0:00:00.480,0:00:05.176
Tôi muốn bắt đầu bằng câu chuyện về[br]một trong những người bạn tốt nhất của tôi

0:00:05.200,0:00:06.840
Okoloma Maduewesi.

0:00:07.720,0:00:09.336
Nhà Okoloma gần nhà tôi,

0:00:09.360,0:00:11.656
với tôi anh như một người anh trai vậy.

0:00:11.680,0:00:14.720
Nếu tôi thích một bạn trai,[br]tôi sẽ hỏi ý kiến Okoloma.

0:00:16.160,0:00:20.016
Okoloma mất trong[br]vụ rơi máy bay Sosoliso

0:00:20.040,0:00:22.400
ở Nigeria hồi tháng 12 năm 2005.

0:00:23.000,0:00:24.680
Gần như thời gian này 7 năm trước.

0:00:26.080,0:00:30.440
Tôi có thể tranh cãi, cười đùa[br]và chia sẻ với Okoloma một cách thật lòng.

0:00:31.680,0:00:34.061
Anh là người đầu tiên gọi tôi là feminist.

0:00:35.520,0:00:38.936
Hồi đó tôi khoảng 14 tuổi,[br]chúng tôi tranh luận.

0:00:38.960,0:00:41.456
Cả hai đều ngựa non háu đá[br]với lý thuyết suông

0:00:41.480,0:00:42.910
từ trong sách vở chúng tôi đã đọc

0:00:42.950,0:00:46.320
Tôi cũng không nhớ chúng tôi[br]tranh luận về điều gì,

0:00:47.320,0:00:49.376
chỉ nhớ mình cứ tranh luận mãi,

0:00:49.400,0:00:52.960
Lúc đó Okoloma bảo tôi,[br]"Em là một feminist, em có biết không?"

0:00:53.880,0:00:55.096
Không hề là một lời khen.

0:00:55.120,0:00:56.536
(Cười)

0:00:56.560,0:00:57.896
Có thể đoán bằng giọng ấy,

0:00:57.920,0:01:00.696
cùng giọng điệu với câu,

0:01:00.720,0:01:02.456
"Em đang ủng hộ[br]chủ nghĩa khủng bố."

0:01:02.480,0:01:05.256
(Cười)

0:01:05.280,0:01:08.936
Hồi đó tôi không hiểu chính xác[br]nghĩa của từ feminist,

0:01:08.960,0:01:12.176
tôi cũng không muốn Okoloma biết[br]là tôi không biết.

0:01:12.200,0:01:15.216
Vậy nên tôi bỏ qua,[br]và chúng tôi cãi nhau tiếp.

0:01:15.240,0:01:17.656
Và điều đầu tiên tôi làm khi về đến nhà

0:01:17.680,0:01:20.256
là tra "feminist" trong từ điển

0:01:20.280,0:01:23.416
Vài năm sau đó,

0:01:23.440,0:01:27.576
tôi viết về một người đàn ông[br]bạo hành vợ mình

0:01:27.600,0:01:29.560
và có kết cục không tốt đẹp gì.

0:01:30.600,0:01:32.656
Khi đang quảng bá cho quyển sách[br]ở Nigeria,

0:01:32.680,0:01:35.696
một anh nhà báo, [br]rất tốt bụng và đầy thiện chí,

0:01:35.720,0:01:37.720
ngỏ ý muốn cho tôi một lời khuyên.

0:01:39.280,0:01:40.616
Bạn nào đến từ Nigeria,

0:01:40.640,0:01:42.136
thì sẽ hiểu ngay

0:01:42.160,0:01:48.400
chúng ta thích khuyên nhủ người khác[br]dù không được hỏi.

0:01:49.760,0:01:53.216
Cậu ấy nói quyển sách của tôi[br]đậm chất feminist.

0:01:53.240,0:01:54.856
Cậu vừa lắc đầu

0:01:54.880,0:01:58.056
vừa khuyên tôi rằng,

0:01:58.080,0:02:00.256
đừng bao giờ tự xưng mình[br]là một feminist,

0:02:00.280,0:02:02.856
vì feminist là những phụ nữ bất hạnh

0:02:02.880,0:02:04.816
vì ế chồng.

0:02:04.840,0:02:07.240
(Cười)

0:02:09.280,0:02:12.320
Nên tôi quyết định tự xưng [br]là một feminist hạnh phúc.

0:02:13.040,0:02:15.696
Rồi một nhà khoa học nữ người Nigeria[br]bảo với tôi rằng,

0:02:15.720,0:02:17.416
"feminism" không phải văn hóa ta

0:02:17.440,0:02:19.056
khái niệm này không có ở Châu Phi,

0:02:19.080,0:02:21.016
và tôi tự xưng là feminist

0:02:21.040,0:02:23.280
do bị lú lẫn vì sách vở phương Tây.

0:02:24.120,0:02:25.336
Tôi thấy thích thú,

0:02:25.360,0:02:28.696
vì những sách tôi đọc hồi mới sáng tác[br]đều không theo chủ đề này.

0:02:28.720,0:02:31.936
Tôi đọc hết các truyện trữ tình[br]của nhà xuất bản Mills & Boon

0:02:31.960,0:02:33.160
trước khi tôi 16 tuổi.

0:02:33.960,0:02:35.936
Còn mỗi lần tôi cố đọc mấy quyển

0:02:35.960,0:02:37.776
kinh điển về nữ quyền,

0:02:37.800,0:02:40.576
tôi đều không đọc hết,[br]vì tôi thấy tẻ nhạt.

0:02:40.600,0:02:43.336
Nhưng tóm lại, vì chủ nghĩa nữ quyền[br]là phi Châu Phi,

0:02:43.360,0:02:46.840
tôi quyết định tự xưng là một[br]feminist hạnh phúc người châu Phi.

0:02:47.840,0:02:52.256
Có lúc tôi lại là một feminist hạnh phúc[br]người châu Phi và không ghét đàn ông

0:02:52.280,0:02:53.616
thích dùng son bóng

0:02:53.640,0:02:56.136
và đi cao gót vì thích[br]chứ không phải vì đàn ông.

0:02:56.160,0:02:57.896
(Cười)

0:02:57.920,0:03:00.096
Tất nhiên là tôi đùa,

0:03:00.120,0:03:04.736
nhưng từ feminist[br]bị định kiến nặng nề.

0:03:04.760,0:03:07.096
Feminist ghét đàn ông,[br]ghét áo ngực,

0:03:07.120,0:03:09.240
ghét văn hoá châu Phi,[br]v.v...

0:03:10.240,0:03:12.280
Có một chuyện hồi tôi còn bé.

0:03:13.000,0:03:14.776
Khi còn học cấp I,

0:03:14.800,0:03:19.336
đầu học kỳ cô giáo thông báo[br]sẽ có một bài kiểm tra,

0:03:19.360,0:03:22.296
ai điểm cao nhất[br]sẽ được làm lớp trưởng.

0:03:22.320,0:03:24.740
Lớp trưởng là người rất quan trọng

0:03:25.240,0:03:26.976
Nếu là lớp trưởng,

0:03:27.000,0:03:29.456
bạn sẽ ghi tên các bạn làm ồn[br]trong giờ học,

0:03:29.480,0:03:31.136
(Cười)

0:03:31.160,0:03:33.640
Chỉ thế đã đủ quyền lực rồi.

0:03:34.480,0:03:39.256
Hơn nữa lớp trưởng[br]còn được phát một cây gậy

0:03:39.280,0:03:42.240
để đi quanh lớp kiểm tra[br]bọn làm ồn trong giờ học.

0:03:43.360,0:03:46.240
Tất nhiên, bạn không được dùng gậy[br]đánh các bạn khác.

0:03:46.920,0:03:50.336
Nhưng mà chỉ thế thôi đã đủ làm tôi[br]thấy oai lắm rồi.

0:03:50.360,0:03:52.890
Tôi chỉ mong được làm lớp trưởng.

0:03:53.160,0:03:55.080
Rồi tôi được điểm cao nhất thật.

0:03:55.800,0:03:59.160
Nhưng lạ thay giáo viên lại bảo,[br]lớp trưởng phải là con trai.

0:04:00.240,0:04:02.336
Cô giáo quên không nói rõ từ đầu

0:04:02.360,0:04:04.218
vì cô tưởng đó là điều... hiển nhiên.

0:04:04.242,0:04:06.296
(Cười)

0:04:06.320,0:04:09.096
Một bạn trai có bài kiểm tra[br]được điểm cao thứ nhì lớp,[br]

0:04:09.120,0:04:11.160
và bạn ấy sẽ được làm lớp trưởng.

0:04:11.960,0:04:14.136
Tuy nhiên, câu chuyện lại hay ở chỗ,

0:04:14.160,0:04:17.976
đây là một bạn trai rất hiền lành,

0:04:18.000,0:04:20.959
và không hề thích cầm gậy đi[br]tuần tra quanh lớp,

0:04:22.120,0:04:25.320
trong khi tôi thì khát khao được làm vậy.

0:04:26.560,0:04:28.656
Mà tôi là con gái, còn bạn ấy là con trai.

0:04:28.680,0:04:30.347
Và bạn ấy được làm lớp trưởng.

0:04:31.240,0:04:33.240
Còn tôi thì mãi không quên câu chuyện đó.

0:04:34.160,0:04:36.056
Tôi có một tật này, tôi luôn nghĩ

0:04:36.080,0:04:39.536
cái gì tôi thấy thì người khác cũng thấy.

0:04:39.560,0:04:41.136
Cậu bạn Louis thân mến của tôi

0:04:41.160,0:04:42.496
là một ví dụ.

0:04:42.520,0:04:44.376
Louis là người tư tưởng rất tiến bộ.

0:04:44.400,0:04:46.896
Và khi nói chuyện, cậu ấy sẽ nói với tôi,

0:04:46.920,0:04:50.400
"Sao cậu lại bảo với phụ nữ thì khác,[br]phụ nữ phải vất vả hơn.

0:04:50.960,0:04:52.600
Ngày xưa thôi, đâu phải bây giờ."

0:04:53.560,0:04:58.136
Và tôi không hiểu sao Louis không thấy[br]những chứng cứ rõ ràng trước mắt.

0:04:58.160,0:05:02.296
Rồi một buổi tối, tôi và Louis đi chơi với[br]với bạn bè ở Lagos.

0:05:02.320,0:05:04.776
Chú thích cho những ai chưa biết về Lagos.

0:05:04.800,0:05:06.696
Ở Lagos có một dịch vụ rất hay.

0:05:06.720,0:05:11.376
Các cơ sở dịch vụ thường cho nhân viên[br]trực ở ngoài cửa

0:05:11.400,0:05:14.400
để "giúp" khách đỗ xe, rất ga lăng.

0:05:16.000,0:05:19.296
Tôi ấn tượng với cử chỉ ga lăng[br]của một anh nhân viên

0:05:19.320,0:05:22.296
khi giúp chúng tôi[br]tìm chỗ đỗ xe tối hôm đó.

0:05:22.320,0:05:25.280
Vì vậy trước khi ra về,[br]tôi quyết định sẽ để tip anh chàng đó.

0:05:26.760,0:05:28.176
Tôi mở túi,

0:05:28.200,0:05:29.576
đưa tay vào,

0:05:29.600,0:05:32.320
lấy tiền lương từ công việc của tôi,

0:05:33.160,0:05:34.520
và đưa cho anh nhân viên đó.

0:05:35.600,0:05:39.976
Anh ta nhận lấy một cách vui vẻ

0:05:40.000,0:05:41.776
và đầy biết ơn,

0:05:41.800,0:05:43.216
rồi quay sang Louis nói,

0:05:43.240,0:05:45.096
"Cảm ơn ông!"

0:05:45.120,0:05:47.600
(Cười)

0:05:51.160,0:05:54.416
Louis hỏi tôi đầy sửng sốt,

0:05:54.440,0:05:57.840
"Sao cậu ấy cảm ơn tớ nhỉ?[br]Tớ có làm gì đâu."

0:05:58.840,0:06:01.800
Rồi tôi thấy Louis chợt nhận ra vấn đề.

0:06:03.040,0:06:05.456
Cậu nhân viên đó tin là tiền của tôi cầm

0:06:05.480,0:06:09.000
chắc là do Louis mà có.

0:06:09.720,0:06:10.960
Vì Louis là đàn ông.

0:06:12.600,0:06:14.416
Đàn ông và phụ nữ khác nhau.

0:06:14.440,0:06:17.296
Hormones khác nhau,[br]bộ phận sinh dục khác nhau,

0:06:17.320,0:06:19.376
khả năng sinh học khác nhau.

0:06:19.400,0:06:21.200
Phụ nữ đẻ được, đàn ông thì không.

0:06:22.800,0:06:24.016
Ít ra là chưa.

0:06:24.040,0:06:25.456
(Cười)

0:06:25.480,0:06:29.760
Đàn ông có hormon testosterone[br]và thường có thể lực khoẻ hơn.

0:06:30.520,0:06:33.176
Tỷ lệ dân số là phụ nữ nhiều hơn[br]đàn ông một chút,

0:06:33.200,0:06:36.296
52% dân số thế giới là phụ nữ.

0:06:36.320,0:06:39.720
Nhưng đa phần các vị trí quyền lực cấp cao[br]đều do đàn ông nắm giữ.

0:06:40.840,0:06:43.296
Người được đề cử giải Nobel Hoà Bình[br]là một người Kenya,

0:06:43.320,0:06:44.656
Wangari Maathai,

0:06:44.680,0:06:46.800
đã nêu vấn đề này rất súc tích:

0:06:47.600,0:06:50.320
"Càng lên cao, càng ít phụ nữ."

0:06:51.920,0:06:56.536
Trong quá trình bầu cử ở Hoa Kỳ vừa qua,[br]chúng ta được nghe về luật Lily Ledbetter,

0:06:56.560,0:06:59.976
ngoài việc tên luật nghe rất vần,[br]luật này nói về việc

0:07:00.000,0:07:02.136
khi một người đàn ông và một người phụ nữ

0:07:02.160,0:07:04.936
cùng trình độ, cùng làm một công việc,[br]thì người đàn ông

0:07:04.960,0:07:07.360
được trả lương cao hơn,[br]vì anh ta là đàn ông.

0:07:08.160,0:07:11.496
Nghĩa là đàn ông nắm chủ quyền thế giới,[br]theo đúng nghĩa đen.

0:07:11.520,0:07:14.360
Điều này có lý, hồi vài nghìn năm trước,

0:07:15.120,0:07:17.976
vì với con người thuở sơ khai

0:07:18.000,0:07:22.176
thể lực là điều kiện sống còn để tồn tại.

0:07:22.200,0:07:25.480
Càng khoẻ thì càng có nhiều khả năng[br]là người cầm đầu

0:07:27.280,0:07:29.856
và đàn ông nhìn chung có thể lực khoẻ hơn.

0:07:29.880,0:07:31.595
Tất nhiên ngoại lệ cũng có nhiều.

0:07:31.619,0:07:33.176
(Cười)

0:07:33.200,0:07:37.000
Nhưng thế giới của chúng ta[br]nay đã khác rất nhiều.

0:07:37.720,0:07:41.776
Người có nhiều khả năng lãnh đạo[br]không phải người khoẻ nhất,

0:07:41.800,0:07:45.296
mà là người có khả năng sáng tạo,[br]có nhiều kiến thức,

0:07:45.320,0:07:47.736
cầu tiến hơn.

0:07:47.760,0:07:50.416
và hormones không tạo ra[br]những phẩm chất này.

0:07:50.440,0:07:53.056
Ai cũng có thể biết nhiều, có tính sáng[br]tạo, và cầu tiến

0:07:53.080,0:07:55.040
không phân biệt nam nữ.

0:07:55.800,0:07:57.096
Loài người đã tiến hoá;

0:07:57.120,0:08:00.640
nhưng theo tôi dường như tư tưởng của[br]chúng ta về giới chưa theo kịp.

0:08:01.760,0:08:05.720
Vài tuần trước tôi bước vào sảnh của một[br]trong những khách sạn sang nhất Nigeria.

0:08:06.280,0:08:09.536
Tôi vừa định nêu tên khách sạn này,[br]nhưng rồi lại thôi.

0:08:09.560,0:08:12.920
Tôi bị bảo vệ khách sạn chặn lại hỏi,

0:08:13.960,0:08:15.776
vì với họ một phụ nữ Nigeria

0:08:15.800,0:08:18.920
một mình đi vào khách sạn,[br]thì chỉ có thể là lao động tình dục.

0:08:21.000,0:08:22.216
Nhân tiện mà nói,

0:08:22.216,0:08:25.352
sao những khách sạn này chú tâm bề ngoài

0:08:25.400,0:08:27.840
hơn là cần nhân viên lao động tình dục?

0:08:29.520,0:08:34.775
Ở Lagos tôi không thể đi một mình vào[br]một số quán bar hay hộp đêm "có uy tín".

0:08:34.799,0:08:37.216
Chính sách của họ là không tiếp[br]phụ nữ đi một mình,

0:08:37.240,0:08:38.960
phụ nữ phải có đàn ông đi cùng.

0:08:39.600,0:08:42.336
Mỗi khi tôi vào nhà hàng ở[br]Nigeria với một người đàn ông,

0:08:42.360,0:08:44.560
người phục vụ đều chỉ chào người đàn ông.

0:08:46.320,0:08:47.816
Đó là kết quả của...

0:08:47.840,0:08:48.976
(Cười)

0:08:49.000,0:08:51.896
Khi gặp tình huống này, nhiều phụ nữ[br]sẽ nghĩ, "Biết ngay mà!"

0:08:51.920,0:08:53.856
Suy nghĩ của những người phục vụ này là

0:08:53.880,0:08:56.920
kết quả của một xã hội trọng nam khinh nữ.

0:08:58.240,0:09:01.096
Và tôi biết họ không cố ý

0:09:01.120,0:09:05.416
Biết vậy nhưng không tránh khỏi[br]cảm thấy bị tổn thương.

0:09:05.440,0:09:07.816
Mỗi khi bị như vậy,[br]tôi thấy như mình tàng hình.

0:09:07.840,0:09:09.040
Tôi thấy phẫn nộ

0:09:09.720,0:09:12.930
chỉ muốn hét to,[br]rằng tôi cũng là một con người,

0:09:13.080,0:09:15.880
rằng đáng lẽ tôi cũng phải được nhìn nhận.

0:09:16.760,0:09:18.016
Toàn chuyện nhỏ nhặt,

0:09:18.040,0:09:21.296
nhưng thường những chuyện này[br]lại gây tổn hại nhất.

0:09:21.320,0:09:23.056
Mới đây tôi viết một bài báo

0:09:23.080,0:09:26.376
về cuộc sống của bạn ở Lagos[br]nếu bạn là một người phụ nữ trẻ,

0:09:26.400,0:09:28.320
và bên xuất bản nhận xét,

0:09:29.120,0:09:30.320
"Giọng văn phẫn nộ quá."

0:09:30.960,0:09:32.336
Không mới lạ!

0:09:32.360,0:09:34.120
(Cười)

0:09:36.840,0:09:38.496
Tôi phẫn nộ chứ.

0:09:38.520,0:09:41.656
Phân biệt giới tính thời nay[br]là một bất công lớn.

0:09:41.680,0:09:43.416
Đáng lẽ chúng ta đều phải phẫn nộ.

0:09:43.440,0:09:47.296
Sự phẫn nộ dẫn đến những thay đổi[br]tích cực trong lịch sử;

0:09:47.320,0:09:50.120
nhưng tôi không chỉ phẫn nộ,[br]tôi còn hy vọng.

0:09:50.880,0:09:53.496
Vì tôi tin tưởng sâu sắc[br]vào khả năng thay đổi

0:09:53.520,0:09:55.640
và tự tiến bộ của loài người.

0:09:56.920,0:09:58.816
Giới tính là vấn đề của toàn thế giới,

0:09:58.840,0:10:01.496
nhưng tôi muốn nói về Nigeria

0:10:01.520,0:10:02.976
và châu Phi nói chung,

0:10:03.000,0:10:06.576
vì tôi hiểu và yêu quý vùng đất này.

0:10:06.600,0:10:08.536
Hôm nay tôi muốn kêu gọi chúng ta

0:10:08.560,0:10:12.696
bắt đầu mơ ước và xây dựng[br]một thế giới khác,

0:10:12.720,0:10:14.040
một thế giới công bằng hơn,

0:10:16.240,0:10:20.416
một thế giới nơi đàn ông và phụ nữ đều[br]hạnh phúc hơn vì được là chính mình.

0:10:20.440,0:10:21.976
Hãy thử bắt đầu

0:10:22.000,0:10:24.456
bằng cách thay đổi cách nuôi dạy

0:10:24.480,0:10:26.840
con cháu và thế hệ sau của chúng ta

0:10:28.000,0:10:31.656
Chúng ta làm những cậu bé con tổn thương[br]từ cách nuôi dạy;

0:10:31.680,0:10:33.520
trẻ em trai bị o ép về nhân cách

0:10:34.480,0:10:37.056
Chúng ta định nghĩa nam tính[br]một cách rất hẹp hòi.

0:10:37.080,0:10:40.576
Chúng ta biến nam tính thành [br]một cái lồng chật chội và cứng nhắc

0:10:40.600,0:10:42.896
và chúng ta nhốt trẻ em trai vào đó.

0:10:42.920,0:10:44.840
Trẻ em trai được dạy không được sợ hãi,

0:10:45.480,0:10:49.240
trẻ em trai được dạy không được[br]tỏ ra yếu đuối nhạy cảm.

0:10:50.200,0:10:52.656
Trẻ em trai được dạy[br]phải che giấu bản thân,

0:10:52.680,0:10:56.920
vì như trong tiếng Nigeria,[br]con trai là phải "mạnh mẽ!"

0:10:58.440,0:11:02.576
Khi học phổ thông, nếu bạn nam đi chơi[br]với bạn nữ, dù cùng tuổi,

0:11:02.600,0:11:06.096
cùng có số tiền tiêu vặt như nhau,

0:11:06.120,0:11:08.896
nhưng bạn trai sẽ phải trả tiền

0:11:08.920,0:11:10.560
để thể hiện nam tính.

0:11:11.440,0:11:15.240
Còn chúng ta thì cứ tự hỏi tại sao[br]con trai hay lấy trộm tiền của bố mẹ.

0:11:17.240,0:11:20.736
Sẽ thế nào nếu con trai[br]và con gái cùng được dạy

0:11:20.760,0:11:22.880
rằng nam tính và tiền bạc không liên quan?

0:11:23.720,0:11:26.736
Sẽ thế nào nếu quan niệm chung chuyển từ[br]"con trai trả tiền"

0:11:26.760,0:11:29.520
thành "ai có nhiều hơn sẽ trả tiền"?

0:11:30.360,0:11:32.936
Tất nhiên, yếu tố lịch sử này[br]lại trở thành lợi thế,

0:11:32.960,0:11:35.416
nam giới hiện nay có nhiều tiền hơn,

0:11:35.440,0:11:38.056
nhưng nếu chúng ta thay đổi[br]những gì ta giáo dục trẻ em

0:11:38.080,0:11:40.616
có thể 50 năm nữa, 100 năm nữa,

0:11:40.640,0:11:44.440
nam giới sẽ không bị áp lực[br]phải chứng tỏ nam tính kiểu này.

0:11:45.680,0:11:48.696
Nhưng điều tệ nhất đối với nam giới,

0:11:48.720,0:11:51.056
khi chúng ta bắt họ phải cứng rắn

0:11:51.080,0:11:54.200
là chúng ta khiến cái tôi của họ[br]trở nên mong manh dễ vỡ.

0:11:55.120,0:11:58.520
Người đàn ông càng cảm thấy phải[br]tỏ ra "mạnh mê",

0:11:59.320,0:12:00.920
thì cái tôi của họ càng yếu đuối.

0:12:02.960,0:12:05.976
Và tệ hơn nữa, với các em gái,

0:12:06.000,0:12:09.320
chúng ta dạy các em phải nâng niu[br]cái tôi mong manh của nam giới.

0:12:10.200,0:12:13.696
Chúng ta dạy các em gái thu mình lại,[br]khiến mình trở nên nhỏ bé,

0:12:13.720,0:12:14.920
chúng ta dạy trẻ em gái,

0:12:15.640,0:12:17.816
"Phải có tham vọng, nhưng đừng nhiều quá."

0:12:17.840,0:12:19.216
(Cười)

0:12:19.240,0:12:21.936
"Cố gắng thành công,[br]nhưng không được quá thành công,

0:12:21.960,0:12:24.000
không thì sẽ làm đàn ông sợ."

0:12:24.720,0:12:27.616
Nếu trong gia đình, người phụ nữ[br]là trụ cột tài chính

0:12:27.640,0:12:29.616
họ phải tỏ ra không phải như vậy,

0:12:29.640,0:12:31.296
nhất là khi đi ra ngoài,

0:12:31.320,0:12:33.360
không thì đàn ông sẽ bị yếu thế.

0:12:34.720,0:12:37.056
Vậy tại sao chúng ta không thử[br]nhìn sâu hơn?

0:12:37.080,0:12:40.400
Tại sao thành công của phụ nữ lại[br]là mối đe doạ cho người đàn ông?

0:12:41.200,0:12:44.736
Nếu chúng ta thử bỏ khái niệm đó đi,

0:12:44.760,0:12:49.480
đó cũng là từ tiếng Anh tôi ghét nhất,[br]"kém nam tính".

0:12:50.720,0:12:53.016
Một người quen ở Nigeria có lần hỏi

0:12:53.040,0:12:55.680
liệu tôi có sợ đàn ông sợ tôi không.

0:12:56.560,0:12:58.296
Tôi không sợ.

0:12:58.320,0:13:00.576
Thực ra tôi chưa từng nghĩ đến điều này

0:13:00.600,0:13:02.816
vì đàn ông nào sợ tôi

0:13:02.840,0:13:05.456
thì chắc cũng không phải tuýp của tôi.

0:13:05.480,0:13:06.696
(Cười)

0:13:06.720,0:13:08.800
(Vỗ tay)

0:13:14.120,0:13:16.960
Nhưng điều này làm tôi chợt nhận ra,

0:13:17.640,0:13:21.240
là phụ nữ, người ta cho rằng[br]tôi chắc phải tha thiết muốn lấy chồng,

0:13:21.960,0:13:23.736
rằng tôi luôn nghĩ đến việc kết hôn

0:13:23.760,0:13:26.840
là việc quan trọng nhất trong đời.

0:13:28.040,0:13:30.016
Hôn nhân có thể là một thành tựu,

0:13:30.040,0:13:34.456
là niềm vui, kết quả của tình yêu[br]và sự đồng cảm.

0:13:34.480,0:13:36.936
Nhưng sao ta dạy trẻ em gái[br]thiết tha với hôn nhân,

0:13:36.960,0:13:39.400
nhưng lại không dạy trẻ em trai[br]điều tương tự?

0:13:40.840,0:13:43.016
Tôi biết một cô gái đã bán nhà[br]vì không muốn

0:13:43.040,0:13:46.080
để vị hôn phu tiềm năng[br]cảm thấy yếu thế.

0:13:47.880,0:13:52.336
Tôi biết một cô gái Nigeria chưa chồng,[br]nhưng luôn đeo nhẫn cưới

0:13:52.360,0:13:53.736
khi đi dự các hội thảo,

0:13:53.760,0:13:54.976
vì theo cô

0:13:55.000,0:13:58.920
nhờ vậy mà người ta tôn trọng cô hơn.

0:14:00.120,0:14:02.456
Tôi biết nhiều phụ nữ trẻ[br]bị gia đình, bạn bè

0:14:02.480,0:14:06.576
và bị cả công việc[br]gây áp lực phải cưới,

0:14:06.600,0:14:08.680
và họ bị ép vào những lựa chọn không tốt.

0:14:09.520,0:14:12.136
Xã hội chúng ta dạy phụ nữ mà chưa chồng

0:14:12.160,0:14:16.280
rằng đó là một thất bại tệ hại của họ

0:14:17.040,0:14:19.816
Còn nếu một người đàn ông lớn tuổi[br]chưa lấy vợ,

0:14:19.840,0:14:22.456
chúng ta chỉ nghĩ anh ta[br]chưa tìm ra người phù hợp.

0:14:22.480,0:14:24.336
(Cười)

0:14:24.360,0:14:25.976
Rất dễ để nói,

0:14:26.000,0:14:28.256
"Nhưng mà có ai bắt phụ nữ[br]phải như vậy đâu!"

0:14:28.280,0:14:30.720
Nhưng thực tế khó khăn và[br]phức tạp hơn rất nhiều.

0:14:31.360,0:14:33.136
Chúng ta là thành viên của xã hội

0:14:33.160,0:14:35.656
Chúng ta áp lên mình những tư tưởng[br]của xã hội.

0:14:35.680,0:14:37.656
Ngay những từ ngữ chúng ta dùng

0:14:37.680,0:14:41.096
khi nói về hôn nhân và quan hệ tình cảm[br]cũng thể hiện điều này.

0:14:41.120,0:14:43.976
Ngôn ngữ của hôn nhân thường[br]thiên về sở hữu,

0:14:44.000,0:14:46.160
chứ không thiên về hợp tác đôi bên.

0:14:46.800,0:14:49.496
Chúng ta thường dùng từ "tôn trọng"

0:14:49.520,0:14:52.296
khi nói về cách phụ nữ đối với đàn ông,

0:14:52.320,0:14:54.400
nhưng ít dùng hơn trong[br]ngữ cảnh ngược lại.

0:14:56.160,0:14:58.616
Đàn ông và phụ nữ Nigeria[br]có một câu nói...

0:14:58.640,0:15:00.936
mà tôi thì thấy thật buồn cười...

0:15:00.960,0:15:03.280
"Tôi làm vậy để bảo vệ gia đình."

0:15:04.400,0:15:05.976
Đàn ông nói câu này

0:15:06.000,0:15:09.176
về những việc họ không nên làm.

0:15:09.200,0:15:11.136
(Cười)

0:15:11.160,0:15:13.936
Đàn ông thường nói câu này với bạn bè.

0:15:13.960,0:15:17.896
Họ thường nói câu này với bạn bè[br]với giọng vui vui chém gió,

0:15:17.920,0:15:21.056
Như một kiểu[br]chứng tỏ nam tính, chứng tỏ

0:15:21.080,0:15:22.536
người ta cần mình, yêu mình.

0:15:22.560,0:15:25.056
"À, nhưng mà vợ bảo[br]không thể đi chơi mỗi tối được

0:15:25.080,0:15:27.896
nên để bảo vệ gia đình,[br]tôi chỉ đi vào cuối tuần."

0:15:27.920,0:15:29.616
(Cười)

0:15:29.640,0:15:33.896
Còn khi một người phụ nữ nói,[br]"Tôi làm vậy để bảo vệ gia đình",

0:15:33.920,0:15:37.456
thường đó là khi cô ấy đang nói về việc[br]từ bỏ một công việc,

0:15:37.480,0:15:38.936
một ước mơ,

0:15:38.960,0:15:40.320
một sự nghiệp.

0:15:41.080,0:15:43.496
Chúng ta dạy phụ nữ rằng trong quan hệ

0:15:43.520,0:15:45.800
họ phải hy sinh

0:15:47.080,0:15:49.656
Chúng ta dạy các em gái[br]cạnh tranh nhau,

0:15:49.680,0:15:53.136
không phải trong công việc, hay thành tích[br]mà theo tôi là điều tốt,

0:15:53.160,0:15:54.760
mà cạnh tranh để thu hút đàn ông.

0:15:55.920,0:15:58.856
Chúng ta dạy trẻ em gái không được[br]coi trọng tình dục

0:15:58.880,0:16:00.376
như bọn con trai.

0:16:00.400,0:16:03.720
Nếu có con trai, chúng ta không phản đối[br]nếu nó có bạn gái sớm.

0:16:04.480,0:16:06.816
Nhưng nếu con gái chúng ta có bạn trai?[br]Đừng mơ.

0:16:06.840,0:16:08.456
(Cười)

0:16:08.480,0:16:10.296
Nhưng tất nhiên, khi đến tuổi,

0:16:10.320,0:16:14.216
chúng ta lại muốn con gái đưa về nhà[br]một chàng trai hoàn hảo để lấy làm chồng.

0:16:14.240,0:16:17.616
Chúng ta kiểm soát, khen ngợi[br]sự ngây thơ trong trắng ở các em gái,

0:16:17.640,0:16:19.576
nhưng không đề cao điều này ở con trai,

0:16:19.600,0:16:23.505
và tôi không sao hiểu được[br]mâu thuẫn này vì...

0:16:23.529,0:16:25.856
(Cười)

0:16:25.880,0:16:28.840
(Vỗ tay)

0:16:33.760,0:16:37.160
Mất trinh thường phải do hai phía...

0:16:38.680,0:16:42.856
Mới đây một cô gái trẻ bị hãm hiếp nhóm[br]ở một trường đại học Nigeria,

0:16:42.880,0:16:44.576
có lẽ chúng ta đã nghe về tin này.

0:16:44.600,0:16:47.856
Và phản ứng của nhiều người trẻ ở Nigeria,[br]cả nam lẫn nữ,

0:16:47.880,0:16:50.376
là như thế này:

0:16:50.400,0:16:52.576
"Ờ , hiếp dâm là sai.

0:16:52.600,0:16:55.880
Nhưng mà sao cô gái đó lại ở một mình[br]trong phòng với 4 người nam?"

0:16:56.920,0:17:01.040
Tạm bỏ qua sự tàn nhẫn[br]trong cách phản ứng này,

0:17:02.080,0:17:06.000
những bạn trẻ này được dạy ý nghĩ cố hữu[br]là người phụ nữ luôn có lỗi,

0:17:07.319,0:17:10.455
và họ được dạy không nên mong đợi gì[br]ở đàn ông,

0:17:10.480,0:17:14.175
ý tưởng đàn ông không kiềm chế được ham muốn [br]

0:17:14.200,0:17:15.440
là điều được chấp nhận

0:17:16.839,0:17:18.856
Chúng ta dạy trẻ em gái sự xấu hổ.

0:17:18.880,0:17:20.760
"Khép chân lại." "Mặc kín vào."

0:17:21.440,0:17:23.695
Chúng ta làm phụ nữ cảm thấy,[br]sinh ra là phụ nữ

0:17:23.720,0:17:25.816
đã là một cái tội.

0:17:25.839,0:17:28.175
Cứ vậy, các cô bé gái[br]trở thành những phụ nữ

0:17:28.200,0:17:30.336
không nhìn nhận những khát khao của mình.

0:17:30.360,0:17:33.240
Họ trở thành những phụ nữ câm nín.

0:17:35.080,0:17:38.496
Họ trở thành những phụ nữ không thể nói ra[br]những điều họ nghĩ ,

0:17:38.520,0:17:39.856
họ trở thành,

0:17:39.880,0:17:42.056
và, đây là điều tệ nhất,

0:17:42.080,0:17:46.216
họ trở thành những phụ nữ có thể biến[br]giả vờ thành một nghệ thuật.

0:17:46.240,0:17:50.080
(Vỗ tay)

0:17:52.440,0:17:55.856
Tôi biết một người phụ nữ[br]rất ghét làm việc nhà,

0:17:55.880,0:17:57.376
chỉ là cô ấy không thích thôi,

0:17:57.400,0:17:59.120
nhưng cô ấy vờ tỏ ra thích,

0:18:00.200,0:18:04.296
vì cô ấy được dạy để chứng tỏ mình có thể[br]"làm người vợ tốt", cô ấy phải...

0:18:04.320,0:18:06.696
đây cũng là một từ trong tiếng Nigeria...

0:18:06.720,0:18:08.200
giỏi "tề gia nội trợ".

0:18:09.440,0:18:10.976
Rồi cô ấy lấy chồng,

0:18:11.000,0:18:14.816
sau một thời gian, gia đình nhà chồng[br]bắt đầu than phiền, cô ấy đã thay đổi.

0:18:14.840,0:18:16.416
(Cười)

0:18:16.440,0:18:17.896
Thực ra cô ấy không thay đổi,

0:18:17.920,0:18:19.840
cô ấy chỉ không thể tiếp tục giả vờ.

0:18:20.720,0:18:23.856
Vấn đề giới tính trong xã hội,

0:18:23.880,0:18:26.416
là chúng ta bị bắt[br]phải trở nên như thế nào đó,

0:18:26.440,0:18:28.440
thay vì nhìn nhận con người của chúng ta.

0:18:29.400,0:18:31.856
Hãy tưởng tượng về niềm hạnh phúc,[br]về sự tự do

0:18:31.880,0:18:35.376
chúng ta sẽ có nếu được là bản thân mình,[br]nếu không phải mang gánh nặng

0:18:35.400,0:18:38.040
"phải như thế nào" mà xã hội[br]áp cho mỗi giới tính.

0:18:39.240,0:18:44.016
Tất nhiên là con trai và con gái[br]khác nhau hoàn toàn về sinh học,

0:18:44.040,0:18:47.016
nhưng xã hội đã thổi phồng[br]những điểm khác biệt đó lên

0:18:47.040,0:18:49.616
để rồi chúng ta phải[br]hiện thực hóa sự thổi phồng đó.

0:18:49.640,0:18:51.680
Lấy nấu ăn là ví dụ,

0:18:52.280,0:18:55.776
hiện nay phụ nữ thường chịu trách nhiệm[br]làm việc nhà nhiều hơn đàn ông,

0:18:55.800,0:18:57.056
nấu ăn, dọn dẹp nhà cửa.

0:18:57.080,0:18:58.656
Nhưng mà tại sao?

0:18:58.680,0:19:01.536
Phải chăng vì phụ nữ sinh ra[br]đã có gen nấu ăn?

0:19:01.560,0:19:02.976
(Cười)

0:19:03.000,0:19:07.256
Hay đó là vai trò xã hội áp lên[br]người phụ nữ bao nhiêu năm nay?

0:19:07.280,0:19:10.856
Thực ra tôi định nói CÓ THỂ phụ nữ[br]sinh ra đã có gen nấu ăn,

0:19:10.880,0:19:14.336
nhưng tôi chợt nhớ ra đa phần[br]các đầu bếp nổi tiếng thế giới,

0:19:14.360,0:19:16.656
những người ta gọi một cách[br]kính cẩn là chef,

0:19:16.680,0:19:17.880
đều là đàn ông.

0:19:18.960,0:19:20.656
Thần tượng của tôi là bà ngoại,

0:19:20.680,0:19:22.736
một người phụ nữ cực kỳ xuất sắc,

0:19:22.780,0:19:26.160
và tôi thường nghĩ[br]không biết bà sẽ thế nào,

0:19:26.173,0:19:28.930
nếu bà có được cơ hội[br]như những người đàn ông cùng thời.

0:19:28.960,0:19:31.536
Hiện nay, phụ nữ có nhiều cơ hội hơn

0:19:31.584,0:19:33.840
so với thời của bà tôi

0:19:33.840,0:19:36.456
vì những thay đổi trong chính sách,

0:19:36.480,0:19:38.056
luật pháp [br]đều rất quan trọng

0:19:38.627,0:19:42.616
Nhưng thái độ của chúng ta, tư tưởng[br]của chúng ta mới quan trọng,

0:19:42.640,0:19:45.936
những điều chúng ta tin tưởng,[br]và trân trọng trong vấn đề về giới.

0:19:45.960,0:19:48.376
Sẽ như thế nào nếu con em chúng ta [br]được nuôi dạy

0:19:48.400,0:19:51.200
trên cơ sở tài năng thay vì giới tính?

0:19:52.000,0:19:56.120
Nếu chúng được nuôi dạy theo những gì[br]chúng quan tâm thay vì giới tính?

0:19:57.000,0:19:59.216
Một gia đình có cả con trai và con gái,

0:19:59.240,0:20:01.136
cả hai đều học xuất sắc, đều là

0:20:01.160,0:20:03.056
những đứa trẻ đáng yêu, tuyệt vời.

0:20:03.080,0:20:05.616
Khi cậu con trai đói,[br]bố mẹ sẽ nói với cô con gái,

0:20:05.640,0:20:07.856
"Con đi nấu mì cho anh con đi."

0:20:07.880,0:20:09.096
(Cười)

0:20:09.120,0:20:12.616
Cô bé này không thích nấu mì lắm,

0:20:12.640,0:20:15.416
nhừng vì em là con gái, em phải đi nấu mì.

0:20:15.440,0:20:17.216
Nếu mà ngay từ đầu cả cậu con trai

0:20:17.240,0:20:18.856
lẫn cô con gái

0:20:18.880,0:20:22.800
đều được dạy nấu mì thì sao?

0:20:23.920,0:20:26.936
Nhân tiện, nấu ăn là một kỹ năng[br]vô cùng có ích cho con trai.

0:20:26.960,0:20:31.816
Tôi nghĩ hợp lý khi giao một việc cốt yếu

0:20:31.840,0:20:33.736
như dinh dưỡng cho bản thân mình

0:20:33.760,0:20:34.976
(Cười)

0:20:35.000,0:20:36.536
vào tay người khác.

0:20:36.560,0:20:39.480
(Vỗ tay)

0:20:41.760,0:20:45.616
Tôi biết một phụ nữ có cùng trình độ,[br]cùng công việc như chồng cô.

0:20:45.640,0:20:48.536
Sau giờ làm, cô ấy đảm nhiệm[br]hầu hết việc nhà,

0:20:48.560,0:20:50.736
đây là điều thường thấy[br]ở nhiều gia đình.

0:20:50.760,0:20:52.496
Nhưng tôi chỉ thấy lạ,

0:20:52.520,0:20:55.496
mỗi khi anh chồng thay tã cho con,

0:20:55.520,0:20:57.800
cô ấy đều cảm ơn anh chồng.

0:20:59.040,0:21:03.456
Liệu cô có cảm ơn chồng không,[br]nếu cô ấy nhìn nhận việc anh chồng

0:21:03.480,0:21:06.816
chăm sóc cho con anh ta[br]là một điều hiển nhiên và bình thường?

0:21:06.840,0:21:08.680
(Cười)

0:21:09.680,0:21:13.176
Tôi đang tìm cách quên đi[br]nhiều định kiến, quan niệm về giới

0:21:13.200,0:21:15.496
ăn sâu trong tôi[br]trong quá trình trưởng thành.

0:21:15.520,0:21:20.576
Nhưng nhiều lúc tôi cảm thấy tổn thương[br]trước những định kiến về giới tính.

0:21:20.600,0:21:23.600
Tôi đã rất lo lắng khi lần đầu[br]đứng lớp sau đại học

0:21:24.360,0:21:25.616
giảng về viết văn.

0:21:25.640,0:21:27.976
Tôi không lo về nội dung bài giảng

0:21:28.000,0:21:29.336
vì tôi đã chuẩn bị kỹ,

0:21:29.360,0:21:31.576
và đó là môn tôi rất thích.

0:21:31.600,0:21:33.680
Là tôi lo lắng không biết nên mặc gì.

0:21:34.680,0:21:36.280
Tôi muốn tỏ ra nghiêm túc.

0:21:37.480,0:21:39.056
Tôi biết, chỉ vì là phụ nữ

0:21:39.080,0:21:42.240
tôi sẽ phải tự chứng minh bản thân.

0:21:43.240,0:21:45.496
Và tôi lo lắng nếu tôi tỏ ra quá nữ tính

0:21:45.520,0:21:47.296
tôi sẽ bị coi là không nghiêm chỉnh.

0:21:47.320,0:21:51.656
Tôi muốn dùng son bóng[br]và mặc bộ váy duyên dáng của tôi,

0:21:51.680,0:21:53.496
nhưng cuối cùng,

0:21:53.520,0:21:55.896
tôi chọn một bộ vest rất nghiêm túc,

0:21:55.920,0:21:58.496
rất đàn ông và rất xấu.

0:21:58.520,0:22:00.016
(Cười)

0:22:00.040,0:22:02.736
Thực tế đáng buồn là chúng ta luôn[br]lấy nam giới làm chuẩn

0:22:02.760,0:22:05.360
về vẻ bề ngoài.

0:22:05.960,0:22:08.296
Khi chuẩn bị đi họp[br]đàn ông không phải lo

0:22:08.320,0:22:10.456
về việc trông mình quá nam tính

0:22:10.480,0:22:12.976
nên sẽ không bị coi nhẹ.

0:22:13.000,0:22:15.496
Nếu một người phụ nữ chuẩn bị đi họp,

0:22:15.520,0:22:18.296
cô ấy sẽ lo lắng nếu trông quá nữ tính

0:22:18.320,0:22:22.600
cô ấy sẽ không được nhìn nhận[br]một cách nghiêm túc.

0:22:24.000,0:22:27.160
Tôi vẫn ước [br]giá tôi đừng mặc bộ vest xấu xí đó.

0:22:27.440,0:22:30.576
Thực ra bộ vest đó đã bị tôi khai trừ[br]khỏi tủ quần áo của mình.

0:22:30.600,0:22:35.536
Tôi chỉ ước giá hồi đó tôi tự tin[br]là bản thân mình như bây giờ,

0:22:35.560,0:22:38.496
thì sẽ còn tốt hơn cho sinh viên của tôi,

0:22:38.520,0:22:40.576
vì chỉ như thế tôi mới hoàn toàn thoải mái

0:22:40.600,0:22:42.600
và thật sự là chính mình.

0:22:43.800,0:22:47.816
Tôi đã quyết định từ sau này sẽ không[br]cảm thấy có lỗi về giới tính đàn bà

0:22:47.840,0:22:49.040
và nữ tính của mình.

0:22:49.680,0:22:52.680
(Vỗ tay)

0:22:55.800,0:22:58.656
Và tôi muốn được tôn trọng[br]vì những phẩm chất đó

0:22:58.680,0:23:00.240
vì tôi đáng được tôn trọng.

0:23:01.200,0:23:03.640
Đối thoại về giới là một chủ đề không dễ.

0:23:05.080,0:23:06.656
Cả nam giới và nữ giới

0:23:06.680,0:23:10.616
đều sẽ bị phản ứng ngay lập tức[br]khi bắt đầu câu chuyện về chủ đề này.

0:23:10.640,0:23:13.896
Có lẽ nhiều người ở đây đang nghĩ thầm,

0:23:13.920,0:23:15.840
"Chính phụ nữ cũng vậy mà."

0:23:17.520,0:23:19.696
Một số nam giới ở đây chắc đang nghĩ,

0:23:19.720,0:23:21.456
"Nghe cũng hay,

0:23:21.480,0:23:23.040
nhưng mình có như thế đâu."

0:23:23.960,0:23:26.176
Và đó chính là một phần của vấn đề này.

0:23:26.200,0:23:29.176
Một phần của vấn đề về giới chính là vì[br]nam giới không chủ động

0:23:29.200,0:23:30.696
để ý những vấn đề về giới

0:23:30.720,0:23:32.736
và không nhìn từ góc nhìn về giới.

0:23:32.760,0:23:35.416
Rất nhiều anh, như anh bạn Louis của tôi,

0:23:35.440,0:23:37.120
thấy mọi việc đều ổn cả.

0:23:38.160,0:23:41.016
Và các anh không làm gì[br]để thúc đẩy sự thay đổi.

0:23:41.040,0:23:43.896
Nếu bạn là đàn ông bước vào[br]một nhà hàng với một phụ nữ,

0:23:43.920,0:23:45.600
và người phục vụ chỉ chào bạn thôi,

0:23:46.400,0:23:48.896
liệu bạn sẽ dừng lại hỏi anh ta:

0:23:48.920,0:23:50.870
"Sao anh không chào cả cô bạn tôi?"

0:23:53.320,0:23:54.816
Vì định kiến về giới có thể...

0:23:54.840,0:23:56.920
(Cười)

0:24:04.880,0:24:09.376
Chủ đề giới có một khía cạnh khá lớn[br]mà chúng ta đến nay có thể bỏ qua.

0:24:09.400,0:24:12.976
Vì giới tính là chủ đề không thoải mái,

0:24:13.000,0:24:16.096
vì đây là một chủ đề[br]và không dễ nói.

0:24:16.120,0:24:20.296
Một số người sẽ đưa ra luận điểm[br]về loại vượn và quá trình tiến hóa,

0:24:20.320,0:24:23.976
rằng vượn cái cũng cúi đầu[br]trước vượn được

0:24:24.000,0:24:25.240
và một số điều tương tự.

0:24:25.880,0:24:27.936
Nhưng có điều chúng ta đâu phải vượn.

0:24:27.960,0:24:29.376
(Cười)

0:24:29.400,0:24:33.400
(Vỗ tay)

0:24:34.160,0:24:38.976
Loài vượn cũng sống trên cây[br]và ăn sâu cho bữa sáng,

0:24:39.000,0:24:40.200
chúng ta đâu làm vậy.

0:24:41.240,0:24:45.240
Một số người khác sẽ nói,[br]"Đàn ông cũng có cái khổ của họ."

0:24:45.880,0:24:47.080
Và điều đó đúng.

0:24:47.920,0:24:49.256
Nhưng chủ đề ở đây...

0:24:49.280,0:24:50.376
(Cười)

0:24:50.400,0:24:53.080
Chúng ta đang bàn đến[br]một chủ đề khác ở đây.

0:24:54.480,0:24:58.256
Giới tính và giai cấp[br]là hai hình thức áp bức khác nhau.

0:24:58.280,0:25:01.936
Tôi bắt đầu nhận thức được[br]về hệ thống các loại áp bức

0:25:01.960,0:25:04.416
và sự không liên quan giữa hai hệ áp bức

0:25:04.440,0:25:06.490
khi nói chuyện với đàn ông da đen.

0:25:07.320,0:25:10.496
Có lần tôi bàn về vấn để giới tính[br]với một người đàn ông da đen,

0:25:10.520,0:25:11.896
và anh ấy nói,

0:25:11.920,0:25:15.376
"Sao cô lại nói 'là phụ nữ,[br]tôi cảm thấy'?

0:25:15.400,0:25:16.616
Sao không phải là

0:25:16.640,0:25:18.520
'là con người'?"

0:25:19.840,0:25:21.096
Có điều anh cũng là người

0:25:21.120,0:25:24.120
thường xuyên nói về[br]trải nghiệm khi "là một người da đen."

0:25:26.980,0:25:28.576
Bất bình đẳng giới là có thật.

0:25:28.600,0:25:31.096
Cách nhìn thế giới của nam và nữ[br]rất khác nhau.

0:25:31.120,0:25:33.936
Giới tính quyết định cách chúng ta[br]nhìn nhận thế giới.

0:25:33.960,0:25:35.360
Nhưng chúng ta thay đổi được.

0:25:36.520,0:25:38.456
Nhiều người sẽ đưa ra luận cứ,

0:25:38.480,0:25:40.936
"Thực ra phụ nữ mới là người[br]quyết định cuối cùng,

0:25:40.960,0:25:42.736
là người nắm thực quyền."

0:25:42.760,0:25:45.656
Dành cho những bạn không đến từ Nigeria,

0:25:45.680,0:25:47.536
thực quyền của phụ nữ

0:25:47.560,0:25:50.320
là khi cô ấy dùng sắc dục[br]để có được đặc ân từ đàn ông.

0:25:51.200,0:25:53.920
Thực ra thực quyền này[br]không hề là một quyền lực.

0:25:56.400,0:25:59.176
Thực quyền này chỉ đơn giản[br]có nghĩa là người phụ nữ

0:25:59.200,0:26:02.096
biết cách khai thác[br]một điều gì đó để sử dụng

0:26:02.120,0:26:03.560
quyền lực của người khác.

0:26:04.640,0:26:06.496
Và tất nhiên, chúng ta phải thắc mắc,

0:26:06.520,0:26:09.176
sẽ thế nào nếu cái người khác đó[br]đang không vui,

0:26:09.200,0:26:10.576
hoặc đang bệnh,

0:26:10.600,0:26:11.800
hay không có quyền.

0:26:12.280,0:26:15.696
(Cười)

0:26:15.720,0:26:21.960
Nhiều người sẽ đưa ra luận cứ, đó là[br]vị trí của phụ nữ trong nền văn hóa này.

0:26:22.640,0:26:24.616
Nhưng văn hóa cũng phát triển mà.

0:26:24.640,0:26:29.296
Tôi có hai cô cháu gái sinh đôi xinh xắn[br]vừa tròn 15 tuổi đang sống ở Lagos.

0:26:29.296,0:26:31.466
Nếu các cháu của tôi sinh ra[br]sớm hơn 100 năm

0:26:32.000,0:26:34.136
thì chúng sẽ bị giết[br]ngay khi mới lọt lòng.

0:26:34.160,0:26:37.200
Vì trẻ em sinh đôi phải bị giết[br]theo văn hóa của chúng ta.

0:26:39.040,0:26:40.760
Vậy mục đích của văn hóa là gì?

0:26:41.480,0:26:43.056
Văn hóa có hình thức bên ngoài,

0:26:43.080,0:26:44.696
những điệu múa chẳng hạn...

0:26:44.720,0:26:49.336
nhưng văn hóa còn[br]là sự bảo tồn và duy trì.

0:26:49.360,0:26:50.616
Nhà tôi có ba anh chị em,

0:26:50.640,0:26:53.816
tôi là đứa quan tâm nhất[br]về nguồn gốc,

0:26:53.840,0:26:55.096
về truyền thống,

0:26:55.120,0:26:57.296
về vùng đất của tổ tiên.

0:26:57.320,0:26:59.896
Các anh em trai không quan tâm[br]nhiều như tôi.

0:26:59.920,0:27:01.360
Nhưng tôi không được tham gia,

0:27:02.200,0:27:04.216
tôi không được đi họp dòng họ,

0:27:04.240,0:27:05.976
tôi không được có ý kiến.

0:27:06.000,0:27:07.200
Vì tôi là con gái.

0:27:08.080,0:27:10.176
Văn hóa không làm nên con người,

0:27:10.200,0:27:11.600
văn hóa do con người tạo ra.

0:27:12.920,0:27:14.696
Vậy nên nếu sự thật...

0:27:14.720,0:27:18.216
(Vỗ tay)

0:27:18.240,0:27:19.856
Vậy nên nếu thật sự,

0:27:19.880,0:27:22.776
văn hóa chúng ta chưa coi[br]phụ nữ là một con người đầy đủ,

0:27:22.800,0:27:24.520
chúng ta hãy tạo ra một văn hóa mới.

0:27:26.040,0:27:31.656
Tôi thường xuyên nhớ về người bạn thân[br]Okoloma Maduewesi của tôi.

0:27:31.680,0:27:35.656
Cầu mong anh và những người[br]đã ra đi trong tai nạn Sosoliso

0:27:35.680,0:27:37.160
được an nghỉ.

0:27:38.400,0:27:41.480
Chúng tôi sẽ luôn nhớ về anh.

0:27:42.880,0:27:47.376
Và hồi đó anh đã đúng[br]khi gọi tôi là một feminist.

0:27:47.400,0:27:48.640
Tôi là một feminist.

0:27:49.400,0:27:52.096
Ngày hôm đó lúc về nhà[br]tôi tra từ điển,

0:27:52.120,0:27:53.376
tìm định nghĩa feminist:

0:27:53.400,0:27:56.776
Feminist là người tin và sự bình đẳng[br]giữa các giới tính trong xã hội,

0:27:56.800,0:28:00.496
kinh tế và chính trị.

0:28:00.520,0:28:03.456
Cụ của tôi, từ những câu chuyện[br]tôi được nghe kể,

0:28:03.480,0:28:05.056
cũng là một feminist.

0:28:05.080,0:28:08.456
Cụ trốn khỏi nhà người đàn ông[br]cụ không yêu,

0:28:08.480,0:28:10.560
để kết hôn với người cụ yêu.

0:28:11.160,0:28:14.136
Cụ đã từ chối, phản kháng,[br]đã nói lên nguyện vọng của mình

0:28:14.160,0:28:19.456
mỗi khi cụ cảm thấy mình gặp bất công[br]về quyền lợi, đất đai và những điều khác.

0:28:19.480,0:28:22.776
Cụ của tôi không biết từ "feminist",

0:28:22.800,0:28:24.720
nhưng cụ là một feminist.

0:28:26.160,0:28:28.080
Chúng ta nên tự hào được là feminist.

0:28:30.040,0:28:32.440
Tôi có một định nghĩa riêng cho từ này:

0:28:33.200,0:28:35.576
"Feminist là một người

0:28:35.600,0:28:36.800
nói rằng...

0:28:37.480,0:28:40.616
(Cười)

0:28:40.640,0:28:44.400
(Vỗ tay)

0:28:46.600,0:28:49.856
Feminist là một người có ý nghĩ,[br]"Vâng, vấn đề về giới vẫn tồn tại

0:28:49.880,0:28:53.176
trong thế giới hiện đại,[br]và chúng ta phải có giải pháp,

0:28:53.200,0:28:54.496
chúng ta phải cải thiện"

0:28:54.520,0:28:56.240
bất kể người đó là nam hay nữ.

0:28:57.960,0:29:00.016
Anh trai tôi, Kene,

0:29:00.040,0:29:01.360
là một feminist.

0:29:02.920,0:29:06.816
Anh là một người đàn ông đẹp trai,[br]tốt bụng và dễ thương,

0:29:06.840,0:29:08.600
và anh ấy vô cùng nam tính.

0:29:09.320,0:29:10.536
Xin cảm ơn.

0:29:10.571,0:29:12.481
(Vỗ tay)