --> 00:06:03,000
Ne kaže, morate ubiti nevernike u Meki,

140
00:06:03,000 --> 00:06:06,000
već možete, dozvoljeno vam je,

141
00:06:06,000 --> 00:06:09,000
ali samo nakon isteka perioda
milosrdnog odlaganja

142
00:06:10,000 --> 00:06:13,000
i samo ako se ne može pronaći
drugi dogovor

143
00:06:13,000 --> 00:06:16,000
i samo ako te sprečavaju
da dođeš do Kabe,

144
00:06:16,000 --> 00:06:19,000
i samo ako te prvi napadnu.

145
00:06:19,000 --> 00:06:22,000
Čak i tada - bog je milostiv,

146
00:06:22,000 --> 00:06:25,000
oproštaj je uzvišen -

147
00:06:25,000 --> 00:06:27,000
i tako, u suštni,

148
00:06:27,000 --> 00:06:29,000
bolje je da to ne radiš.

149
00:06:29,000 --> 00:06:32,000
(Smeh)

150
00:06:32,000 --> 00:06:35,000
To je možda najveće iznenađenje -

151
00:06:35,000 --> 00:06:37,380
koliko je Kuran fleksibilan,

152
00:06:37,380 --> 00:06:39,000
makar u umovima koji nisu

153
00:06:39,000 --> 00:06:41,253
fundamentalno nefleksibilni.

154
00:06:42,000 --> 00:06:45,000
"Neki od ovih stihova su određeni
u svom značenju", kaže,

155
00:06:45,648 --> 00:06:48,000
"a drugi su dvosmisleni.

156
00:06:48,675 --> 00:06:50,000
Oni izopačeni u srcu

157
00:06:50,000 --> 00:06:52,000
će tražiti dvosmislene,

158
00:06:52,000 --> 00:06:54,000
pokušavajući da stvore neslogu

159
00:06:54,000 --> 00:06:57,000
dodavanjem svojih značenja.

160
00:06:57,000 --> 00:06:59,450
Samo bog zna pravo zančenje."

161
00:07:01,000 --> 00:07:03,000
Fraza "Bog je suptilan"

162
00:07:03,000 --> 00:07:05,000
se pojavljuje iznova i iznova.

163
00:07:05,000 --> 00:07:07,540
I zaista, ceo Kuran je daleko suptilniji

164
00:07:07,540 --> 00:07:09,590
nego što je većina nas navedena da misli.

165
00:07:09,590 --> 00:07:11,000
Kao, na primer,

166
00:07:11,000 --> 00:07:13,000
ta mala stvar

167
00:07:13,000 --> 00:07:14,960
o devicama i raju.

168
00:07:16,000 --> 00:07:19,190
Staromodni orijentalizam
ovde stupa na scenu.

169
00:07:20,000 --> 00:07:22,880
Četiri puta upotrebljena reč

170
00:07:22,880 --> 00:07:24,000
Houris,

171
00:07:24,792 --> 00:07:26,250
predstavljena je kao

172
00:07:26,250 --> 00:07:29,000
tamnooke deve sa nateklim grudima,

173
00:07:29,000 --> 00:07:32,000
ili kao plavokose, prsate device.

174
00:07:33,000 --> 00:07:35,720
Ipak, sve što ima u originalnom arapskom

175
00:07:35,720 --> 00:07:38,000
je ta jedna reč: Houris.

176
00:07:39,000 --> 00:07:42,000
Nema otekle dojke
ili bujnog poprsja na vidiku.

177
00:07:42,000 --> 00:07:44,000
(Smeh)

178
00:07:44,000 --> 00:07:46,000
Sad, ovo može biti način da se kaže

179
00:07:46,000 --> 00:07:48,000
čista bića - kao anđeli -

180
00:07:48,000 --> 00:07:51,750
ili može biti kao grčki
"kurosi" ili "kore",

181
00:07:51,760 --> 00:07:53,000
večna mladost.

182
00:07:53,000 --> 00:07:56,000
Ali istina je da niko zapravo ne zna,

183
00:07:56,000 --> 00:07:58,000
i u tome je poenta.

184
00:07:58,000 --> 00:08:00,000
Zato što je Kuran prilično jasan

185
00:08:00,000 --> 00:08:02,000
kada kaže da ćeš biti,

186
00:08:02,000 --> 00:08:05,000
"nova tvorevina u raju",

187
00:08:05,000 --> 00:08:07,900
i da ćeš biti "ponovo napravljen

188
00:08:07,900 --> 00:08:10,000
u obliku koji ti je nepoznat",

189
00:08:10,000 --> 00:08:13,000
što mi deluje
kao daleko privlačniji izgled

190
00:08:13,000 --> 00:08:15,000
od device.

191
00:08:15,000 --> 00:08:23,000
(Smeh)

192
00:08:23,000 --> 00:08:26,000
A taj broj 72 se nigde ne pojavljuje.

193
00:08:26,000 --> 00:08:28,000
Ne postoje 72 device

194
00:08:28,000 --> 00:08:30,000
u Kuranu.

195
00:08:30,000 --> 00:08:33,000
Ta ideja je došla tek 300 godina kasnije,

196
00:08:33,000 --> 00:08:36,000
i većina islamskih učenjaka
to vidi kao poistovećenje

197
00:08:36,000 --> 00:08:38,000
sa ljudima sa krilima
koji sede na oblacima

198
00:08:38,000 --> 00:08:39,749
i sviraju harfe.

199
00:08:41,000 --> 00:08:44,000
Raj je potpuna suprotnost.

200
00:08:44,810 --> 00:08:46,590
Nije nevinost,

201
00:08:46,606 --> 00:08:48,510
već je plodnost,

202
00:08:48,510 --> 00:08:50,600
on je obilje,

203
00:08:50,600 --> 00:08:52,640
to su vrtovi prožeti

204
00:08:52,640 --> 00:08:55,000
tekućim potocima.

205
00:08:56,139 --> 00:08:57,440
Hvala vam.

206
00:08:57,440 --> 00:09:11,481
(Aplauz)