In 2004
bood een nieuw bedrijf
genaamd Vemma Nutrition
een unieke kans aan,
waarbij men een voltijdsalaris
kon verdienen met een deeltijdbaan.
Vemma's aanbod was gericht op iedereen,
ongeacht werkervaring of vooropleiding.
Er waren twee stappen nodig
om aan de slag te gaan:
koop hun vloeibare voedingspakket
voor 500 á 600 dollar
en haal twee potentiële leden over
om dit ook te doen.
Vemma Nutrition breidde zich sterk uit
en werd een internationaal bedrijf
dat op het hoogtepunt 30.000
nieuwe leden per maand binnenbracht.
Er was alleen een probleem --
hoewel het bedrijf een jaarlijkse omzet
van 200 miljoen dollar boekte in 2013,
verdienden de meeste deelnemers
minder dan ze hadden ingelegd.
Vemma werd uiteindelijk veroordeeld
voor het leiden van een piramidespel:
een gangbare vorm van fraude
waarbij leden geld verdienen
door anderen over te halen om mee te doen.
Doorgaans verzoekt de oprichter de eerste
deelnemersgroep om geld in te leggen
en het piramidespel te promoten.
Vervolgens werft de groep nieuwe leden
en ontvangt zoals beloofd een deel
van wat diegenen inleggen,
terwijl de oprichter
ook een deel ontvangt.
Het patroon herhaalt zich
bij elke nieuwe deelnemersgroep
waarbij uitbetalingen doorgesluisd
worden naar de rekruteerders.
Dit verschilt met een Ponzifraude,
waar de oprichters nieuwe leden werven
wiens inleg in het geheim wordt
overgemaakt naar huidige leden,
die denken dat het uitbetaalde geld
uit legitieme investeringen komen.
Zodra een piramidespel zich uitbreidt,
wordt het voor nieuwe leden
steeds moeilijker om geld te verdienen.
Dit komt door het aantal deelnemers
dat exponentieel groeit.
Kijk bijvoorbeeld naar de constructie
waarbij elke persoon zes anderen werft
om winst te maken.
De oprichter werft zes personen
om aan de slag te gaan
en elk van hen werft zes personen.
De tweede wervingsronde
bestaat uit 36 personen
die op hun beurt zes personen werven --
in totaal 216 nieuwe leden.
Vanaf de twaalfde wervingsronde
zullen de 2,1 miljard nieuwste leden
in totaal meer dan 13 miljard personen
moeten werven om geld te verdienen --
meer dan de gehele wereldbevolking.
In dit scenario
verliezen de nieuwste leden,
meer dan 80% van de betrokkenen
in het piramidespel,
al het geld dat ze hebben ingelegd.
En in werkelijkheid,
verliezen ook veel
vroege instappers de strijd.
Piramidespelen zijn
in de meeste landen illegaal,
maar ze zijn moeilijk te herkennen.
Ze worden weergegeven
in verschillende vormen
zoals cadeau-acties,
multi-levelmarketingbedrijven
en beleggingsclubs.
Piramidespelen en legitieme
multi-levelmarketingbedrijven
zijn moeilijk van elkaar te onderscheiden.
In theorie is het verschil
dat de leden van
multi-levelmarketingbedrijven
vooral vergoeding krijgen voor de verkoop
van een bepaald product of dienst
aan retailklanten,
terwijl piramidespelen hun leden
vooral vergoeding geven
voor het werven van nieuwe verkopers.
In de praktijk
maken veel multi-levelmarketingbedrijven
het onmogelijk voor leden
om puur en alleen
via verkoop winst te maken.
En veel piramidespelen
zoals Vemma Nutrition
doen zich voor als legale
multi-levelmarketingbedrijven,
door middel van een product of dienst
om het piramidesysteem te maskeren.
Veel piramidespelen profiteren ook
van het bestaande vertrouwen in kerken,
immigrantengemeenschappen
of andere hechte groepen.
Het geringe ledenaantal wordt aangezet
om positief verslag uit te brengen
voordat ze werkelijk winst
beginnen te maken.
Anderen in hun netwerk
treden in hun voetsporen
en het systeem breidt zich gigantisch uit
voordat duidelijk wordt dat de meeste
leden eigenlijk geen winst maken.
Vaak schamen de gedupeerden zich
en houden zich gedeisd.
Piramidespelen verleiden mensen
met de belofte op kansen en autonomie.
Wanneer leden dus geen geld verdienen,
kunnen ze dat zichzelf verwijten
in plaats van het systeem.
Ze denken dat ze niet vasthoudend genoeg
waren om het beloofde geld te krijgen.
Sommige gedupeerden zetten door,
investeren in meerdere piramidespelen
en verliezen telkens weer geld.
Ondanks al deze factoren
zijn er manieren om
een piramidespel te herkennen.
Tijdsdruk is een alarmerend signaal --
wees op je hoede voor aanwijzingen als:
'doe nu mee of loop
de kans van je leven mis.'
Beloftes voor grote, levensveranderende
inkomens zijn ook verdacht.
En tot slot: een legitiem
multi-levelmarketingbedrijf
zou leden geen geld moeten laten inleggen
voor de verkoop van een product of dienst.
Piramidespelen kunnen een vernietigende
werking hebben op individuen,
gemeenschappen en zelfs hele landen.
Maar je kan vuur met vuur bestrijden
door deze video naar drie mensen
uit je sociale kring te sturen
en hen aan te sporen
om dit ook te doen.