WEBVTT

00:00:07.017 --> 00:00:09.477
در حاشیه صحرای بزرگ آفریقا،

00:00:09.477 --> 00:00:13.046
شهروندان از شهر تیمبوکتو گریختند

00:00:13.046 --> 00:00:15.446
و به بیابان رفتند.

00:00:15.446 --> 00:00:19.754
آنها صندوق‌ها را در شن‌های صحرا دفن کردند،
در غارها پنهان کردند،

00:00:19.754 --> 00:00:22.604
و در اتاق‌های مخفی مهر و موم کردند.

00:00:22.604 --> 00:00:27.308
درون این صندوق‌ها گنجینه‌ای 
ارزشمندتر از طلا بود:

00:00:27.308 --> 00:00:30.188
کتاب‌های باستانی شهر.

NOTE Paragraph

00:00:30.188 --> 00:00:34.188
شهر تیمبوکتو در حدود سال ۱۱۰۰ میلادی
در محل کنونی شهر مالی تأسیس شده است،

00:00:34.188 --> 00:00:38.895
و به عنوان یک مرکز تجاری قابل توجه
آغاز به کار کرد.

00:00:38.895 --> 00:00:42.435
اما موقعیت بی‌نظیر آن خیلی زود تغییر کرد.

00:00:42.435 --> 00:00:46.888
تیمبوکتو تقاطع دو مسیر تجاری اساسی را
مشخص کرد،

00:00:46.888 --> 00:00:49.748
مکانی که کاروان‌هایی 
که از طریق صحرا نمک می‌آوردند

00:00:49.748 --> 00:00:53.568
با تاجران طلا از داخل آفریقا 
دیدار می‌کردند.

00:00:53.568 --> 00:00:58.286
در اواخر دهه ۱۳۰۰، این راه‌های تجاری
باعث ثروتمند شدن تیمبوکتو شد،

00:00:58.286 --> 00:01:01.426
و حکام این شهر، پادشاهان امپراتوری مالی،

00:01:01.426 --> 00:01:04.616
بناها و آکادمی‌هایی را بنا کردند

00:01:04.616 --> 00:01:07.806
که شاگردان را از مصر، اسپانیا و مراکش
جذب می‌کرد.

NOTE Paragraph

00:01:07.806 --> 00:01:12.863
موقعیت اصلی شهر آن را به هدف 
جنگ سالاران و فاتحان تبدیل کرد.

00:01:12.863 --> 00:01:16.863
با افول امپراتوری مالی،
یکی از قلمروهای آن، سنغای،

00:01:16.863 --> 00:01:18.563
شروع به قدرت گرفتن کرد.

00:01:18.563 --> 00:01:23.057
در سال ۱۴۶۸، پادشاه سنغای 
تیمبوکتو را فتح کرد،

00:01:23.057 --> 00:01:26.907
ساختمان‌ها را سوزاند 
و دانشمندان را به قتل رساند.

NOTE Paragraph

00:01:26.907 --> 00:01:31.110
اما به مرور
زندگی فکری در شهر دوباره رونق گرفت.

00:01:31.110 --> 00:01:34.290
سلطنت دومین پادشاه امپراتوری سنغای،

00:01:34.290 --> 00:01:36.402
اَسکیا محمد توره،

00:01:36.402 --> 00:01:40.562
آغاز یک دوره طلایی در تیمبوکتو بود.

00:01:40.562 --> 00:01:43.452
او سیاست‌های قبلی خود را تغییر داد

00:01:43.452 --> 00:01:45.722
و یادگیری را تشویق کرد.

NOTE Paragraph

00:01:45.722 --> 00:01:50.273
حاکمان سنغای 
و بیشتر جمعیت تیمبوکتو مسلمان بودند،

00:01:50.273 --> 00:01:52.873
و دانشمندان تیمبوکتو در کنار مباحث سکولار

00:01:52.873 --> 00:01:57.185
مانند ریاضیات و فلسفه 
به مطالعه اسلام پرداختند.

00:01:57.185 --> 00:01:59.015
در کتابخانه‌های تیمبوکتو،

00:01:59.015 --> 00:02:02.695
بخش‌هایی از فلسفه یونان 
در کنار نوشته‌های مورخان،

00:02:02.695 --> 00:02:06.695
دانشمندان و شاعران محلی قرار داشت.

00:02:06.695 --> 00:02:09.745
برجسته‌ترین دانشمند شهر، احمد بابا،

00:02:09.745 --> 00:02:12.105
نظرات غالب را درباره موضوعات مختلف

00:02:12.105 --> 00:02:15.155
از سیگار کشیدن تا برده‌داری به چالش کشید.

NOTE Paragraph

00:02:15.155 --> 00:02:19.155
تجارت طلا و نمک، تحول شهر را

00:02:19.155 --> 00:02:21.615
به یک مرکز یادگیری تأمین کرده بود.

00:02:21.615 --> 00:02:24.405
اکنون، محصولات آن فرهنگ فکری

00:02:24.405 --> 00:02:27.555
به بیشترین کالای مورد جستجو تبدیل شد.

00:02:27.555 --> 00:02:29.495
کاتبان تیمبوکتو با کاغذ از ونیز دور

00:02:29.495 --> 00:02:32.495
و جوهر درخشان از گیاهان محلی 
و مواد معدنی

00:02:32.495 --> 00:02:36.275
متن‌هایی را به دو زبان عربی

00:02:36.275 --> 00:02:38.395
و محلی تولید می‌کردند.

00:02:38.395 --> 00:02:43.138
کتاب‌های تیمبوکتو که با خط نوشته شده 
و با طرح‌های پیچیده هندسی تزئین شده‌اند،

00:02:43.138 --> 00:02:49.069
در میان ثروتمندترین افراد جامعه 
مورد تقاضا قرار گرفتند.

NOTE Paragraph

00:02:49.069 --> 00:02:53.334
در سال ۱۵۹۱، هنگامی که 
پادشاه مراکش تیمبوکتو را تصرف کرد،

00:02:53.334 --> 00:02:56.894
عصر طلایی به طور ناگهانی پایان یافت.

00:02:56.894 --> 00:03:01.143
نیروهای مراکشی 
احمد بابا و دیگر دانشمندان برجسته را

00:03:01.143 --> 00:03:03.853
زندانی و کتابخانه‌های آن‌ها را 
مصادره کردند.

00:03:03.853 --> 00:03:09.098
در قرون بعدی، این شهر پیروزی‌های پی در پی
را پشت سر گذاشت.

00:03:09.098 --> 00:03:13.098
در اواسط دهه ۱۸۰۰، 
جهادگران صوفی تیمبوکتو را اشغال کردند

00:03:13.098 --> 00:03:16.668
و بسیاری از نسخه‌های خطی غیر مذهبی را
نابود کردند.

00:03:16.668 --> 00:03:21.346
در سال ۱۸۹۴، نیروهای استعماری فرانسه
کنترل شهر را به دست گرفتند،

00:03:21.346 --> 00:03:25.346
حتی نسخه‌های خطی بیشتری را سرقت کردند
و آن‌ها را به اروپا فرستادند.

00:03:25.346 --> 00:03:28.926
فرانسه به زبان رسمی آموزش داده شده 
در مدارس تبدیل شد،

00:03:28.926 --> 00:03:30.806
و نسل‌های جدید در تیمبوکتو

00:03:30.806 --> 00:03:34.806
نمی‌توانستند 
نسخه‌های خطی عربی باقی مانده را بخوانند.

NOTE Paragraph

00:03:34.806 --> 00:03:39.645
در این میان،
سنت ادبی تیمبوکتو از بین نرفت -

00:03:39.645 --> 00:03:42.285
خود را پنهان کرد.

00:03:42.285 --> 00:03:45.335
برخی از خانواده‌ها کتابخانه‌های مخفی 
در خانه‌های خود می‌ساختند،

00:03:45.335 --> 00:03:48.105
یا کتاب‌ها را در باغ‌های خود دفن می‌کردند.

00:03:48.105 --> 00:03:52.524
دیگران آن‌ها را در غارهای متروک 
یا گودال‌های صحرا دفع کردند.

00:03:52.524 --> 00:03:55.294
نسخه‌های خطی گرانبهای تیمبوکتو

00:03:55.294 --> 00:03:58.724
در روستاهای سراسر اطراف پخش شد،

00:03:58.724 --> 00:04:03.747
جایی که شهروندان عادی صدها سال 
از آنها محافظت می‌کردند.

00:04:03.747 --> 00:04:07.137
از آنجا که بیابان زدایی و جنگ 
منطقه را فقیر کره بود،

00:04:07.137 --> 00:04:09.607
خانواده‌ها از کتاب‌های باستانی
حفاطت می‌کردند

00:04:09.607 --> 00:04:14.188
حتی وقتی با فقر ناامیدانه 
و گرسنگی شدید روبرو بودند.

NOTE Paragraph

00:04:14.188 --> 00:04:18.990
امروز نیز مبارزه برای محافظت از کتاب‌ها
ادامه دارد.

00:04:18.990 --> 00:04:22.090
از دهه ۱۹۸۰ تا اوایل دهه ۲۰۰۰،

00:04:22.090 --> 00:04:27.800
عبدالقادر حیدر، دانشمند تیمبوكتو، 
با زحمت تمام نسخه‌های خطی مخفی را

00:04:27.800 --> 00:04:32.453
از سراسر شمال مالی بازیابی كرده 
و به تیمبوكتو برگرداند.

00:04:32.453 --> 00:04:37.563
اما در سال ۲۰۱۲، جنگ داخلی در مالی
بار دیگر نسخه‌های خطی را تهدید کرد

00:04:37.563 --> 00:04:41.403
نوشته‌هایی که بیشتر آنها به نزدیکی باماکو 
منتقل شدند.

00:04:41.403 --> 00:04:43.373
آینده آن‌ها همچنان نامشخص است،

00:04:43.373 --> 00:04:47.649
زیرا با تهدیدات انسانی و زیست محیطی
روبرو هستند.

00:04:47.649 --> 00:04:51.479
این کتاب‌ها بهترین - و غالباً تنها -

00:04:51.479 --> 00:04:55.019
منابع ما در مورد تاریخِ
قبل از استعمار منطقه هستند.

00:04:55.019 --> 00:04:58.189
بسیاری از آن‌ها هرگز توسط
دانشمندان مدرن خوانده نشده است،

00:04:58.189 --> 00:05:02.229
و هنوز هم بیشتر آن‌ها در بیابان گمشده‌
یا پنهان مانده‌اند.

00:05:02.229 --> 00:05:06.583
در تلاش برای محافظت از آن‌ها، 
تاریخچه‌ای است که آن‌ها در بر دارند -

00:05:06.583 --> 00:05:12.123
و تلاش‌های نسل‌های بی‌شماری 
برای محافظت از زیان دیدن این تاریخ.