[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:01.00,0:00:02.100,Default,,0000,0000,0000,,Chciałbym dzisiaj porozmawiać Dialogue: 0,0:00:02.100,0:00:04.93,Default,,0000,0000,0000,,o globalnym problemie Dialogue: 0,0:00:04.93,0:00:09.47,Default,,0000,0000,0000,,użytkowania terenów, żywności \Ni środowiska, Dialogue: 0,0:00:09.47,0:00:10.79,Default,,0000,0000,0000,,który dotyczy nas wszystkich. Dialogue: 0,0:00:10.79,0:00:13.52,Default,,0000,0000,0000,,Nazywam to "inną niewygodną prawdą". Dialogue: 0,0:00:13.52,0:00:16.79,Default,,0000,0000,0000,,Na początek pojedźmy w krótką podróż. Dialogue: 0,0:00:16.79,0:00:19.59,Default,,0000,0000,0000,,Popatrzmy na naszą planetę, ale w nocy Dialogue: 0,0:00:19.59,0:00:21.13,Default,,0000,0000,0000,,i z kosmosu. Dialogue: 0,0:00:21.13,0:00:24.08,Default,,0000,0000,0000,,Tak wygląda nasza planeta Dialogue: 0,0:00:24.08,0:00:26.22,Default,,0000,0000,0000,,w nocy z pokładu satelity. Dialogue: 0,0:00:26.22,0:00:29.07,Default,,0000,0000,0000,,Pierwsze, co rzuca się w oczy, Dialogue: 0,0:00:29.07,0:00:32.39,Default,,0000,0000,0000,,to szeroko rozpowszechniona obecność Dialogue: 0,0:00:32.39,0:00:34.45,Default,,0000,0000,0000,,ludzi na tej planecie. Dialogue: 0,0:00:34.45,0:00:37.18,Default,,0000,0000,0000,,Widzimy miasta, widzimy pola naftowe, Dialogue: 0,0:00:37.18,0:00:40.38,Default,,0000,0000,0000,,da się nawet zauważyć \Nfloty rybackie na morzach. Dialogue: 0,0:00:40.38,0:00:42.95,Default,,0000,0000,0000,,Zdominowaliśmy dużą część planety, Dialogue: 0,0:00:42.95,0:00:44.72,Default,,0000,0000,0000,,głównie przez używanie energii, Dialogue: 0,0:00:44.72,0:00:46.45,Default,,0000,0000,0000,,co można zaobserwować w nocy. Dialogue: 0,0:00:46.45,0:00:48.63,Default,,0000,0000,0000,,Przypatrzmy się trochę bliżej Dialogue: 0,0:00:48.63,0:00:50.67,Default,,0000,0000,0000,,i przy świetle słonecznym. Dialogue: 0,0:00:50.67,0:00:54.36,Default,,0000,0000,0000,,Za dnia widzimy różne krajobrazy. Dialogue: 0,0:00:54.36,0:00:57.91,Default,,0000,0000,0000,,To część Niziny Amazonki, \Nmiejsce zwane Rondônią, Dialogue: 0,0:00:57.91,0:01:01.50,Default,,0000,0000,0000,,w południowo-centralnej części \NAmazonii Brazylijskiej. Dialogue: 0,0:01:01.50,0:01:04.12,Default,,0000,0000,0000,,W prawym górnym rogu Dialogue: 0,0:01:04.12,0:01:06.64,Default,,0000,0000,0000,,zobaczycie cienką, białą linię. Dialogue: 0,0:01:06.64,0:01:10.02,Default,,0000,0000,0000,,To droga wybudowana w latach 70. Dialogue: 0,0:01:10.02,0:01:13.69,Default,,0000,0000,0000,,Wracając tam w 2001 r. zobaczymy, Dialogue: 0,0:01:13.69,0:01:15.95,Default,,0000,0000,0000,,że droga rozrosła się Dialogue: 0,0:01:15.95,0:01:19.80,Default,,0000,0000,0000,,i powstały kolejne drogi, Dialogue: 0,0:01:19.80,0:01:22.94,Default,,0000,0000,0000,,na końcu których jest polana Dialogue: 0,0:01:22.94,0:01:25.10,Default,,0000,0000,0000,,pod hodowlę krów. Dialogue: 0,0:01:25.10,0:01:28.41,Default,,0000,0000,0000,,To krowy na mięso. Będziemy je jeść. Dialogue: 0,0:01:28.41,0:01:31.04,Default,,0000,0000,0000,,Trafią na stoły w Ameryce Południowej, Dialogue: 0,0:01:31.04,0:01:33.82,Default,,0000,0000,0000,,w Brazylii i Argentynie. Nie trafią tutaj. Dialogue: 0,0:01:33.82,0:01:36.56,Default,,0000,0000,0000,,Ale ten wzór wylesiania, \Npodobny do rybich ości, Dialogue: 0,0:01:36.56,0:01:39.15,Default,,0000,0000,0000,,widać w wielu miejscach w tropikach, Dialogue: 0,0:01:39.15,0:01:41.37,Default,,0000,0000,0000,,zwłaszcza w tej części świata. Dialogue: 0,0:01:41.37,0:01:44.70,Default,,0000,0000,0000,,Trochę dalej na południe Dialogue: 0,0:01:44.70,0:01:47.09,Default,,0000,0000,0000,,dotrzemy do boliwijskiej granicy Amazonii. Dialogue: 0,0:01:47.09,0:01:51.22,Default,,0000,0000,0000,,W 1975, jeśli dobrze się przyjrzeć, Dialogue: 0,0:01:51.22,0:01:54.79,Default,,0000,0000,0000,,widać cienką, białą linię podobną do szwu, Dialogue: 0,0:01:54.79,0:01:56.10,Default,,0000,0000,0000,,i jedną samotną farmę Dialogue: 0,0:01:56.10,0:01:58.66,Default,,0000,0000,0000,,pośrodku pierwotnej dżungli. Dialogue: 0,0:01:58.66,0:02:03.44,Default,,0000,0000,0000,,Wróćmy tu w 2003 r., Dialogue: 0,0:02:03.44,0:02:05.96,Default,,0000,0000,0000,,a zobaczymy, że krajobraz \Nprzypomina raczej Dialogue: 0,0:02:05.96,0:02:08.84,Default,,0000,0000,0000,,stan Iowa niż las deszczowy. Dialogue: 0,0:02:08.84,0:02:12.21,Default,,0000,0000,0000,,To, co widzicie to uprawy soi. Dialogue: 0,0:02:12.21,0:02:15.09,Default,,0000,0000,0000,,Wysyła się ją do Europy i Chin \Njako karmę dla zwierząt, Dialogue: 0,0:02:15.09,0:02:18.83,Default,,0000,0000,0000,,zwłaszcza po panice wywołanej \Nprzez chorobę szalonych krów Dialogue: 0,0:02:18.83,0:02:21.37,Default,,0000,0000,0000,,10 lat temu, gdy nie chcieliśmy \Nkarmić zwierząt Dialogue: 0,0:02:21.37,0:02:24.80,Default,,0000,0000,0000,,białkiem zwierzęcym, \Nktóre może przenosić chorobę. Dialogue: 0,0:02:24.80,0:02:27.42,Default,,0000,0000,0000,,Zamiast tego karmimy je białkiem roślinnym. Dialogue: 0,0:02:27.42,0:02:29.21,Default,,0000,0000,0000,,Popyt na soję bardzo wzrósł, Dialogue: 0,0:02:29.21,0:02:32.83,Default,,0000,0000,0000,,pokazując, jak handel i globalizacja Dialogue: 0,0:02:32.83,0:02:35.70,Default,,0000,0000,0000,,naprawdę wpływają na lasy deszczowe Dialogue: 0,0:02:35.70,0:02:37.64,Default,,0000,0000,0000,,i Amazonię - niesamowicie dziwny Dialogue: 0,0:02:37.64,0:02:40.36,Default,,0000,0000,0000,,i powiązany jest dzisiejszy świat. Dialogue: 0,0:02:40.36,0:02:42.68,Default,,0000,0000,0000,,Raz za razem Dialogue: 0,0:02:42.68,0:02:44.81,Default,,0000,0000,0000,,podczas tej małej wycieczki po świecie Dialogue: 0,0:02:44.81,0:02:48.56,Default,,0000,0000,0000,,zobaczymy, że mnóstwo miejsc Dialogue: 0,0:02:48.56,0:02:51.33,Default,,0000,0000,0000,,oczyszczono i dostosowano Dialogue: 0,0:02:51.33,0:02:53.67,Default,,0000,0000,0000,,do uprawy roślin. Dialogue: 0,0:02:53.67,0:02:56.03,Default,,0000,0000,0000,,Nasuwają się pytania. Dialogue: 0,0:02:56.03,0:02:58.52,Default,,0000,0000,0000,,Ile ziemi wykorzystuje rolnictwo, Dialogue: 0,0:02:58.52,0:03:00.91,Default,,0000,0000,0000,,gdzie i jak zmieni się to w przyszłości Dialogue: 0,0:03:00.91,0:03:03.41,Default,,0000,0000,0000,,i co to właściwie oznacza? Dialogue: 0,0:03:03.41,0:03:06.38,Default,,0000,0000,0000,,Nasz zespół przyjrzał się temu \Nw globalnej skali, Dialogue: 0,0:03:06.38,0:03:09.30,Default,,0000,0000,0000,,używając danych satelitarnych i lokalnych Dialogue: 0,0:03:09.30,0:03:11.48,Default,,0000,0000,0000,,do oszacowania wpływu rolnictwa. Dialogue: 0,0:03:11.48,0:03:15.19,Default,,0000,0000,0000,,Doszliśmy do zdumiewających wniosków. Dialogue: 0,0:03:15.19,0:03:17.98,Default,,0000,0000,0000,,Ta mapa ukazuje obecność rolnictwa Dialogue: 0,0:03:17.98,0:03:20.05,Default,,0000,0000,0000,,na Ziemi. Dialogue: 0,0:03:20.05,0:03:23.01,Default,,0000,0000,0000,,Zielone obszary wykorzystuje się pod uprawy, Dialogue: 0,0:03:23.01,0:03:26.21,Default,,0000,0000,0000,,jak pszenica, soja, kukurydza czy ryż. Dialogue: 0,0:03:26.21,0:03:30.47,Default,,0000,0000,0000,,Łącznie to 16 mln kilometrów kwadratowych. Dialogue: 0,0:03:30.47,0:03:32.60,Default,,0000,0000,0000,,Zebrane razem dałyby obszar Dialogue: 0,0:03:32.60,0:03:35.26,Default,,0000,0000,0000,,wielkości Ameryki Południowej. Dialogue: 0,0:03:35.26,0:03:37.94,Default,,0000,0000,0000,,Na brązowo zaznaczono pastwiska, Dialogue: 0,0:03:37.94,0:03:40.16,Default,,0000,0000,0000,,gdzie wypasa się zwierzęta. Dialogue: 0,0:03:40.16,0:03:42.87,Default,,0000,0000,0000,,Łącznie to około 30 mln \Nkilometrów kwadratowych, Dialogue: 0,0:03:42.87,0:03:45.29,Default,,0000,0000,0000,,co odpowiada powierzchni Afryki, Dialogue: 0,0:03:45.29,0:03:48.20,Default,,0000,0000,0000,,mnóstwo ziemi, \Noczywiście najlepszej ziemi. Dialogue: 0,0:03:48.20,0:03:50.36,Default,,0000,0000,0000,,To, co pozostało, to na przykład Dialogue: 0,0:03:50.36,0:03:52.37,Default,,0000,0000,0000,,środek Sahary albo Syberia Dialogue: 0,0:03:52.37,0:03:54.06,Default,,0000,0000,0000,,albo środek lasu deszczowego. Dialogue: 0,0:03:54.06,0:03:57.80,Default,,0000,0000,0000,,Używamy najcenniejszych terenów planety. Dialogue: 0,0:03:57.80,0:04:00.59,Default,,0000,0000,0000,,Około 40% lądów Dialogue: 0,0:04:00.59,0:04:03.30,Default,,0000,0000,0000,,poświęcono na rolnictwo. Dialogue: 0,0:04:03.30,0:04:05.87,Default,,0000,0000,0000,,To 60 razy więcej Dialogue: 0,0:04:05.87,0:04:08.45,Default,,0000,0000,0000,,niż inne obszary, na które narzekamy, Dialogue: 0,0:04:08.45,0:04:11.67,Default,,0000,0000,0000,,jak przerośnięte przedmieścia i miasta, \Ngdzie większość z nas mieszka. Dialogue: 0,0:04:11.67,0:04:14.53,Default,,0000,0000,0000,,Połowa ludzkości mieszka teraz w miastach, Dialogue: 0,0:04:14.53,0:04:18.46,Default,,0000,0000,0000,,ale 60 razy większą powierzchnię zajmuje rolnictwo. Dialogue: 0,0:04:18.46,0:04:20.38,Default,,0000,0000,0000,,To są zadziwiające wnioski Dialogue: 0,0:04:20.38,0:04:22.56,Default,,0000,0000,0000,,i zaszokowało nas, gdy do nich doszliśmy. Dialogue: 0,0:04:22.56,0:04:25.26,Default,,0000,0000,0000,,Wykorzystujemy olbrzymie tereny pod rolnictwo, Dialogue: 0,0:04:25.26,0:04:27.97,Default,,0000,0000,0000,,ale przy okazji zużywamy mnóstwo wody. Dialogue: 0,0:04:27.97,0:04:30.50,Default,,0000,0000,0000,,To zdjęcie pochodzi z Arizony. Dialogue: 0,0:04:30.50,0:04:31.31,Default,,0000,0000,0000,,Patrząc można zapytać: Dialogue: 0,0:04:31.31,0:04:32.44,Default,,0000,0000,0000,,"Co tutaj posadzili?". Dialogue: 0,0:04:32.44,0:04:35.37,Default,,0000,0000,0000,,Okazuje się, że to sałata \Nna środku pustyni, Dialogue: 0,0:04:35.37,0:04:37.76,Default,,0000,0000,0000,,spryskiwana wodą. Dialogue: 0,0:04:37.76,0:04:39.30,Default,,0000,0000,0000,,Pewnie sprzedają ją Dialogue: 0,0:04:39.30,0:04:41.98,Default,,0000,0000,0000,,w supermarketach w Twin Cities. Dialogue: 0,0:04:41.98,0:04:44.29,Default,,0000,0000,0000,,Co interesujące, ta woda musi skądś się wziąć, Dialogue: 0,0:04:44.29,0:04:46.84,Default,,0000,0000,0000,,a pochodzi stąd, Dialogue: 0,0:04:46.84,0:04:49.48,Default,,0000,0000,0000,,z rzeki Kolorado w Północnej Ameryce. Dialogue: 0,0:04:49.48,0:04:52.12,Default,,0000,0000,0000,,To jest Kolorado w zwykły dzień w latach 50. Dialogue: 0,0:04:52.12,0:04:54.24,Default,,0000,0000,0000,,Nie mamy do czynienia z suszą ani powodzią. Dialogue: 0,0:04:54.24,0:04:57.03,Default,,0000,0000,0000,,Tak ta rzeka wyglądała na co dzień. Dialogue: 0,0:04:57.03,0:04:59.93,Default,,0000,0000,0000,,Dzisiaj, przy normalnych warunkach Dialogue: 0,0:04:59.93,0:05:03.50,Default,,0000,0000,0000,,wody zostało tylko tyle. Dialogue: 0,0:05:03.50,0:05:06.50,Default,,0000,0000,0000,,Różnicę spowodowało \Nnawadnianie pól na pustyni, Dialogue: 0,0:05:06.50,0:05:10.06,Default,,0000,0000,0000,,a może pola golfowe w Scottsdale. Dialogue: 0,0:05:10.06,0:05:12.98,Default,,0000,0000,0000,,W każdym razie to bardzo dużo wody, Dialogue: 0,0:05:12.98,0:05:15.39,Default,,0000,0000,0000,,zużywanej do podlewania upraw. Dialogue: 0,0:05:15.39,0:05:18.07,Default,,0000,0000,0000,,Płynąc w dół Kolorado widać, Dialogue: 0,0:05:18.07,0:05:21.35,Default,,0000,0000,0000,,że wyschła całkowicie \Ni nie wpływa już do oceanu. Dialogue: 0,0:05:21.35,0:05:24.47,Default,,0000,0000,0000,,Całkowicie zużyliśmy rzekę Dialogue: 0,0:05:24.47,0:05:26.60,Default,,0000,0000,0000,,przez nawadnianie. Dialogue: 0,0:05:26.60,0:05:28.36,Default,,0000,0000,0000,,A nie jest to najgorszy przykład. Dialogue: 0,0:05:28.36,0:05:31.18,Default,,0000,0000,0000,,Ten prawdopodobnie jest: Jezioro Aralskie. Dialogue: 0,0:05:31.18,0:05:34.08,Default,,0000,0000,0000,,Małe przypomnienie: znajduje się ono Dialogue: 0,0:05:34.08,0:05:36.14,Default,,0000,0000,0000,,na terenie byłego Związku Radzieckiego, Dialogue: 0,0:05:36.14,0:05:38.71,Default,,0000,0000,0000,,między Kazachstanem a Uzbekistanem, Dialogue: 0,0:05:38.71,0:05:41.16,Default,,0000,0000,0000,,jedno z większych \Nbezodpływowych jezior świata. Dialogue: 0,0:05:41.16,0:05:43.47,Default,,0000,0000,0000,,Jest tu pewien paradoks, bo wygląda Dialogue: 0,0:05:43.47,0:05:46.100,Default,,0000,0000,0000,,jakby otaczała je pustynia. \NSkąd się tu wzięło? Dialogue: 0,0:05:46.100,0:05:48.96,Default,,0000,0000,0000,,Powodem są znajdujące się \Npo prawej stronie Dialogue: 0,0:05:48.96,0:05:51.45,Default,,0000,0000,0000,,dwie małe rzeki, płynące przez pustynię Dialogue: 0,0:05:51.45,0:05:54.97,Default,,0000,0000,0000,,do tego zbiornika. Dialogue: 0,0:05:54.97,0:05:57.55,Default,,0000,0000,0000,,Rzeki zasilane są przez roztopy górskie Dialogue: 0,0:05:57.55,0:06:00.48,Default,,0000,0000,0000,,daleko na wschodzie. Woda spływa rzekami Dialogue: 0,0:06:00.48,0:06:03.68,Default,,0000,0000,0000,,przez pustynię i zasila Jezioro Aralskie. Dialogue: 0,0:06:03.68,0:06:07.69,Default,,0000,0000,0000,,W latach 50. Sowieci postanowili \Nzmienić bieg rzeki, Dialogue: 0,0:06:07.69,0:06:10.05,Default,,0000,0000,0000,,aby nawodnić w Kazachstanie uprawy bawełny, Dialogue: 0,0:06:10.05,0:06:13.83,Default,,0000,0000,0000,,sprzedać ją na międzynarodowym rynku Dialogue: 0,0:06:13.83,0:06:15.89,Default,,0000,0000,0000,,i zarobić w obcych walutach. Dialogue: 0,0:06:15.89,0:06:17.81,Default,,0000,0000,0000,,Bardzo potrzebowali pieniędzy. Dialogue: 0,0:06:17.81,0:06:19.81,Default,,0000,0000,0000,,Możecie wyobrazić sobie, co się stało. Dialogue: 0,0:06:19.81,0:06:22.74,Default,,0000,0000,0000,,Co będzie, jeśli zamkniemy \Ndopływ wody do jeziora? Dialogue: 0,0:06:22.74,0:06:25.19,Default,,0000,0000,0000,,Tak wyglądało w roku 1973, Dialogue: 0,0:06:25.19,0:06:27.40,Default,,0000,0000,0000,,1986, Dialogue: 0,0:06:27.40,0:06:30.20,Default,,0000,0000,0000,,1999, Dialogue: 0,0:06:30.20,0:06:33.26,Default,,0000,0000,0000,,2004 Dialogue: 0,0:06:33.26,0:06:37.92,Default,,0000,0000,0000,,i 11 miesięcy temu. Dialogue: 0,0:06:37.92,0:06:39.97,Default,,0000,0000,0000,,To jest niesamowite. Dialogue: 0,0:06:39.97,0:06:43.16,Default,,0000,0000,0000,,Wielu z widzów mieszka \Nna Środkowym Zachodzie. Dialogue: 0,0:06:43.16,0:06:45.82,Default,,0000,0000,0000,,Wyobraźcie sobie, że to Jezioro Górne. Dialogue: 0,0:06:45.82,0:06:49.10,Default,,0000,0000,0000,,Albo Huron. Dialogue: 0,0:06:49.10,0:06:50.70,Default,,0000,0000,0000,,To niezwykła zmiana, Dialogue: 0,0:06:50.70,0:06:53.05,Default,,0000,0000,0000,,nie tylko jeśli chodzi \No wodę i linię brzegową. Dialogue: 0,0:06:53.05,0:06:55.42,Default,,0000,0000,0000,,To fundamentalna zmiana Dialogue: 0,0:06:55.42,0:06:57.67,Default,,0000,0000,0000,,w działaniu regionalnego środowiska. Dialogue: 0,0:06:57.67,0:06:58.96,Default,,0000,0000,0000,,Zacznijmy od tego. Dialogue: 0,0:06:58.96,0:07:01.17,Default,,0000,0000,0000,,W ZSRR nie przejmowano się ekologią, Dialogue: 0,0:07:01.17,0:07:02.71,Default,,0000,0000,0000,,więc na dnie jeziora nie znajdziemy nic miłego. Dialogue: 0,0:07:02.71,0:07:06.11,Default,,0000,0000,0000,,więc na dnie jeziora nie znajdziemy nic miłego. Dialogue: 0,0:07:06.11,0:07:08.06,Default,,0000,0000,0000,,Wiele toksycznych śmieci, odpady, Dialogue: 0,0:07:08.06,0:07:10.47,Default,,0000,0000,0000,,które teraz roznosi wiatr. Dialogue: 0,0:07:10.47,0:07:12.60,Default,,0000,0000,0000,,Na jednej z tych małych, niedostępnych wysp Dialogue: 0,0:07:12.60,0:07:14.22,Default,,0000,0000,0000,,dawniej przeprowadzano testy Dialogue: 0,0:07:14.22,0:07:16.91,Default,,0000,0000,0000,,sowieckiej broni biologicznej. Dialogue: 0,0:07:16.91,0:07:18.26,Default,,0000,0000,0000,,Dziś można tam dojść na piechotę. Dialogue: 0,0:07:18.26,0:07:19.81,Default,,0000,0000,0000,,Pogoda się zmieniła. Dialogue: 0,0:07:19.81,0:07:23.12,Default,,0000,0000,0000,,19 z 20 gatunków ryb, żyjących tylko tam, Dialogue: 0,0:07:23.12,0:07:26.07,Default,,0000,0000,0000,,w ostatnim czasie wyginęło. Dialogue: 0,0:07:26.07,0:07:28.95,Default,,0000,0000,0000,,To więcej niż katastrofa ekologiczna. Dialogue: 0,0:07:28.95,0:07:30.45,Default,,0000,0000,0000,,Pokażę wam to dobitniej. Dialogue: 0,0:07:30.45,0:07:33.18,Default,,0000,0000,0000,,Tę fotografię dał mi Al Gore kilka lat temu. Dialogue: 0,0:07:33.18,0:07:34.82,Default,,0000,0000,0000,,Zrobił ją podczas podróży do ZSRR Dialogue: 0,0:07:34.82,0:07:36.09,Default,,0000,0000,0000,,dawno, dawno temu. Dialogue: 0,0:07:36.09,0:07:39.08,Default,,0000,0000,0000,,Widać statki rybackie na Jeziorze Aralskim. Dialogue: 0,0:07:39.08,0:07:41.24,Default,,0000,0000,0000,,Widzicie wykopany kanał? Dialogue: 0,0:07:41.24,0:07:43.70,Default,,0000,0000,0000,,Desperacko próbowali wprowadzić łodzie Dialogue: 0,0:07:43.70,0:07:45.92,Default,,0000,0000,0000,,na resztki wody. Musieli się poddać. Dialogue: 0,0:07:45.92,0:07:48.38,Default,,0000,0000,0000,,bo nie nadążali z portową infrastrukturą Dialogue: 0,0:07:48.38,0:07:50.55,Default,,0000,0000,0000,,za wycofującą się linią brzegową. Dialogue: 0,0:07:50.55,0:07:52.56,Default,,0000,0000,0000,,Nie wiem jak was, ale mnie przeraża myśl, Dialogue: 0,0:07:52.56,0:07:54.96,Default,,0000,0000,0000,,że przyszli archeologowie to wykopią Dialogue: 0,0:07:54.96,0:07:57.78,Default,,0000,0000,0000,,i będą pytać: "Co wam przyszło do głowy?". Dialogue: 0,0:07:57.78,0:08:00.81,Default,,0000,0000,0000,,To jest ta przyszłość, której tak wyczekujemy. Dialogue: 0,0:08:00.81,0:08:03.72,Default,,0000,0000,0000,,Obecnie używamy 50% słodkich wód na Ziemi, Dialogue: 0,0:08:03.72,0:08:05.92,Default,,0000,0000,0000,,co jest w miarę rozsądne, ale samo rolnictwo Dialogue: 0,0:08:05.92,0:08:08.32,Default,,0000,0000,0000,,używa z tego 70%. Dialogue: 0,0:08:08.32,0:08:11.48,Default,,0000,0000,0000,,Rolnictwo wykorzystuje dużo wody i ziemi. Dialogue: 0,0:08:11.48,0:08:14.82,Default,,0000,0000,0000,,Wykorzystuje też atmosferę. Dialogue: 0,0:08:14.82,0:08:17.16,Default,,0000,0000,0000,,Zazwyczaj gdy myślimy o atmosferze, Dialogue: 0,0:08:17.16,0:08:19.80,Default,,0000,0000,0000,,myślimy o zmianach klimatycznych \Ni gazach cieplarnianych, Dialogue: 0,0:08:19.80,0:08:21.86,Default,,0000,0000,0000,,skupiając się głównie na produkcji energii. Dialogue: 0,0:08:21.86,0:08:24.50,Default,,0000,0000,0000,,Otóż rolnictwo stanowi największe źródło Dialogue: 0,0:08:24.50,0:08:26.55,Default,,0000,0000,0000,,emisji gazów cieplarnianych. Dialogue: 0,0:08:26.55,0:08:28.60,Default,,0000,0000,0000,,Biorąc pod uwagę dwutlenek węgla Dialogue: 0,0:08:28.60,0:08:30.76,Default,,0000,0000,0000,,z wypalania lasów deszczowych Dialogue: 0,0:08:30.76,0:08:33.32,Default,,0000,0000,0000,,albo metan z hodowli bydła i uprawy ryżu, Dialogue: 0,0:08:33.32,0:08:36.23,Default,,0000,0000,0000,,czy związki azotu w wielu nawozach, Dialogue: 0,0:08:36.23,0:08:39.00,Default,,0000,0000,0000,,okazuje się, że to ponad 30% Dialogue: 0,0:08:39.00,0:08:42.02,Default,,0000,0000,0000,,emitowanych gazów cieplarnianych. Dialogue: 0,0:08:42.02,0:08:43.87,Default,,0000,0000,0000,,To więcej niż emituje transport. Dialogue: 0,0:08:43.87,0:08:45.62,Default,,0000,0000,0000,,To więcej niż emitują elektrownie. Dialogue: 0,0:08:45.62,0:08:48.24,Default,,0000,0000,0000,,To więcej nic cała produkcja przemysłowa. Dialogue: 0,0:08:48.24,0:08:51.36,Default,,0000,0000,0000,,To największe źródło gazów cieplarnianych Dialogue: 0,0:08:51.36,0:08:53.68,Default,,0000,0000,0000,,w całej ludzkiej działalności. Dialogue: 0,0:08:53.68,0:08:56.30,Default,,0000,0000,0000,,Niewiele się o tym mówi. Dialogue: 0,0:08:56.30,0:08:59.35,Default,,0000,0000,0000,,Rolnictwo jest wszechobecne, Dialogue: 0,0:08:59.35,0:09:01.49,Default,,0000,0000,0000,,zdominowało planetę. Dialogue: 0,0:09:01.49,0:09:03.85,Default,,0000,0000,0000,,Zajmuje 40% lądów, Dialogue: 0,0:09:03.85,0:09:05.96,Default,,0000,0000,0000,,wykorzystuje 70% używanej wody Dialogue: 0,0:09:05.96,0:09:08.68,Default,,0000,0000,0000,,i emituje 30% gazów cieplarnianych. Dialogue: 0,0:09:08.68,0:09:11.53,Default,,0000,0000,0000,,Podwoiliśmy obecność azotu i fosforu Dialogue: 0,0:09:11.53,0:09:13.99,Default,,0000,0000,0000,,w ekosystemach używając nawozów, Dialogue: 0,0:09:13.99,0:09:16.76,Default,,0000,0000,0000,,pogarszając jakość wód w rzekach, Dialogue: 0,0:09:16.76,0:09:19.48,Default,,0000,0000,0000,,jeziorach, a nawet oceanach. Dialogue: 0,0:09:19.48,0:09:22.16,Default,,0000,0000,0000,,To najważniejszy czynnik \Nutraty bioróżnorodności. Dialogue: 0,0:09:22.16,0:09:24.26,Default,,0000,0000,0000,,Bez wątpienia rolnictwo jest Dialogue: 0,0:09:24.26,0:09:27.94,Default,,0000,0000,0000,,najpotężniejszą siłą na tej planecie Dialogue: 0,0:09:27.94,0:09:30.56,Default,,0000,0000,0000,,od czasów epoki lodowcowej. Dialogue: 0,0:09:30.56,0:09:33.54,Default,,0000,0000,0000,,Rywalizuje znaczeniem ze zmianami klimatu. Dialogue: 0,0:09:33.54,0:09:36.46,Default,,0000,0000,0000,,Obydwa zjawiska zachodzą równocześnie. Dialogue: 0,0:09:36.46,0:09:38.83,Default,,0000,0000,0000,,Trzeba podkreślić, że nie wszystko jest złe. Dialogue: 0,0:09:38.83,0:09:42.10,Default,,0000,0000,0000,,Rolnictwo nie jest złe. Dialogue: 0,0:09:42.10,0:09:44.28,Default,,0000,0000,0000,,Wszyscy na nim polegamy. Dialogue: 0,0:09:44.28,0:09:48.72,Default,,0000,0000,0000,,To nie dodatek, nie luksus. To konieczność. Dialogue: 0,0:09:48.72,0:09:50.87,Default,,0000,0000,0000,,Musimy dostarczyć żywność i paszę, Dialogue: 0,0:09:50.87,0:09:54.72,Default,,0000,0000,0000,,włókna i biopaliwa dla 7 miliardów ludzi. Dialogue: 0,0:09:54.72,0:09:57.46,Default,,0000,0000,0000,,Wiadomo, że popyt Dialogue: 0,0:09:57.46,0:09:59.49,Default,,0000,0000,0000,,tylko wzrośnie w przyszłości. Dialogue: 0,0:09:59.49,0:10:02.03,Default,,0000,0000,0000,,Problem sam nie zniknie. Dialogue: 0,0:10:02.03,0:10:04.26,Default,,0000,0000,0000,,Będzie rósł, bo wzrośnie ilość ludzi. Dialogue: 0,0:10:04.26,0:10:07.25,Default,,0000,0000,0000,,Jest nas 7 miliardów, Dialogue: 0,0:10:07.25,0:10:09.45,Default,,0000,0000,0000,,a będzie przynajmniej 9. Dialogue: 0,0:10:09.45,0:10:12.24,Default,,0000,0000,0000,,Pewnie 9,5, zanim skończymy. Dialogue: 0,0:10:12.24,0:10:14.62,Default,,0000,0000,0000,,Co ważne, zmienia się nasza dieta. Dialogue: 0,0:10:14.62,0:10:17.67,Default,,0000,0000,0000,,Bogatsze społeczeństwa \Nkonsumują więcej mięsa, Dialogue: 0,0:10:17.67,0:10:20.73,Default,,0000,0000,0000,,którego wytworzenie zużywa więcej zasobów, Dialogue: 0,0:10:20.73,0:10:24.19,Default,,0000,0000,0000,,niż potrzebuje dieta wegetariańska. Dialogue: 0,0:10:24.19,0:10:28.12,Default,,0000,0000,0000,,Więcej ludzi je coraz więcej i coraz lepiej, Dialogue: 0,0:10:28.12,0:10:31.32,Default,,0000,0000,0000,,a jednocześnie trwa kryzys energetyczny, Dialogue: 0,0:10:31.32,0:10:34.79,Default,,0000,0000,0000,,bo musimy zamienić ropę \Nna inne źródła energii. Dialogue: 0,0:10:34.79,0:10:37.36,Default,,0000,0000,0000,,Musimy uwzględnić użycie biopaliw Dialogue: 0,0:10:37.36,0:10:39.14,Default,,0000,0000,0000,,czy biomasy. Dialogue: 0,0:10:39.14,0:10:41.89,Default,,0000,0000,0000,,Gdy zbierze się to razem, \Ntrudno sobie wyobrazić, Dialogue: 0,0:10:41.89,0:10:44.24,Default,,0000,0000,0000,,jak przetrwamy do końca stulecia Dialogue: 0,0:10:44.24,0:10:48.57,Default,,0000,0000,0000,,bez podwojenia produkcji rolnej. Dialogue: 0,0:10:48.57,0:10:50.52,Default,,0000,0000,0000,,Jak to zrobić? Dialogue: 0,0:10:50.52,0:10:53.32,Default,,0000,0000,0000,,Jak podwoić produkcję na całym świecie? Dialogue: 0,0:10:53.32,0:10:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Można uprawiać więcej ziemi. Dialogue: 0,0:10:56.00,0:10:58.80,Default,,0000,0000,0000,,Wykonaliśmy taką analizę. Po lewej stan aktualny, Dialogue: 0,0:10:58.80,0:11:02.30,Default,,0000,0000,0000,,po prawej potencjalne wykorzystanie, Dialogue: 0,0:11:02.30,0:11:05.24,Default,,0000,0000,0000,,w oparciu o gleby i klimat, \Nzakładając, że zmiany klimatyczne Dialogue: 0,0:11:05.24,0:11:07.08,Default,,0000,0000,0000,,nie zaburzą za bardzo tego obrazu. Dialogue: 0,0:11:07.08,0:11:08.97,Default,,0000,0000,0000,,Co nie jest dobrym założeniem. Dialogue: 0,0:11:08.97,0:11:11.16,Default,,0000,0000,0000,,Możemy uprawiać więcej ziemi, Dialogue: 0,0:11:11.16,0:11:14.14,Default,,0000,0000,0000,,ale pozostałe tereny to zwykle obszary wrażliwe. Dialogue: 0,0:11:14.14,0:11:16.18,Default,,0000,0000,0000,,Mają wiele bioróżnorodności, Dialogue: 0,0:11:16.18,0:11:18.62,Default,,0000,0000,0000,,którą chcemy chronić. Dialogue: 0,0:11:18.62,0:11:21.44,Default,,0000,0000,0000,,Można zwiększyć produkcję zwiększając farmy, Dialogue: 0,0:11:21.44,0:11:22.76,Default,,0000,0000,0000,,ale lepiej tego nie robić, Dialogue: 0,0:11:22.76,0:11:26.42,Default,,0000,0000,0000,,bo niesie to ze sobą \Nwielkie ryzyko ekologiczne. Dialogue: 0,0:11:26.42,0:11:28.81,Default,,0000,0000,0000,,Zamiast tego możemy spróbować Dialogue: 0,0:11:28.81,0:11:32.59,Default,,0000,0000,0000,,wydajniej wykorzystywać obecne tereny. Dialogue: 0,0:11:32.59,0:11:34.99,Default,,0000,0000,0000,,Próbowaliśmy określić, Dialogue: 0,0:11:34.99,0:11:37.56,Default,,0000,0000,0000,,gdzie można poprawić plony Dialogue: 0,0:11:37.56,0:11:39.82,Default,,0000,0000,0000,,bez niszczenia środowiska. Dialogue: 0,0:11:39.82,0:11:42.23,Default,,0000,0000,0000,,Na zielono zaznaczono dla przykładu Dialogue: 0,0:11:42.23,0:11:44.38,Default,,0000,0000,0000,,uprawy kukurydzy. Dialogue: 0,0:11:44.38,0:11:46.98,Default,,0000,0000,0000,,Są chyba maksymalnie wydajne Dialogue: 0,0:11:46.98,0:11:49.86,Default,,0000,0000,0000,,dla danego klimatu i gleby. Dialogue: 0,0:11:49.86,0:11:52.21,Default,,0000,0000,0000,,Brązowe i żółte obszary to miejsca, Dialogue: 0,0:11:52.21,0:11:54.72,Default,,0000,0000,0000,,gdzie wydajność sięga tylko 20% -30%. Dialogue: 0,0:11:54.72,0:11:56.06,Default,,0000,0000,0000,,gdzie wydajność sięga tylko 20% -30%. Dialogue: 0,0:11:56.06,0:11:58.38,Default,,0000,0000,0000,,Dużo ich w Afryce, Ameryce Łacińskiej Dialogue: 0,0:11:58.38,0:12:01.24,Default,,0000,0000,0000,,i co ciekawe także w Europie Wschodniej, Dialogue: 0,0:12:01.24,0:12:03.48,Default,,0000,0000,0000,,w krajach dawnego bloku wschodniego Dialogue: 0,0:12:03.48,0:12:05.70,Default,,0000,0000,0000,,gdzie wciąż nie zrobili z tym porządku. Dialogue: 0,0:12:05.70,0:12:08.34,Default,,0000,0000,0000,,To wymaga składników odżywczych i wody. Dialogue: 0,0:12:08.34,0:12:10.47,Default,,0000,0000,0000,,Będzie to rolnictwo ekologiczne, Dialogue: 0,0:12:10.47,0:12:12.28,Default,,0000,0000,0000,,konwencjonalne albo mieszanina. Dialogue: 0,0:12:12.28,0:12:14.45,Default,,0000,0000,0000,,Rośliny potrzebują wody \Ni składników odżywczych. Dialogue: 0,0:12:14.45,0:12:17.66,Default,,0000,0000,0000,,Jest szansa, że może się udać. Dialogue: 0,0:12:17.66,0:12:19.94,Default,,0000,0000,0000,,Ale trzeba uwzględnić przy tym Dialogue: 0,0:12:19.94,0:12:22.54,Default,,0000,0000,0000,,przyszłe zapotrzebowanie na żywność Dialogue: 0,0:12:22.54,0:12:25.81,Default,,0000,0000,0000,,i ochronę środowiska. Dialogue: 0,0:12:25.81,0:12:28.82,Default,,0000,0000,0000,,Trzeba wypracować kompromis Dialogue: 0,0:12:28.82,0:12:32.53,Default,,0000,0000,0000,,między produkcją żywności, \Na ochroną środowiska. Dialogue: 0,0:12:32.53,0:12:35.06,Default,,0000,0000,0000,,Obecne rozwiązania to "wszystko albo nic". Dialogue: 0,0:12:35.06,0:12:37.02,Default,,0000,0000,0000,,Można uprawiać pola. Dialogue: 0,0:12:37.02,0:12:38.48,Default,,0000,0000,0000,,W tle widać uprawę soi. Dialogue: 0,0:12:38.48,0:12:41.61,Default,,0000,0000,0000,,Diagram pokazuje, że zbierzemy duże plony, Dialogue: 0,0:12:41.61,0:12:44.13,Default,,0000,0000,0000,,ale pojawią się problemy z czystą wodą, Dialogue: 0,0:12:44.13,0:12:47.12,Default,,0000,0000,0000,,dwutlenkiem węgla, spadkiem bioróżnorodności. Dialogue: 0,0:12:47.12,0:12:49.13,Default,,0000,0000,0000,,Na pierwszym planie mamy prerię, Dialogue: 0,0:12:49.13,0:12:50.69,Default,,0000,0000,0000,,która ma wielkie znaczenie dla środowiska, Dialogue: 0,0:12:50.69,0:12:53.90,Default,,0000,0000,0000,,ale nie może nas wykarmić. Dialogue: 0,0:12:53.90,0:12:56.43,Default,,0000,0000,0000,,Trzeba wymyślić, jak połączyć te role Dialogue: 0,0:12:56.43,0:13:00.54,Default,,0000,0000,0000,,i stworzyć nowy typ rolnictwa. Dialogue: 0,0:13:00.54,0:13:02.75,Default,,0000,0000,0000,,Gdy o tym opowiadam, ludzie pytają: Dialogue: 0,0:13:02.75,0:13:05.98,Default,,0000,0000,0000,,"Przecież już jest rozwiązanie". \NTu podają: ekologiczne uprawy, Dialogue: 0,0:13:05.98,0:13:10.73,Default,,0000,0000,0000,,lokalną żywność, GMO, \Nsubwencje, nowe ustawy. Dialogue: 0,0:13:10.73,0:13:13.50,Default,,0000,0000,0000,,Tak, mamy wiele sensownych pomysłów, Dialogue: 0,0:13:13.50,0:13:16.57,Default,,0000,0000,0000,,ale żaden z nich nie stanowi złotego środka. Dialogue: 0,0:13:16.57,0:13:19.53,Default,,0000,0000,0000,,Rzeczywistość jest bardziej skomplikowana. Dialogue: 0,0:13:19.53,0:13:22.04,Default,,0000,0000,0000,,Zebrane razem, Dialogue: 0,0:13:22.04,0:13:24.36,Default,,0000,0000,0000,,wszystkie pomysły nabiorą mocy, Dialogue: 0,0:13:24.36,0:13:26.76,Default,,0000,0000,0000,,ale trzeba je złożyć. Dialogue: 0,0:13:26.76,0:13:29.30,Default,,0000,0000,0000,,Trzeba wynaleźć nowy rodzaj rolnictwa, Dialogue: 0,0:13:29.30,0:13:31.98,Default,,0000,0000,0000,,na który składają się najlepsze idee Dialogue: 0,0:13:31.98,0:13:35.08,Default,,0000,0000,0000,,konwencjonalnego rolnictwa \Ni zielonej rewolucji, Dialogue: 0,0:13:35.08,0:13:38.64,Default,,0000,0000,0000,,oraz uprawy ekologiczne, \Nprodukcja lokalna Dialogue: 0,0:13:38.64,0:13:42.04,Default,,0000,0000,0000,,i pomysły dotyczące ochrony środowiska. Dialogue: 0,0:13:42.04,0:13:43.85,Default,,0000,0000,0000,,Te idee nie mają się nawzajem zwalczać, Dialogue: 0,0:13:43.85,0:13:47.60,Default,,0000,0000,0000,,tylko współpracować \Nprzy tworzeniu nowego rolnictwa Dialogue: 0,0:13:47.60,0:13:52.32,Default,,0000,0000,0000,,tzw. terrakultury, rolnictwa dla całej planety. Dialogue: 0,0:13:52.32,0:13:55.30,Default,,0000,0000,0000,,Takie rozmowy są naprawdę trudne. Dialogue: 0,0:13:55.30,0:13:57.41,Default,,0000,0000,0000,,Próbowaliśmy przekonać poszczególne strony, Dialogue: 0,0:13:57.41,0:13:59.72,Default,,0000,0000,0000,,że zamiast się kłócić Dialogue: 0,0:13:59.72,0:14:01.22,Default,,0000,0000,0000,,lepiej jest współpracować. Dialogue: 0,0:14:01.22,0:14:03.76,Default,,0000,0000,0000,,Pokażę wam krótkie nagranie, Dialogue: 0,0:14:03.76,0:14:06.09,Default,,0000,0000,0000,,podsumowanie obecnych starań Dialogue: 0,0:14:06.09,0:14:09.82,Default,,0000,0000,0000,,do zwiększenia współpracy. Dialogue: 0,0:14:09.82,0:14:13.48,Default,,0000,0000,0000,,(Muzyka) Dialogue: 0,0:14:13.48,0:14:17.14,Default,,0000,0000,0000,,(Instytut Środowiska, Uniwersytet Minnesoty) Dialogue: 0,0:14:17.14,0:14:18.58,Default,,0000,0000,0000,,(Muzyka) Dialogue: 0,0:14:18.58,0:14:20.23,Default,,0000,0000,0000,,Światowa populacja zwiększa się Dialogue: 0,0:14:20.23,0:14:23.24,Default,,0000,0000,0000,,o 75 milionów każdego roku. Dialogue: 0,0:14:23.24,0:14:25.67,Default,,0000,0000,0000,,To prawie tyle, co populacja Niemiec. Dialogue: 0,0:14:25.67,0:14:28.62,Default,,0000,0000,0000,,Zbliżamy się do przekroczenia \Npoziomu 7 miliardów. Dialogue: 0,0:14:28.62,0:14:31.30,Default,,0000,0000,0000,,W tym tempie w 2040 roku \Nbędzie nas 9 miliardów. Dialogue: 0,0:14:31.30,0:14:33.07,Default,,0000,0000,0000,,Wszyscy potrzebujemy jedzenia. Dialogue: 0,0:14:33.07,0:14:34.42,Default,,0000,0000,0000,,Ale jak? Dialogue: 0,0:14:34.42,0:14:37.31,Default,,0000,0000,0000,,Jak wykarmić rosnącą populację \Nbez zniszczenia planety? Dialogue: 0,0:14:37.31,0:14:40.56,Default,,0000,0000,0000,,Już wiemy, że zmiany klimatyczne \Nto duży problem. Dialogue: 0,0:14:40.56,0:14:41.81,Default,,0000,0000,0000,,Ale to nie jedyny problem. Dialogue: 0,0:14:41.81,0:14:44.73,Default,,0000,0000,0000,,Musimy stawić czoła \N"innej niewygodnej prawdzie". Dialogue: 0,0:14:44.73,0:14:47.28,Default,,0000,0000,0000,,Globalny kryzys w rolnictwie. Dialogue: 0,0:14:47.28,0:14:53.54,Default,,0000,0000,0000,,Wzrost populacji + spożycie i nabiału + koszty energii + biopaliwa = zużycie zasobów naturalnych. Dialogue: 0,0:14:53.54,0:14:56.98,Default,,0000,0000,0000,,Rolnictwo zużywa ponad 40% lądów na Ziemi. Dialogue: 0,0:14:56.98,0:14:58.99,Default,,0000,0000,0000,,Pola uprawne zajmują 16 mln km2. Dialogue: 0,0:14:58.99,0:15:02.18,Default,,0000,0000,0000,,To prawie tyle, ile Ameryka Południowa. Dialogue: 0,0:15:02.18,0:15:03.98,Default,,0000,0000,0000,,Pastwiska zajmują 30 mln km2. Dialogue: 0,0:15:03.98,0:15:06.05,Default,,0000,0000,0000,,To tyle, co Afryka. Dialogue: 0,0:15:06.05,0:15:10.77,Default,,0000,0000,0000,,Rolnictwo używa 60 razy tyle miejsca \Nco miasta i przedmieścia łącznie. Dialogue: 0,0:15:10.77,0:15:14.48,Default,,0000,0000,0000,,Nawadnianie pochłania większość wody. Dialogue: 0,0:15:14.48,0:15:18.86,Default,,0000,0000,0000,,2800 km3 wody idzie na uprawy każdego roku. Dialogue: 0,0:15:18.86,0:15:22.64,Default,,0000,0000,0000,,Wystarczy, aby codziennie 7305 razy \Nwypełnić Empire State Building. Dialogue: 0,0:15:22.64,0:15:25.62,Default,,0000,0000,0000,,W wielu głównych rzekach spadł przepływ. Dialogue: 0,0:15:25.62,0:15:27.64,Default,,0000,0000,0000,,Niektóre całkowicie wyschły. Dialogue: 0,0:15:27.64,0:15:31.63,Default,,0000,0000,0000,,Jezioro Aralskie zamieniło się w pustynię. Dialogue: 0,0:15:31.63,0:15:35.25,Default,,0000,0000,0000,,Rzeka Kolorado nie dopływa już do oceanu. Dialogue: 0,0:15:35.25,0:15:39.13,Default,,0000,0000,0000,,Nawozy ponad dwukrotnie zwiększyły \Nstężenia fosforu i azotu w środowisku. Dialogue: 0,0:15:39.13,0:15:40.39,Default,,0000,0000,0000,,Efekty? Dialogue: 0,0:15:40.39,0:15:42.37,Default,,0000,0000,0000,,Wszechobecne zanieczyszczenia wody Dialogue: 0,0:15:42.37,0:15:44.54,Default,,0000,0000,0000,,i olbrzymia degradacja jezior i rzek. Dialogue: 0,0:15:44.54,0:15:48.91,Default,,0000,0000,0000,,Niespodziewanie, rolnictwo jest największym \Nźródłem zmian klimatycznych. Dialogue: 0,0:15:48.91,0:15:51.34,Default,,0000,0000,0000,,Produkuje 30% gazów cieplarnianych. Dialogue: 0,0:15:51.34,0:15:54.03,Default,,0000,0000,0000,,Więcej niż cały przemysł \Ni produkcja elektryczności, Dialogue: 0,0:15:54.03,0:15:57.00,Default,,0000,0000,0000,,czy wszystkie samoloty, pociągi i samochody. Dialogue: 0,0:15:57.00,0:15:59.37,Default,,0000,0000,0000,,Większość emisji pochodzi \Nz karczowania lasów deszczowych, Dialogue: 0,0:15:59.37,0:16:00.75,Default,,0000,0000,0000,,metan z hodowli zwierząt i pól ryżowych, Dialogue: 0,0:16:00.75,0:16:02.58,Default,,0000,0000,0000,,a związki azotu z nawozów. Dialogue: 0,0:16:02.58,0:16:05.84,Default,,0000,0000,0000,,Nic nie zmieniło świata tak, jak rolnictwo. Dialogue: 0,0:16:05.84,0:16:09.37,Default,,0000,0000,0000,,I nie ma nic bardziej kluczowego \Ndla naszego przetrwania. Dialogue: 0,0:16:09.37,0:16:10.87,Default,,0000,0000,0000,,Rodzi się problem... Dialogue: 0,0:16:10.87,0:16:15.23,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli przybędzie jeszcze kilka miliardów ludzi, Dialogue: 0,0:16:15.23,0:16:19.81,Default,,0000,0000,0000,,trzeba będzie podwoić \Nalbo nawet potroić produkcję żywności. Dialogue: 0,0:16:19.81,0:16:21.21,Default,,0000,0000,0000,,Jak tego dokonamy? Dialogue: 0,0:16:21.21,0:16:24.01,Default,,0000,0000,0000,,Potrzeba szerszego dialogu, \Nmiędzynarodowej współpracy. Dialogue: 0,0:16:24.01,0:16:25.82,Default,,0000,0000,0000,,Zainwestujmy w realne rozwiązania. Dialogue: 0,0:16:25.82,0:16:30.16,Default,,0000,0000,0000,,Zachęty dla rolników, wydajną produkcję, \Nnowe odmiany roślin, racjonalne nawadnianie, Dialogue: 0,0:16:30.16,0:16:33.82,Default,,0000,0000,0000,,recykling wody, wydajniejszą orkę, \Nprzemyślaną dietę. Dialogue: 0,0:16:33.82,0:16:36.02,Default,,0000,0000,0000,,Ważna jest każda opinia. Dialogue: 0,0:16:36.02,0:16:37.97,Default,,0000,0000,0000,,Przedstawiciele wielkich firm, Dialogue: 0,0:16:37.97,0:16:39.12,Default,,0000,0000,0000,,organizacji ekologicznych Dialogue: 0,0:16:39.12,0:16:40.58,Default,,0000,0000,0000,,i ekologicznego rolnictwa... Dialogue: 0,0:16:40.58,0:16:42.62,Default,,0000,0000,0000,,muszą współpracować. Dialogue: 0,0:16:42.62,0:16:44.18,Default,,0000,0000,0000,,Nie ma jednego rozwiązania. Dialogue: 0,0:16:44.19,0:16:45.80,Default,,0000,0000,0000,,Potrzebujemy współpracy, Dialogue: 0,0:16:45.80,0:16:47.24,Default,,0000,0000,0000,,inwencji, Dialogue: 0,0:16:47.24,0:16:48.01,Default,,0000,0000,0000,,determinacji, Dialogue: 0,0:16:48.01,0:16:51.67,Default,,0000,0000,0000,,bo porażka nie wchodzi w grę. Dialogue: 0,0:16:51.67,0:16:55.37,Default,,0000,0000,0000,,Jak wykarmimy świat nie niszcząc go? Dialogue: 0,0:16:55.37,0:16:58.24,Default,,0000,0000,0000,,Stoimy przed jednym z największych problemów Dialogue: 0,0:16:58.24,0:17:00.35,Default,,0000,0000,0000,,w historii cywilizacji. Dialogue: 0,0:17:00.35,0:17:03.02,Default,,0000,0000,0000,,Jak wykarmić 9 miliardów ludzi Dialogue: 0,0:17:03.02,0:17:06.77,Default,,0000,0000,0000,,w sposób zrównoważony i sprawiedliwy, Dialogue: 0,0:17:06.77,0:17:08.48,Default,,0000,0000,0000,,a przy tym chronić planetę Dialogue: 0,0:17:08.48,0:17:11.29,Default,,0000,0000,0000,,dla kolejnych pokoleń. Dialogue: 0,0:17:11.29,0:17:12.80,Default,,0000,0000,0000,,To będzie jeden \Nz najtrudniejszych problemów, Dialogue: 0,0:17:12.80,0:17:14.68,Default,,0000,0000,0000,,z jakim przyjdzie się zmierzyć ludzkości. Dialogue: 0,0:17:14.68,0:17:17.92,Default,,0000,0000,0000,,Koniecznie musimy go rozwiązać Dialogue: 0,0:17:17.92,0:17:22.26,Default,,0000,0000,0000,,i to za pierwszym razem, \Nbo drugiego razu nie będzie. Dialogue: 0,0:17:22.26,0:17:26.24,Default,,0000,0000,0000,,Dziękuję bardzo. (Oklaski)