1
00:00:00,480 --> 00:00:05,176
Tôi muốn bắt đầu bằng câu chuyện về
một trong những người bạn tốt nhất của tôi

2
00:00:05,200 --> 00:00:06,840
Okoloma Maduewesi.

3
00:00:07,720 --> 00:00:09,336
Nhà Okoloma gần nhà tôi,

4
00:00:09,360 --> 00:00:11,656
với tôi anh như một người anh trai vậy.

5
00:00:11,680 --> 00:00:14,720
Nếu tôi thích một bạn trai,
tôi sẽ hỏi ý kiến Okoloma.

6
00:00:16,160 --> 00:00:20,016
Okoloma mất trong
vụ rơi máy bay Sosoliso

7
00:00:20,040 --> 00:00:22,400
ở Nigeria hồi tháng 12 năm 2005.

8
00:00:23,000 --> 00:00:24,680
Gần như thời gian này 7 năm trước.

9
00:00:26,080 --> 00:00:30,440
Tôi có thể tranh cãi, cười đùa
và chia sẻ với Okoloma một cách thật lòng.

10
00:00:31,680 --> 00:00:34,061
Anh là người đầu tiên gọi tôi là feminist.

11
00:00:35,520 --> 00:00:38,936
Hồi đó tôi khoảng 14 tuổi,
chúng tôi tranh luận.

12
00:00:38,960 --> 00:00:41,456
Cả hai đều ngựa non háu đá
với lý thuyết suông

13
00:00:41,480 --> 00:00:42,910
từ trong sách vở chúng tôi đã đọc

14
00:00:42,950 --> 00:00:46,320
Tôi cũng không nhớ chúng tôi
tranh luận về điều gì,

15
00:00:47,320 --> 00:00:49,376
chỉ nhớ mình cứ tranh luận mãi,

16
00:00:49,400 --> 00:00:52,960
Lúc đó Okoloma bảo tôi,
"Em là một feminist, em có biết không?"

17
00:00:53,880 --> 00:00:55,096
Không hề là một lời khen.

18
00:00:55,120 --> 00:00:56,536
(Cười)

19
00:00:56,560 --> 00:00:57,896
Có thể đoán bằng giọng ấy,

20
00:00:57,920 --> 00:01:00,696
cùng giọng điệu với câu,

21
00:01:00,720 --> 00:01:02,456
"Em đang ủng hộ
chủ nghĩa khủng bố."

22
00:01:02,480 --> 00:01:05,256
(Cười)

23
00:01:05,280 --> 00:01:08,936
Hồi đó tôi không hiểu chính xác
nghĩa của từ feminist,

24
00:01:08,960 --> 00:01:12,176
tôi cũng không muốn Okoloma biết
là tôi không biết.

25
00:01:12,200 --> 00:01:15,216
Vậy nên tôi bỏ qua,
và chúng tôi cãi nhau tiếp.

26
00:01:15,240 --> 00:01:17,656
Và điều đầu tiên tôi làm khi về đến nhà

27
00:01:17,680 --> 00:01:20,256
là tra "feminist" trong từ điển

28
00:01:20,280 --> 00:01:23,416
Vài năm sau đó,

29
00:01:23,440 --> 00:01:27,576
tôi viết về một người đàn ông
bạo hành vợ mình

30
00:01:27,600 --> 00:01:29,560
và có kết cục không tốt đẹp gì.

31
00:01:30,600 --> 00:01:32,656
Khi đang quảng bá cho quyển sách
ở Nigeria,

32
00:01:32,680 --> 00:01:35,696
một anh nhà báo, 
rất tốt bụng và đầy thiện chí,

33
00:01:35,720 --> 00:01:37,720
ngỏ ý muốn cho tôi một lời khuyên.

34
00:01:39,280 --> 00:01:40,616
Bạn nào đến từ Nigeria,

35
00:01:40,640 --> 00:01:42,136
thì sẽ hiểu ngay

36
00:01:42,160 --> 00:01:48,400
chúng ta thích khuyên nhủ người khác
dù không được hỏi.

37
00:01:49,760 --> 00:01:53,216
Cậu ấy nói quyển sách của tôi
đậm chất feminist.

38
00:01:53,240 --> 00:01:54,856
Cậu vừa lắc đầu

39
00:01:54,880 --> 00:01:58,056
vừa khuyên tôi rằng,

40
00:01:58,080 --> 00:02:00,256
đừng bao giờ tự xưng mình
là một feminist,

41
00:02:00,280 --> 00:02:02,856
vì feminist là những phụ nữ bất hạnh

42
00:02:02,880 --> 00:02:04,816
vì ế chồng.

43
00:02:04,840 --> 00:02:07,240
(Cười)

44
00:02:09,280 --> 00:02:12,320
Nên tôi quyết định tự xưng 
là một feminist hạnh phúc.

45
00:02:13,040 --> 00:02:15,696
Rồi một nhà khoa học nữ người Nigeria
bảo với tôi rằng,

46
00:02:15,720 --> 00:02:17,416
"feminism" không phải văn hóa ta

47
00:02:17,440 --> 00:02:19,056
khái niệm này không có ở Châu Phi,

48
00:02:19,080 --> 00:02:21,016
và tôi tự xưng là feminist

49
00:02:21,040 --> 00:02:23,280
do bị lú lẫn vì sách vở phương Tây.

50
00:02:24,120 --> 00:02:25,336
Tôi thấy thích thú,

51
00:02:25,360 --> 00:02:28,696
vì những sách tôi đọc hồi mới sáng tác
đều không theo chủ đề này.

52
00:02:28,720 --> 00:02:31,936
Tôi đọc hết các truyện trữ tình
của nhà xuất bản Mills & Boon

53
00:02:31,960 --> 00:02:33,160
trước khi tôi 16 tuổi.

54
00:02:33,960 --> 00:02:35,936
Còn mỗi lần tôi cố đọc mấy quyển

55
00:02:35,960 --> 00:02:37,776
kinh điển về nữ quyền,

56
00:02:37,800 --> 00:02:40,576
tôi đều không đọc hết,
vì tôi thấy tẻ nhạt.

57
00:02:40,600 --> 00:02:43,336
Nhưng tóm lại, vì chủ nghĩa nữ quyền
là phi Châu Phi,

58
00:02:43,360 --> 00:02:46,840
tôi quyết định tự xưng là một
feminist hạnh phúc người châu Phi.

59
00:02:47,840 --> 00:02:52,256
Có lúc tôi lại là một feminist hạnh phúc
người châu Phi và không ghét đàn ông

60
00:02:52,280 --> 00:02:53,616
thích dùng son bóng

61
00:02:53,640 --> 00:02:56,136
và đi cao gót vì thích
chứ không phải vì đàn ông.

62
00:02:56,160 --> 00:02:57,896
(Cười)

63
00:02:57,920 --> 00:03:00,096
Tất nhiên là tôi đùa,

64
00:03:00,120 --> 00:03:04,736
nhưng từ feminist
bị định kiến nặng nề.

65
00:03:04,760 --> 00:03:07,096
Feminist ghét đàn ông,
ghét áo ngực,

66
00:03:07,120 --> 00:03:09,240
ghét văn hoá châu Phi,
v.v...

67
00:03:10,240 --> 00:03:12,280
Có một chuyện hồi tôi còn bé.

68
00:03:13,000 --> 00:03:14,776
Khi còn học cấp I,

69
00:03:14,800 --> 00:03:19,336
đầu học kỳ cô giáo thông báo
sẽ có một bài kiểm tra,

70
00:03:19,360 --> 00:03:22,296
ai điểm cao nhất
sẽ được làm lớp trưởng.

71
00:03:22,320 --> 00:03:24,740
Lớp trưởng là người rất quan trọng

72
00:03:25,240 --> 00:03:26,976
Nếu là lớp trưởng,

73
00:03:27,000 --> 00:03:29,456
bạn sẽ ghi tên các bạn làm ồn
trong giờ học,

74
00:03:29,480 --> 00:03:31,136
(Cười)

75
00:03:31,160 --> 00:03:33,640
Chỉ thế đã đủ quyền lực rồi.

76
00:03:34,480 --> 00:03:39,256
Hơn nữa lớp trưởng
còn được phát một cây gậy

77
00:03:39,280 --> 00:03:42,240
để đi quanh lớp kiểm tra
bọn làm ồn trong giờ học.

78
00:03:43,360 --> 00:03:46,240
Tất nhiên, bạn không được dùng gậy
đánh các bạn khác.

79
00:03:46,920 --> 00:03:50,336
Nhưng mà chỉ thế thôi đã đủ làm tôi
thấy oai lắm rồi.

80
00:03:50,360 --> 00:03:52,890
Tôi chỉ mong được làm lớp trưởng.

81
00:03:53,160 --> 00:03:55,080
Rồi tôi được điểm cao nhất thật.

82
00:03:55,800 --> 00:03:59,160
Nhưng lạ thay giáo viên lại bảo,
lớp trưởng phải là con trai.

83
00:04:00,240 --> 00:04:02,336
Cô giáo quên không nói rõ từ đầu

84
00:04:02,360 --> 00:04:04,218
vì cô tưởng đó là điều... hiển nhiên.

85
00:04:04,242 --> 00:04:06,296
(Cười)

86
00:04:06,320 --> 00:04:09,096
Một bạn trai có bài kiểm tra
được điểm cao thứ nhì lớp,


87
00:04:09,120 --> 00:04:11,160
và bạn ấy sẽ được làm lớp trưởng.

88
00:04:11,960 --> 00:04:14,136
Tuy nhiên, câu chuyện lại hay ở chỗ,

89
00:04:14,160 --> 00:04:17,976
đây là một bạn trai rất hiền lành,

90
00:04:18,000 --> 00:04:20,959
và không hề thích cầm gậy đi
tuần tra quanh lớp,

91
00:04:22,120 --> 00:04:25,320
trong khi tôi thì khát khao được làm vậy.

92
00:04:26,560 --> 00:04:28,656
Mà tôi là con gái, còn bạn ấy là con trai.

93
00:04:28,680 --> 00:04:30,347
Và bạn ấy được làm lớp trưởng.

94
00:04:31,240 --> 00:04:33,240
Còn tôi thì mãi không quên câu chuyện đó.

95
00:04:34,160 --> 00:04:36,056
Tôi có một tật này, tôi luôn nghĩ

96
00:04:36,080 --> 00:04:39,536
cái gì tôi thấy thì người khác cũng thấy.

97
00:04:39,560 --> 00:04:41,136
Cậu bạn Louis thân mến của tôi

98
00:04:41,160 --> 00:04:42,496
là một ví dụ.

99
00:04:42,520 --> 00:04:44,376
Louis là người tư tưởng rất tiến bộ.

100
00:04:44,400 --> 00:04:46,896
Và khi nói chuyện, cậu ấy sẽ nói với tôi,

101
00:04:46,920 --> 00:04:50,400
"Sao cậu lại bảo với phụ nữ thì khác,
phụ nữ phải vất vả hơn.

102
00:04:50,960 --> 00:04:52,600
Ngày xưa thôi, đâu phải bây giờ."

103
00:04:53,560 --> 00:04:58,136
Và tôi không hiểu sao Louis không thấy
những chứng cứ rõ ràng trước mắt.

104
00:04:58,160 --> 00:05:02,296
Rồi một buổi tối, tôi và Louis đi chơi với
với bạn bè ở Lagos.

105
00:05:02,320 --> 00:05:04,776
Chú thích cho những ai chưa biết về Lagos.

106
00:05:04,800 --> 00:05:06,696
Ở Lagos có một dịch vụ rất hay.

107
00:05:06,720 --> 00:05:11,376
Các cơ sở dịch vụ thường cho nhân viên
trực ở ngoài cửa

108
00:05:11,400 --> 00:05:14,400
để "giúp" khách đỗ xe, rất ga lăng.

109
00:05:16,000 --> 00:05:19,296
Tôi ấn tượng với cử chỉ ga lăng
của một anh nhân viên

110
00:05:19,320 --> 00:05:22,296
khi giúp chúng tôi
tìm chỗ đỗ xe tối hôm đó.

111
00:05:22,320 --> 00:05:25,280
Vì vậy trước khi ra về,
tôi quyết định sẽ để tip anh chàng đó.

112
00:05:26,760 --> 00:05:28,176
Tôi mở túi,

113
00:05:28,200 --> 00:05:29,576
đưa tay vào,

114
00:05:29,600 --> 00:05:32,320
lấy tiền lương từ công việc của tôi,

115
00:05:33,160 --> 00:05:34,520
và đưa cho anh nhân viên đó.

116
00:05:35,600 --> 00:05:39,976
Anh ta nhận lấy một cách vui vẻ

117
00:05:40,000 --> 00:05:41,776
và đầy biết ơn,

118
00:05:41,800 --> 00:05:43,216
rồi quay sang Louis nói,

119
00:05:43,240 --> 00:05:45,096
"Cảm ơn ông!"

120
00:05:45,120 --> 00:05:47,600
(Cười)

121
00:05:51,160 --> 00:05:54,416
Louis hỏi tôi đầy sửng sốt,

122
00:05:54,440 --> 00:05:57,840
"Sao cậu ấy cảm ơn tớ nhỉ?
Tớ có làm gì đâu."

123
00:05:58,840 --> 00:06:01,800
Rồi tôi thấy Louis chợt nhận ra vấn đề.

124
00:06:03,040 --> 00:06:05,456
Cậu nhân viên đó tin là tiền của tôi cầm

125
00:06:05,480 --> 00:06:09,000
chắc là do Louis mà có.

126
00:06:09,720 --> 00:06:10,960
Vì Louis là đàn ông.

127
00:06:12,600 --> 00:06:14,416
Đàn ông và phụ nữ khác nhau.

128
00:06:14,440 --> 00:06:17,296
Hormones khác nhau,
bộ phận sinh dục khác nhau,

129
00:06:17,320 --> 00:06:19,376
khả năng sinh học khác nhau.

130
00:06:19,400 --> 00:06:21,200
Phụ nữ đẻ được, đàn ông thì không.

131
00:06:22,800 --> 00:06:24,016
Ít ra là chưa.

132
00:06:24,040 --> 00:06:25,456
(Cười)

133
00:06:25,480 --> 00:06:29,760
Đàn ông có hormon testosterone
và thường có thể lực khoẻ hơn.

134
00:06:30,520 --> 00:06:33,176
Tỷ lệ dân số là phụ nữ nhiều hơn
đàn ông một chút,

135
00:06:33,200 --> 00:06:36,296
52% dân số thế giới là phụ nữ.

136
00:06:36,320 --> 00:06:39,720
Nhưng đa phần các vị trí quyền lực cấp cao
đều do đàn ông nắm giữ.

137
00:06:40,840 --> 00:06:43,296
Người được đề cử giải Nobel Hoà Bình
là một người Kenya,

138
00:06:43,320 --> 00:06:44,656
Wangari Maathai,

139
00:06:44,680 --> 00:06:46,800
đã nêu vấn đề này rất súc tích:

140
00:06:47,600 --> 00:06:50,320
"Càng lên cao, càng ít phụ nữ."

141
00:06:51,920 --> 00:06:56,536
Trong quá trình bầu cử ở Hoa Kỳ vừa qua,
chúng ta được nghe về luật Lily Ledbetter,

142
00:06:56,560 --> 00:06:59,976
ngoài việc tên luật nghe rất vần,
luật này nói về việc

143
00:07:00,000 --> 00:07:02,136
khi một người đàn ông và một người phụ nữ

144
00:07:02,160 --> 00:07:04,936
cùng trình độ, cùng làm một công việc,
thì người đàn ông

145
00:07:04,960 --> 00:07:07,360
được trả lương cao hơn,
vì anh ta là đàn ông.

146
00:07:08,160 --> 00:07:11,496
Nghĩa là đàn ông nắm chủ quyền thế giới,
theo đúng nghĩa đen.

147
00:07:11,520 --> 00:07:14,360
Điều này có lý, hồi vài nghìn năm trước,

148
00:07:15,120 --> 00:07:17,976
vì với con người thuở sơ khai

149
00:07:18,000 --> 00:07:22,176
thể lực là điều kiện sống còn để tồn tại.

150
00:07:22,200 --> 00:07:25,480
Càng khoẻ thì càng có nhiều khả năng
là người cầm đầu

151
00:07:27,280 --> 00:07:29,856
và đàn ông nhìn chung có thể lực khoẻ hơn.

152
00:07:29,880 --> 00:07:31,595
Tất nhiên ngoại lệ cũng có nhiều.

153
00:07:31,619 --> 00:07:33,176
(Cười)

154
00:07:33,200 --> 00:07:37,000
Nhưng thế giới của chúng ta
nay đã khác rất nhiều.

155
00:07:37,720 --> 00:07:41,776
Người có nhiều khả năng lãnh đạo
không phải người khoẻ nhất,

156
00:07:41,800 --> 00:07:45,296
mà là người có khả năng sáng tạo,
có nhiều kiến thức,

157
00:07:45,320 --> 00:07:47,736
cầu tiến hơn.

158
00:07:47,760 --> 00:07:50,416
và hormones không tạo ra
những phẩm chất này.

159
00:07:50,440 --> 00:07:53,056
Ai cũng có thể biết nhiều, có tính sáng
tạo, và cầu tiến

160
00:07:53,080 --> 00:07:55,040
không phân biệt nam nữ.

161
00:07:55,800 --> 00:07:57,096
Loài người đã tiến hoá;

162
00:07:57,120 --> 00:08:00,640
nhưng theo tôi dường như tư tưởng của
chúng ta về giới chưa theo kịp.

163
00:08:01,760 --> 00:08:05,720
Vài tuần trước tôi bước vào sảnh của một
trong những khách sạn sang nhất Nigeria.

164
00:08:06,280 --> 00:08:09,536
Tôi vừa định nêu tên khách sạn này,
nhưng rồi lại thôi.

165
00:08:09,560 --> 00:08:12,920
Tôi bị bảo vệ khách sạn chặn lại hỏi,

166
00:08:13,960 --> 00:08:15,776
vì với họ một phụ nữ Nigeria

167
00:08:15,800 --> 00:08:18,920
một mình đi vào khách sạn,
thì chỉ có thể là lao động tình dục.

168
00:08:21,000 --> 00:08:22,216
Nhân tiện mà nói,

169
00:08:22,216 --> 00:08:25,352
sao những khách sạn này chú tâm bề ngoài

170
00:08:25,400 --> 00:08:27,840
hơn là cần nhân viên lao động tình dục?

171
00:08:29,520 --> 00:08:34,775
Ở Lagos tôi không thể đi một mình vào
một số quán bar hay hộp đêm "có uy tín".

172
00:08:34,799 --> 00:08:37,216
Chính sách của họ là không tiếp
phụ nữ đi một mình,

173
00:08:37,240 --> 00:08:38,960
phụ nữ phải có đàn ông đi cùng.

174
00:08:39,600 --> 00:08:42,336
Mỗi khi tôi vào nhà hàng ở
Nigeria với một người đàn ông,

175
00:08:42,360 --> 00:08:44,560
người phục vụ đều chỉ chào người đàn ông.

176
00:08:46,320 --> 00:08:47,816
Đó là kết quả của...

177
00:08:47,840 --> 00:08:48,976
(Cười)

178
00:08:49,000 --> 00:08:51,896
Khi gặp tình huống này, nhiều phụ nữ
sẽ nghĩ, "Biết ngay mà!"

179
00:08:51,920 --> 00:08:53,856
Suy nghĩ của những người phục vụ này là

180
00:08:53,880 --> 00:08:56,920
kết quả của một xã hội trọng nam khinh nữ.

181
00:08:58,240 --> 00:09:01,096
Và tôi biết họ không cố ý

182
00:09:01,120 --> 00:09:05,416
Biết vậy nhưng không tránh khỏi
cảm thấy bị tổn thương.

183
00:09:05,440 --> 00:09:07,816
Mỗi khi bị như vậy,
tôi thấy như mình tàng hình.

184
00:09:07,840 --> 00:09:09,040
Tôi thấy phẫn nộ

185
00:09:09,720 --> 00:09:12,930
chỉ muốn hét to,
rằng tôi cũng là một con người,

186
00:09:13,080 --> 00:09:15,880
rằng đáng lẽ tôi cũng phải được nhìn nhận.

187
00:09:16,760 --> 00:09:18,016
Toàn chuyện nhỏ nhặt,

188
00:09:18,040 --> 00:09:21,296
nhưng thường những chuyện này
lại gây tổn hại nhất.

189
00:09:21,320 --> 00:09:23,056
Mới đây tôi viết một bài báo

190
00:09:23,080 --> 00:09:26,376
về cuộc sống của bạn ở Lagos
nếu bạn là một người phụ nữ trẻ,

191
00:09:26,400 --> 00:09:28,320
và bên xuất bản nhận xét,

192
00:09:29,120 --> 00:09:30,320
"Giọng văn phẫn nộ quá."

193
00:09:30,960 --> 00:09:32,336
Không mới lạ!

194
00:09:32,360 --> 00:09:34,120
(Cười)

195
00:09:36,840 --> 00:09:38,496
Tôi phẫn nộ chứ.

196
00:09:38,520 --> 00:09:41,656
Phân biệt giới tính thời nay
là một bất công lớn.

197
00:09:41,680 --> 00:09:43,416
Đáng lẽ chúng ta đều phải phẫn nộ.

198
00:09:43,440 --> 00:09:47,296
Sự phẫn nộ dẫn đến những thay đổi
tích cực trong lịch sử;

199
00:09:47,320 --> 00:09:50,120
nhưng tôi không chỉ phẫn nộ,
tôi còn hy vọng.

200
00:09:50,880 --> 00:09:53,496
Vì tôi tin tưởng sâu sắc
vào khả năng thay đổi

201
00:09:53,520 --> 00:09:55,640
và tự tiến bộ của loài người.

202
00:09:56,920 --> 00:09:58,816
Giới tính là vấn đề của toàn thế giới,

203
00:09:58,840 --> 00:10:01,496
nhưng tôi muốn nói về Nigeria

204
00:10:01,520 --> 00:10:02,976
và châu Phi nói chung,

205
00:10:03,000 --> 00:10:06,576
vì tôi hiểu và yêu quý vùng đất này.

206
00:10:06,600 --> 00:10:08,536
Hôm nay tôi muốn kêu gọi chúng ta

207
00:10:08,560 --> 00:10:12,696
bắt đầu mơ ước và xây dựng
một thế giới khác,

208
00:10:12,720 --> 00:10:14,040
một thế giới công bằng hơn,

209
00:10:16,240 --> 00:10:20,416
một thế giới nơi đàn ông và phụ nữ đều
hạnh phúc hơn vì được là chính mình.

210
00:10:20,440 --> 00:10:21,976
Hãy thử bắt đầu

211
00:10:22,000 --> 00:10:24,456
bằng cách thay đổi cách nuôi dạy

212
00:10:24,480 --> 00:10:26,840
con cháu và thế hệ sau của chúng ta

213
00:10:28,000 --> 00:10:31,656
Chúng ta làm những cậu bé con tổn thương
từ cách nuôi dạy;

214
00:10:31,680 --> 00:10:33,520
trẻ em trai bị o ép về nhân cách

215
00:10:34,480 --> 00:10:37,056
Chúng ta định nghĩa nam tính
một cách rất hẹp hòi.

216
00:10:37,080 --> 00:10:40,576
Chúng ta biến nam tính thành 
một cái lồng chật chội và cứng nhắc

217
00:10:40,600 --> 00:10:42,896
và chúng ta nhốt trẻ em trai vào đó.

218
00:10:42,920 --> 00:10:44,840
Trẻ em trai được dạy không được sợ hãi,

219
00:10:45,480 --> 00:10:49,240
trẻ em trai được dạy không được
tỏ ra yếu đuối nhạy cảm.

220
00:10:50,200 --> 00:10:52,656
Trẻ em trai được dạy
phải che giấu bản thân,

221
00:10:52,680 --> 00:10:56,920
vì như trong tiếng Nigeria,
con trai là phải "mạnh mẽ!"

222
00:10:58,440 --> 00:11:02,576
Khi học phổ thông, nếu bạn nam đi chơi
với bạn nữ, dù cùng tuổi,

223
00:11:02,600 --> 00:11:06,096
cùng có số tiền tiêu vặt như nhau,

224
00:11:06,120 --> 00:11:08,896
nhưng bạn trai sẽ phải trả tiền

225
00:11:08,920 --> 00:11:10,560
để thể hiện nam tính.

226
00:11:11,440 --> 00:11:15,240
Còn chúng ta thì cứ tự hỏi tại sao
con trai hay lấy trộm tiền của bố mẹ.

227
00:11:17,240 --> 00:11:20,736
Sẽ thế nào nếu con trai
và con gái cùng được dạy

228
00:11:20,760 --> 00:11:22,880
rằng nam tính và tiền bạc không liên quan?

229
00:11:23,720 --> 00:11:26,736
Sẽ thế nào nếu quan niệm chung chuyển từ
"con trai trả tiền"

230
00:11:26,760 --> 00:11:29,520
thành "ai có nhiều hơn sẽ trả tiền"?

231
00:11:30,360 --> 00:11:32,936
Tất nhiên, yếu tố lịch sử này
lại trở thành lợi thế,

232
00:11:32,960 --> 00:11:35,416
nam giới hiện nay có nhiều tiền hơn,

233
00:11:35,440 --> 00:11:38,056
nhưng nếu chúng ta thay đổi
những gì ta giáo dục trẻ em

234
00:11:38,080 --> 00:11:40,616
có thể 50 năm nữa, 100 năm nữa,

235
00:11:40,640 --> 00:11:44,440
nam giới sẽ không bị áp lực
phải chứng tỏ nam tính kiểu này.

236
00:11:45,680 --> 00:11:48,696
Nhưng điều tệ nhất đối với nam giới,

237
00:11:48,720 --> 00:11:51,056
khi chúng ta bắt họ phải cứng rắn

238
00:11:51,080 --> 00:11:54,200
là chúng ta khiến cái tôi của họ
trở nên mong manh dễ vỡ.

239
00:11:55,120 --> 00:11:58,520
Người đàn ông càng cảm thấy phải
tỏ ra "mạnh mê",

240
00:11:59,320 --> 00:12:00,920
thì cái tôi của họ càng yếu đuối.

241
00:12:02,960 --> 00:12:05,976
Và tệ hơn nữa, với các em gái,

242
00:12:06,000 --> 00:12:09,320
chúng ta dạy các em phải nâng niu
cái tôi mong manh của nam giới.

243
00:12:10,200 --> 00:12:13,696
Chúng ta dạy các em gái thu mình lại,
khiến mình trở nên nhỏ bé,

244
00:12:13,720 --> 00:12:14,920
chúng ta dạy trẻ em gái,

245
00:12:15,640 --> 00:12:17,816
"Phải có tham vọng, nhưng đừng nhiều quá."

246
00:12:17,840 --> 00:12:19,216
(Cười)

247
00:12:19,240 --> 00:12:21,936
"Cố gắng thành công,
nhưng không được quá thành công,

248
00:12:21,960 --> 00:12:24,000
không thì sẽ làm đàn ông sợ."

249
00:12:24,720 --> 00:12:27,616
Nếu trong gia đình, người phụ nữ
là trụ cột tài chính

250
00:12:27,640 --> 00:12:29,616
họ phải tỏ ra không phải như vậy,

251
00:12:29,640 --> 00:12:31,296
nhất là khi đi ra ngoài,

252
00:12:31,320 --> 00:12:33,360
không thì đàn ông sẽ bị yếu thế.

253
00:12:34,720 --> 00:12:37,056
Vậy tại sao chúng ta không thử
nhìn sâu hơn?

254
00:12:37,080 --> 00:12:40,400
Tại sao thành công của phụ nữ lại
là mối đe doạ cho người đàn ông?

255
00:12:41,200 --> 00:12:44,736
Nếu chúng ta thử bỏ khái niệm đó đi,

256
00:12:44,760 --> 00:12:49,480
đó cũng là từ tiếng Anh tôi ghét nhất,
"kém nam tính".

257
00:12:50,720 --> 00:12:53,016
Một người quen ở Nigeria có lần hỏi

258
00:12:53,040 --> 00:12:55,680
liệu tôi có sợ đàn ông sợ tôi không.

259
00:12:56,560 --> 00:12:58,296
Tôi không sợ.

260
00:12:58,320 --> 00:13:00,576
Thực ra tôi chưa từng nghĩ đến điều này

261
00:13:00,600 --> 00:13:02,816
vì đàn ông nào sợ tôi

262
00:13:02,840 --> 00:13:05,456
thì chắc cũng không phải tuýp của tôi.

263
00:13:05,480 --> 00:13:06,696
(Cười)

264
00:13:06,720 --> 00:13:08,800
(Vỗ tay)

265
00:13:14,120 --> 00:13:16,960
Nhưng điều này làm tôi chợt nhận ra,

266
00:13:17,640 --> 00:13:21,240
là phụ nữ, người ta cho rằng
tôi chắc phải tha thiết muốn lấy chồng,

267
00:13:21,960 --> 00:13:23,736
rằng tôi luôn nghĩ đến việc kết hôn

268
00:13:23,760 --> 00:13:26,840
là việc quan trọng nhất trong đời.

269
00:13:28,040 --> 00:13:30,016
Hôn nhân có thể là một thành tựu,

270
00:13:30,040 --> 00:13:34,456
là niềm vui, kết quả của tình yêu
và sự đồng cảm.

271
00:13:34,480 --> 00:13:36,936
Nhưng sao ta dạy trẻ em gái
thiết tha với hôn nhân,

272
00:13:36,960 --> 00:13:39,400
nhưng lại không dạy trẻ em trai
điều tương tự?

273
00:13:40,840 --> 00:13:43,016
Tôi biết một cô gái đã bán nhà
vì không muốn

274
00:13:43,040 --> 00:13:46,080
để vị hôn phu tiềm năng
cảm thấy yếu thế.

275
00:13:47,880 --> 00:13:52,336
Tôi biết một cô gái Nigeria chưa chồng,
nhưng luôn đeo nhẫn cưới

276
00:13:52,360 --> 00:13:53,736
khi đi dự các hội thảo,

277
00:13:53,760 --> 00:13:54,976
vì theo cô

278
00:13:55,000 --> 00:13:58,920
nhờ vậy mà người ta tôn trọng cô hơn.

279
00:14:00,120 --> 00:14:02,456
Tôi biết nhiều phụ nữ trẻ
bị gia đình, bạn bè

280
00:14:02,480 --> 00:14:06,576
và bị cả công việc
gây áp lực phải cưới,

281
00:14:06,600 --> 00:14:08,680
và họ bị ép vào những lựa chọn không tốt.

282
00:14:09,520 --> 00:14:12,136
Xã hội chúng ta dạy phụ nữ mà chưa chồng

283
00:14:12,160 --> 00:14:16,280
rằng đó là một thất bại tệ hại của họ

284
00:14:17,040 --> 00:14:19,816
Còn nếu một người đàn ông lớn tuổi
chưa lấy vợ,

285
00:14:19,840 --> 00:14:22,456
chúng ta chỉ nghĩ anh ta
chưa tìm ra người phù hợp.

286
00:14:22,480 --> 00:14:24,336
(Cười)

287
00:14:24,360 --> 00:14:25,976
Rất dễ để nói,

288
00:14:26,000 --> 00:14:28,256
"Nhưng mà có ai bắt phụ nữ
phải như vậy đâu!"

289
00:14:28,280 --> 00:14:30,720
Nhưng thực tế khó khăn và
phức tạp hơn rất nhiều.

290
00:14:31,360 --> 00:14:33,136
Chúng ta là thành viên của xã hội

291
00:14:33,160 --> 00:14:35,656
Chúng ta áp lên mình những tư tưởng
của xã hội.

292
00:14:35,680 --> 00:14:37,656
Ngay những từ ngữ chúng ta dùng

293
00:14:37,680 --> 00:14:41,096
khi nói về hôn nhân và quan hệ tình cảm
cũng thể hiện điều này.

294
00:14:41,120 --> 00:14:43,976
Ngôn ngữ của hôn nhân thường
thiên về sở hữu,

295
00:14:44,000 --> 00:14:46,160
chứ không thiên về hợp tác đôi bên.

296
00:14:46,800 --> 00:14:49,496
Chúng ta thường dùng từ "tôn trọng"

297
00:14:49,520 --> 00:14:52,296
khi nói về cách phụ nữ đối với đàn ông,

298
00:14:52,320 --> 00:14:54,400
nhưng ít dùng hơn trong
ngữ cảnh ngược lại.

299
00:14:56,160 --> 00:14:58,616
Đàn ông và phụ nữ Nigeria
có một câu nói...

300
00:14:58,640 --> 00:15:00,936
mà tôi thì thấy thật buồn cười...

301
00:15:00,960 --> 00:15:03,280
"Tôi làm vậy để bảo vệ gia đình."

302
00:15:04,400 --> 00:15:05,976
Đàn ông nói câu này

303
00:15:06,000 --> 00:15:09,176
về những việc họ không nên làm.

304
00:15:09,200 --> 00:15:11,136
(Cười)

305
00:15:11,160 --> 00:15:13,936
Đàn ông thường nói câu này với bạn bè.

306
00:15:13,960 --> 00:15:17,896
Họ thường nói câu này với bạn bè
với giọng vui vui chém gió,

307
00:15:17,920 --> 00:15:21,056
Như một kiểu
chứng tỏ nam tính, chứng tỏ

308
00:15:21,080 --> 00:15:22,536
người ta cần mình, yêu mình.

309
00:15:22,560 --> 00:15:25,056
"À, nhưng mà vợ bảo
không thể đi chơi mỗi tối được

310
00:15:25,080 --> 00:15:27,896
nên để bảo vệ gia đình,
tôi chỉ đi vào cuối tuần."

311
00:15:27,920 --> 00:15:29,616
(Cười)

312
00:15:29,640 --> 00:15:33,896
Còn khi một người phụ nữ nói,
"Tôi làm vậy để bảo vệ gia đình",

313
00:15:33,920 --> 00:15:37,456
thường đó là khi cô ấy đang nói về việc
từ bỏ một công việc,

314
00:15:37,480 --> 00:15:38,936
một ước mơ,

315
00:15:38,960 --> 00:15:40,320
một sự nghiệp.

316
00:15:41,080 --> 00:15:43,496
Chúng ta dạy phụ nữ rằng trong quan hệ

317
00:15:43,520 --> 00:15:45,800
họ phải hy sinh

318
00:15:47,080 --> 00:15:49,656
Chúng ta dạy các em gái
cạnh tranh nhau,

319
00:15:49,680 --> 00:15:53,136
không phải trong công việc, hay thành tích
mà theo tôi là điều tốt,

320
00:15:53,160 --> 00:15:54,760
mà cạnh tranh để thu hút đàn ông.

321
00:15:55,920 --> 00:15:58,856
Chúng ta dạy trẻ em gái không được
coi trọng tình dục

322
00:15:58,880 --> 00:16:00,376
như bọn con trai.

323
00:16:00,400 --> 00:16:03,720
Nếu có con trai, chúng ta không phản đối
nếu nó có bạn gái sớm.

324
00:16:04,480 --> 00:16:06,816
Nhưng nếu con gái chúng ta có bạn trai?
Đừng mơ.

325
00:16:06,840 --> 00:16:08,456
(Cười)

326
00:16:08,480 --> 00:16:10,296
Nhưng tất nhiên, khi đến tuổi,

327
00:16:10,320 --> 00:16:14,216
chúng ta lại muốn con gái đưa về nhà
một chàng trai hoàn hảo để lấy làm chồng.

328
00:16:14,240 --> 00:16:17,616
Chúng ta kiểm soát, khen ngợi
sự ngây thơ trong trắng ở các em gái,

329
00:16:17,640 --> 00:16:19,576
nhưng không đề cao điều này ở con trai,

330
00:16:19,600 --> 00:16:23,505
và tôi không sao hiểu được
mâu thuẫn này vì...

331
00:16:23,529 --> 00:16:25,856
(Cười)

332
00:16:25,880 --> 00:16:28,840
(Vỗ tay)

333
00:16:33,760 --> 00:16:37,160
Mất trinh thường phải do hai phía...

334
00:16:38,680 --> 00:16:42,856
Mới đây một cô gái trẻ bị hãm hiếp nhóm
ở một trường đại học Nigeria,

335
00:16:42,880 --> 00:16:44,576
có lẽ chúng ta đã nghe về tin này.

336
00:16:44,600 --> 00:16:47,856
Và phản ứng của nhiều người trẻ ở Nigeria,
cả nam lẫn nữ,

337
00:16:47,880 --> 00:16:50,376
là như thế này:

338
00:16:50,400 --> 00:16:52,576
"Ờ , hiếp dâm là sai.

339
00:16:52,600 --> 00:16:55,880
Nhưng mà sao cô gái đó lại ở một mình
trong phòng với 4 người nam?"

340
00:16:56,920 --> 00:17:01,040
Tạm bỏ qua sự tàn nhẫn
trong cách phản ứng này,

341
00:17:02,080 --> 00:17:06,000
những bạn trẻ này được dạy ý nghĩ cố hữu
là người phụ nữ luôn có lỗi,

342
00:17:07,319 --> 00:17:10,455
và họ được dạy không nên mong đợi gì
ở đàn ông,

343
00:17:10,480 --> 00:17:14,175
ý tưởng đàn ông không kiềm chế được ham muốn 


344
00:17:14,200 --> 00:17:15,440
là điều được chấp nhận

345
00:17:16,839 --> 00:17:18,856
Chúng ta dạy trẻ em gái sự xấu hổ.

346
00:17:18,880 --> 00:17:20,760
"Khép chân lại." "Mặc kín vào."

347
00:17:21,440 --> 00:17:23,695
Chúng ta làm phụ nữ cảm thấy,
sinh ra là phụ nữ

348
00:17:23,720 --> 00:17:25,816
đã là một cái tội.

349
00:17:25,839 --> 00:17:28,175
Cứ vậy, các cô bé gái
trở thành những phụ nữ

350
00:17:28,200 --> 00:17:30,336
không nhìn nhận những khát khao của mình.

351
00:17:30,360 --> 00:17:33,240
Họ trở thành những phụ nữ câm nín.

352
00:17:35,080 --> 00:17:38,496
Họ trở thành những phụ nữ không thể nói ra
những điều họ nghĩ ,

353
00:17:38,520 --> 00:17:39,856
họ trở thành,

354
00:17:39,880 --> 00:17:42,056
và, đây là điều tệ nhất,

355
00:17:42,080 --> 00:17:46,216
họ trở thành những phụ nữ có thể biến
giả vờ thành một nghệ thuật.

356
00:17:46,240 --> 00:17:50,080
(Vỗ tay)

357
00:17:52,440 --> 00:17:55,856
Tôi biết một người phụ nữ
rất ghét làm việc nhà,

358
00:17:55,880 --> 00:17:57,376
chỉ là cô ấy không thích thôi,

359
00:17:57,400 --> 00:17:59,120
nhưng cô ấy vờ tỏ ra thích,

360
00:18:00,200 --> 00:18:04,296
vì cô ấy được dạy để chứng tỏ mình có thể
"làm người vợ tốt", cô ấy phải...

361
00:18:04,320 --> 00:18:06,696
đây cũng là một từ trong tiếng Nigeria...

362
00:18:06,720 --> 00:18:08,200
giỏi "tề gia nội trợ".

363
00:18:09,440 --> 00:18:10,976
Rồi cô ấy lấy chồng,

364
00:18:11,000 --> 00:18:14,816
sau một thời gian, gia đình nhà chồng
bắt đầu than phiền, cô ấy đã thay đổi.

365
00:18:14,840 --> 00:18:16,416
(Cười)

366
00:18:16,440 --> 00:18:17,896
Thực ra cô ấy không thay đổi,

367
00:18:17,920 --> 00:18:19,840
cô ấy chỉ không thể tiếp tục giả vờ.

368
00:18:20,720 --> 00:18:23,856
Vấn đề giới tính trong xã hội,

369
00:18:23,880 --> 00:18:26,416
là chúng ta bị bắt
phải trở nên như thế nào đó,

370
00:18:26,440 --> 00:18:28,440
thay vì nhìn nhận con người của chúng ta.

371
00:18:29,400 --> 00:18:31,856
Hãy tưởng tượng về niềm hạnh phúc,
về sự tự do

372
00:18:31,880 --> 00:18:35,376
chúng ta sẽ có nếu được là bản thân mình,
nếu không phải mang gánh nặng

373
00:18:35,400 --> 00:18:38,040
"phải như thế nào" mà xã hội
áp cho mỗi giới tính.

374
00:18:39,240 --> 00:18:44,016
Tất nhiên là con trai và con gái
khác nhau hoàn toàn về sinh học,

375
00:18:44,040 --> 00:18:47,016
nhưng xã hội đã thổi phồng
những điểm khác biệt đó lên

376
00:18:47,040 --> 00:18:49,616
để rồi chúng ta phải
hiện thực hóa sự thổi phồng đó.

377
00:18:49,640 --> 00:18:51,680
Lấy nấu ăn là ví dụ,

378
00:18:52,280 --> 00:18:55,776
hiện nay phụ nữ thường chịu trách nhiệm
làm việc nhà nhiều hơn đàn ông,

379
00:18:55,800 --> 00:18:57,056
nấu ăn, dọn dẹp nhà cửa.

380
00:18:57,080 --> 00:18:58,656
Nhưng mà tại sao?

381
00:18:58,680 --> 00:19:01,536
Phải chăng vì phụ nữ sinh ra
đã có gen nấu ăn?

382
00:19:01,560 --> 00:19:02,976
(Cười)

383
00:19:03,000 --> 00:19:07,256
Hay đó là vai trò xã hội áp lên
người phụ nữ bao nhiêu năm nay?

384
00:19:07,280 --> 00:19:10,856
Thực ra tôi định nói CÓ THỂ phụ nữ
sinh ra đã có gen nấu ăn,

385
00:19:10,880 --> 00:19:14,336
nhưng tôi chợt nhớ ra đa phần
các đầu bếp nổi tiếng thế giới,

386
00:19:14,360 --> 00:19:16,656
những người ta gọi một cách
kính cẩn là chef,

387
00:19:16,680 --> 00:19:17,880
đều là đàn ông.

388
00:19:18,960 --> 00:19:20,656
Thần tượng của tôi là bà ngoại,

389
00:19:20,680 --> 00:19:22,736
một người phụ nữ cực kỳ xuất sắc,

390
00:19:22,780 --> 00:19:26,160
và tôi thường nghĩ
không biết bà sẽ thế nào,

391
00:19:26,173 --> 00:19:28,930
nếu bà có được cơ hội
như những người đàn ông cùng thời.

392
00:19:28,960 --> 00:19:31,536
Hiện nay, phụ nữ có nhiều cơ hội hơn

393
00:19:31,584 --> 00:19:33,840
so với thời của bà tôi

394
00:19:33,840 --> 00:19:36,456
vì những thay đổi trong chính sách,

395
00:19:36,480 --> 00:19:38,056
luật pháp 
đều rất quan trọng

396
00:19:38,627 --> 00:19:42,616
Nhưng thái độ của chúng ta, tư tưởng
của chúng ta mới quan trọng,

397
00:19:42,640 --> 00:19:45,936
những điều chúng ta tin tưởng,
và trân trọng trong vấn đề về giới.

398
00:19:45,960 --> 00:19:48,376
Sẽ như thế nào nếu con em chúng ta 
được nuôi dạy

399
00:19:48,400 --> 00:19:51,200
trên cơ sở tài năng thay vì giới tính?

400
00:19:52,000 --> 00:19:56,120
Nếu chúng được nuôi dạy theo những gì
chúng quan tâm thay vì giới tính?

401
00:19:57,000 --> 00:19:59,216
Một gia đình có cả con trai và con gái,

402
00:19:59,240 --> 00:20:01,136
cả hai đều học xuất sắc, đều là

403
00:20:01,160 --> 00:20:03,056
những đứa trẻ đáng yêu, tuyệt vời.

404
00:20:03,080 --> 00:20:05,616
Khi cậu con trai đói,
bố mẹ sẽ nói với cô con gái,

405
00:20:05,640 --> 00:20:07,856
"Con đi nấu mì cho anh con đi."

406
00:20:07,880 --> 00:20:09,096
(Cười)

407
00:20:09,120 --> 00:20:12,616
Cô bé này không thích nấu mì lắm,

408
00:20:12,640 --> 00:20:15,416
nhừng vì em là con gái, em phải đi nấu mì.

409
00:20:15,440 --> 00:20:17,216
Nếu mà ngay từ đầu cả cậu con trai

410
00:20:17,240 --> 00:20:18,856
lẫn cô con gái

411
00:20:18,880 --> 00:20:22,800
đều được dạy nấu mì thì sao?

412
00:20:23,920 --> 00:20:26,936
Nhân tiện, nấu ăn là một kỹ năng
vô cùng có ích cho con trai.

413
00:20:26,960 --> 00:20:31,816
Tôi nghĩ hợp lý khi giao một việc cốt yếu

414
00:20:31,840 --> 00:20:33,736
như dinh dưỡng cho bản thân mình

415
00:20:33,760 --> 00:20:34,976
(Cười)

416
00:20:35,000 --> 00:20:36,536
vào tay người khác.

417
00:20:36,560 --> 00:20:39,480
(Vỗ tay)

418
00:20:41,760 --> 00:20:45,616
Tôi biết một phụ nữ có cùng trình độ,
cùng công việc như chồng cô.

419
00:20:45,640 --> 00:20:48,536
Sau giờ làm, cô ấy đảm nhiệm
hầu hết việc nhà,

420
00:20:48,560 --> 00:20:50,736
đây là điều thường thấy
ở nhiều gia đình.

421
00:20:50,760 --> 00:20:52,496
Nhưng tôi chỉ thấy lạ,

422
00:20:52,520 --> 00:20:55,496
mỗi khi anh chồng thay tã cho con,

423
00:20:55,520 --> 00:20:57,800
cô ấy đều cảm ơn anh chồng.

424
00:20:59,040 --> 00:21:03,456
Liệu cô có cảm ơn chồng không,
nếu cô ấy nhìn nhận việc anh chồng

425
00:21:03,480 --> 00:21:06,816
chăm sóc cho con anh ta
là một điều hiển nhiên và bình thường?

426
00:21:06,840 --> 00:21:08,680
(Cười)

427
00:21:09,680 --> 00:21:13,176
Tôi đang tìm cách quên đi
nhiều định kiến, quan niệm về giới

428
00:21:13,200 --> 00:21:15,496
ăn sâu trong tôi
trong quá trình trưởng thành.

429
00:21:15,520 --> 00:21:20,576
Nhưng nhiều lúc tôi cảm thấy tổn thương
trước những định kiến về giới tính.

430
00:21:20,600 --> 00:21:23,600
Tôi đã rất lo lắng khi lần đầu
đứng lớp sau đại học

431
00:21:24,360 --> 00:21:25,616
giảng về viết văn.

432
00:21:25,640 --> 00:21:27,976
Tôi không lo về nội dung bài giảng

433
00:21:28,000 --> 00:21:29,336
vì tôi đã chuẩn bị kỹ,

434
00:21:29,360 --> 00:21:31,576
và đó là môn tôi rất thích.

435
00:21:31,600 --> 00:21:33,680
Là tôi lo lắng không biết nên mặc gì.

436
00:21:34,680 --> 00:21:36,280
Tôi muốn tỏ ra nghiêm túc.

437
00:21:37,480 --> 00:21:39,056
Tôi biết, chỉ vì là phụ nữ

438
00:21:39,080 --> 00:21:42,240
tôi sẽ phải tự chứng minh bản thân.

439
00:21:43,240 --> 00:21:45,496
Và tôi lo lắng nếu tôi tỏ ra quá nữ tính

440
00:21:45,520 --> 00:21:47,296
tôi sẽ bị coi là không nghiêm chỉnh.

441
00:21:47,320 --> 00:21:51,656
Tôi muốn dùng son bóng
và mặc bộ váy duyên dáng của tôi,

442
00:21:51,680 --> 00:21:53,496
nhưng cuối cùng,

443
00:21:53,520 --> 00:21:55,896
tôi chọn một bộ vest rất nghiêm túc,

444
00:21:55,920 --> 00:21:58,496
rất đàn ông và rất xấu.

445
00:21:58,520 --> 00:22:00,016
(Cười)

446
00:22:00,040 --> 00:22:02,736
Thực tế đáng buồn là chúng ta luôn
lấy nam giới làm chuẩn

447
00:22:02,760 --> 00:22:05,360
về vẻ bề ngoài.

448
00:22:05,960 --> 00:22:08,296
Khi chuẩn bị đi họp
đàn ông không phải lo

449
00:22:08,320 --> 00:22:10,456
về việc trông mình quá nam tính

450
00:22:10,480 --> 00:22:12,976
nên sẽ không bị coi nhẹ.

451
00:22:13,000 --> 00:22:15,496
Nếu một người phụ nữ chuẩn bị đi họp,

452
00:22:15,520 --> 00:22:18,296
cô ấy sẽ lo lắng nếu trông quá nữ tính

453
00:22:18,320 --> 00:22:22,600
cô ấy sẽ không được nhìn nhận
một cách nghiêm túc.

454
00:22:24,000 --> 00:22:27,160
Tôi vẫn ước 
giá tôi đừng mặc bộ vest xấu xí đó.

455
00:22:27,440 --> 00:22:30,576
Thực ra bộ vest đó đã bị tôi khai trừ
khỏi tủ quần áo của mình.

456
00:22:30,600 --> 00:22:35,536
Tôi chỉ ước giá hồi đó tôi tự tin
là bản thân mình như bây giờ,

457
00:22:35,560 --> 00:22:38,496
thì sẽ còn tốt hơn cho sinh viên của tôi,

458
00:22:38,520 --> 00:22:40,576
vì chỉ như thế tôi mới hoàn toàn thoải mái

459
00:22:40,600 --> 00:22:42,600
và thật sự là chính mình.

460
00:22:43,800 --> 00:22:47,816
Tôi đã quyết định từ sau này sẽ không
cảm thấy có lỗi về giới tính đàn bà

461
00:22:47,840 --> 00:22:49,040
và nữ tính của mình.

462
00:22:49,680 --> 00:22:52,680
(Vỗ tay)

463
00:22:55,800 --> 00:22:58,656
Và tôi muốn được tôn trọng
vì những phẩm chất đó

464
00:22:58,680 --> 00:23:00,240
vì tôi đáng được tôn trọng.

465
00:23:01,200 --> 00:23:03,640
Đối thoại về giới là một chủ đề không dễ.

466
00:23:05,080 --> 00:23:06,656
Cả nam giới và nữ giới

467
00:23:06,680 --> 00:23:10,616
đều sẽ bị phản ứng ngay lập tức
khi bắt đầu câu chuyện về chủ đề này.

468
00:23:10,640 --> 00:23:13,896
Có lẽ nhiều người ở đây đang nghĩ thầm,

469
00:23:13,920 --> 00:23:15,840
"Chính phụ nữ cũng vậy mà."

470
00:23:17,520 --> 00:23:19,696
Một số nam giới ở đây chắc đang nghĩ,

471
00:23:19,720 --> 00:23:21,456
"Nghe cũng hay,

472
00:23:21,480 --> 00:23:23,040
nhưng mình có như thế đâu."

473
00:23:23,960 --> 00:23:26,176
Và đó chính là một phần của vấn đề này.

474
00:23:26,200 --> 00:23:29,176
Một phần của vấn đề về giới chính là vì
nam giới không chủ động

475
00:23:29,200 --> 00:23:30,696
để ý những vấn đề về giới

476
00:23:30,720 --> 00:23:32,736
và không nhìn từ góc nhìn về giới.

477
00:23:32,760 --> 00:23:35,416
Rất nhiều anh, như anh bạn Louis của tôi,

478
00:23:35,440 --> 00:23:37,120
thấy mọi việc đều ổn cả.

479
00:23:38,160 --> 00:23:41,016
Và các anh không làm gì
để thúc đẩy sự thay đổi.

480
00:23:41,040 --> 00:23:43,896
Nếu bạn là đàn ông bước vào
một nhà hàng với một phụ nữ,

481
00:23:43,920 --> 00:23:45,600
và người phục vụ chỉ chào bạn thôi,

482
00:23:46,400 --> 00:23:48,896
liệu bạn sẽ dừng lại hỏi anh ta:

483
00:23:48,920 --> 00:23:50,870
"Sao anh không chào cả cô bạn tôi?"

484
00:23:53,320 --> 00:23:54,816
Vì định kiến về giới có thể...

485
00:23:54,840 --> 00:23:56,920
(Cười)

486
00:24:04,880 --> 00:24:09,376
Chủ đề giới có một khía cạnh khá lớn
mà chúng ta đến nay có thể bỏ qua.

487
00:24:09,400 --> 00:24:12,976
Vì giới tính là chủ đề không thoải mái,

488
00:24:13,000 --> 00:24:16,096
vì đây là một chủ đề
và không dễ nói.

489
00:24:16,120 --> 00:24:20,296
Một số người sẽ đưa ra luận điểm
về loại vượn và quá trình tiến hóa,

490
00:24:20,320 --> 00:24:23,976
rằng vượn cái cũng cúi đầu
trước vượn được

491
00:24:24,000 --> 00:24:25,240
và một số điều tương tự.

492
00:24:25,880 --> 00:24:27,936
Nhưng có điều chúng ta đâu phải vượn.

493
00:24:27,960 --> 00:24:29,376
(Cười)

494
00:24:29,400 --> 00:24:33,400
(Vỗ tay)

495
00:24:34,160 --> 00:24:38,976
Loài vượn cũng sống trên cây
và ăn sâu cho bữa sáng,

496
00:24:39,000 --> 00:24:40,200
chúng ta đâu làm vậy.

497
00:24:41,240 --> 00:24:45,240
Một số người khác sẽ nói,
"Đàn ông cũng có cái khổ của họ."

498
00:24:45,880 --> 00:24:47,080
Và điều đó đúng.

499
00:24:47,920 --> 00:24:49,256
Nhưng chủ đề ở đây...

500
00:24:49,280 --> 00:24:50,376
(Cười)

501
00:24:50,400 --> 00:24:53,080
Chúng ta đang bàn đến
một chủ đề khác ở đây.

502
00:24:54,480 --> 00:24:58,256
Giới tính và giai cấp
là hai hình thức áp bức khác nhau.

503
00:24:58,280 --> 00:25:01,936
Tôi bắt đầu nhận thức được
về hệ thống các loại áp bức

504
00:25:01,960 --> 00:25:04,416
và sự không liên quan giữa hai hệ áp bức

505
00:25:04,440 --> 00:25:06,490
khi nói chuyện với đàn ông da đen.

506
00:25:07,320 --> 00:25:10,496
Có lần tôi bàn về vấn để giới tính
với một người đàn ông da đen,

507
00:25:10,520 --> 00:25:11,896
và anh ấy nói,

508
00:25:11,920 --> 00:25:15,376
"Sao cô lại nói 'là phụ nữ,
tôi cảm thấy'?

509
00:25:15,400 --> 00:25:16,616
Sao không phải là

510
00:25:16,640 --> 00:25:18,520
'là con người'?"

511
00:25:19,840 --> 00:25:21,096
Có điều anh cũng là người

512
00:25:21,120 --> 00:25:24,120
thường xuyên nói về
trải nghiệm khi "là một người da đen."

513
00:25:26,980 --> 00:25:28,576
Bất bình đẳng giới là có thật.

514
00:25:28,600 --> 00:25:31,096
Cách nhìn thế giới của nam và nữ
rất khác nhau.

515
00:25:31,120 --> 00:25:33,936
Giới tính quyết định cách chúng ta
nhìn nhận thế giới.

516
00:25:33,960 --> 00:25:35,360
Nhưng chúng ta thay đổi được.

517
00:25:36,520 --> 00:25:38,456
Nhiều người sẽ đưa ra luận cứ,

518
00:25:38,480 --> 00:25:40,936
"Thực ra phụ nữ mới là người
quyết định cuối cùng,

519
00:25:40,960 --> 00:25:42,736
là người nắm thực quyền."

520
00:25:42,760 --> 00:25:45,656
Dành cho những bạn không đến từ Nigeria,

521
00:25:45,680 --> 00:25:47,536
thực quyền của phụ nữ

522
00:25:47,560 --> 00:25:50,320
là khi cô ấy dùng sắc dục
để có được đặc ân từ đàn ông.

523
00:25:51,200 --> 00:25:53,920
Thực ra thực quyền này
không hề là một quyền lực.

524
00:25:56,400 --> 00:25:59,176
Thực quyền này chỉ đơn giản
có nghĩa là người phụ nữ

525
00:25:59,200 --> 00:26:02,096
biết cách khai thác
một điều gì đó để sử dụng

526
00:26:02,120 --> 00:26:03,560
quyền lực của người khác.

527
00:26:04,640 --> 00:26:06,496
Và tất nhiên, chúng ta phải thắc mắc,

528
00:26:06,520 --> 00:26:09,176
sẽ thế nào nếu cái người khác đó
đang không vui,

529
00:26:09,200 --> 00:26:10,576
hoặc đang bệnh,

530
00:26:10,600 --> 00:26:11,800
hay không có quyền.

531
00:26:12,280 --> 00:26:15,696
(Cười)

532
00:26:15,720 --> 00:26:21,960
Nhiều người sẽ đưa ra luận cứ, đó là
vị trí của phụ nữ trong nền văn hóa này.

533
00:26:22,640 --> 00:26:24,616
Nhưng văn hóa cũng phát triển mà.

534
00:26:24,640 --> 00:26:29,296
Tôi có hai cô cháu gái sinh đôi xinh xắn
vừa tròn 15 tuổi đang sống ở Lagos.

535
00:26:29,296 --> 00:26:31,466
Nếu các cháu của tôi sinh ra
sớm hơn 100 năm

536
00:26:32,000 --> 00:26:34,136
thì chúng sẽ bị giết
ngay khi mới lọt lòng.

537
00:26:34,160 --> 00:26:37,200
Vì trẻ em sinh đôi phải bị giết
theo văn hóa của chúng ta.

538
00:26:39,040 --> 00:26:40,760
Vậy mục đích của văn hóa là gì?

539
00:26:41,480 --> 00:26:43,056
Văn hóa có hình thức bên ngoài,

540
00:26:43,080 --> 00:26:44,696
những điệu múa chẳng hạn...

541
00:26:44,720 --> 00:26:49,336
nhưng văn hóa còn
là sự bảo tồn và duy trì.

542
00:26:49,360 --> 00:26:50,616
Nhà tôi có ba anh chị em,

543
00:26:50,640 --> 00:26:53,816
tôi là đứa quan tâm nhất
về nguồn gốc,

544
00:26:53,840 --> 00:26:55,096
về truyền thống,

545
00:26:55,120 --> 00:26:57,296
về vùng đất của tổ tiên.

546
00:26:57,320 --> 00:26:59,896
Các anh em trai không quan tâm
nhiều như tôi.

547
00:26:59,920 --> 00:27:01,360
Nhưng tôi không được tham gia,

548
00:27:02,200 --> 00:27:04,216
tôi không được đi họp dòng họ,

549
00:27:04,240 --> 00:27:05,976
tôi không được có ý kiến.

550
00:27:06,000 --> 00:27:07,200
Vì tôi là con gái.

551
00:27:08,080 --> 00:27:10,176
Văn hóa không làm nên con người,

552
00:27:10,200 --> 00:27:11,600
văn hóa do con người tạo ra.

553
00:27:12,920 --> 00:27:14,696
Vậy nên nếu sự thật...

554
00:27:14,720 --> 00:27:18,216
(Vỗ tay)

555
00:27:18,240 --> 00:27:19,856
Vậy nên nếu thật sự,

556
00:27:19,880 --> 00:27:22,776
văn hóa chúng ta chưa coi
phụ nữ là một con người đầy đủ,

557
00:27:22,800 --> 00:27:24,520
chúng ta hãy tạo ra một văn hóa mới.

558
00:27:26,040 --> 00:27:31,656
Tôi thường xuyên nhớ về người bạn thân
Okoloma Maduewesi của tôi.

559
00:27:31,680 --> 00:27:35,656
Cầu mong anh và những người
đã ra đi trong tai nạn Sosoliso

560
00:27:35,680 --> 00:27:37,160
được an nghỉ.

561
00:27:38,400 --> 00:27:41,480
Chúng tôi sẽ luôn nhớ về anh.

562
00:27:42,880 --> 00:27:47,376
Và hồi đó anh đã đúng
khi gọi tôi là một feminist.

563
00:27:47,400 --> 00:27:48,640
Tôi là một feminist.

564
00:27:49,400 --> 00:27:52,096
Ngày hôm đó lúc về nhà
tôi tra từ điển,

565
00:27:52,120 --> 00:27:53,376
tìm định nghĩa feminist:

566
00:27:53,400 --> 00:27:56,776
Feminist là người tin và sự bình đẳng
giữa các giới tính trong xã hội,

567
00:27:56,800 --> 00:28:00,496
kinh tế và chính trị.

568
00:28:00,520 --> 00:28:03,456
Cụ của tôi, từ những câu chuyện
tôi được nghe kể,

569
00:28:03,480 --> 00:28:05,056
cũng là một feminist.

570
00:28:05,080 --> 00:28:08,456
Cụ trốn khỏi nhà người đàn ông
cụ không yêu,

571
00:28:08,480 --> 00:28:10,560
để kết hôn với người cụ yêu.

572
00:28:11,160 --> 00:28:14,136
Cụ đã từ chối, phản kháng,
đã nói lên nguyện vọng của mình

573
00:28:14,160 --> 00:28:19,456
mỗi khi cụ cảm thấy mình gặp bất công
về quyền lợi, đất đai và những điều khác.

574
00:28:19,480 --> 00:28:22,776
Cụ của tôi không biết từ "feminist",

575
00:28:22,800 --> 00:28:24,720
nhưng cụ là một feminist.

576
00:28:26,160 --> 00:28:28,080
Chúng ta nên tự hào được là feminist.

577
00:28:30,040 --> 00:28:32,440
Tôi có một định nghĩa riêng cho từ này:

578
00:28:33,200 --> 00:28:35,576
"Feminist là một người

579
00:28:35,600 --> 00:28:36,800
nói rằng...

580
00:28:37,480 --> 00:28:40,616
(Cười)

581
00:28:40,640 --> 00:28:44,400
(Vỗ tay)

582
00:28:46,600 --> 00:28:49,856
Feminist là một người có ý nghĩ,
"Vâng, vấn đề về giới vẫn tồn tại

583
00:28:49,880 --> 00:28:53,176
trong thế giới hiện đại,
và chúng ta phải có giải pháp,

584
00:28:53,200 --> 00:28:54,496
chúng ta phải cải thiện"

585
00:28:54,520 --> 00:28:56,240
bất kể người đó là nam hay nữ.

586
00:28:57,960 --> 00:29:00,016
Anh trai tôi, Kene,

587
00:29:00,040 --> 00:29:01,360
là một feminist.

588
00:29:02,920 --> 00:29:06,816
Anh là một người đàn ông đẹp trai,
tốt bụng và dễ thương,

589
00:29:06,840 --> 00:29:08,600
và anh ấy vô cùng nam tính.

590
00:29:09,320 --> 00:29:10,536
Xin cảm ơn.

591
00:29:10,571 --> 00:29:12,481
(Vỗ tay)