0:00:00.480,0:00:05.176 Tôi muốn bắt đầu bằng câu chuyện về[br]một trong những người bạn tốt nhất của tôi 0:00:05.200,0:00:06.840 Okoloma Maduewesi. 0:00:07.720,0:00:09.336 Nhà Okoloma gần nhà tôi, 0:00:09.360,0:00:11.656 với tôi anh như một người anh trai vậy. 0:00:11.680,0:00:14.720 Nếu tôi thích một bạn trai,[br]tôi sẽ hỏi ý kiến Okoloma. 0:00:16.160,0:00:20.016 Okoloma mất trong[br]vụ rơi máy bay Sosoliso 0:00:20.040,0:00:22.400 ở Nigeria hồi tháng 12 năm 2005. 0:00:23.000,0:00:24.680 Gần như thời gian này 7 năm trước. 0:00:26.080,0:00:30.440 Tôi có thể tranh cãi, cười đùa[br]và chia sẻ với Okoloma một cách thật lòng. 0:00:31.680,0:00:34.061 Anh là người đầu tiên gọi tôi là feminist. 0:00:35.520,0:00:38.936 Hồi đó tôi khoảng 14 tuổi,[br]chúng tôi tranh luận. 0:00:38.960,0:00:41.456 Cả hai đều ngựa non háu đá[br]với lý thuyết suông 0:00:41.480,0:00:42.910 từ trong sách vở chúng tôi đã đọc 0:00:42.950,0:00:46.320 Tôi cũng không nhớ chúng tôi[br]tranh luận về điều gì, 0:00:47.320,0:00:49.376 chỉ nhớ mình cứ tranh luận mãi, 0:00:49.400,0:00:52.960 Lúc đó Okoloma bảo tôi,[br]"Em là một feminist, em có biết không?" 0:00:53.880,0:00:55.096 Không hề là một lời khen. 0:00:55.120,0:00:56.536 (Cười) 0:00:56.560,0:00:57.896 Có thể đoán bằng giọng ấy, 0:00:57.920,0:01:00.696 cùng giọng điệu với câu, 0:01:00.720,0:01:02.456 "Em đang ủng hộ[br]chủ nghĩa khủng bố." 0:01:02.480,0:01:05.256 (Cười) 0:01:05.280,0:01:08.936 Hồi đó tôi không hiểu chính xác[br]nghĩa của từ feminist, 0:01:08.960,0:01:12.176 tôi cũng không muốn Okoloma biết[br]là tôi không biết. 0:01:12.200,0:01:15.216 Vậy nên tôi bỏ qua,[br]và chúng tôi cãi nhau tiếp. 0:01:15.240,0:01:17.656 Và điều đầu tiên tôi làm khi về đến nhà 0:01:17.680,0:01:20.256 là tra "feminist" trong từ điển 0:01:20.280,0:01:23.416 Vài năm sau đó, 0:01:23.440,0:01:27.576 tôi viết về một người đàn ông[br]bạo hành vợ mình 0:01:27.600,0:01:29.560 và có kết cục không tốt đẹp gì. 0:01:30.600,0:01:32.656 Khi đang quảng bá cho quyển sách[br]ở Nigeria, 0:01:32.680,0:01:35.696 một anh nhà báo, [br]rất tốt bụng và đầy thiện chí, 0:01:35.720,0:01:37.720 ngỏ ý muốn cho tôi một lời khuyên. 0:01:39.280,0:01:40.616 Bạn nào đến từ Nigeria, 0:01:40.640,0:01:42.136 thì sẽ hiểu ngay 0:01:42.160,0:01:48.400 chúng ta thích khuyên nhủ người khác[br]dù không được hỏi. 0:01:49.760,0:01:53.216 Cậu ấy nói quyển sách của tôi[br]đậm chất feminist. 0:01:53.240,0:01:54.856 Cậu vừa lắc đầu 0:01:54.880,0:01:58.056 vừa khuyên tôi rằng, 0:01:58.080,0:02:00.256 đừng bao giờ tự xưng mình[br]là một feminist, 0:02:00.280,0:02:02.856 vì feminist là những phụ nữ bất hạnh 0:02:02.880,0:02:04.816 vì ế chồng. 0:02:04.840,0:02:07.240 (Cười) 0:02:09.280,0:02:12.320 Nên tôi quyết định tự xưng [br]là một feminist hạnh phúc. 0:02:13.040,0:02:15.696 Rồi một nhà khoa học nữ người Nigeria[br]bảo với tôi rằng, 0:02:15.720,0:02:17.416 "feminism" không phải văn hóa ta 0:02:17.440,0:02:19.056 khái niệm này không có ở Châu Phi, 0:02:19.080,0:02:21.016 và tôi tự xưng là feminist 0:02:21.040,0:02:23.280 do bị lú lẫn vì sách vở phương Tây. 0:02:24.120,0:02:25.336 Tôi thấy thích thú, 0:02:25.360,0:02:28.696 vì những sách tôi đọc hồi mới sáng tác[br]đều không theo chủ đề này. 0:02:28.720,0:02:31.936 Tôi đọc hết các truyện trữ tình[br]của nhà xuất bản Mills & Boon 0:02:31.960,0:02:33.160 trước khi tôi 16 tuổi. 0:02:33.960,0:02:35.936 Còn mỗi lần tôi cố đọc mấy quyển 0:02:35.960,0:02:37.776 kinh điển về nữ quyền, 0:02:37.800,0:02:40.576 tôi đều không đọc hết,[br]vì tôi thấy tẻ nhạt. 0:02:40.600,0:02:43.336 Nhưng tóm lại, vì chủ nghĩa nữ quyền[br]là phi Châu Phi, 0:02:43.360,0:02:46.840 tôi quyết định tự xưng là một[br]feminist hạnh phúc người châu Phi. 0:02:47.840,0:02:52.256 Có lúc tôi lại là một feminist hạnh phúc[br]người châu Phi và không ghét đàn ông 0:02:52.280,0:02:53.616 thích dùng son bóng 0:02:53.640,0:02:56.136 và đi cao gót vì thích[br]chứ không phải vì đàn ông. 0:02:56.160,0:02:57.896 (Cười) 0:02:57.920,0:03:00.096 Tất nhiên là tôi đùa, 0:03:00.120,0:03:04.736 nhưng từ feminist[br]bị định kiến nặng nề. 0:03:04.760,0:03:07.096 Feminist ghét đàn ông,[br]ghét áo ngực, 0:03:07.120,0:03:09.240 ghét văn hoá châu Phi,[br]v.v... 0:03:10.240,0:03:12.280 Có một chuyện hồi tôi còn bé. 0:03:13.000,0:03:14.776 Khi còn học cấp I, 0:03:14.800,0:03:19.336 đầu học kỳ cô giáo thông báo[br]sẽ có một bài kiểm tra, 0:03:19.360,0:03:22.296 ai điểm cao nhất[br]sẽ được làm lớp trưởng. 0:03:22.320,0:03:24.740 Lớp trưởng là người rất quan trọng 0:03:25.240,0:03:26.976 Nếu là lớp trưởng, 0:03:27.000,0:03:29.456 bạn sẽ ghi tên các bạn làm ồn[br]trong giờ học, 0:03:29.480,0:03:31.136 (Cười) 0:03:31.160,0:03:33.640 Chỉ thế đã đủ quyền lực rồi. 0:03:34.480,0:03:39.256 Hơn nữa lớp trưởng[br]còn được phát một cây gậy 0:03:39.280,0:03:42.240 để đi quanh lớp kiểm tra[br]bọn làm ồn trong giờ học. 0:03:43.360,0:03:46.240 Tất nhiên, bạn không được dùng gậy[br]đánh các bạn khác. 0:03:46.920,0:03:50.336 Nhưng mà chỉ thế thôi đã đủ làm tôi[br]thấy oai lắm rồi. 0:03:50.360,0:03:52.890 Tôi chỉ mong được làm lớp trưởng. 0:03:53.160,0:03:55.080 Rồi tôi được điểm cao nhất thật. 0:03:55.800,0:03:59.160 Nhưng lạ thay giáo viên lại bảo,[br]lớp trưởng phải là con trai. 0:04:00.240,0:04:02.336 Cô giáo quên không nói rõ từ đầu 0:04:02.360,0:04:04.218 vì cô tưởng đó là điều... hiển nhiên. 0:04:04.242,0:04:06.296 (Cười) 0:04:06.320,0:04:09.096 Một bạn trai có bài kiểm tra[br]được điểm cao thứ nhì lớp,[br] 0:04:09.120,0:04:11.160 và bạn ấy sẽ được làm lớp trưởng. 0:04:11.960,0:04:14.136 Tuy nhiên, câu chuyện lại hay ở chỗ, 0:04:14.160,0:04:17.976 đây là một bạn trai rất hiền lành, 0:04:18.000,0:04:20.959 và không hề thích cầm gậy đi[br]tuần tra quanh lớp, 0:04:22.120,0:04:25.320 trong khi tôi thì khát khao được làm vậy. 0:04:26.560,0:04:28.656 Mà tôi là con gái, còn bạn ấy là con trai. 0:04:28.680,0:04:30.347 Và bạn ấy được làm lớp trưởng. 0:04:31.240,0:04:33.240 Còn tôi thì mãi không quên câu chuyện đó. 0:04:34.160,0:04:36.056 Tôi có một tật này, tôi luôn nghĩ 0:04:36.080,0:04:39.536 cái gì tôi thấy thì người khác cũng thấy. 0:04:39.560,0:04:41.136 Cậu bạn Louis thân mến của tôi 0:04:41.160,0:04:42.496 là một ví dụ. 0:04:42.520,0:04:44.376 Louis là người tư tưởng rất tiến bộ. 0:04:44.400,0:04:46.896 Và khi nói chuyện, cậu ấy sẽ nói với tôi, 0:04:46.920,0:04:50.400 "Sao cậu lại bảo với phụ nữ thì khác,[br]phụ nữ phải vất vả hơn. 0:04:50.960,0:04:52.600 Ngày xưa thôi, đâu phải bây giờ." 0:04:53.560,0:04:58.136 Và tôi không hiểu sao Louis không thấy[br]những chứng cứ rõ ràng trước mắt. 0:04:58.160,0:05:02.296 Rồi một buổi tối, tôi và Louis đi chơi với[br]với bạn bè ở Lagos. 0:05:02.320,0:05:04.776 Chú thích cho những ai chưa biết về Lagos. 0:05:04.800,0:05:06.696 Ở Lagos có một dịch vụ rất hay. 0:05:06.720,0:05:11.376 Các cơ sở dịch vụ thường cho nhân viên[br]trực ở ngoài cửa 0:05:11.400,0:05:14.400 để "giúp" khách đỗ xe, rất ga lăng. 0:05:16.000,0:05:19.296 Tôi ấn tượng với cử chỉ ga lăng[br]của một anh nhân viên 0:05:19.320,0:05:22.296 khi giúp chúng tôi[br]tìm chỗ đỗ xe tối hôm đó. 0:05:22.320,0:05:25.280 Vì vậy trước khi ra về,[br]tôi quyết định sẽ để tip anh chàng đó. 0:05:26.760,0:05:28.176 Tôi mở túi, 0:05:28.200,0:05:29.576 đưa tay vào, 0:05:29.600,0:05:32.320 lấy tiền lương từ công việc của tôi, 0:05:33.160,0:05:34.520 và đưa cho anh nhân viên đó. 0:05:35.600,0:05:39.976 Anh ta nhận lấy một cách vui vẻ 0:05:40.000,0:05:41.776 và đầy biết ơn, 0:05:41.800,0:05:43.216 rồi quay sang Louis nói, 0:05:43.240,0:05:45.096 "Cảm ơn ông!" 0:05:45.120,0:05:47.600 (Cười) 0:05:51.160,0:05:54.416 Louis hỏi tôi đầy sửng sốt, 0:05:54.440,0:05:57.840 "Sao cậu ấy cảm ơn tớ nhỉ?[br]Tớ có làm gì đâu." 0:05:58.840,0:06:01.800 Rồi tôi thấy Louis chợt nhận ra vấn đề. 0:06:03.040,0:06:05.456 Cậu nhân viên đó tin là tiền của tôi cầm 0:06:05.480,0:06:09.000 chắc là do Louis mà có. 0:06:09.720,0:06:10.960 Vì Louis là đàn ông. 0:06:12.600,0:06:14.416 Đàn ông và phụ nữ khác nhau. 0:06:14.440,0:06:17.296 Hormones khác nhau,[br]bộ phận sinh dục khác nhau, 0:06:17.320,0:06:19.376 khả năng sinh học khác nhau. 0:06:19.400,0:06:21.200 Phụ nữ đẻ được, đàn ông thì không. 0:06:22.800,0:06:24.016 Ít ra là chưa. 0:06:24.040,0:06:25.456 (Cười) 0:06:25.480,0:06:29.760 Đàn ông có hormon testosterone[br]và thường có thể lực khoẻ hơn. 0:06:30.520,0:06:33.176 Tỷ lệ dân số là phụ nữ nhiều hơn[br]đàn ông một chút, 0:06:33.200,0:06:36.296 52% dân số thế giới là phụ nữ. 0:06:36.320,0:06:39.720 Nhưng đa phần các vị trí quyền lực cấp cao[br]đều do đàn ông nắm giữ. 0:06:40.840,0:06:43.296 Người được đề cử giải Nobel Hoà Bình[br]là một người Kenya, 0:06:43.320,0:06:44.656 Wangari Maathai, 0:06:44.680,0:06:46.800 đã nêu vấn đề này rất súc tích: 0:06:47.600,0:06:50.320 "Càng lên cao, càng ít phụ nữ." 0:06:51.920,0:06:56.536 Trong quá trình bầu cử ở Hoa Kỳ vừa qua,[br]chúng ta được nghe về luật Lily Ledbetter, 0:06:56.560,0:06:59.976 ngoài việc tên luật nghe rất vần,[br]luật này nói về việc 0:07:00.000,0:07:02.136 khi một người đàn ông và một người phụ nữ 0:07:02.160,0:07:04.936 cùng trình độ, cùng làm một công việc,[br]thì người đàn ông 0:07:04.960,0:07:07.360 được trả lương cao hơn,[br]vì anh ta là đàn ông. 0:07:08.160,0:07:11.496 Nghĩa là đàn ông nắm chủ quyền thế giới,[br]theo đúng nghĩa đen. 0:07:11.520,0:07:14.360 Điều này có lý, hồi vài nghìn năm trước, 0:07:15.120,0:07:17.976 vì với con người thuở sơ khai 0:07:18.000,0:07:22.176 thể lực là điều kiện sống còn để tồn tại. 0:07:22.200,0:07:25.480 Càng khoẻ thì càng có nhiều khả năng[br]là người cầm đầu 0:07:27.280,0:07:29.856 và đàn ông nhìn chung có thể lực khoẻ hơn. 0:07:29.880,0:07:31.595 Tất nhiên ngoại lệ cũng có nhiều. 0:07:31.619,0:07:33.176 (Cười) 0:07:33.200,0:07:37.000 Nhưng thế giới của chúng ta[br]nay đã khác rất nhiều. 0:07:37.720,0:07:41.776 Người có nhiều khả năng lãnh đạo[br]không phải người khoẻ nhất, 0:07:41.800,0:07:45.296 mà là người có khả năng sáng tạo,[br]có nhiều kiến thức, 0:07:45.320,0:07:47.736 cầu tiến hơn. 0:07:47.760,0:07:50.416 và hormones không tạo ra[br]những phẩm chất này. 0:07:50.440,0:07:53.056 Ai cũng có thể biết nhiều, có tính sáng[br]tạo, và cầu tiến 0:07:53.080,0:07:55.040 không phân biệt nam nữ. 0:07:55.800,0:07:57.096 Loài người đã tiến hoá; 0:07:57.120,0:08:00.640 nhưng theo tôi dường như tư tưởng của[br]chúng ta về giới chưa theo kịp. 0:08:01.760,0:08:05.720 Vài tuần trước tôi bước vào sảnh của một[br]trong những khách sạn sang nhất Nigeria. 0:08:06.280,0:08:09.536 Tôi vừa định nêu tên khách sạn này,[br]nhưng rồi lại thôi. 0:08:09.560,0:08:12.920 Tôi bị bảo vệ khách sạn chặn lại hỏi, 0:08:13.960,0:08:15.776 vì với họ một phụ nữ Nigeria 0:08:15.800,0:08:18.920 một mình đi vào khách sạn,[br]thì chỉ có thể là lao động tình dục. 0:08:21.000,0:08:22.216 Nhân tiện mà nói, 0:08:22.216,0:08:25.352 sao những khách sạn này chú tâm bề ngoài 0:08:25.400,0:08:27.840 hơn là cần nhân viên lao động tình dục? 0:08:29.520,0:08:34.775 Ở Lagos tôi không thể đi một mình vào[br]một số quán bar hay hộp đêm "có uy tín". 0:08:34.799,0:08:37.216 Chính sách của họ là không tiếp[br]phụ nữ đi một mình, 0:08:37.240,0:08:38.960 phụ nữ phải có đàn ông đi cùng. 0:08:39.600,0:08:42.336 Mỗi khi tôi vào nhà hàng ở[br]Nigeria với một người đàn ông, 0:08:42.360,0:08:44.560 người phục vụ đều chỉ chào người đàn ông. 0:08:46.320,0:08:47.816 Đó là kết quả của... 0:08:47.840,0:08:48.976 (Cười) 0:08:49.000,0:08:51.896 Khi gặp tình huống này, nhiều phụ nữ[br]sẽ nghĩ, "Biết ngay mà!" 0:08:51.920,0:08:53.856 Suy nghĩ của những người phục vụ này là 0:08:53.880,0:08:56.920 kết quả của một xã hội trọng nam khinh nữ. 0:08:58.240,0:09:01.096 Và tôi biết họ không cố ý 0:09:01.120,0:09:05.416 Biết vậy nhưng không tránh khỏi[br]cảm thấy bị tổn thương. 0:09:05.440,0:09:07.816 Mỗi khi bị như vậy,[br]tôi thấy như mình tàng hình. 0:09:07.840,0:09:09.040 Tôi thấy phẫn nộ 0:09:09.720,0:09:12.930 chỉ muốn hét to,[br]rằng tôi cũng là một con người, 0:09:13.080,0:09:15.880 rằng đáng lẽ tôi cũng phải được nhìn nhận. 0:09:16.760,0:09:18.016 Toàn chuyện nhỏ nhặt, 0:09:18.040,0:09:21.296 nhưng thường những chuyện này[br]lại gây tổn hại nhất. 0:09:21.320,0:09:23.056 Mới đây tôi viết một bài báo 0:09:23.080,0:09:26.376 về cuộc sống của bạn ở Lagos[br]nếu bạn là một người phụ nữ trẻ, 0:09:26.400,0:09:28.320 và bên xuất bản nhận xét, 0:09:29.120,0:09:30.320 "Giọng văn phẫn nộ quá." 0:09:30.960,0:09:32.336 Không mới lạ! 0:09:32.360,0:09:34.120 (Cười) 0:09:36.840,0:09:38.496 Tôi phẫn nộ chứ. 0:09:38.520,0:09:41.656 Phân biệt giới tính thời nay[br]là một bất công lớn. 0:09:41.680,0:09:43.416 Đáng lẽ chúng ta đều phải phẫn nộ. 0:09:43.440,0:09:47.296 Sự phẫn nộ dẫn đến những thay đổi[br]tích cực trong lịch sử; 0:09:47.320,0:09:50.120 nhưng tôi không chỉ phẫn nộ,[br]tôi còn hy vọng. 0:09:50.880,0:09:53.496 Vì tôi tin tưởng sâu sắc[br]vào khả năng thay đổi 0:09:53.520,0:09:55.640 và tự tiến bộ của loài người. 0:09:56.920,0:09:58.816 Giới tính là vấn đề của toàn thế giới, 0:09:58.840,0:10:01.496 nhưng tôi muốn nói về Nigeria 0:10:01.520,0:10:02.976 và châu Phi nói chung, 0:10:03.000,0:10:06.576 vì tôi hiểu và yêu quý vùng đất này. 0:10:06.600,0:10:08.536 Hôm nay tôi muốn kêu gọi chúng ta 0:10:08.560,0:10:12.696 bắt đầu mơ ước và xây dựng[br]một thế giới khác, 0:10:12.720,0:10:14.040 một thế giới công bằng hơn, 0:10:16.240,0:10:20.416 một thế giới nơi đàn ông và phụ nữ đều[br]hạnh phúc hơn vì được là chính mình. 0:10:20.440,0:10:21.976 Hãy thử bắt đầu 0:10:22.000,0:10:24.456 bằng cách thay đổi cách nuôi dạy 0:10:24.480,0:10:26.840 con cháu và thế hệ sau của chúng ta 0:10:28.000,0:10:31.656 Chúng ta làm những cậu bé con tổn thương[br]từ cách nuôi dạy; 0:10:31.680,0:10:33.520 trẻ em trai bị o ép về nhân cách 0:10:34.480,0:10:37.056 Chúng ta định nghĩa nam tính[br]một cách rất hẹp hòi. 0:10:37.080,0:10:40.576 Chúng ta biến nam tính thành [br]một cái lồng chật chội và cứng nhắc 0:10:40.600,0:10:42.896 và chúng ta nhốt trẻ em trai vào đó. 0:10:42.920,0:10:44.840 Trẻ em trai được dạy không được sợ hãi, 0:10:45.480,0:10:49.240 trẻ em trai được dạy không được[br]tỏ ra yếu đuối nhạy cảm. 0:10:50.200,0:10:52.656 Trẻ em trai được dạy[br]phải che giấu bản thân, 0:10:52.680,0:10:56.920 vì như trong tiếng Nigeria,[br]con trai là phải "mạnh mẽ!" 0:10:58.440,0:11:02.576 Khi học phổ thông, nếu bạn nam đi chơi[br]với bạn nữ, dù cùng tuổi, 0:11:02.600,0:11:06.096 cùng có số tiền tiêu vặt như nhau, 0:11:06.120,0:11:08.896 nhưng bạn trai sẽ phải trả tiền 0:11:08.920,0:11:10.560 để thể hiện nam tính. 0:11:11.440,0:11:15.240 Còn chúng ta thì cứ tự hỏi tại sao[br]con trai hay lấy trộm tiền của bố mẹ. 0:11:17.240,0:11:20.736 Sẽ thế nào nếu con trai[br]và con gái cùng được dạy 0:11:20.760,0:11:22.880 rằng nam tính và tiền bạc không liên quan? 0:11:23.720,0:11:26.736 Sẽ thế nào nếu quan niệm chung chuyển từ[br]"con trai trả tiền" 0:11:26.760,0:11:29.520 thành "ai có nhiều hơn sẽ trả tiền"? 0:11:30.360,0:11:32.936 Tất nhiên, yếu tố lịch sử này[br]lại trở thành lợi thế, 0:11:32.960,0:11:35.416 nam giới hiện nay có nhiều tiền hơn, 0:11:35.440,0:11:38.056 nhưng nếu chúng ta thay đổi[br]những gì ta giáo dục trẻ em 0:11:38.080,0:11:40.616 có thể 50 năm nữa, 100 năm nữa, 0:11:40.640,0:11:44.440 nam giới sẽ không bị áp lực[br]phải chứng tỏ nam tính kiểu này. 0:11:45.680,0:11:48.696 Nhưng điều tệ nhất đối với nam giới, 0:11:48.720,0:11:51.056 khi chúng ta bắt họ phải cứng rắn 0:11:51.080,0:11:54.200 là chúng ta khiến cái tôi của họ[br]trở nên mong manh dễ vỡ. 0:11:55.120,0:11:58.520 Người đàn ông càng cảm thấy phải[br]tỏ ra "mạnh mê", 0:11:59.320,0:12:00.920 thì cái tôi của họ càng yếu đuối. 0:12:02.960,0:12:05.976 Và tệ hơn nữa, với các em gái, 0:12:06.000,0:12:09.320 chúng ta dạy các em phải nâng niu[br]cái tôi mong manh của nam giới. 0:12:10.200,0:12:13.696 Chúng ta dạy các em gái thu mình lại,[br]khiến mình trở nên nhỏ bé, 0:12:13.720,0:12:14.920 chúng ta dạy trẻ em gái, 0:12:15.640,0:12:17.816 "Phải có tham vọng, nhưng đừng nhiều quá." 0:12:17.840,0:12:19.216 (Cười) 0:12:19.240,0:12:21.936 "Cố gắng thành công,[br]nhưng không được quá thành công, 0:12:21.960,0:12:24.000 không thì sẽ làm đàn ông sợ." 0:12:24.720,0:12:27.616 Nếu trong gia đình, người phụ nữ[br]là trụ cột tài chính 0:12:27.640,0:12:29.616 họ phải tỏ ra không phải như vậy, 0:12:29.640,0:12:31.296 nhất là khi đi ra ngoài, 0:12:31.320,0:12:33.360 không thì đàn ông sẽ bị yếu thế. 0:12:34.720,0:12:37.056 Vậy tại sao chúng ta không thử[br]nhìn sâu hơn? 0:12:37.080,0:12:40.400 Tại sao thành công của phụ nữ lại[br]là mối đe doạ cho người đàn ông? 0:12:41.200,0:12:44.736 Nếu chúng ta thử bỏ khái niệm đó đi, 0:12:44.760,0:12:49.480 đó cũng là từ tiếng Anh tôi ghét nhất,[br]"kém nam tính". 0:12:50.720,0:12:53.016 Một người quen ở Nigeria có lần hỏi 0:12:53.040,0:12:55.680 liệu tôi có sợ đàn ông sợ tôi không. 0:12:56.560,0:12:58.296 Tôi không sợ. 0:12:58.320,0:13:00.576 Thực ra tôi chưa từng nghĩ đến điều này 0:13:00.600,0:13:02.816 vì đàn ông nào sợ tôi 0:13:02.840,0:13:05.456 thì chắc cũng không phải tuýp của tôi. 0:13:05.480,0:13:06.696 (Cười) 0:13:06.720,0:13:08.800 (Vỗ tay) 0:13:14.120,0:13:16.960 Nhưng điều này làm tôi chợt nhận ra, 0:13:17.640,0:13:21.240 là phụ nữ, người ta cho rằng[br]tôi chắc phải tha thiết muốn lấy chồng, 0:13:21.960,0:13:23.736 rằng tôi luôn nghĩ đến việc kết hôn 0:13:23.760,0:13:26.840 là việc quan trọng nhất trong đời. 0:13:28.040,0:13:30.016 Hôn nhân có thể là một thành tựu, 0:13:30.040,0:13:34.456 là niềm vui, kết quả của tình yêu[br]và sự đồng cảm. 0:13:34.480,0:13:36.936 Nhưng sao ta dạy trẻ em gái[br]thiết tha với hôn nhân, 0:13:36.960,0:13:39.400 nhưng lại không dạy trẻ em trai[br]điều tương tự? 0:13:40.840,0:13:43.016 Tôi biết một cô gái đã bán nhà[br]vì không muốn 0:13:43.040,0:13:46.080 để vị hôn phu tiềm năng[br]cảm thấy yếu thế. 0:13:47.880,0:13:52.336 Tôi biết một cô gái Nigeria chưa chồng,[br]nhưng luôn đeo nhẫn cưới 0:13:52.360,0:13:53.736 khi đi dự các hội thảo, 0:13:53.760,0:13:54.976 vì theo cô 0:13:55.000,0:13:58.920 nhờ vậy mà người ta tôn trọng cô hơn. 0:14:00.120,0:14:02.456 Tôi biết nhiều phụ nữ trẻ[br]bị gia đình, bạn bè 0:14:02.480,0:14:06.576 và bị cả công việc[br]gây áp lực phải cưới, 0:14:06.600,0:14:08.680 và họ bị ép vào những lựa chọn không tốt. 0:14:09.520,0:14:12.136 Xã hội chúng ta dạy phụ nữ mà chưa chồng 0:14:12.160,0:14:16.280 rằng đó là một thất bại tệ hại của họ 0:14:17.040,0:14:19.816 Còn nếu một người đàn ông lớn tuổi[br]chưa lấy vợ, 0:14:19.840,0:14:22.456 chúng ta chỉ nghĩ anh ta[br]chưa tìm ra người phù hợp. 0:14:22.480,0:14:24.336 (Cười) 0:14:24.360,0:14:25.976 Rất dễ để nói, 0:14:26.000,0:14:28.256 "Nhưng mà có ai bắt phụ nữ[br]phải như vậy đâu!" 0:14:28.280,0:14:30.720 Nhưng thực tế khó khăn và[br]phức tạp hơn rất nhiều. 0:14:31.360,0:14:33.136 Chúng ta là thành viên của xã hội 0:14:33.160,0:14:35.656 Chúng ta áp lên mình những tư tưởng[br]của xã hội. 0:14:35.680,0:14:37.656 Ngay những từ ngữ chúng ta dùng 0:14:37.680,0:14:41.096 khi nói về hôn nhân và quan hệ tình cảm[br]cũng thể hiện điều này. 0:14:41.120,0:14:43.976 Ngôn ngữ của hôn nhân thường[br]thiên về sở hữu, 0:14:44.000,0:14:46.160 chứ không thiên về hợp tác đôi bên. 0:14:46.800,0:14:49.496 Chúng ta thường dùng từ "tôn trọng" 0:14:49.520,0:14:52.296 khi nói về cách phụ nữ đối với đàn ông, 0:14:52.320,0:14:54.400 nhưng ít dùng hơn trong[br]ngữ cảnh ngược lại. 0:14:56.160,0:14:58.616 Đàn ông và phụ nữ Nigeria[br]có một câu nói... 0:14:58.640,0:15:00.936 mà tôi thì thấy thật buồn cười... 0:15:00.960,0:15:03.280 "Tôi làm vậy để bảo vệ gia đình." 0:15:04.400,0:15:05.976 Đàn ông nói câu này 0:15:06.000,0:15:09.176 về những việc họ không nên làm. 0:15:09.200,0:15:11.136 (Cười) 0:15:11.160,0:15:13.936 Đàn ông thường nói câu này với bạn bè. 0:15:13.960,0:15:17.896 Họ thường nói câu này với bạn bè[br]với giọng vui vui chém gió, 0:15:17.920,0:15:21.056 Như một kiểu[br]chứng tỏ nam tính, chứng tỏ 0:15:21.080,0:15:22.536 người ta cần mình, yêu mình. 0:15:22.560,0:15:25.056 "À, nhưng mà vợ bảo[br]không thể đi chơi mỗi tối được 0:15:25.080,0:15:27.896 nên để bảo vệ gia đình,[br]tôi chỉ đi vào cuối tuần." 0:15:27.920,0:15:29.616 (Cười) 0:15:29.640,0:15:33.896 Còn khi một người phụ nữ nói,[br]"Tôi làm vậy để bảo vệ gia đình", 0:15:33.920,0:15:37.456 thường đó là khi cô ấy đang nói về việc[br]từ bỏ một công việc, 0:15:37.480,0:15:38.936 một ước mơ, 0:15:38.960,0:15:40.320 một sự nghiệp. 0:15:41.080,0:15:43.496 Chúng ta dạy phụ nữ rằng trong quan hệ 0:15:43.520,0:15:45.800 họ phải hy sinh 0:15:47.080,0:15:49.656 Chúng ta dạy các em gái[br]cạnh tranh nhau, 0:15:49.680,0:15:53.136 không phải trong công việc, hay thành tích[br]mà theo tôi là điều tốt, 0:15:53.160,0:15:54.760 mà cạnh tranh để thu hút đàn ông. 0:15:55.920,0:15:58.856 Chúng ta dạy trẻ em gái không được[br]coi trọng tình dục 0:15:58.880,0:16:00.376 như bọn con trai. 0:16:00.400,0:16:03.720 Nếu có con trai, chúng ta không phản đối[br]nếu nó có bạn gái sớm. 0:16:04.480,0:16:06.816 Nhưng nếu con gái chúng ta có bạn trai?[br]Đừng mơ. 0:16:06.840,0:16:08.456 (Cười) 0:16:08.480,0:16:10.296 Nhưng tất nhiên, khi đến tuổi, 0:16:10.320,0:16:14.216 chúng ta lại muốn con gái đưa về nhà[br]một chàng trai hoàn hảo để lấy làm chồng. 0:16:14.240,0:16:17.616 Chúng ta kiểm soát, khen ngợi[br]sự ngây thơ trong trắng ở các em gái, 0:16:17.640,0:16:19.576 nhưng không đề cao điều này ở con trai, 0:16:19.600,0:16:23.505 và tôi không sao hiểu được[br]mâu thuẫn này vì... 0:16:23.529,0:16:25.856 (Cười) 0:16:25.880,0:16:28.840 (Vỗ tay) 0:16:33.760,0:16:37.160 Mất trinh thường phải do hai phía... 0:16:38.680,0:16:42.856 Mới đây một cô gái trẻ bị hãm hiếp nhóm[br]ở một trường đại học Nigeria, 0:16:42.880,0:16:44.576 có lẽ chúng ta đã nghe về tin này. 0:16:44.600,0:16:47.856 Và phản ứng của nhiều người trẻ ở Nigeria,[br]cả nam lẫn nữ, 0:16:47.880,0:16:50.376 là như thế này: 0:16:50.400,0:16:52.576 "Ờ , hiếp dâm là sai. 0:16:52.600,0:16:55.880 Nhưng mà sao cô gái đó lại ở một mình[br]trong phòng với 4 người nam?" 0:16:56.920,0:17:01.040 Tạm bỏ qua sự tàn nhẫn[br]trong cách phản ứng này, 0:17:02.080,0:17:06.000 những bạn trẻ này được dạy ý nghĩ cố hữu[br]là người phụ nữ luôn có lỗi, 0:17:07.319,0:17:10.455 và họ được dạy không nên mong đợi gì[br]ở đàn ông, 0:17:10.480,0:17:14.175 ý tưởng đàn ông không kiềm chế được ham muốn [br] 0:17:14.200,0:17:15.440 là điều được chấp nhận 0:17:16.839,0:17:18.856 Chúng ta dạy trẻ em gái sự xấu hổ. 0:17:18.880,0:17:20.760 "Khép chân lại." "Mặc kín vào." 0:17:21.440,0:17:23.695 Chúng ta làm phụ nữ cảm thấy,[br]sinh ra là phụ nữ 0:17:23.720,0:17:25.816 đã là một cái tội. 0:17:25.839,0:17:28.175 Cứ vậy, các cô bé gái[br]trở thành những phụ nữ 0:17:28.200,0:17:30.336 không nhìn nhận những khát khao của mình. 0:17:30.360,0:17:33.240 Họ trở thành những phụ nữ câm nín. 0:17:35.080,0:17:38.496 Họ trở thành những phụ nữ không thể nói ra[br]những điều họ nghĩ , 0:17:38.520,0:17:39.856 họ trở thành, 0:17:39.880,0:17:42.056 và, đây là điều tệ nhất, 0:17:42.080,0:17:46.216 họ trở thành những phụ nữ có thể biến[br]giả vờ thành một nghệ thuật. 0:17:46.240,0:17:50.080 (Vỗ tay) 0:17:52.440,0:17:55.856 Tôi biết một người phụ nữ[br]rất ghét làm việc nhà, 0:17:55.880,0:17:57.376 chỉ là cô ấy không thích thôi, 0:17:57.400,0:17:59.120 nhưng cô ấy vờ tỏ ra thích, 0:18:00.200,0:18:04.296 vì cô ấy được dạy để chứng tỏ mình có thể[br]"làm người vợ tốt", cô ấy phải... 0:18:04.320,0:18:06.696 đây cũng là một từ trong tiếng Nigeria... 0:18:06.720,0:18:08.200 giỏi "tề gia nội trợ". 0:18:09.440,0:18:10.976 Rồi cô ấy lấy chồng, 0:18:11.000,0:18:14.816 sau một thời gian, gia đình nhà chồng[br]bắt đầu than phiền, cô ấy đã thay đổi. 0:18:14.840,0:18:16.416 (Cười) 0:18:16.440,0:18:17.896 Thực ra cô ấy không thay đổi, 0:18:17.920,0:18:19.840 cô ấy chỉ không thể tiếp tục giả vờ. 0:18:20.720,0:18:23.856 Vấn đề giới tính trong xã hội, 0:18:23.880,0:18:26.416 là chúng ta bị bắt[br]phải trở nên như thế nào đó, 0:18:26.440,0:18:28.440 thay vì nhìn nhận con người của chúng ta. 0:18:29.400,0:18:31.856 Hãy tưởng tượng về niềm hạnh phúc,[br]về sự tự do 0:18:31.880,0:18:35.376 chúng ta sẽ có nếu được là bản thân mình,[br]nếu không phải mang gánh nặng 0:18:35.400,0:18:38.040 "phải như thế nào" mà xã hội[br]áp cho mỗi giới tính. 0:18:39.240,0:18:44.016 Tất nhiên là con trai và con gái[br]khác nhau hoàn toàn về sinh học, 0:18:44.040,0:18:47.016 nhưng xã hội đã thổi phồng[br]những điểm khác biệt đó lên 0:18:47.040,0:18:49.616 để rồi chúng ta phải[br]hiện thực hóa sự thổi phồng đó. 0:18:49.640,0:18:51.680 Lấy nấu ăn là ví dụ, 0:18:52.280,0:18:55.776 hiện nay phụ nữ thường chịu trách nhiệm[br]làm việc nhà nhiều hơn đàn ông, 0:18:55.800,0:18:57.056 nấu ăn, dọn dẹp nhà cửa. 0:18:57.080,0:18:58.656 Nhưng mà tại sao? 0:18:58.680,0:19:01.536 Phải chăng vì phụ nữ sinh ra[br]đã có gen nấu ăn? 0:19:01.560,0:19:02.976 (Cười) 0:19:03.000,0:19:07.256 Hay đó là vai trò xã hội áp lên[br]người phụ nữ bao nhiêu năm nay? 0:19:07.280,0:19:10.856 Thực ra tôi định nói CÓ THỂ phụ nữ[br]sinh ra đã có gen nấu ăn, 0:19:10.880,0:19:14.336 nhưng tôi chợt nhớ ra đa phần[br]các đầu bếp nổi tiếng thế giới, 0:19:14.360,0:19:16.656 những người ta gọi một cách[br]kính cẩn là chef, 0:19:16.680,0:19:17.880 đều là đàn ông. 0:19:18.960,0:19:20.656 Thần tượng của tôi là bà ngoại, 0:19:20.680,0:19:22.736 một người phụ nữ cực kỳ xuất sắc, 0:19:22.780,0:19:26.160 và tôi thường nghĩ[br]không biết bà sẽ thế nào, 0:19:26.173,0:19:28.930 nếu bà có được cơ hội[br]như những người đàn ông cùng thời. 0:19:28.960,0:19:31.536 Hiện nay, phụ nữ có nhiều cơ hội hơn 0:19:31.584,0:19:33.840 so với thời của bà tôi 0:19:33.840,0:19:36.456 vì những thay đổi trong chính sách, 0:19:36.480,0:19:38.056 luật pháp [br]đều rất quan trọng 0:19:38.627,0:19:42.616 Nhưng thái độ của chúng ta, tư tưởng[br]của chúng ta mới quan trọng, 0:19:42.640,0:19:45.936 những điều chúng ta tin tưởng,[br]và trân trọng trong vấn đề về giới. 0:19:45.960,0:19:48.376 Sẽ như thế nào nếu con em chúng ta [br]được nuôi dạy 0:19:48.400,0:19:51.200 trên cơ sở tài năng thay vì giới tính? 0:19:52.000,0:19:56.120 Nếu chúng được nuôi dạy theo những gì[br]chúng quan tâm thay vì giới tính? 0:19:57.000,0:19:59.216 Một gia đình có cả con trai và con gái, 0:19:59.240,0:20:01.136 cả hai đều học xuất sắc, đều là 0:20:01.160,0:20:03.056 những đứa trẻ đáng yêu, tuyệt vời. 0:20:03.080,0:20:05.616 Khi cậu con trai đói,[br]bố mẹ sẽ nói với cô con gái, 0:20:05.640,0:20:07.856 "Con đi nấu mì cho anh con đi." 0:20:07.880,0:20:09.096 (Cười) 0:20:09.120,0:20:12.616 Cô bé này không thích nấu mì lắm, 0:20:12.640,0:20:15.416 nhừng vì em là con gái, em phải đi nấu mì. 0:20:15.440,0:20:17.216 Nếu mà ngay từ đầu cả cậu con trai 0:20:17.240,0:20:18.856 lẫn cô con gái 0:20:18.880,0:20:22.800 đều được dạy nấu mì thì sao? 0:20:23.920,0:20:26.936 Nhân tiện, nấu ăn là một kỹ năng[br]vô cùng có ích cho con trai. 0:20:26.960,0:20:31.816 Tôi nghĩ hợp lý khi giao một việc cốt yếu 0:20:31.840,0:20:33.736 như dinh dưỡng cho bản thân mình 0:20:33.760,0:20:34.976 (Cười) 0:20:35.000,0:20:36.536 vào tay người khác. 0:20:36.560,0:20:39.480 (Vỗ tay) 0:20:41.760,0:20:45.616 Tôi biết một phụ nữ có cùng trình độ,[br]cùng công việc như chồng cô. 0:20:45.640,0:20:48.536 Sau giờ làm, cô ấy đảm nhiệm[br]hầu hết việc nhà, 0:20:48.560,0:20:50.736 đây là điều thường thấy[br]ở nhiều gia đình. 0:20:50.760,0:20:52.496 Nhưng tôi chỉ thấy lạ, 0:20:52.520,0:20:55.496 mỗi khi anh chồng thay tã cho con, 0:20:55.520,0:20:57.800 cô ấy đều cảm ơn anh chồng. 0:20:59.040,0:21:03.456 Liệu cô có cảm ơn chồng không,[br]nếu cô ấy nhìn nhận việc anh chồng 0:21:03.480,0:21:06.816 chăm sóc cho con anh ta[br]là một điều hiển nhiên và bình thường? 0:21:06.840,0:21:08.680 (Cười) 0:21:09.680,0:21:13.176 Tôi đang tìm cách quên đi[br]nhiều định kiến, quan niệm về giới 0:21:13.200,0:21:15.496 ăn sâu trong tôi[br]trong quá trình trưởng thành. 0:21:15.520,0:21:20.576 Nhưng nhiều lúc tôi cảm thấy tổn thương[br]trước những định kiến về giới tính. 0:21:20.600,0:21:23.600 Tôi đã rất lo lắng khi lần đầu[br]đứng lớp sau đại học 0:21:24.360,0:21:25.616 giảng về viết văn. 0:21:25.640,0:21:27.976 Tôi không lo về nội dung bài giảng 0:21:28.000,0:21:29.336 vì tôi đã chuẩn bị kỹ, 0:21:29.360,0:21:31.576 và đó là môn tôi rất thích. 0:21:31.600,0:21:33.680 Là tôi lo lắng không biết nên mặc gì. 0:21:34.680,0:21:36.280 Tôi muốn tỏ ra nghiêm túc. 0:21:37.480,0:21:39.056 Tôi biết, chỉ vì là phụ nữ 0:21:39.080,0:21:42.240 tôi sẽ phải tự chứng minh bản thân. 0:21:43.240,0:21:45.496 Và tôi lo lắng nếu tôi tỏ ra quá nữ tính 0:21:45.520,0:21:47.296 tôi sẽ bị coi là không nghiêm chỉnh. 0:21:47.320,0:21:51.656 Tôi muốn dùng son bóng[br]và mặc bộ váy duyên dáng của tôi, 0:21:51.680,0:21:53.496 nhưng cuối cùng, 0:21:53.520,0:21:55.896 tôi chọn một bộ vest rất nghiêm túc, 0:21:55.920,0:21:58.496 rất đàn ông và rất xấu. 0:21:58.520,0:22:00.016 (Cười) 0:22:00.040,0:22:02.736 Thực tế đáng buồn là chúng ta luôn[br]lấy nam giới làm chuẩn 0:22:02.760,0:22:05.360 về vẻ bề ngoài. 0:22:05.960,0:22:08.296 Khi chuẩn bị đi họp[br]đàn ông không phải lo 0:22:08.320,0:22:10.456 về việc trông mình quá nam tính 0:22:10.480,0:22:12.976 nên sẽ không bị coi nhẹ. 0:22:13.000,0:22:15.496 Nếu một người phụ nữ chuẩn bị đi họp, 0:22:15.520,0:22:18.296 cô ấy sẽ lo lắng nếu trông quá nữ tính 0:22:18.320,0:22:22.600 cô ấy sẽ không được nhìn nhận[br]một cách nghiêm túc. 0:22:24.000,0:22:27.160 Tôi vẫn ước [br]giá tôi đừng mặc bộ vest xấu xí đó. 0:22:27.440,0:22:30.576 Thực ra bộ vest đó đã bị tôi khai trừ[br]khỏi tủ quần áo của mình. 0:22:30.600,0:22:35.536 Tôi chỉ ước giá hồi đó tôi tự tin[br]là bản thân mình như bây giờ, 0:22:35.560,0:22:38.496 thì sẽ còn tốt hơn cho sinh viên của tôi, 0:22:38.520,0:22:40.576 vì chỉ như thế tôi mới hoàn toàn thoải mái 0:22:40.600,0:22:42.600 và thật sự là chính mình. 0:22:43.800,0:22:47.816 Tôi đã quyết định từ sau này sẽ không[br]cảm thấy có lỗi về giới tính đàn bà 0:22:47.840,0:22:49.040 và nữ tính của mình. 0:22:49.680,0:22:52.680 (Vỗ tay) 0:22:55.800,0:22:58.656 Và tôi muốn được tôn trọng[br]vì những phẩm chất đó 0:22:58.680,0:23:00.240 vì tôi đáng được tôn trọng. 0:23:01.200,0:23:03.640 Đối thoại về giới là một chủ đề không dễ. 0:23:05.080,0:23:06.656 Cả nam giới và nữ giới 0:23:06.680,0:23:10.616 đều sẽ bị phản ứng ngay lập tức[br]khi bắt đầu câu chuyện về chủ đề này. 0:23:10.640,0:23:13.896 Có lẽ nhiều người ở đây đang nghĩ thầm, 0:23:13.920,0:23:15.840 "Chính phụ nữ cũng vậy mà." 0:23:17.520,0:23:19.696 Một số nam giới ở đây chắc đang nghĩ, 0:23:19.720,0:23:21.456 "Nghe cũng hay, 0:23:21.480,0:23:23.040 nhưng mình có như thế đâu." 0:23:23.960,0:23:26.176 Và đó chính là một phần của vấn đề này. 0:23:26.200,0:23:29.176 Một phần của vấn đề về giới chính là vì[br]nam giới không chủ động 0:23:29.200,0:23:30.696 để ý những vấn đề về giới 0:23:30.720,0:23:32.736 và không nhìn từ góc nhìn về giới. 0:23:32.760,0:23:35.416 Rất nhiều anh, như anh bạn Louis của tôi, 0:23:35.440,0:23:37.120 thấy mọi việc đều ổn cả. 0:23:38.160,0:23:41.016 Và các anh không làm gì[br]để thúc đẩy sự thay đổi. 0:23:41.040,0:23:43.896 Nếu bạn là đàn ông bước vào[br]một nhà hàng với một phụ nữ, 0:23:43.920,0:23:45.600 và người phục vụ chỉ chào bạn thôi, 0:23:46.400,0:23:48.896 liệu bạn sẽ dừng lại hỏi anh ta: 0:23:48.920,0:23:50.870 "Sao anh không chào cả cô bạn tôi?" 0:23:53.320,0:23:54.816 Vì định kiến về giới có thể... 0:23:54.840,0:23:56.920 (Cười) 0:24:04.880,0:24:09.376 Chủ đề giới có một khía cạnh khá lớn[br]mà chúng ta đến nay có thể bỏ qua. 0:24:09.400,0:24:12.976 Vì giới tính là chủ đề không thoải mái, 0:24:13.000,0:24:16.096 vì đây là một chủ đề[br]và không dễ nói. 0:24:16.120,0:24:20.296 Một số người sẽ đưa ra luận điểm[br]về loại vượn và quá trình tiến hóa, 0:24:20.320,0:24:23.976 rằng vượn cái cũng cúi đầu[br]trước vượn được 0:24:24.000,0:24:25.240 và một số điều tương tự. 0:24:25.880,0:24:27.936 Nhưng có điều chúng ta đâu phải vượn. 0:24:27.960,0:24:29.376 (Cười) 0:24:29.400,0:24:33.400 (Vỗ tay) 0:24:34.160,0:24:38.976 Loài vượn cũng sống trên cây[br]và ăn sâu cho bữa sáng, 0:24:39.000,0:24:40.200 chúng ta đâu làm vậy. 0:24:41.240,0:24:45.240 Một số người khác sẽ nói,[br]"Đàn ông cũng có cái khổ của họ." 0:24:45.880,0:24:47.080 Và điều đó đúng. 0:24:47.920,0:24:49.256 Nhưng chủ đề ở đây... 0:24:49.280,0:24:50.376 (Cười) 0:24:50.400,0:24:53.080 Chúng ta đang bàn đến[br]một chủ đề khác ở đây. 0:24:54.480,0:24:58.256 Giới tính và giai cấp[br]là hai hình thức áp bức khác nhau. 0:24:58.280,0:25:01.936 Tôi bắt đầu nhận thức được[br]về hệ thống các loại áp bức 0:25:01.960,0:25:04.416 và sự không liên quan giữa hai hệ áp bức 0:25:04.440,0:25:06.490 khi nói chuyện với đàn ông da đen. 0:25:07.320,0:25:10.496 Có lần tôi bàn về vấn để giới tính[br]với một người đàn ông da đen, 0:25:10.520,0:25:11.896 và anh ấy nói, 0:25:11.920,0:25:15.376 "Sao cô lại nói 'là phụ nữ,[br]tôi cảm thấy'? 0:25:15.400,0:25:16.616 Sao không phải là 0:25:16.640,0:25:18.520 'là con người'?" 0:25:19.840,0:25:21.096 Có điều anh cũng là người 0:25:21.120,0:25:24.120 thường xuyên nói về[br]trải nghiệm khi "là một người da đen." 0:25:26.980,0:25:28.576 Bất bình đẳng giới là có thật. 0:25:28.600,0:25:31.096 Cách nhìn thế giới của nam và nữ[br]rất khác nhau. 0:25:31.120,0:25:33.936 Giới tính quyết định cách chúng ta[br]nhìn nhận thế giới. 0:25:33.960,0:25:35.360 Nhưng chúng ta thay đổi được. 0:25:36.520,0:25:38.456 Nhiều người sẽ đưa ra luận cứ, 0:25:38.480,0:25:40.936 "Thực ra phụ nữ mới là người[br]quyết định cuối cùng, 0:25:40.960,0:25:42.736 là người nắm thực quyền." 0:25:42.760,0:25:45.656 Dành cho những bạn không đến từ Nigeria, 0:25:45.680,0:25:47.536 thực quyền của phụ nữ 0:25:47.560,0:25:50.320 là khi cô ấy dùng sắc dục[br]để có được đặc ân từ đàn ông. 0:25:51.200,0:25:53.920 Thực ra thực quyền này[br]không hề là một quyền lực. 0:25:56.400,0:25:59.176 Thực quyền này chỉ đơn giản[br]có nghĩa là người phụ nữ 0:25:59.200,0:26:02.096 biết cách khai thác[br]một điều gì đó để sử dụng 0:26:02.120,0:26:03.560 quyền lực của người khác. 0:26:04.640,0:26:06.496 Và tất nhiên, chúng ta phải thắc mắc, 0:26:06.520,0:26:09.176 sẽ thế nào nếu cái người khác đó[br]đang không vui, 0:26:09.200,0:26:10.576 hoặc đang bệnh, 0:26:10.600,0:26:11.800 hay không có quyền. 0:26:12.280,0:26:15.696 (Cười) 0:26:15.720,0:26:21.960 Nhiều người sẽ đưa ra luận cứ, đó là[br]vị trí của phụ nữ trong nền văn hóa này. 0:26:22.640,0:26:24.616 Nhưng văn hóa cũng phát triển mà. 0:26:24.640,0:26:29.296 Tôi có hai cô cháu gái sinh đôi xinh xắn[br]vừa tròn 15 tuổi đang sống ở Lagos. 0:26:29.296,0:26:31.466 Nếu các cháu của tôi sinh ra[br]sớm hơn 100 năm 0:26:32.000,0:26:34.136 thì chúng sẽ bị giết[br]ngay khi mới lọt lòng. 0:26:34.160,0:26:37.200 Vì trẻ em sinh đôi phải bị giết[br]theo văn hóa của chúng ta. 0:26:39.040,0:26:40.760 Vậy mục đích của văn hóa là gì? 0:26:41.480,0:26:43.056 Văn hóa có hình thức bên ngoài, 0:26:43.080,0:26:44.696 những điệu múa chẳng hạn... 0:26:44.720,0:26:49.336 nhưng văn hóa còn[br]là sự bảo tồn và duy trì. 0:26:49.360,0:26:50.616 Nhà tôi có ba anh chị em, 0:26:50.640,0:26:53.816 tôi là đứa quan tâm nhất[br]về nguồn gốc, 0:26:53.840,0:26:55.096 về truyền thống, 0:26:55.120,0:26:57.296 về vùng đất của tổ tiên. 0:26:57.320,0:26:59.896 Các anh em trai không quan tâm[br]nhiều như tôi. 0:26:59.920,0:27:01.360 Nhưng tôi không được tham gia, 0:27:02.200,0:27:04.216 tôi không được đi họp dòng họ, 0:27:04.240,0:27:05.976 tôi không được có ý kiến. 0:27:06.000,0:27:07.200 Vì tôi là con gái. 0:27:08.080,0:27:10.176 Văn hóa không làm nên con người, 0:27:10.200,0:27:11.600 văn hóa do con người tạo ra. 0:27:12.920,0:27:14.696 Vậy nên nếu sự thật... 0:27:14.720,0:27:18.216 (Vỗ tay) 0:27:18.240,0:27:19.856 Vậy nên nếu thật sự, 0:27:19.880,0:27:22.776 văn hóa chúng ta chưa coi[br]phụ nữ là một con người đầy đủ, 0:27:22.800,0:27:24.520 chúng ta hãy tạo ra một văn hóa mới. 0:27:26.040,0:27:31.656 Tôi thường xuyên nhớ về người bạn thân[br]Okoloma Maduewesi của tôi. 0:27:31.680,0:27:35.656 Cầu mong anh và những người[br]đã ra đi trong tai nạn Sosoliso 0:27:35.680,0:27:37.160 được an nghỉ. 0:27:38.400,0:27:41.480 Chúng tôi sẽ luôn nhớ về anh. 0:27:42.880,0:27:47.376 Và hồi đó anh đã đúng[br]khi gọi tôi là một feminist. 0:27:47.400,0:27:48.640 Tôi là một feminist. 0:27:49.400,0:27:52.096 Ngày hôm đó lúc về nhà[br]tôi tra từ điển, 0:27:52.120,0:27:53.376 tìm định nghĩa feminist: 0:27:53.400,0:27:56.776 Feminist là người tin và sự bình đẳng[br]giữa các giới tính trong xã hội, 0:27:56.800,0:28:00.496 kinh tế và chính trị. 0:28:00.520,0:28:03.456 Cụ của tôi, từ những câu chuyện[br]tôi được nghe kể, 0:28:03.480,0:28:05.056 cũng là một feminist. 0:28:05.080,0:28:08.456 Cụ trốn khỏi nhà người đàn ông[br]cụ không yêu, 0:28:08.480,0:28:10.560 để kết hôn với người cụ yêu. 0:28:11.160,0:28:14.136 Cụ đã từ chối, phản kháng,[br]đã nói lên nguyện vọng của mình 0:28:14.160,0:28:19.456 mỗi khi cụ cảm thấy mình gặp bất công[br]về quyền lợi, đất đai và những điều khác. 0:28:19.480,0:28:22.776 Cụ của tôi không biết từ "feminist", 0:28:22.800,0:28:24.720 nhưng cụ là một feminist. 0:28:26.160,0:28:28.080 Chúng ta nên tự hào được là feminist. 0:28:30.040,0:28:32.440 Tôi có một định nghĩa riêng cho từ này: 0:28:33.200,0:28:35.576 "Feminist là một người 0:28:35.600,0:28:36.800 nói rằng... 0:28:37.480,0:28:40.616 (Cười) 0:28:40.640,0:28:44.400 (Vỗ tay) 0:28:46.600,0:28:49.856 Feminist là một người có ý nghĩ,[br]"Vâng, vấn đề về giới vẫn tồn tại 0:28:49.880,0:28:53.176 trong thế giới hiện đại,[br]và chúng ta phải có giải pháp, 0:28:53.200,0:28:54.496 chúng ta phải cải thiện" 0:28:54.520,0:28:56.240 bất kể người đó là nam hay nữ. 0:28:57.960,0:29:00.016 Anh trai tôi, Kene, 0:29:00.040,0:29:01.360 là một feminist. 0:29:02.920,0:29:06.816 Anh là một người đàn ông đẹp trai,[br]tốt bụng và dễ thương, 0:29:06.840,0:29:08.600 và anh ấy vô cùng nam tính. 0:29:09.320,0:29:10.536 Xin cảm ơn. 0:29:10.571,0:29:12.481 (Vỗ tay)