WEBVTT

00:00:05.614 --> 00:00:09.770
Hiện nay có hơn một nghìn bài diễn thuyết 
trên trang chủ của TED.

00:00:09.794 --> 00:00:14.790
Có thể nhiều người ở đây sẽ nghĩ
điều này thật tuyệt,

00:00:14.814 --> 00:00:16.688
nhưng tôi lại không nghĩ thế. 


00:00:16.712 --> 00:00:18.297
Có một vấn đề ở đây.

00:00:18.321 --> 00:00:21.688
Hãy thử nghĩ xem,
1000 bài diễn thuyết,

00:00:21.796 --> 00:00:25.229
tương đương với 1000 ý tưởng đáng được truyền tải.

00:00:25.253 --> 00:00:28.842
Vậy làm cách nào để truyền tải hết
từng đó ý tưởng?

00:00:30.266 --> 00:00:33.134
Giả sử bạn cố gắng ghi nhớ hết những ý tưởng này

00:00:33.158 --> 00:00:35.179
bằng cách xem cả nghìn video của TED,

00:00:35.203 --> 00:00:38.942
điều này sẽ làm bạn mất hơn 250 giờ đồng hồ.

00:00:39.363 --> 00:00:41.927
Tôi đã làm một phép tính đơn giản.

00:00:41.951 --> 00:00:46.113
Cứ với mỗi người tiêu tốn chừng đó thời gian chỉ để xem video
thì nền kinh tế sẽ tổn hại khoảng 15 nghìn đô.

00:00:46.480 --> 00:00:50.013
Điều này rõ ràng gây nguy hại đến nền kinh tế.

00:00:50.037 --> 00:00:53.140
Chúng ta cần một giải pháp cho vấn đề này.

00:00:54.964 --> 00:00:56.722
Đây là cách tôi đã tiếp cận vấn đề.

00:00:57.346 --> 00:01:00.552
Với hơn một nghìn bài diễn thuyết,

00:01:00.576 --> 00:01:05.450
và mỗi bài có trung bình 2.300 từ,

00:01:05.474 --> 00:01:10.175
gộp lại, chúng ta có 2.3 triệu từ 
cho một nghìn bài diễn thuyết.

00:01:10.199 --> 00:01:12.885
Dài gấp 3 lần nội dung 
của một cuốn Kinh Thánh.

00:01:12.910 --> 00:01:13.911
(Cười ồ lên)

00:01:14.234 --> 00:01:18.690
Hiển nhiên câu hỏi ở đây là:
Có cần đến 2.300 từ cho một bài nói không?

00:01:19.014 --> 00:01:20.479
Liệu ta có thể rút gọn chúng?

00:01:20.503 --> 00:01:22.583
Nếu bạn có một ý tưởng muốn truyền tải,

00:01:22.607 --> 00:01:26.065
Bạn có thể rút gọn nó
thành một thứ gì đó ngắn hơn 2.300 từ.

00:01:26.089 --> 00:01:28.783
Vấn đề duy nhất là: 
Bạn có thể thu gọn nó đến mức nào?

00:01:28.807 --> 00:01:32.095
Để hoàn thành một bài diễn thuyết
bạn cần tổi thiểu bao nhiêu từ?

00:01:32.745 --> 00:01:34.467
Trong lúc suy nghĩ về câu hỏi ấy,

00:01:34.491 --> 00:01:37.688
tôi tình cờ nhìn thấy một câu chuyện
về Ernest Hemingway,

00:01:37.712 --> 00:01:40.784
ông đã đưa ra dẫn chứng rằng sáu từ sau:

00:01:40.808 --> 00:01:43.660
"Bán: Giày trẻ em, chưa dùng",

00:01:43.684 --> 00:01:46.017
là tiểu thuyết hay nhất ông từng viết.

00:01:46.422 --> 00:01:49.048
Và tôi cũng đã bắt gặp một dự án
mang tên "Truyện kể sáu từ"

00:01:49.072 --> 00:01:51.192
ở đó yêu cầu mọi người 
ngẫm về cuộc đời mình

00:01:51.216 --> 00:01:53.952
và tóm gọn lại chúng trong sáu từ, ví dụ như:

00:01:53.976 --> 00:01:55.987
"Yêu đúng người, lấy người khác."

00:01:56.011 --> 00:01:58.386
Hay "Cuộc đời này thật vô nghĩa."

00:01:58.410 --> 00:01:59.776
Tôi rất thích câu đó.

00:02:02.092 --> 00:02:04.488
Vậy, nếu một quyển tiểu thuyết có thể
được gói gọn trong sáu chữ

00:02:04.519 --> 00:02:07.539
và cả một tự truyện dài vẫn có thể
được viết bằng sáu từ,

00:02:07.618 --> 00:02:10.538
thì bạn không cần hơn sáu chữ 
cho một bài diễn thuyết đâu.

00:02:10.562 --> 00:02:13.781
Chúng ta có thể xong trước bữa trưa.

00:02:13.805 --> 00:02:15.288
(Cười ồ lên)

00:02:15.312 --> 00:02:17.522
Áp dụng tương tự với cả nghìn bài nói lúc nãy,

00:02:17.546 --> 00:02:20.874
2.3 triệu từ sẽ được rút gọn xuống còn 6.000.

00:02:20.898 --> 00:02:22.771
Cũng rất đáng để thử.

00:02:22.795 --> 00:02:24.553
Tôi đã nhờ bạn bè

00:02:24.577 --> 00:02:27.575
tóm tắt bài nói họ thích nhất trên TED trong 6 từ.

00:02:27.599 --> 00:02:29.843
và đây là một vài kết quả tôi nhận được.

00:02:29.867 --> 00:02:31.215
Khá là thú vị.

00:02:31.239 --> 00:02:34.339
Cụ thể như, bài diễn thuyết của Dan Pink
về động lực,

00:02:34.363 --> 00:02:37.539
nếu bạn chưa từng xem bài nói đó:
"Có thưởng có phạt mới thành công" ( Carrot = phần thưởng, Stick = trừng phạt)

00:02:37.539 --> 00:02:40.365
Về cơ bản đó là những gì anh ta nói
trong suốt 18.5 phút.

00:02:40.889 --> 00:02:43.213
Một vài cái còn bao gồm cả sự ám chỉ về diễn giả,

00:02:43.213 --> 00:02:46.411
chẳng hạn bàn về phong cách diễn thuyết của 
Nathan Myhrvold hoặc Tim Ferriss,

00:02:46.435 --> 00:02:48.844
đôi lúc cách họ truyền đạt có vẻ khá căng thẳng.

00:02:50.068 --> 00:02:53.188
Khó khăn ở đây là nếu tôi làm theo
một cách hệ thống như vậy,

00:02:53.213 --> 00:02:55.538
thì cuối cùng tôi sẽ có nhiều bản tóm tắt,

00:02:55.562 --> 00:02:57.334
chứ không phải nhiều bạn.

00:02:57.359 --> 00:03:01.485
Vậy nên tôi đã thử một phương pháp khác,
chỉ nhờ những người không quen biết.

00:03:01.510 --> 00:03:05.112
May là có một website gọi là 
Mechanical Turk,

00:03:05.137 --> 00:03:07.305
họ cho phép bạn đăng tải những công việc

00:03:07.329 --> 00:03:09.019
mà bạn không muốn tự làm,

00:03:09.043 --> 00:03:12.048
ví dụ như "Hãy tóm tắt đoạn văn này
chỉ với sáu từ."

00:03:12.072 --> 00:03:14.907
Tôi nghĩ đây không áp dụng cho các
nước có thu nhập thấp,

00:03:14.931 --> 00:03:18.631
nhưng tôi có thể có một bài tóm tắt sáu từ
chỉ với 10 cents,

00:03:18.655 --> 00:03:20.901
giá đó khá hợp lý.

00:03:21.525 --> 00:03:23.225
Dù vậy, không may là

00:03:23.249 --> 00:03:26.094
chúng ta không thể tóm tắt
cho từng bài nói như thế được.

00:03:26.118 --> 00:03:28.872
Bởi hãy thử tính xem, có cả
nghìn bài diễn thuyết trên TED

00:03:28.896 --> 00:03:30.062
bạn trả 10 cents mỗi bài;

00:03:30.086 --> 00:03:33.031
sẽ có nhiều hơn 
một bản tóm tắt cho mỗi bài nói

00:03:33.055 --> 00:03:35.842
bởi trong số đó có thể có 
những bài chất lượng rất tệ.

00:03:35.866 --> 00:03:38.676
Điều đó có thể khiến tôi tốn
hàng trăm đô.

00:03:38.700 --> 00:03:40.476
Nên tôi đã thử nghĩ một cách khác,

00:03:40.500 --> 00:03:45.594
vì tôi nghĩ những bài thuyết trình đều
xoay quanh một số chủ đề nhất định.

00:03:46.198 --> 00:03:50.859
Thay vì để mỗi người
tóm tắt từng bài nói trong sáu từ,

00:03:50.883 --> 00:03:52.899
thì tôi đưa họ 10 bài nói cùng lúc

00:03:52.923 --> 00:03:55.544
và yêu cầu họ tóm tắt 
tất cả chúng trong sáu từ?

00:03:55.568 --> 00:03:57.731
Tôi sẽ bớt được 90% chi phí.

00:03:57.755 --> 00:04:00.285
Như vậy chỉ với 60$,

00:04:00.309 --> 00:04:04.300
tôi có thể tóm tắt một nghìn bài nói
thành 600 bản tóm tắt,

00:04:04.324 --> 00:04:06.322
và tiết kiệm được nhiều chi phí.

00:04:07.301 --> 00:04:09.834
Sẽ có những người nhận việc đó

00:04:10.167 --> 00:04:13.234
và tôi trả mỗi người 10 cents.

00:04:14.846 --> 00:04:17.139
Một số người trong các bạn lúc này
hẳn đang nghĩ:

00:04:17.163 --> 00:04:20.661
"Thật điên rồ khi muốn tóm tắt
10 bài nói chỉ với 6 từ".

00:04:21.084 --> 00:04:22.365
Nhưng thật ra thì không,

00:04:22.789 --> 00:04:25.918
chúng ta có một ví dụ từ 
Giáo sư chuyên ngành thống kê Hans Rosling.

00:04:25.942 --> 00:04:28.528
Hẳn là nhiều người đã từng nghe
ông ấy diễn thuyết.

00:04:28.552 --> 00:04:29.888
Ông ấy có 8 bài nói trên mạng,

00:04:29.912 --> 00:04:33.227
và tất cả chúng về cơ bản có thể
tóm gọn lại trong bốn chữ,

00:04:33.252 --> 00:04:37.495
đó là tất cả những gì ông ấy cho ta thấy
rằng trực giác của chúng ta rất tệ

00:04:37.880 --> 00:04:39.246
và chứng tỏ mọi người sai.

00:04:40.170 --> 00:04:42.733
Một số cư dân mạng không hoàn thành tốt.

00:04:42.757 --> 00:04:46.150
Khi tôi nhờ họ tóm tắt 10 bài nói
của TED cùng lúc,

00:04:46.174 --> 00:04:47.654
một số chọn đi theo lối mòn

00:04:47.678 --> 00:04:49.999
là để lại những nhận xét chung chung.

00:04:50.093 --> 00:04:51.093
Những người khác

00:04:51.613 --> 00:04:53.373
một vài người trong số họ, 
tôi nghĩ khá là vô duyên

00:04:53.373 --> 00:04:55.527
khi sử dụng chính sáu từ đó để trả lời tôi

00:04:55.527 --> 00:04:57.810
và bảo tôi dạo gần đây
bị "nhiễm" Google rồi.

00:04:57.810 --> 00:04:59.403
(cười)

00:04:59.403 --> 00:05:02.230
Cuối cùng thì tôi cũng chẳng hiểu nổi,

00:05:02.230 --> 00:05:05.544
một số người tự tạo ra phiên bản
của chính .

00:05:05.544 --> 00:05:08.159
Tôi không biết bài nói nào của TED
có nội dung này nữa

00:05:08.159 --> 00:05:09.516
nhưng mà thôi!


00:05:09.616 --> 00:05:12.001
Tuy nhiên, cuối cùng thì
chuyện này tạo nên sự hứng thú.

00:05:12.001 --> 00:05:15.221
với mỗi 10 bài diễn thuyết mà tôi gởi đi,

00:05:15.329 --> 00:05:16.995
Tôi cũng nhận được vài bản tóm tắt khá tốt.

00:05:16.995 --> 00:05:18.022
Đây là vài bản tôi thấy ưng ý.

00:05:18.022 --> 00:05:20.222
Ví dụ như những bài nói về thực phẩm,

00:05:20.222 --> 00:05:23.131
Có người tóm lại còn: "Thức ăn ảnh hưởng đến
cơ thể, não bộ, và môi trường."

00:05:23.131 --> 00:05:24.539
Cũng khá là tốt đó chứ.

00:05:24.539 --> 00:05:28.289
hay bài nói về hạnh phúc: "Tìm đến
hạnh phúc là vượt qua bất hạnh".

00:05:28.915 --> 00:05:30.348
nên tôi đây

00:05:30.362 --> 00:05:32.482
đã khởi đầu với cả ngàn bài nói của TED

00:05:32.506 --> 00:05:35.231
và rồi cũng có hẳn cho mình
bản tóm lược 600 từ của chúng

00:05:35.630 --> 00:05:37.087
Đó là một khởi đầu suông sẻ,

00:05:37.107 --> 00:05:41.055
nhưng với 600 từ của bản tóm tắt,
dường như là một con số khổng lồ

00:05:41.079 --> 00:05:41.818
(cười)

00:05:41.818 --> 00:05:45.176
Tôi thiết nghĩ, tôi nên có một bước
cải cách hơn nữa

00:05:45.200 --> 00:05:48.828
cũng như tạo ra những bản tóm tắt 
của tóm tắt và đó là những gì tôi đã làm

00:05:48.852 --> 00:05:52.122
Tôi lấy bản tóm tắt 600 từ của mình ra,
chia ra thành 9 nhóm nhỏ

00:05:52.146 --> 00:05:56.034
dựa theo phân loại về những bài nói
trên trang TED.com

00:05:56.058 --> 00:05:58.943
và kêu gọi mọi người tóm tắt chúng

00:05:59.979 --> 00:06:01.951
một lần nữa, lại có vài người hiểu sai ý.

00:06:01.975 --> 00:06:04.234
Ví dụ nhé, tôi có một loạt các bài nói về
"Sắc đẹp"

00:06:04.234 --> 00:06:06.887
một số người lầm tưởng tôi muốn tìm
hàng cuối cùng cần lấy ra

00:06:06.887 --> 00:06:10.384
Nhưng cuối cùng, thật tuyệt khi,

00:06:11.108 --> 00:06:12.689
lại có người có thể tóm tắt được.

00:06:12.713 --> 00:06:14.301
Ví dụ, tất cả bài nói về dũng cảm của TED

00:06:14.301 --> 00:06:16.314
"Người chết dần" còn gọi
"Người hứng chịu"

00:06:16.314 --> 00:06:18.211
"Đâu đây có lời giải đáp"

00:06:18.211 --> 00:06:21.160
hay là cách thức của một bài nói gây sốc:

00:06:21.184 --> 00:06:23.715
"Hình ảnh lung linh của nhà soạn nhạc
cổ điển giữa ngân hà"

00:06:23.739 --> 00:06:26.097
Ý tôi là đó là điểm mấu chốt.

00:06:26.612 --> 00:06:31.894
Tôi có 9 nhóm, nhưng,
nó cũng đã rút ngắn khá nhiều rồi.

00:06:31.894 --> 00:06:35.043
Dĩ nhiên, khi tóm tắt được chừng ấy,
bạn sẽ không muốn dừng ở mức đó đâu

00:06:35.067 --> 00:06:38.291
tôi muốn làm cho đến nơi đến chốn,

00:06:38.316 --> 00:06:40.206
bắt đầu với 1000 bài diễn thuyết.

00:06:40.230 --> 00:06:43.594
Tôi muốn gói gọn chúng vỏn vẹn bằng 6 từ,

00:06:44.618 --> 00:06:48.096
nghĩa là giảm đi 99.9997% nội dung

00:06:48.120 --> 00:06:51.757
và tôi chỉ phải trả có $99.50,

00:06:51.781 --> 00:06:54.332
vẫn ở mức tiêu tốn dưới $100.

00:06:54.910 --> 00:06:56.603
Nhìn chung, tôi có 50 bài làm xong

00:06:56.627 --> 00:06:58.035
lần này tôi trả 25 cents

00:06:58.059 --> 00:07:00.163
bởi vì tôi nghĩ công việc lần này khó hơn

00:07:00.187 --> 00:07:03.914
Không hay là khi tôi nhận được câu trả lời

00:07:03.939 --> 00:07:06.451
Đây, bạn sẽ thấy 6 câu trả lời
mà tôi có đôi chút thất vọng.

00:07:06.451 --> 00:07:10.804
Tôi nghĩ bạn cũng đồng ý rằng
họ toàn tóm tắt về vài phương diện của TED

00:07:10.829 --> 00:07:13.052
Nhưng theo tôi thì họ hơi nhạt nhẽo,

00:07:13.077 --> 00:07:16.346
họ chỉ thấy một mặt nhất định của TED thôi.

00:07:16.970 --> 00:07:18.734
Và tôi gần như muốn từ bỏ

00:07:18.758 --> 00:07:21.857
nhưng đến một đêm, tôi thử chơi đùa những câu này
theo một cách mới

00:07:21.881 --> 00:07:25.804
và tìm ra được một cách vô cùng hay.

00:07:25.828 --> 00:07:28.192
Cách giải quyết là đây,

00:07:28.216 --> 00:07:32.198
một dàn ý tóm tắt bằng 6 từ cho 1000 bài nói của TED

00:07:32.222 --> 00:07:34.581
chỉ với giá $99.50

00:07:35.030 --> 00:07:37.672
"Tại sao lại lo lắng?
Tôi lẽ ra nên tự hỏi"

00:07:37.696 --> 00:07:38.959
Cám ơn mọi người rất nhiều

00:07:38.983 --> 00:07:44.968
(vỗ tay)