1
00:00:01,690 --> 00:00:04,609
ئەمەوێ باسی پەرەسەندنی
تواناکانی مرۆڤ بکەم، و

2
00:00:04,633 --> 00:00:09,723
حەز ئەکەم بە چیرۆکێک دەستپێکەم کە لەوانەیە
کاریگەرترین چیرۆکی پەرەسەندنی سەردەم بێت.

3
00:00:09,747 --> 00:00:13,527
لەوانەیە زۆرێک لە ئێوە لێرە یاسای
١٠ هەزار کاتژمێرەکەتان بیستبێت.

4
00:00:13,551 --> 00:00:15,661
لەوانەیە تەنانەت ژیانی خۆشتان
لەسەر ئەوە بەڕێوە بەرن.

5
00:00:15,685 --> 00:00:18,434
بەشێوەیەکی بنچینەیی، بیرۆکەکە ئەوەیە
بۆ ئەوەی لە شتێکا مەزن بیت

6
00:00:18,458 --> 00:00:21,394
پێویستت بە ١٠ هەزار کاتژمێر
لە ڕاهێنانی چڕە،

7
00:00:21,418 --> 00:00:23,772
بۆیە پێویستە بە زووترین کات دەستپێکەیت.

8
00:00:23,796 --> 00:00:27,711
مناڵی پۆستەرەکە بۆ ئەم چیرۆکە
تایگەر وودسە.

9
00:00:27,735 --> 00:00:30,997
ئەوکاتەی حەوت مانگ بوو باوکی
دارێکی گۆڵفی یا پێی.

10
00:00:31,408 --> 00:00:34,512
لە دە مانگیدا، دەستیکرد بە لاساییکردنەوەی
پیاکێشانەکەی باوکی.

11
00:00:34,973 --> 00:00:38,443
لە دوو ساڵیدا، ئەتوانیت بچیتە سەر یو تویب و
ڤیدیۆکانی لەسەر تەلەفزیۆنی نەتەوەیی ببینیت.

12
00:00:38,467 --> 00:00:40,125
بۆ پێشەوە بڕۆین بۆ ٢١ ساڵی،

13
00:00:40,149 --> 00:00:42,008
مەزنترین یاریزانی گۆڵفی جیهانە.

14
00:00:42,032 --> 00:00:43,684
دە هەزار کاتژمێرە نموونەییەکە ئەکات.

15
00:00:43,708 --> 00:00:46,259
نموونەیەکی تری زۆر باڵای
ئەم بیردۆزە

16
00:00:46,283 --> 00:00:48,060
هی سێ خووشکە پۆڵگارەکەیە،

17
00:00:48,084 --> 00:00:51,290
کە باوکیان بڕیاری یا بە شێوەیەکی زۆر تەکنیکی
فێری شەترەنجیان بکات

18
00:00:51,314 --> 00:00:52,470
لە تەمەنێکی منداڵییەوە.

19
00:00:52,494 --> 00:00:53,953
ئەیویست نیشانی بات

20
00:00:53,977 --> 00:00:55,996
بە دەستپێکردنێکی زوو و
ڕاهێنانی چڕەوە،

21
00:00:56,020 --> 00:00:58,438
هەر منداڵێک بێت ئەتوانێت
لە شتێکا ببێت بە بلیمەت.

22
00:00:58,462 --> 00:00:59,638
ڕاستییەکەشی،

23
00:00:59,662 --> 00:01:02,814
دووان لە کچەکانی بوون بە یاریزانی جیهانی شەترەنج.

24
00:01:02,838 --> 00:01:06,087
بۆیە کە بووم بە نووسەری زانست
لە گۆڤاری "وەرزش بە ڕوونکراوەیی"،

25
00:01:06,111 --> 00:01:07,267
حەسرەت گرتمی.

26
00:01:07,291 --> 00:01:09,237
ئەگەر ئەم یاسای ١٠ هەزار کاتژمێرە ڕاست بێت،

27
00:01:09,261 --> 00:01:11,859
کەواتە پێویستە ببینین کە وەرزشەوانە
پێشەنگەکان پێشدەکەون

28
00:01:11,883 --> 00:01:13,632
لەو شتەی پێی ئەوترێت 
"ڕاهێنانی بەمەبەست."

29
00:01:13,656 --> 00:01:16,395
ئەمە ڕاهێنانی چڕی ڕاستکردنەوەی هەڵەی
ژێر ڕاهێنەرایەتییە،

30
00:01:16,419 --> 00:01:17,909
نەک هەر یاریکردنی ئاسایی.

31
00:01:17,933 --> 00:01:20,289
کاتێک زانایانیش سەیری وەرزشەوانە
پێشەنگەکانیان کردووە،

32
00:01:20,313 --> 00:01:23,159
بینیویانە کە کاتی زیاتریان بەسەربردووە
لە ڕاهێنانی بەمەبەست --

33
00:01:23,183 --> 00:01:24,339
زۆر جێی سەرسوڕمان نییە.

34
00:01:24,363 --> 00:01:27,757
کاتێک شوێن وەرزشەوانەکان کەوتوون
بەدرێژایی ماوەی پەرەسەندنیان،

35
00:01:27,781 --> 00:01:29,119
شێوەی بەرەوپێشچوون ئاوا بووە:

36
00:01:29,143 --> 00:01:31,778
پێشەنگەکانی داهاتوو لە سەرەتای خۆیانا
کاتی کەمتریان بەسەربردووە

37
00:01:31,802 --> 00:01:34,563
لە ڕاهێنانی بەمەبەست لەو وەرزشەی
لەسەری جێگیر بوون.

38
00:01:34,587 --> 00:01:37,883
ئەو کارەیان کردووە کە زانایان
پێی ئەڵێن "ماوەی نموونە وەرگرتن،"

39
00:01:37,907 --> 00:01:40,162
کە تیایا چالاکی جەستەیی
هەمەجۆر تاقی ئەکەنەوە،

40
00:01:40,186 --> 00:01:42,020
شارەزایی فراوان و گشتی وەرئەگرن،

41
00:01:42,044 --> 00:01:44,197
بە حەزەکانیان و تواناکانیان ئەزانن و

42
00:01:44,221 --> 00:01:48,184
درەنگتر لە هاوەڵەکانیان بوار جیا ئەکەنەوە
کە لە ئاستێکی نزمترا جێگیر ئەبن.

43
00:01:48,847 --> 00:01:50,977
بۆیە کە ئەوەم بینی، وتم،

44
00:01:51,001 --> 00:01:54,438
"باشە ئەوە یەکناگرێتەوە لەگەڵ یاسای
١٠ هەزار کاتژمێرەکە، وانییە؟"

45
00:01:54,462 --> 00:01:56,472
بۆیە دەستمکرد بە بیرکردنەوە لە 
بوارەکانی تر

46
00:01:56,496 --> 00:01:59,627
کە پەیوەندی هەیە بە شارەزایی پەیاکردنی
ناچاری زوو،

47
00:01:59,651 --> 00:02:00,965
وەک موزیک.

48
00:02:00,989 --> 00:02:02,841
دەرکەوت ڕێڕەوی گەشەکردنەکە
زۆر جار هاوشێوەیە.

49
00:02:02,865 --> 00:02:05,281
ئەمە توێژینەوەی ئەکادیمیایەکی
فێربوونی موزیکی جیهانییە، و

50
00:02:05,305 --> 00:02:07,666
ئەوەی ئەمەوێ سەرنجی ئێوەی
بخەمە سەر ئەمەیە:

51
00:02:07,690 --> 00:02:11,508
موزیسیانە نایابەکان دەستیان نەکردووە
بە کات بەسەربردن زیاتر لەسەر ڕاهێنانی بەمەبەست

52
00:02:11,532 --> 00:02:12,771
وەک لە موزیسیانە ئاساییەکان

53
00:02:12,795 --> 00:02:14,186
هەتا تاقیکردنەوەی ئامێری سێیەمیان.

54
00:02:14,210 --> 00:02:16,289
ئەوانیش بەهەمان شێوە
ماوەی نموونە وەرگرتنیان هەبووە،

55
00:02:16,313 --> 00:02:18,728
تەنانەت موزیسیانەکانیش کە وا ئەزانین
زوو بەناوبانگ بوون،

56
00:02:18,752 --> 00:02:19,958
وەک یۆ-یۆ ما.

57
00:02:19,982 --> 00:02:21,227
ماوەی هەڵبژاردنی هەبووە،

58
00:02:21,251 --> 00:02:24,083
تەنیا لە موزیسیانەکانی تر خێراتر
بەوەیا تێپەڕیوە.

59
00:02:24,107 --> 00:02:27,295
بەهەرحاڵ، ئەم توێژینەوەیە
بە تەواوەتی فەرامۆش کراوە، و

60
00:02:27,319 --> 00:02:28,646
ئەوەی زۆر کاریگەرترە

61
00:02:28,670 --> 00:02:31,718
پەڕەی یەکەمی کتێبەکەی
"سروودی شەڕی پڵنگە دایکەکە،"یە

62
00:02:31,742 --> 00:02:34,840
کە تیایا نوسەرەکە باسی ئەوە ئەکات
کەمانچەی یابێت بە کچەکەی.

63
00:02:34,864 --> 00:02:37,320
لەوە ئەچێت کەس ئەو بەشەی
دواتری بیرنەکەوێتەوە

64
00:02:37,344 --> 00:02:40,467
کە کچەکە ڕووی تێئەکات و ئەڵێت،
"تۆ هەڵتبژارد، نەک من،" و

65
00:02:40,491 --> 00:02:41,641
ئینجا وازئەهێنێت.

66
00:02:41,665 --> 00:02:44,819
بۆیە دوای بینینی ئەم جۆرە ئاقارە
سەرسوڕهێنەرەی وەرزش و موزیک،

67
00:02:44,843 --> 00:02:47,831
دەستمکرد بە بیرکردنەوە لە بوارەکانی
کە کار لە خەڵکی زیاتر ئەکات،

68
00:02:47,855 --> 00:02:49,011
وەک فێربوون.

69
00:02:49,035 --> 00:02:50,919
ئابوریناسێک تاقیکردنەوەیەکی سرووشتی دۆزییەوە

70
00:02:50,943 --> 00:02:53,238
لە سیستمە فێرکردنە پێشکەوتووترەکانی
ئینگلتەرا و سۆکتلەندا.

71
00:02:53,262 --> 00:02:55,916
ئەو ماوەیەی توێژینەوەکەی،
سیستمەکان زۆر هاوشێوە بوون،

72
00:02:55,940 --> 00:02:59,193
جگە لە ئینگلتەرا، کە خوێندکارەکان
ئەبوو لە ناوەڕاستی هەرزەکاری بوار جیاکەنەوە

73
00:02:59,217 --> 00:03:01,422
بۆ ئەوەی ڕێڕەوێکی دیاریکراوی
خوێندن هەڵبژێرن.

74
00:03:01,446 --> 00:03:04,676
بەڵام لە سکۆتلەندا، ئەیانتوانی بەردەوام
شت تاقیکەنەوە لە زانکۆ

75
00:03:04,700 --> 00:03:05,851
ئەگەر بیانویستایە.

76
00:03:05,875 --> 00:03:07,026
پرسیارەکەشی ئەمە بوو:

77
00:03:07,050 --> 00:03:09,833
کێ گرەوەکە ئەباتەوە، زوو بوار جیاکردنەوە
یان درەنگ؟

78
00:03:09,857 --> 00:03:13,352
ئەوەیان بەدی کرد ئەو کەسانەی زوو 
بواریان جیاکردەوە خێرا داهاتیان زۆر بووە

79
00:03:13,376 --> 00:03:15,538
چونکە شارەزایی زیاتریان هەبووە
لە بوارەکەی خۆیانا.

80
00:03:15,562 --> 00:03:18,164
ئەوانەشی درەنگ بواریان جیاکردۆتەوە
توانیویانە شتی جیاوازی تر تاقیکەنەوە، و

81
00:03:18,188 --> 00:03:20,254
کاتێکیش هەڵئەبژێرن،
باشتر ئەگونجێن لەگەڵی،

82
00:03:20,278 --> 00:03:22,227
یان ئەوەی ئابوریناسان پێی ئەڵێن
"تایبەتمەندی گونجاو"

83
00:03:22,251 --> 00:03:24,909
بۆیە ڕێژەی گەشەکردنیان خێراتر ئەبێت.

84
00:03:24,933 --> 00:03:26,090
لە ماوەی شەش ساڵا،

85
00:03:26,114 --> 00:03:27,749
جیاوازی داهات ناهێڵن.

86
00:03:27,773 --> 00:03:30,973
بەڵام، ئەوانەی زوو بوار جیائەکەنەوە
دەست ئەکەن بە وازهێنان لەو ڕەوتی کارە

87
00:03:30,997 --> 00:03:32,159
بە ڕێژەیەکی زۆر زیاتر،

88
00:03:32,183 --> 00:03:34,692
بە زۆری لەبەر ئەوەی زۆر زوو
ناچارکراون کە هەڵبژێرن و

89
00:03:34,716 --> 00:03:36,605
زۆرجار هەڵبژاردنی خراپیان کردووە.

90
00:03:36,629 --> 00:03:38,835
کەواتە ئەوانەی درەنگ بوار دیاری ئەکەن
لە سەرەتایا دۆڕاون و

91
00:03:38,859 --> 00:03:40,015
لەسەر ئاستی درێژخایەن براوەن.

92
00:03:40,039 --> 00:03:42,619
پێموابێت ئەگەر وەک ژوانکردن
سەیری هەڵبژاردنی کار بکەین،

93
00:03:42,643 --> 00:03:45,514
لەوانەیە فشار لە خەڵک نەکەین
ئەوەنە بەخێرایی هەڵبژێرن.

94
00:03:45,538 --> 00:03:48,027
بۆیە ئەمە سەرنجی ڕاکێشام،
دووبارە ئەم ڕێڕەوی ژیانە ببینمەوە،

95
00:03:48,051 --> 00:03:52,004
لە گەڕان بۆ پێشینەی پەرەسەندنی ئەو کەسانەی
ماوەیەکی زۆر ڕێزم هەبوو بۆ کارەکانیان،

96
00:03:52,028 --> 00:03:54,615
وەک دیوک ئێڵینگتۆن، کە وازی 
لە وانەکانی موزیک هێنا بە مناڵی

97
00:03:54,639 --> 00:03:56,833
بۆ ئەوەی تیشک بخاتە سەر بەیسبۆڵ و
وێنەکێشان.

98
00:03:56,857 --> 00:03:59,914
یان مەریەم میرزاخانی، کە بە مناڵی
حەزی بە بیرکاری نەبوو --

99
00:03:59,938 --> 00:04:01,523
خەونی ئەبینی ببێت بە ڕۆمان نووسێک و

100
00:04:01,547 --> 00:04:04,059
لە کۆتاییا بوو بە یەکەمین ژن
کە هەتا ئێستا،

101
00:04:04,083 --> 00:04:05,239
مەدالیای مەیدانەکانی بردبێتەوە،

102
00:04:05,263 --> 00:04:07,535
کە بەرزترین خەڵاتە لە جیهانی بیرکارییا.

103
00:04:07,559 --> 00:04:09,774
یان ڤینسینت ڤان کوخ
پێنج ڕەوتی کارکردنی جیای هەبوو،

104
00:04:09,798 --> 00:04:13,314
هەر یەکێکیانی بە کاری خۆی ئەزانی
پێش ئەوەی لە یەکێکیانا بدرەوشێتەوە، و

105
00:04:13,338 --> 00:04:17,541
لە کۆتاییەکانی ٢٠ەکانیا، کتێبێکی خوێندەوە
پێی ئەوترا "ئەی بی سی وێنەکێشان."

106
00:04:18,068 --> 00:04:19,392
ئەوە سەرکەوتوو بوو بۆی.

107
00:04:19,874 --> 00:04:23,282
کلاودی شانۆن ئەندازیاری کارەبا بوو
لە زانکۆی میچیگان

108
00:04:23,306 --> 00:04:26,286
کە کۆرسێکی فەلسەفەی وەرگرت بەس بۆ ئەوەی
پێویستییەک بەجێبێنێت، و

109
00:04:26,310 --> 00:04:29,504
لەوەیا، سیستمێکی لۆجیکی فێربوو کە نزیکەی
سەدەیەک تەمەنێتی

110
00:04:29,528 --> 00:04:32,735
کە بەوە دەستەواژە ڕاست و هەڵەکان ئەکرێت
وەک ژمارە یەک و سفر کۆدی بۆ دانرێت و

111
00:04:32,759 --> 00:04:34,689
وەک هاوکێشەی بیرکاری حەل بکرێت.

112
00:04:34,713 --> 00:04:37,040
ئەمە بووە هۆی پەرەدان بە کۆدی ئاوێتەیی،

113
00:04:37,064 --> 00:04:40,137
کە ئەمڕۆ هەموو کۆمپیتەرەکانمان
لەسەر بنەمای ئەوە کار ئەکەن.

114
00:04:40,161 --> 00:04:42,869
لە کۆتاییشدا، جۆرە نموونە باڵاکەی خۆم،
فرانسیس هیسیڵبین --

115
00:04:42,893 --> 00:04:44,141
ئەمە من و ئەوین --

116
00:04:44,165 --> 00:04:47,316
یەکەمین کاری پیشەگەری خۆی 
لە تەمەنی ٥٤یدا وەرگرت و

117
00:04:47,340 --> 00:04:49,646
توانی ببێت بە سەرۆکی ڕێکخراوی
دیدەوانە کچەکان،

118
00:04:49,670 --> 00:04:50,846
کە خۆی ڕزگاریکرد.

119
00:04:50,870 --> 00:04:52,612
ئەندامێتی کەمینەکانی کرد بە سێ هێندە،

120
00:04:52,636 --> 00:04:55,398
١٣٠ هەزار خۆبەخشی بۆ زیادکرد و

121
00:04:55,422 --> 00:04:58,835
ئەمە یەکێکە لە باجەکانی کارامەیی
کە لە دامەزرێنەری ئەوەوە هاتووە --

122
00:04:58,859 --> 00:05:01,534
کۆدی دوانییە بۆ کچەکانی
فێری کۆمپیتەر ئەبن.

123
00:05:01,558 --> 00:05:03,627
ئەمڕۆ، فرانسیس پەیمانگایەکی
سەرکردایەتیکردن بەڕێوە ئەبا

124
00:05:03,651 --> 00:05:05,858
کە هەموو ڕۆژێکی هەفتە کار ئەکات
لە مانهاتن. و

125
00:05:05,882 --> 00:05:07,396
تەنیا تەمەنی ١٠٤ ساڵە،

126
00:05:07,420 --> 00:05:08,939
بۆیە کەس نازانێت کێ دواترە.

127
00:05:08,963 --> 00:05:10,113
(پێکەنین)

128
00:05:10,740 --> 00:05:13,592
هەرگیز چیرۆکی پەرەسەندنی تری
ئاواهی نابیستین، وانییە؟

129
00:05:13,616 --> 00:05:15,167
هیچ نابیستین لە بارەی توێژینەوەیەکەوە

130
00:05:15,191 --> 00:05:18,314
کە زانایانی براوەی نۆبڵ ئەگەریان
٢٢ هێندە زیاترە

131
00:05:18,338 --> 00:05:19,820
خولیایەکیان هەبێت لە دەرەوەی کارەکەیان

132
00:05:19,844 --> 00:05:21,087
وەک زانا ئاساییەکان.

133
00:05:21,111 --> 00:05:22,269
هەرگیز ئەوە نابیستین.

134
00:05:22,293 --> 00:05:24,738
تەنانەت کاتێکیش ئەنجامدەرەکان
یان کارەکە زۆر بەناوبانگە،

135
00:05:24,762 --> 00:05:26,724
ئەم چیرۆکی پەرەسەندنانە نابیستین.

136
00:05:26,748 --> 00:05:28,879
بۆ نموونە، ئەمە وەرزشەوانێکە
کە بەشوێنییەوە بووم.

137
00:05:28,903 --> 00:05:31,363
لێرەیا شەش ساڵە، جلێکی رەگبی
سکۆتلەندی لەبەرایە.

138
00:05:31,387 --> 00:05:33,591
تێنسی تاقیکردۆتەوە، کەمێک
خلیسکێنە، و زۆرانبازی.

139
00:05:33,615 --> 00:05:36,831
دایکی ڕاهێنەری تێنس بووە بەڵام
ڕەتیکردۆتەوە ڕاهێنان بەم بکات

140
00:05:36,855 --> 00:05:39,051
چونکە بەشێوەیەکی ئاسایی
تۆپی نەگەڕاندۆتەوە.

141
00:05:39,075 --> 00:05:41,304
هەندێکیش یاری باسکە،
تێنسی سەر مێز، مەلەی کردووە.

142
00:05:41,328 --> 00:05:43,497
کاتێک ڕاهێنەرەکانی ویستوویانە
پلەیەک بەرزیکەنەوە

143
00:05:43,521 --> 00:05:44,672
لەگەڵ گەورەکان،

144
00:05:44,696 --> 00:05:47,671
ڕەتیکردۆتەوە، چونکە تەنیا ویستوێتی
باسی زۆرانبازی پیشەگەر بکات

145
00:05:47,695 --> 00:05:49,231
دوای ڕاهێنانێک لەگەڵ هاوڕێکانی. و

146
00:05:49,255 --> 00:05:50,751
بەردەوام بووە لە تاقیکردنەوەی
وەرزشی زیاتر:

147
00:05:50,775 --> 00:05:53,765
تۆپی دەست، باسکە، تۆپی پێ،
ڕیشە، سکەیت بۆرد...

148
00:05:53,789 --> 00:05:56,011
کەواتە، ئەمە کێیە؟

149
00:05:56,674 --> 00:05:58,530
ئەمە رۆجەر فێدرێرە.

150
00:05:58,554 --> 00:06:01,754
هێندەی تایگەر وودز بە گەورەیی بەناوبانگە، و

151
00:06:01,778 --> 00:06:05,061
کەچی هێشتا هەوادارانی تێنس
هیچ شتێکی ئەوتۆ نازانن

152
00:06:05,085 --> 00:06:06,597
لەسەر چیرۆکی پەرەسەندنی.

153
00:06:06,621 --> 00:06:09,221
ئەوە لەبەر چی، هەرچەنە
شتێکی جێگیرە؟

154
00:06:09,245 --> 00:06:12,424
پێموابێت بەشێکی لەبەر ئەوەیە
کە چیرۆکەکەی تایگەر زۆر دراماییە،

155
00:06:12,448 --> 00:06:14,835
بەڵام لەبەر ئەوەشە لەوە ئەچێت
ئەم گێڕانەوە ڕێک و پێکە

156
00:06:14,859 --> 00:06:17,855
بتوانین بگونجێنین لەگەڵ هەر شتێک
کە ئەمانەوێ باشبین تیایا

157
00:06:17,879 --> 00:06:19,241
لە ژیانی خۆماندا.

158
00:06:19,265 --> 00:06:20,861
بەڵام پێموابێت ئەوە، کێشەیەکە،

159
00:06:20,885 --> 00:06:24,416
چونکە دەرکەوت بە چەندین شێوە،
گۆڵف مۆدێلێکی ناخۆشی بێهاوتایە

160
00:06:24,440 --> 00:06:26,696
بۆ هەموو شتێک کە مرۆڤەکان
ئەیانەوێ فێری ببن.

161
00:06:26,720 --> 00:06:28,050
(پێکەنین)

162
00:06:28,074 --> 00:06:29,237
گۆڵف پوختەیەکە لەو شتەی

163
00:06:29,261 --> 00:06:32,732
دەروون ناس رۆبین هۆگارس پێی ئەڵێت
"ژینگەی فێربوونی باش."

164
00:06:32,756 --> 00:06:35,965
ژینگەی فێربوونی باش هەنگاو و
ئامانجی دواتری هەیە کە ڕوونن،

165
00:06:35,989 --> 00:06:37,839
یاساکانی ڕوونن و هەرگیز ناگۆڕێن.

166
00:06:37,863 --> 00:06:41,115
کاتێک شتێک ئەکەیت، هەڵسەنگاندن ئەدرێتێ
کە خێرا و وردە،

167
00:06:41,139 --> 00:06:43,339
کارکردنی ساڵی دواترت وەک ئەوە ئەبێت
دوایین ساڵت بێت کار بکەی.

168
00:06:43,363 --> 00:06:45,799
شەترەنج: ئەویش ژینگەیەکی فێربوونی باشە.

169
00:06:45,823 --> 00:06:47,205
باڵادەستی مامۆستا گەورەکان

170
00:06:47,229 --> 00:06:49,692
بە زۆری پشتی بەستووە بە زانیارییان
لەسەر ڕێکخستنە دووبارەبووەکان،

171
00:06:49,716 --> 00:06:51,765
لەبەر ئەوەشە هێندە ئاسانە
بکرێت بە ئۆتۆماتیک.

172
00:06:51,789 --> 00:06:55,032
لەلاکەی تری شەبەنگەکەش
"ژینگە خراپەکانی فێربوونن،"

173
00:06:55,056 --> 00:06:57,276
کە لەوانەیە هەنگاو و ئامانجەکانی دواتر
هێندە ڕوون نەبن.

174
00:06:57,300 --> 00:06:58,881
لەوانەیە یاساکان بگۆڕێن.

175
00:06:58,905 --> 00:07:01,449
کە شتێک ئەکەیت لەوانەیە و لەوانەش نییە
یەکسەر هەڵسەنگاندن وەرگری.

176
00:07:01,473 --> 00:07:03,414
لەوانەیە دواکەوێت،
ورد نەبێت، و

177
00:07:03,438 --> 00:07:06,116
کارکردنی ساڵی دواتر وەک
کارکردنی دواین ساڵ نەبێت.

178
00:07:06,140 --> 00:07:10,352
کەواتە کام لەمانە لەو جیهانە ئەچێت
کە زیاتر و زیاتر تیایا ئەژین؟

179
00:07:10,376 --> 00:07:12,844
ڕاستییەکەی، پێویستیمان بۆ بیرکردنەوە
بە شێوەیەکی خۆگونجێن و

180
00:07:12,868 --> 00:07:14,979
چاودێریمان بۆ بەشە پێکەوەبەستووەکان

181
00:07:15,003 --> 00:07:17,340
بەشێوەیەکی بنەڕەتییانە
تێڕوانینی گۆڕیوین،

182
00:07:17,364 --> 00:07:19,197
بۆیە کاتێک سەیری ئەم
دایاگرامە ئەکەیت،

183
00:07:19,221 --> 00:07:22,551
بازنەی ناوەڕاست لە ڕاستەوە
لەوانەیە گەورەتر دەرکەوێت

184
00:07:22,575 --> 00:07:24,011
چونکە مێشکت ڕائەکێشرێت

185
00:07:24,035 --> 00:07:26,170
بۆ پەیوەندی هەموو بەشەکان پێکەوە،

186
00:07:26,194 --> 00:07:28,856
لەکاتێکا کەسێک کە بەرکەوتنی نەبووە
بۆ کارکردنی ئەم سەردەمە

187
00:07:28,880 --> 00:07:31,505
لەگەڵ پێویستییەکانی بۆ بیرکردنەوەی
خۆگونجێنەری، چەمکداری،

188
00:07:31,529 --> 00:07:34,605
بە شێوەیەکی ڕاست ئەوە ئەبینێت
کە بازنەکانی ناوەڕاست هەمان قەبارەن.

189
00:07:35,073 --> 00:07:38,145
کەواتە لێرەیاین لە جیهانی
کارکردنی خراپا و

190
00:07:38,169 --> 00:07:41,680
هەندێک جار تیایا، خێرا بوار جیاکردنەوە
خراپ ئەشکێتەوە.

191
00:07:41,704 --> 00:07:44,037
بۆ نموونە، لە توێژینەوەی
چەند وڵاتێکا

192
00:07:44,061 --> 00:07:46,879
چەند کەسێکی هاوشێوە لە
ئاستی خوێندەواری دایک و باوکا،

193
00:07:46,903 --> 00:07:48,067
نمرەی تاقیکردنەوەکانیان،

194
00:07:48,091 --> 00:07:49,498
ساڵەکانی خوێندنی خۆیان،

195
00:07:49,522 --> 00:07:52,226
جیاوازییان بەس ئەوە بوو هەندێکیان
فێرکردنییان لەسەر بابەتێک بووە و

196
00:07:52,250 --> 00:07:54,411
ئەوانی تر فێرکردنی گشتیتر و فراوانتریان هەبووە.

197
00:07:54,435 --> 00:07:57,206
ئەم شێوەی فێرکردنە نیشانی یاوە
ئەوانەی زوو فێری بوارێک کراون

198
00:07:57,230 --> 00:07:59,614
ئەگەری زۆربووە یەکسەر کاتی ڕاهێنان
بخرێنە سەر کارێک،

199
00:07:59,638 --> 00:08:01,670
ئەگەریان زیاتر بووە
یەکسەر پارە پەیاکەن،

200
00:08:01,694 --> 00:08:04,099
بەڵام کەمتر گونجاوبوون لە جیهانێکی
کارکردنی خۆگۆڕدا

201
00:08:04,123 --> 00:08:06,860
کە بە هەمووییەوە کاتێکی کەمتریان
بەسەربردووە لە هێزی کاردا

202
00:08:06,884 --> 00:08:09,786
کە لە مەودای کورتدا براوە ئەبن و
لە مەودای درێژخایەندا دۆڕاو ئەبن.

203
00:08:09,810 --> 00:08:13,189
یان توێژینەوەیەکی بیست ساڵی
بەناوبانگی پسپۆڕەکان

204
00:08:13,213 --> 00:08:16,013
کە پێشبینی ئابووری و جیۆپۆڵیتیکی کردووە.

205
00:08:16,037 --> 00:08:20,115
خراپترین پێشبینیکەرەکان پسپۆڕەکان بوون
کە زۆرترین تایبەتمەندیان وەرگرتووە،

206
00:08:20,139 --> 00:08:23,327
ئەوانەی هەموو ماوەی کارکردنیان بەسەربردووە
لە فێربوون لەسەر یەک یان دوو کێشە

207
00:08:23,351 --> 00:08:26,461
هاتوون هەموو جیهان ببینن لە ڕێگەی
یەک مۆدێلی دەروونی یان هاوێنەوە.

208
00:08:26,485 --> 00:08:27,994
ڕاستییەکەی هەندێکیان خراپتریش بوون

209
00:08:28,018 --> 00:08:30,446
کاتێک ئەزموون و بڕوانامەیان کۆکردۆتەوە.

210
00:08:30,470 --> 00:08:35,289
باشترین پێشبینیکەرەکان خەڵکە زیرەکەکان بوون
کە خولیای فراوانیان هەبووە.

211
00:08:35,789 --> 00:08:37,764
ئێستا لە هەندێک بواردا، وەک پزیشکی،

212
00:08:37,788 --> 00:08:40,975
زیادکردنی پسپۆڕی ڕێگەلێنەگیراویشە و
بەسوودیشە،

213
00:08:40,999 --> 00:08:42,159
هیچ پرسیار لەسەر ئەوە نییە. و

214
00:08:42,183 --> 00:08:44,112
هێشتا، شمشێرێکی دوو خەنجەر بووە.

215
00:08:44,136 --> 00:08:47,776
چەند ساڵێک لەمەوبەر، یەکێک لە بڵاوترین
نەشتەرگەرییەکانی جیهان بۆ ئازاری ئەژنۆ

216
00:08:47,800 --> 00:08:49,787
تاقیکرایەوە لە تاقیکردنەوەی ساختەی کۆنترۆڵکراودا.

217
00:08:49,811 --> 00:08:51,727
هەندێک لە نەخۆشەکان
"نەشتەرگەری ساختە."یان بۆ کرا

218
00:08:51,751 --> 00:08:53,714
واتە نەشتەرگەرەکان بڕینێکیان ئەکرد،

219
00:08:53,738 --> 00:08:55,919
خۆیان خەریک ئەکرد
وەک ئەوەی شتێک بکەن،

220
00:08:55,943 --> 00:08:57,612
ئینجا برینی نەخۆشەکەیان ئەدوورییەوە.

221
00:08:57,636 --> 00:08:59,121
ئەوە هێشتا سوودی هەبوو بۆ نەخۆشەکە.

222
00:08:59,145 --> 00:09:02,298
کەچی هێشتا نەشتەرگەرەکانی پسپۆڕییان هەیە
لەم نەشتەرگەرییەیا بەردەوامن

223
00:09:02,322 --> 00:09:03,472
لە کردنی بە ملیۆنەها.

224
00:09:04,043 --> 00:09:08,260
کەواتە ئەگەر پسپۆڕی ورد هەموو کاتێک
فێڵەکە نەبێت، ئەی کەواتە چی؟

225
00:09:08,284 --> 00:09:10,045
باسکردنی ئەوە قورس ئەبێت،

226
00:09:10,069 --> 00:09:12,283
چونکە هەموو جارێک
لەم ڕەوتە ناچێت.

227
00:09:12,307 --> 00:09:14,623
هەندێک جار لە شەپۆلکردن
یان زیگزاگکردن ئەچێت

228
00:09:14,647 --> 00:09:15,940
یان هێشتنەوەی بینینێکی فراوانتر.

229
00:09:15,964 --> 00:09:17,535
ئەکرێت لەوە بچێت
بچیتە دواوە.

230
00:09:17,559 --> 00:09:20,389
بەڵام ئەمەوێ باسی ئەوە بکەم ئەبێت
هەندێک لەو فێڵانە چی بن.

231
00:09:20,413 --> 00:09:24,160
ئەگەر سەیری توێژینەوە بکەین لەسەر
داهێنانی تەکنەلۆجیا، دەریئەخات هەتا دێت زیاتر،

232
00:09:24,184 --> 00:09:26,949
کاریگەرترین داهێنانەکان لەلایەن
ئەو کەسانەوە نین

233
00:09:26,973 --> 00:09:29,845
قوڵتر و قوڵتر ئەچنە ناو
یەک بواری تەکنەلۆجیاوە

234
00:09:29,869 --> 00:09:31,706
وەک نوسینگەی داهێنانی ئەمریکا
پۆڵێنی کردووە

235
00:09:31,730 --> 00:09:34,702
بەڵکو لەلایەن تیمەکانەوە
کە ئەو کەسانەشی تیایە

236
00:09:34,726 --> 00:09:37,992
کە کاریان لەسەر ژمارەیەکی گەورەتری
پۆڵێنە جیاوازەکانی تەکنەلۆجیا کردووە و

237
00:09:38,016 --> 00:09:40,208
زۆرجار شتەکانی ناو بوارە
جیاوازەکان یەک ئەخەن.

238
00:09:40,232 --> 00:09:43,663
کەسێک ڕێزم هەبوو بۆ کارەکەی و بە جۆرێک
لە پێشەنگی ئەم کارانەیا بوو

239
00:09:43,687 --> 00:09:45,580
پیاوێکی ژاپۆنییە بەناوی گونپی یۆکۆی.

240
00:09:45,604 --> 00:09:48,381
یۆکۆی لە تاقیکردنەوەی ئەلیکترۆنییەکانیا
لە قوتابخانە باش نەبوو،

241
00:09:48,405 --> 00:09:51,701
بۆیە ناچار بوو کارێک وەرگرێت وەک
کرێکاری ڕاگرتنی ئامێرێک

242
00:09:51,725 --> 00:09:53,546
لە کۆمپانیایەکی کارتی یاریکردن لە کیۆتۆ.

243
00:09:53,570 --> 00:09:56,616
درکی بەوە کرد کە ئامرازی پێویستی نییە
بۆ کارکردن لەسەر نوێترین ئامێر،

244
00:09:56,640 --> 00:09:59,564
بەڵام ئەوەنە زانیاری زۆری
بە ئاسانی لەبەردەستدا بوو

245
00:09:59,588 --> 00:10:02,562
ئەیتوانی ئەو شتانە تێکەڵ بکات
کە خۆیان پێشتر باش زانرابوون

246
00:10:02,586 --> 00:10:05,155
بە شێوەیەک پسپۆڕەکانی 
زۆر بیر تەسک بوون و نەیانبینیوە.

247
00:10:05,179 --> 00:10:08,679
بۆیە چەند تەکنەلۆجیایەکی زانراوی
پیشەسازی ژمێرەکان

248
00:10:08,703 --> 00:10:11,619
لەگەڵ هەندێک تەکنەلۆجیای زانراوی
پیشەسازی کارتی بانقی

249
00:10:11,643 --> 00:10:13,084
یارییە دەسکەکانی درووستکرد.

250
00:10:13,108 --> 00:10:14,462
داهێنانێکی بێوێنەش بوون. و

251
00:10:14,486 --> 00:10:16,708
ئەم کۆمپانیای کارتی یاریکردنە،

252
00:10:16,732 --> 00:10:20,303
کە لە سەدەی نۆزدەیەمدا لە ماڵێکی
تەختەدا درووستکرابوو،

253
00:10:20,327 --> 00:10:22,084
کرد بە کۆمپانیای یاری.

254
00:10:22,108 --> 00:10:24,334
لەوانەیە بیستبێتتان؛
پێی ئەوترێت نینتێندۆ.

255
00:10:24,358 --> 00:10:25,655
فەلسەفە داهێنەرانەکەی یۆکۆی

256
00:10:25,679 --> 00:10:28,860
وەرئەگێڕدرێت بۆ "بیرکردنەوەی تەنیشتی
بە تەکنەلۆجیای سستبوو،"

257
00:10:28,884 --> 00:10:31,812
تەکنەلۆجیای ناسراو بێنیت و
بە شێوازی نوێ بەکاریبێنیت. و

258
00:10:31,836 --> 00:10:33,775
گەورەترین داهێنانیشی ئەمە بوو:

259
00:10:33,799 --> 00:10:34,979
گەیم بۆی.

260
00:10:35,003 --> 00:10:37,440
بە هەموو شێوەیەک لەڕووی تەکنەلۆجیاوە
خراپ بووە. و

261
00:10:37,464 --> 00:10:41,279
لە هەمان کاتی ڕکابەرە ڕەنگاوڕەنگەکانی بوو
لە ساگا و ئەتاری، و

262
00:10:41,303 --> 00:10:42,965
لێی بردنەوە،

263
00:10:42,989 --> 00:10:45,629
چونکە یۆکۆی ئەیزانی ئەوەی
کڕیارەکانی بایەخی پێئەیەن

264
00:10:45,653 --> 00:10:46,803
ڕەنگ نەبووە.

265
00:10:46,827 --> 00:10:50,788
بەرگەگرتن، توانای هەڵگرتن، هەرزانی،
ماوەی پاترییەکە، و

266
00:10:50,812 --> 00:10:52,112
هەڵبژاردنی یارییەکان بووە.

267
00:10:52,136 --> 00:10:54,589
ئەمە ئەوەی خۆمە کە لە
ژێرزەمینی ماڵی باوکم دۆزیمەوە.

268
00:10:54,613 --> 00:10:55,773
(پێکەنین)

269
00:10:55,797 --> 00:10:57,351
ڕۆژی باشتری بینیوە.

270
00:10:57,375 --> 00:10:59,120
بەڵام ئەبینیت گڵۆپە سوورەکەی هەڵکراوە.

271
00:10:59,144 --> 00:11:01,035
هەڵمکرد و تۆزێک تێتریسم کرد،

272
00:11:01,059 --> 00:11:03,045
کە زۆر سەرسوڕهێنەر بوو بەلامەوە

273
00:11:03,069 --> 00:11:05,533
چونکە پاترییەکانی ٢٠٠٧ و ٢٠١٣ش
کۆتاییان پێهاتووە.

274
00:11:05,557 --> 00:11:06,901
(پێکەنین)

275
00:11:07,489 --> 00:11:11,078
کەواتە ئەم لایەنە باشترانە
وایکردووە زیاتر بە برەو بێت.

276
00:11:11,102 --> 00:11:14,574
لە توێژینەوەیەکی سەرنجڕاکێشی ئەوەی
چی هەندێک نوسەری کۆمیکی والێکردووە

277
00:11:14,598 --> 00:11:17,438
ئەگەریان زیاتر بێت
کۆمپیکی ناوازەتر درووستکەن،

278
00:11:17,462 --> 00:11:18,771
دوو توێژەر بۆیان دەرکەوت

279
00:11:18,795 --> 00:11:22,327
نە ژمارەی ساڵەکانی ئەزموون بووە
لەو بوارەیا

280
00:11:22,351 --> 00:11:25,217
نە سەرچاوەکانی لەبەردەستی
بڵاوکەرەوەکەیا بووە

281
00:11:25,241 --> 00:11:27,457
نە ژمارەی کۆمیکەکانی پێشتر دەریکردووە.

282
00:11:27,481 --> 00:11:31,949
ژمارەی جۆرە جیاوازەکان بووە
کە درووستکەرەکە کاری لەسەر کردووە. و

283
00:11:31,973 --> 00:11:33,295
سەرنجڕاکێشانەش،

284
00:11:33,319 --> 00:11:36,968
کەسێکی ئەزمون براوان
ناتوانرێ بە تەواوەتی شوێن بگیرێتەوە

285
00:11:36,992 --> 00:11:38,786
بە تیمێکی پسپۆڕ.

286
00:11:39,154 --> 00:11:42,124
لەوانەیە ئەوەنە لەو کەسانە درووست نەکەین
وەک پێویست

287
00:11:42,148 --> 00:11:44,957
چونکە لە سەرەتایا،
لەوە ئەچن کە لە دواوە بن و

288
00:11:44,981 --> 00:11:48,677
نامانەوێت بایەخ بە شتێک بەین
کە لە سەرەتایەکی باش نەچێت

289
00:11:48,701 --> 00:11:49,878
یان لە بوار جیاکردنەوە.

290
00:11:49,902 --> 00:11:52,749
ڕاستییەکەی، لە پاڵنەر بۆ دۆزینەوەی واتای
سەرەتایەکی باش،

291
00:11:52,773 --> 00:11:55,625
زۆر جار تەنانەت دژی بەرهەم کەمکردنەوە
تەنانەت ڕێگاکە کورت ئەکەینەوە

292
00:11:55,649 --> 00:11:56,946
بۆ فێربوونی بابەتی نوێ،

293
00:11:56,970 --> 00:11:58,555
لە ئاستێکی بنەڕەتییا.

294
00:11:58,579 --> 00:12:02,425
لە توێژینەوەیەکی ساڵی پاردا،
پۆلەکانی پۆلی حەوتی ئەمریکا

295
00:12:02,449 --> 00:12:05,325
جۆری فێرکردنی جیاوازیان پێ سپێردرا.

296
00:12:05,349 --> 00:12:07,925
هەندێک ئەوەیان بۆ دەرچوو 
کە پێی ئەوترێت "ڕاهێنانی قەتیسخواردوو"

297
00:12:07,949 --> 00:12:09,691
ئەوەش واتە، بۆ نموونە
پرسیاری ئەیت هەیە،

298
00:12:09,715 --> 00:12:12,624
هەمووی بە شێوەی ئەی ئەی ئەی
یان بی بی بی ئەبێت.

299
00:12:12,648 --> 00:12:14,073
بەرەوپێشچوون خێرایە،

300
00:12:14,097 --> 00:12:15,248
منداڵەکان دڵخۆشن،

301
00:12:15,272 --> 00:12:16,436
هەموو شتێک باشە.

302
00:12:16,460 --> 00:12:20,498
پۆلەکانی تریش شتێکیان پێ درا پێی ئەوترێ
"ڕاهێنانی هەمەجۆر."

303
00:12:20,522 --> 00:12:23,778
ئەوەش وەک ئەوە وایە هەموو جۆرەکانی
کێشەکان بێنیت و بیخەیتە کڵاوێکە و

304
00:12:23,802 --> 00:12:25,146
ئینجا هەڕەمەکییانە لێی هەڵگریت.

305
00:12:25,170 --> 00:12:28,097
بەرەوپێشچوون خاوترە،
منداڵان زیاتر مەراقیان ئەبێ.

306
00:12:28,121 --> 00:12:30,784
بەڵام لەجیاتی ئەوەی فێری ئەوە ببن
یەک جۆر پەیڕەو بکەن،

307
00:12:30,808 --> 00:12:34,621
فێری ئەوە ئەبن چۆن ستراتیجییەک بگونجێنن
لەگەڵ جۆرێکی دیاریکراو پرسیارا.

308
00:12:34,645 --> 00:12:36,240
کاتێکیش تاقیکردنەوەکە یەتە پێشەوە،

309
00:12:36,264 --> 00:12:39,698
کۆمەڵەکەی ڕاهێنانی هەمەجۆریان کردووە
کۆمەڵە قەتیسخواردووەکەیان بەزاندووە.

310
00:12:39,722 --> 00:12:41,129
تەنانەت نزیکیش نەبوون لە یەکترەوە.

311
00:12:41,825 --> 00:12:45,445
ئێستا بۆم دەرکەوت زۆرێک لەم توێژینەوانە
لەڕووی ژیرییەوە دژ بە یەکن،

312
00:12:45,469 --> 00:12:46,818
بیرۆکەی ئەوەی سەرەتایەکی خێرا،

313
00:12:46,842 --> 00:12:49,121
ئەگەر لە هەڵبژاردنی ڕەوتی کار یان
ڕێڕەوی خوێندن بێت

314
00:12:49,145 --> 00:12:50,764
یان تەنیا فێربوونی ئامرازی نوێ،

315
00:12:50,788 --> 00:12:53,481
هەندێک جار ئەکرێت پەرەسەندنی
درێژخایەن پەک بخات.

316
00:12:53,505 --> 00:12:56,288
بەشێوەیەکی سرووشتیش، هێندەی 
خەڵکەکانی ئەتوانن سەرکەوتوو بن

317
00:12:56,312 --> 00:12:57,680
ڕێگای سەرکەوتن هەیە.

318
00:12:57,704 --> 00:13:01,925
بەڵام پێموابێت ئێمە تەنیا
هانی ڕێگاکەی تایگەر ودز ئەیەین

319
00:13:01,949 --> 00:13:03,736
لەکاتێکا لەم جیهانە خراپەیا،

320
00:13:03,760 --> 00:13:06,689
ئەو کەسانەمان ئەوێت کە پێویستە
لەسەر ڕێگای رۆجەر بڕۆن.

321
00:13:06,713 --> 00:13:09,271
یان وەک فیزیاناس و
بیرکاری ناسی دیار و

322
00:13:09,295 --> 00:13:12,719
نوسەری سەرسوڕهێنەر،
فریمان دایسۆن ئەیڵێت --

323
00:13:12,743 --> 00:13:15,638
دایسۆن دوێنێ کۆچی دوایی کرد،

324
00:13:15,662 --> 00:13:17,937
بۆیە هیوادارم لێرەیا
ڕێز لە قسەکانی بنێم --

325
00:13:17,961 --> 00:13:22,854
وەک ئەلێت: بۆ سیستمێکی ژینگەیی تەندروست،
پێویستمان بە باڵندەکان و بۆقەکانیشە.

326
00:13:22,878 --> 00:13:24,181
بۆقەکان لەناو قوڕەکەیان،

327
00:13:24,205 --> 00:13:26,303
هەموو وردەکارییە بچوکەکان ئەبینن.

328
00:13:26,327 --> 00:13:29,084
باڵندەکان لە سەرەوەن و
ئەو وردەکارییانە نابینن

329
00:13:29,108 --> 00:13:31,156
بەڵام زانیاری لە بۆقەکان وەرئەگرن. و

330
00:13:31,180 --> 00:13:32,491
هەردووکیشیمان ئەوێت.

331
00:13:32,515 --> 00:13:34,210
دایسۆن ئەڵێت کێشەکە ئەوەیە،

332
00:13:34,234 --> 00:13:36,909
بە هەمووان ئەڵێین ببن بە بۆقەکە. و

333
00:13:36,933 --> 00:13:38,135
پێموابێت،

334
00:13:38,159 --> 00:13:39,611
لە جیهانێکی خراپا،

335
00:13:39,635 --> 00:13:41,786
ئەوە هەتا یەت بیر کورتتر ئەبێت.

336
00:13:41,810 --> 00:13:43,102
زۆر سوپاس بۆ ئێوە.

337
00:13:43,126 --> 00:13:46,086
(چەپڵەلێدان)