1
00:00:05,614 --> 00:00:09,770
Hiện nay có hơn một nghìn bài diễn thuyết 
trên trang chủ của TED.

2
00:00:09,794 --> 00:00:14,790
Có thể nhiều người ở đây sẽ nghĩ
điều này thật tuyệt,

3
00:00:14,814 --> 00:00:16,688
nhưng tôi lại không nghĩ thế. 


4
00:00:16,712 --> 00:00:18,297
Có một vấn đề ở đây.

5
00:00:18,321 --> 00:00:21,688
Hãy thử nghĩ xem,
1000 bài diễn thuyết,

6
00:00:21,796 --> 00:00:25,229
tương đương với 1000 ý tưởng đáng được truyền tải.

7
00:00:25,253 --> 00:00:28,842
Vậy làm cách nào để truyền tải hết
từng đó ý tưởng?

8
00:00:30,266 --> 00:00:33,134
Giả sử bạn cố gắng ghi nhớ hết những ý tưởng này

9
00:00:33,158 --> 00:00:35,179
bằng cách xem cả nghìn video của TED,

10
00:00:35,203 --> 00:00:38,942
điều này sẽ làm bạn mất hơn 250 giờ đồng hồ.

11
00:00:39,363 --> 00:00:41,927
Tôi đã làm một phép tính đơn giản.

12
00:00:41,951 --> 00:00:46,113
Cứ với mỗi người tiêu tốn chừng đó thời gian chỉ để xem video
thì nền kinh tế sẽ tổn hại khoảng 15 nghìn đô.

13
00:00:46,480 --> 00:00:50,013
Điều này rõ ràng gây nguy hại đến nền kinh tế.

14
00:00:50,037 --> 00:00:53,140
Chúng ta cần một giải pháp cho vấn đề này.

15
00:00:54,964 --> 00:00:56,722
Đây là cách tôi đã tiếp cận vấn đề.

16
00:00:57,346 --> 00:01:00,552
Với hơn một nghìn bài diễn thuyết,

17
00:01:00,576 --> 00:01:05,450
và mỗi bài có trung bình 2.300 từ,

18
00:01:05,474 --> 00:01:10,175
gộp lại, chúng ta có 2.3 triệu từ 
cho một nghìn bài diễn thuyết.

19
00:01:10,199 --> 00:01:12,885
Dài gấp 3 lần nội dung 
của một cuốn Kinh Thánh.

20
00:01:12,910 --> 00:01:13,911
(Cười ồ lên)

21
00:01:14,234 --> 00:01:18,690
Hiển nhiên câu hỏi ở đây là:
Có cần đến 2.300 từ cho một bài nói không?

22
00:01:19,014 --> 00:01:20,479
Liệu ta có thể rút gọn chúng?

23
00:01:20,503 --> 00:01:22,583
Nếu bạn có một ý tưởng muốn truyền tải,

24
00:01:22,607 --> 00:01:26,065
Bạn có thể rút gọn nó
thành một thứ gì đó ngắn hơn 2.300 từ.

25
00:01:26,089 --> 00:01:28,783
Vấn đề duy nhất là: 
Bạn có thể thu gọn nó đến mức nào?

26
00:01:28,807 --> 00:01:32,095
Để hoàn thành một bài diễn thuyết
bạn cần tổi thiểu bao nhiêu từ?

27
00:01:32,745 --> 00:01:34,467
Trong lúc suy nghĩ về câu hỏi ấy,

28
00:01:34,491 --> 00:01:37,688
tôi tình cờ nhìn thấy một câu chuyện
về Ernest Hemingway,

29
00:01:37,712 --> 00:01:40,784
ông đã đưa ra dẫn chứng rằng sáu từ sau:

30
00:01:40,808 --> 00:01:43,660
"Bán: Giày trẻ em, chưa dùng",

31
00:01:43,684 --> 00:01:46,017
là tiểu thuyết hay nhất ông từng viết.

32
00:01:46,422 --> 00:01:49,048
Và tôi cũng đã bắt gặp một dự án
mang tên "Truyện kể sáu từ"

33
00:01:49,072 --> 00:01:51,192
ở đó yêu cầu mọi người 
ngẫm về cuộc đời mình

34
00:01:51,216 --> 00:01:53,952
và tóm gọn lại chúng trong sáu từ, ví dụ như:

35
00:01:53,976 --> 00:01:55,987
"Yêu đúng người, lấy người khác."

36
00:01:56,011 --> 00:01:58,386
Hay "Cuộc đời này thật vô nghĩa."

37
00:01:58,410 --> 00:01:59,776
Tôi rất thích câu đó.

38
00:02:02,092 --> 00:02:04,488
Vậy, nếu một quyển tiểu thuyết có thể
được gói gọn trong sáu chữ

39
00:02:04,519 --> 00:02:07,539
và cả một tự truyện dài vẫn có thể
được viết bằng sáu từ,

40
00:02:07,618 --> 00:02:10,538
thì bạn không cần hơn sáu chữ 
cho một bài diễn thuyết đâu.

41
00:02:10,562 --> 00:02:13,781
Chúng ta có thể xong trước bữa trưa.

42
00:02:13,805 --> 00:02:15,288
(Cười ồ lên)

43
00:02:15,312 --> 00:02:17,522
Áp dụng tương tự với cả nghìn bài nói lúc nãy,

44
00:02:17,546 --> 00:02:20,874
2.3 triệu từ sẽ được rút gọn xuống còn 6.000.

45
00:02:20,898 --> 00:02:22,771
Cũng rất đáng để thử.

46
00:02:22,795 --> 00:02:24,553
Tôi đã nhờ bạn bè

47
00:02:24,577 --> 00:02:27,575
tóm tắt bài nói họ thích nhất trên TED trong 6 từ.

48
00:02:27,599 --> 00:02:29,843
và đây là một vài kết quả tôi nhận được.

49
00:02:29,867 --> 00:02:31,215
Khá là thú vị.

50
00:02:31,239 --> 00:02:34,339
Cụ thể như, bài diễn thuyết của Dan Pink
về động lực,

51
00:02:34,363 --> 00:02:37,539
nếu bạn chưa từng xem bài nói đó:
"Có thưởng có phạt mới thành công" ( Carrot = phần thưởng, Stick = trừng phạt)

52
00:02:37,539 --> 00:02:40,365
Về cơ bản đó là những gì anh ta nói
trong suốt 18.5 phút.

53
00:02:40,889 --> 00:02:43,213
Một vài cái còn bao gồm cả sự ám chỉ về diễn giả,

54
00:02:43,213 --> 00:02:46,411
chẳng hạn bàn về phong cách diễn thuyết của 
Nathan Myhrvold hoặc Tim Ferriss,

55
00:02:46,435 --> 00:02:48,844
đôi lúc cách họ truyền đạt có vẻ khá căng thẳng.

56
00:02:50,068 --> 00:02:53,188
Khó khăn ở đây là nếu tôi làm theo
một cách hệ thống như vậy,

57
00:02:53,213 --> 00:02:55,538
thì cuối cùng tôi sẽ có nhiều bản tóm tắt,

58
00:02:55,562 --> 00:02:57,334
chứ không phải nhiều bạn.

59
00:02:57,359 --> 00:03:01,485
Vậy nên tôi đã thử một phương pháp khác,
chỉ nhờ những người không quen biết.

60
00:03:01,510 --> 00:03:05,112
May là có một website gọi là 
Mechanical Turk,

61
00:03:05,137 --> 00:03:07,305
họ cho phép bạn đăng tải những công việc

62
00:03:07,329 --> 00:03:09,019
mà bạn không muốn tự làm,

63
00:03:09,043 --> 00:03:12,048
ví dụ như "Hãy tóm tắt đoạn văn này
chỉ với sáu từ."

64
00:03:12,072 --> 00:03:14,907
Tôi nghĩ đây không áp dụng cho các
nước có thu nhập thấp,

65
00:03:14,931 --> 00:03:18,631
nhưng tôi có thể có một bài tóm tắt sáu từ
chỉ với 10 cents,

66
00:03:18,655 --> 00:03:20,901
giá đó khá hợp lý.

67
00:03:21,525 --> 00:03:23,225
Dù vậy, không may là

68
00:03:23,249 --> 00:03:26,094
chúng ta không thể tóm tắt
cho từng bài nói như thế được.

69
00:03:26,118 --> 00:03:28,872
Bởi hãy thử tính xem, có cả
nghìn bài diễn thuyết trên TED

70
00:03:28,896 --> 00:03:30,062
bạn trả 10 cents mỗi bài;

71
00:03:30,086 --> 00:03:33,031
sẽ có nhiều hơn 
một bản tóm tắt cho mỗi bài nói

72
00:03:33,055 --> 00:03:35,842
bởi trong số đó có thể có 
những bài chất lượng rất tệ.

73
00:03:35,866 --> 00:03:38,676
Điều đó có thể khiến tôi tốn
hàng trăm đô.

74
00:03:38,700 --> 00:03:40,476
Nên tôi đã thử nghĩ một cách khác,

75
00:03:40,500 --> 00:03:45,594
vì tôi nghĩ những bài thuyết trình đều
xoay quanh một số chủ đề nhất định.

76
00:03:46,198 --> 00:03:50,859
Thay vì để mỗi người
tóm tắt từng bài nói trong sáu từ,

77
00:03:50,883 --> 00:03:52,899
thì tôi đưa họ 10 bài nói cùng lúc

78
00:03:52,923 --> 00:03:55,544
và yêu cầu họ tóm tắt 
tất cả chúng trong sáu từ?

79
00:03:55,568 --> 00:03:57,731
Tôi sẽ bớt được 90% chi phí.

80
00:03:57,755 --> 00:04:00,285
Như vậy chỉ với 60$,

81
00:04:00,309 --> 00:04:04,300
tôi có thể tóm tắt một nghìn bài nói
thành 600 bản tóm tắt,

82
00:04:04,324 --> 00:04:06,322
và tiết kiệm được nhiều chi phí.

83
00:04:07,301 --> 00:04:09,834
Sẽ có những người nhận việc đó

84
00:04:10,167 --> 00:04:13,234
và tôi trả mỗi người 10 cents.

85
00:04:14,846 --> 00:04:17,139
Một số người trong các bạn lúc này
hẳn đang nghĩ:

86
00:04:17,163 --> 00:04:20,661
"Thật điên rồ khi muốn tóm tắt
10 bài nói chỉ với 6 từ".

87
00:04:21,084 --> 00:04:22,365
Nhưng thật ra thì không,

88
00:04:22,789 --> 00:04:25,918
chúng ta có một ví dụ từ 
Giáo sư chuyên ngành thống kê Hans Rosling.

89
00:04:25,942 --> 00:04:28,528
Hẳn là nhiều người đã từng nghe
ông ấy diễn thuyết.

90
00:04:28,552 --> 00:04:29,888
Ông ấy có 8 bài nói trên mạng,

91
00:04:29,912 --> 00:04:33,227
và tất cả chúng về cơ bản có thể
tóm gọn lại trong bốn chữ,

92
00:04:33,252 --> 00:04:37,495
đó là tất cả những gì ông ấy cho ta thấy
rằng trực giác của chúng ta rất tệ

93
00:04:37,880 --> 00:04:39,246
và chứng tỏ mọi người sai.

94
00:04:40,170 --> 00:04:42,733
Một số cư dân mạng không hoàn thành tốt.

95
00:04:42,757 --> 00:04:46,150
Khi tôi nhờ họ tóm tắt 10 bài nói
của TED cùng lúc,

96
00:04:46,174 --> 00:04:47,654
một số chọn đi theo lối mòn

97
00:04:47,678 --> 00:04:49,999
là để lại những nhận xét chung chung.

98
00:04:50,093 --> 00:04:51,093
Những người khác

99
00:04:51,613 --> 00:04:53,373
một vài người trong số họ, 
tôi nghĩ khá là vô duyên

100
00:04:53,373 --> 00:04:55,527
khi sử dụng chính sáu từ đó để trả lời tôi

101
00:04:55,527 --> 00:04:57,810
và bảo tôi dạo gần đây
bị "nhiễm" Google rồi.

102
00:04:57,810 --> 00:04:59,403
(cười)

103
00:04:59,403 --> 00:05:02,230
Cuối cùng thì tôi cũng chẳng hiểu nổi,

104
00:05:02,230 --> 00:05:05,544
một số người tự tạo ra phiên bản
của chính .

105
00:05:05,544 --> 00:05:08,159
Tôi không biết bài nói nào của TED
có nội dung này nữa

106
00:05:08,159 --> 00:05:09,516
nhưng mà thôi!


107
00:05:09,616 --> 00:05:12,001
Tuy nhiên, cuối cùng thì
chuyện này tạo nên sự hứng thú.

108
00:05:12,001 --> 00:05:15,221
với mỗi 10 bài diễn thuyết mà tôi gởi đi,

109
00:05:15,329 --> 00:05:16,995
Tôi cũng nhận được vài bản tóm tắt khá tốt.

110
00:05:16,995 --> 00:05:18,022
Đây là vài bản tôi thấy ưng ý.

111
00:05:18,022 --> 00:05:20,222
Ví dụ như những bài nói về thực phẩm,

112
00:05:20,222 --> 00:05:23,131
Có người tóm lại còn: "Thức ăn ảnh hưởng đến
cơ thể, não bộ, và môi trường."

113
00:05:23,131 --> 00:05:24,539
Cũng khá là tốt đó chứ.

114
00:05:24,539 --> 00:05:28,289
hay bài nói về hạnh phúc: "Tìm đến
hạnh phúc là vượt qua bất hạnh".

115
00:05:28,915 --> 00:05:30,348
nên tôi đây

116
00:05:30,362 --> 00:05:32,482
đã khởi đầu với cả ngàn bài nói của TED

117
00:05:32,506 --> 00:05:35,231
và rồi cũng có hẳn cho mình
bản tóm lược 600 từ của chúng

118
00:05:35,630 --> 00:05:37,087
Đó là một khởi đầu suông sẻ,

119
00:05:37,107 --> 00:05:41,055
nhưng với 600 từ của bản tóm tắt,
dường như là một con số khổng lồ

120
00:05:41,079 --> 00:05:41,818
(cười)

121
00:05:41,818 --> 00:05:45,176
Tôi thiết nghĩ, tôi nên có một bước
cải cách hơn nữa

122
00:05:45,200 --> 00:05:48,828
cũng như tạo ra những bản tóm tắt 
của tóm tắt và đó là những gì tôi đã làm

123
00:05:48,852 --> 00:05:52,122
Tôi lấy bản tóm tắt 600 từ của mình ra,
chia ra thành 9 nhóm nhỏ

124
00:05:52,146 --> 00:05:56,034
dựa theo phân loại về những bài nói
trên trang TED.com

125
00:05:56,058 --> 00:05:58,943
và kêu gọi mọi người tóm tắt chúng

126
00:05:59,979 --> 00:06:01,951
một lần nữa, lại có vài người hiểu sai ý.

127
00:06:01,975 --> 00:06:04,234
Ví dụ nhé, tôi có một loạt các bài nói về
"Sắc đẹp"

128
00:06:04,234 --> 00:06:06,887
một số người lầm tưởng tôi muốn tìm
hàng cuối cùng cần lấy ra

129
00:06:06,887 --> 00:06:10,384
Nhưng cuối cùng, thật tuyệt khi,

130
00:06:11,108 --> 00:06:12,689
lại có người có thể tóm tắt được.

131
00:06:12,713 --> 00:06:14,301
Ví dụ, tất cả bài nói về dũng cảm của TED

132
00:06:14,301 --> 00:06:16,314
"Người chết dần" còn gọi
"Người hứng chịu"

133
00:06:16,314 --> 00:06:18,211
"Đâu đây có lời giải đáp"

134
00:06:18,211 --> 00:06:21,160
hay là cách thức của một bài nói gây sốc:

135
00:06:21,184 --> 00:06:23,715
"Hình ảnh lung linh của nhà soạn nhạc
cổ điển giữa ngân hà"

136
00:06:23,739 --> 00:06:26,097
Ý tôi là đó là điểm mấu chốt.

137
00:06:26,612 --> 00:06:31,894
Tôi có 9 nhóm, nhưng,
nó cũng đã rút ngắn khá nhiều rồi.

138
00:06:31,894 --> 00:06:35,043
Dĩ nhiên, khi tóm tắt được chừng ấy,
bạn sẽ không muốn dừng ở mức đó đâu

139
00:06:35,067 --> 00:06:38,291
tôi muốn làm cho đến nơi đến chốn,

140
00:06:38,316 --> 00:06:40,206
bắt đầu với 1000 bài diễn thuyết.

141
00:06:40,230 --> 00:06:43,594
Tôi muốn gói gọn chúng vỏn vẹn bằng 6 từ,

142
00:06:44,618 --> 00:06:48,096
nghĩa là giảm đi 99.9997% nội dung

143
00:06:48,120 --> 00:06:51,757
và tôi chỉ phải trả có $99.50,

144
00:06:51,781 --> 00:06:54,332
vẫn ở mức tiêu tốn dưới $100.

145
00:06:54,910 --> 00:06:56,603
Nhìn chung, tôi có 50 bài làm xong

146
00:06:56,627 --> 00:06:58,035
lần này tôi trả 25 cents

147
00:06:58,059 --> 00:07:00,163
bởi vì tôi nghĩ công việc lần này khó hơn

148
00:07:00,187 --> 00:07:03,914
Không hay là khi tôi nhận được câu trả lời

149
00:07:03,939 --> 00:07:06,451
Đây, bạn sẽ thấy 6 câu trả lời
mà tôi có đôi chút thất vọng.

150
00:07:06,451 --> 00:07:10,804
Tôi nghĩ bạn cũng đồng ý rằng
họ toàn tóm tắt về vài phương diện của TED

151
00:07:10,829 --> 00:07:13,052
Nhưng theo tôi thì họ hơi nhạt nhẽo,

152
00:07:13,077 --> 00:07:16,346
họ chỉ thấy một mặt nhất định của TED thôi.

153
00:07:16,970 --> 00:07:18,734
Và tôi gần như muốn từ bỏ

154
00:07:18,758 --> 00:07:21,857
nhưng đến một đêm, tôi thử chơi đùa những câu này
theo một cách mới

155
00:07:21,881 --> 00:07:25,804
và tìm ra được một cách vô cùng hay.

156
00:07:25,828 --> 00:07:28,192
Cách giải quyết là đây,

157
00:07:28,216 --> 00:07:32,198
một dàn ý tóm tắt bằng 6 từ cho 1000 bài nói của TED

158
00:07:32,222 --> 00:07:34,581
chỉ với giá $99.50

159
00:07:35,030 --> 00:07:37,672
"Tại sao lại lo lắng?
Tôi lẽ ra nên tự hỏi"

160
00:07:37,696 --> 00:07:38,959
Cám ơn mọi người rất nhiều

161
00:07:38,983 --> 00:07:44,968
(vỗ tay)