1
00:00:00,709 --> 00:00:02,319
Texnologiya, incəsənət və

2
00:00:02,319 --> 00:00:06,636
elm arasındakı kəsişmə nədən ibarətdir?

3
00:00:06,636 --> 00:00:08,733
Maraq və təəccüb,

4
00:00:08,733 --> 00:00:11,646
çünki o bizi araşdırmağa vadar edir,

5
00:00:11,646 --> 00:00:15,110
çünki bizi görə bilmədiyimiz şeylər əhatə edir.

6
00:00:15,110 --> 00:00:16,724
İnsanları zamanın və

7
00:00:16,724 --> 00:00:18,060
məkanın qapıları arasından

8
00:00:18,060 --> 00:00:20,940
səyahət etdirmək, görünməyəni göstərmək

9
00:00:20,940 --> 00:00:23,314
üçün filmdən istifadə etməyi xoşlayıram;

10
00:00:23,314 --> 00:00:24,964
çünki bu, bizim

11
00:00:24,964 --> 00:00:26,887
görüş dairəmizi genişləndirir,

12
00:00:26,887 --> 00:00:29,348
dərketmə qabiliyyətimizi artırır,

13
00:00:29,348 --> 00:00:31,678
zehnimizi açır

14
00:00:31,678 --> 00:00:33,642
və qəlbimizə işləyir.

15
00:00:33,642 --> 00:00:35,081
Beləliklə, bunlar mənim 3D İMAX

16
00:00:35,081 --> 00:00:36,900
filmim "Görünməz Dünyanın sirləri"-dən

17
00:00:36,900 --> 00:00:39,679
bəzi epizodlardır.

18
00:00:39,679 --> 00:00:42,193
(Musiqi)

19
00:00:42,193 --> 00:00:43,777
Burada gözlərimizin aşkar edə bilməyi üçün

20
00:00:43,777 --> 00:00:46,192
çox yavaş olan hərəkət vardır,

21
00:00:46,192 --> 00:00:49,082
və sürətli çəkiliş bizi kəşf etməyə, həmçinin

22
00:00:49,082 --> 00:00:51,790
həyatdakı perspektivlərimizi inkişaf etdirməyə vadar edir.

23
00:00:51,790 --> 00:00:55,930
Biz orqanizmlərin necə peyda olduğunu və böyüdüyünü,

24
00:00:55,930 --> 00:00:59,615
tənəyin günəş işığına baxmaq üçün torpaqdan başlayaraq

25
00:00:59,615 --> 00:01:02,534
necə sarmaşıb həyatına davam etdiyini görə bilərik.

26
00:01:03,943 --> 00:01:05,803
Sürətli çəkiliş bizim böyük şkalada

27
00:01:05,803 --> 00:01:07,516
planetimizi hərəkət halında görməyimizə imkan yaradır.

28
00:01:10,741 --> 00:01:12,893
Biz təkcə əngin təbiət görüntüsünə deyil,

29
00:01:13,527 --> 00:01:13,527
həm də bəşəriyyətin aramsız hərəkətinə də baxa bilərik.

30
00:01:18,275 --> 00:01:20,650
Hər sayrışan nöqtə bir sərnişin təyyarəsidir

31
00:01:20,650 --> 00:01:22,490
və hava nəqliyyatı verilənlərini

32
00:01:22,490 --> 00:01:23,992
sürətli çəkiliş görüntüsünə çevirsək,

33
00:01:23,992 --> 00:01:26,560
biz daim üzərimizdə olan lakin görünməyən bir şeyin:

34
00:01:26,560 --> 00:01:28,111
Birləşmiş Ştatların üzərindəki geniş

35
00:01:28,111 --> 00:01:33,655
hava səyahəti şəbəkəsinin şahidi ola bilərik.

36
00:01:33,655 --> 00:01:36,826
Bunu dənizdəki gəmilərə də tətbiq edə bilərik.

37
00:01:36,826 --> 00:01:39,138
Məlumatı fəaliyyətdə olan

38
00:01:39,138 --> 00:01:44,261
qlobal iqtisadiyyatın sürətli çəkiliş görüntüsünə çevirə bilərik.

39
00:01:49,549 --> 00:01:51,123
Onilliklərin məlumatı

40
00:01:51,123 --> 00:01:53,364
bizə vahid planetimizin

41
00:01:53,364 --> 00:01:55,245
okean boyunca cərəyan edən axınlarla

42
00:01:55,245 --> 00:01:58,425
və atmosfer boyu uzanan buludlarla möhkəmlənmiş,

43
00:01:58,425 --> 00:02:02,580
ildırımla titrəyən,

44
00:02:02,580 --> 00:02:04,849
şimal qütb parıltısı ilə taclanan

45
00:02:04,849 --> 00:02:07,800
tək bir orqanizm kimi görüntüsünü verir.

46
00:02:07,800 --> 00:02:11,830
Bu, sürətli çəkilişin son həddinin nümunəsi ola bilər:

47
00:02:11,830 --> 00:02:15,862
canlandırılmış Yer Kürəsinin anatomiyası.

48
00:02:19,441 --> 00:02:21,133
Digər tərəfdən,

49
00:02:21,133 --> 00:02:24,702
gözlərimiz üçün çox cəld hərəkət edən şeylər də mövcuddur,

50
00:02:24,702 --> 00:02:26,850
ancaq bizim həmin aləmi də təhlil edən

51
00:02:26,850 --> 00:02:29,703
texnologiyamız var.

52
00:02:31,763 --> 00:02:32,863
Sürətli kameralarla

53
00:02:32,863 --> 00:02:34,819
biz zaman fasiləsinin əksini edə bilərik.

54
00:02:34,819 --> 00:02:36,995
Təsəvvürümüzdən min dəfələrlə

55
00:02:36,995 --> 00:02:40,801
daha sürətli olan şəkillər çəkə bilərik.

56
00:02:40,801 --> 00:02:44,985
Təbiətin bacarıqlı alətlərinin necə çalışdığını görə bilər və

57
00:02:44,985 --> 00:02:48,215
hətta bəlkə də onları yamsılaya bilərik.

58
00:02:50,275 --> 00:02:52,665
Yanınızda qanad çaldığı zaman

59
00:02:52,665 --> 00:02:54,462
siz aydınlaşdıra bilməsəniz də,

60
00:02:54,462 --> 00:02:57,120
iynəcə ən yaxşı uçan canlıdır.

61
00:02:57,120 --> 00:03:01,151
O pərvaz edə bilər, geriyə doğru,

62
00:03:01,151 --> 00:03:04,476
hətta tərsinə uça bilər.

63
00:03:04,476 --> 00:03:07,577
Həşəratın qanadlarındakı işarələri izləməklə

64
00:03:07,577 --> 00:03:11,254
əmələ gələn hava axınını görə bilərik.

65
00:03:11,264 --> 00:03:12,355
Heç kimin bilməməyinə baxmayaraq,

66
00:03:12,355 --> 00:03:15,157
yüksək sürət, iynəcənin eyni anda

67
00:03:15,157 --> 00:03:17,370
hər dörd qanadını fərqli istiqamətdə

68
00:03:17,370 --> 00:03:19,680
hərəkət etdirir.

69
00:03:19,680 --> 00:03:21,258
Öyrəndiklərimiz, mühüm və uzaq

70
00:03:21,258 --> 00:03:23,292
yerlər haqda təsəvvürümüzü

71
00:03:23,292 --> 00:03:25,110
genişləndirən yeni növdə uçucu

72
00:03:25,110 --> 00:03:30,924
aparatlara gətirib çıxara bilər.

73
00:03:32,138 --> 00:03:34,296
Bizlər nəhəngik və görə

74
00:03:34,296 --> 00:03:36,746
bilmədiyimiz kiçik şeylərdən bixəbərik.

75
00:03:36,746 --> 00:03:39,722
Elektron mikroskop, əşyaları

76
00:03:39,722 --> 00:03:41,369
milyon dəfə böyüdə bilən

77
00:03:41,369 --> 00:03:43,050
təsvirləri əmələ gətirən

78
00:03:43,050 --> 00:03:45,496
elektronları alovlandırır.

79
00:03:45,496 --> 00:03:49,210
Bu kəpənək yumurtasıdır.

80
00:03:49,210 --> 00:03:52,544
Bədəninizdə bütün ömrünü kirpiklərdə

81
00:03:52,544 --> 00:03:55,259
məskunlaşaraq keçirən, gecə isə

82
00:03:55,259 --> 00:03:57,290
dərinizdə sürünən mayt kimi

83
00:03:57,290 --> 00:04:00,722
görünməz canlılar yaşayır.

84
00:04:00,722 --> 00:04:03,750
Tapa bilərsiniz bu nədir?

85
00:04:03,750 --> 00:04:06,224
Akula dərisi.

86
00:04:07,960 --> 00:04:10,864
Tırtıl ağzı.

87
00:04:12,170 --> 00:04:15,367
Meyvə milçəyinin gözü.

88
00:04:17,283 --> 00:04:20,247
Yumurta qabığı.

89
00:04:22,070 --> 00:04:24,775
Birə.

90
00:04:27,293 --> 00:04:31,207
İlbizin dili.

91
00:04:31,995 --> 00:04:34,473
Heyvan krallığını tanıdığımızı zənn etməyimizə

92
00:04:34,473 --> 00:04:36,885
baxmayaraq, kəşf olunmağı gözləyən

93
00:04:36,885 --> 00:04:40,503
milyonlarla kiçik növ ola bilər.

94
00:04:43,151 --> 00:04:45,779
Hörümçəyin də mükəmməl sirləri var:

95
00:04:45,779 --> 00:04:47,931
belə ki, onun ipək ipliyi poladdan

96
00:04:47,931 --> 00:04:49,683
möhkəm olsa da,

97
00:04:49,683 --> 00:04:51,744
tamamilə elastikdir.

98
00:04:51,744 --> 00:04:53,855
Bu səyahət bizi bütün mərhələlər

99
00:04:53,855 --> 00:04:55,987
boyunca nano aləminə aparacaq.

100
00:04:55,987 --> 00:04:58,771
Bu ipək insan saçından

101
00:04:58,771 --> 00:05:02,293
100 dəfə daha nazikdir.

102
00:05:02,293 --> 00:05:05,020
Orada bakteriya,

103
00:05:05,020 --> 00:05:08,221
yanında isə ondan 10 dəfə kiçik

104
00:05:08,221 --> 00:05:11,145
olan virus var.

105
00:05:11,145 --> 00:05:12,794
Və bunun içində 10 dəfə kiçik olan

106
00:05:14,649 --> 00:05:14,769
üç DNT teli, həmçinin ən güclü

107
00:05:17,507 --> 00:05:20,897
mikroskoplarımızın limitinə

108
00:05:20,897 --> 00:05:22,686
yaxınlaşdıqca vahid karbon atomları.

109
00:05:25,860 --> 00:05:25,860
Əslində biz ən güclü mikroskopun

110
00:05:27,939 --> 00:05:29,457
uc nöqtəsiylə atomları hərəkət etdirə

111
00:05:30,055 --> 00:05:30,055
və möhtəşəm nano alətlər yarada bilərik.

112
00:05:34,047 --> 00:05:36,043
Bəziləri nə vaxtsa bədənimizi

113
00:05:37,819 --> 00:05:40,050
hər növ xəstəlikdən qoruya bilər və

114
00:05:40,050 --> 00:05:44,100
yol boyunca tıxalı arteriyaları təmizləyə bilər.

115
00:05:44,100 --> 00:05:46,945
Gələcəyin kiçik kimyəvi

116
00:05:46,945 --> 00:05:50,943
aparatları yəqin ki bir gün DNT hazırlaya bilər.

117
00:05:50,943 --> 00:05:54,151
Biz həyat sirlərini açmaq istəyimizdən

118
00:05:54,151 --> 00:05:55,901
meydana gələn

119
00:05:55,901 --> 00:05:59,558
müstəsna tərəqqinin astanasındayıq.

120
00:06:00,618 --> 00:06:03,482
Beləliklə, sonsuz kosmik toz yağışının

121
00:06:03,482 --> 00:06:05,679
altında hava digər planetlərdən

122
00:06:05,679 --> 00:06:08,753
gələn tozcuq, mikro-almaz, cəvahirat və

123
00:06:08,753 --> 00:06:11,478
supernova püskürmələri ilə doludur.

124
00:06:11,478 --> 00:06:13,487
İnsanlar görünməzlə əhatə

125
00:06:13,487 --> 00:06:18,641
olunmuş şəkildə həyatlarına davam edirlər.

126
00:06:18,641 --> 00:06:20,384
Ətrafımızda görə bildiklərimizdən daha

127
00:06:20,384 --> 00:06:21,760
çox şeyin olduğunu bilmək,

128
00:06:21,760 --> 00:06:24,816
dünyanı dərketmə səviyyəmizi həmişəlik dəyişir;

129
00:06:24,816 --> 00:06:27,205
gizli dünyaya nəzər salmaqla əslində canlı bir

130
00:06:27,205 --> 00:06:29,264
kainatda mövcud olduğumuzu görürük

131
00:06:29,264 --> 00:06:32,312
və bu yeni perspektiv təəccüb

132
00:06:32,312 --> 00:06:34,915
yaratmaqla bizi öz həyətimizin

133
00:06:34,915 --> 00:06:38,235
tədqiqatçılarına çevrilməyə sövq edir.

134
00:06:38,235 --> 00:06:40,796
Kim bilir hələ nələri görə biləcəyik

135
00:06:40,796 --> 00:06:41,214
və hələ hansı təəccüblər həyatımızı dəyişəcək.

136
00:06:45,040 --> 00:06:47,164
Bizə isə sadəcə gözləmək qalır.

137
00:06:50,062 --> 00:06:50,066
(Alqış)

138
00:06:54,952 --> 00:07:02,140
Təşəkkürlər. (Alqış)