[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.95,0:00:03.34,Default,,0000,0000,0000,,Зошто е толку специјален човечкиот мозок?
Dialogue: 0,0:00:03.34,0:00:05.55,Default,,0000,0000,0000,,Зошто токму ние ги проучуваме другите животни,
Dialogue: 0,0:00:05.55,0:00:07.67,Default,,0000,0000,0000,,а не тие нас?
Dialogue: 0,0:00:07.67,0:00:09.47,Default,,0000,0000,0000,,Што има или прави човечкиот мозок,
Dialogue: 0,0:00:09.47,0:00:11.20,Default,,0000,0000,0000,,а што не можат другите мозоци?
Dialogue: 0,0:00:11.20,0:00:14.05,Default,,0000,0000,0000,,Кога се заинтересирав за овие прашања пред околу 10 години,
Dialogue: 0,0:00:14.05,0:00:16.99,Default,,0000,0000,0000,,начниците мислеа дека знаат од што се направени различните мозоци.
Dialogue: 0,0:00:16.99,0:00:18.72,Default,,0000,0000,0000,,Иако беше базирано на многу малку докази,
Dialogue: 0,0:00:18.72,0:00:20.91,Default,,0000,0000,0000,,многу научници мислеа дека мозоците на цицачите,
Dialogue: 0,0:00:20.91,0:00:22.64,Default,,0000,0000,0000,,вклучувајќи го и човечкиот мозок,
Dialogue: 0,0:00:22.64,0:00:23.94,Default,,0000,0000,0000,,се направени на ист начин,
Dialogue: 0,0:00:23.94,0:00:25.44,Default,,0000,0000,0000,,дека бројот на неврони е секогаш
Dialogue: 0,0:00:25.44,0:00:27.67,Default,,0000,0000,0000,,пропорционален на големината на мозокот.
Dialogue: 0,0:00:27.67,0:00:29.74,Default,,0000,0000,0000,,Ова значи дека два мозоци со иста големина,
Dialogue: 0,0:00:29.74,0:00:33.29,Default,,0000,0000,0000,,како овие два, со тежина од по 400 грама,
Dialogue: 0,0:00:33.29,0:00:35.84,Default,,0000,0000,0000,,би требало да имаат сличен број на неврони.
Dialogue: 0,0:00:35.84,0:00:37.64,Default,,0000,0000,0000,,Е сега, ако невроните се функционалните
Dialogue: 0,0:00:37.64,0:00:40.54,Default,,0000,0000,0000,,единици на мозокот за обработка на информации,
Dialogue: 0,0:00:40.54,0:00:42.14,Default,,0000,0000,0000,,тогаш сопствениците на овие два мозоци
Dialogue: 0,0:00:42.14,0:00:44.86,Default,,0000,0000,0000,,треба да имаат слични когнитивни способности.
Dialogue: 0,0:00:44.86,0:00:47.21,Default,,0000,0000,0000,,Но, едниот е на шимпанзо,
Dialogue: 0,0:00:47.21,0:00:49.85,Default,,0000,0000,0000,,а другиот на крава.
Dialogue: 0,0:00:49.85,0:00:52.21,Default,,0000,0000,0000,,Можеби кравите имаат навистина богат
Dialogue: 0,0:00:52.21,0:00:54.46,Default,,0000,0000,0000,,ментален живот и се толку паметни
Dialogue: 0,0:00:54.46,0:00:58.27,Default,,0000,0000,0000,,што одлучиле да го сокријат тој факт од нас,
Dialogue: 0,0:00:58.27,0:00:59.71,Default,,0000,0000,0000,,но ние ги јадеме.
Dialogue: 0,0:00:59.71,0:01:01.41,Default,,0000,0000,0000,,Мислам дека повеќето луѓе ќе се сложат
Dialogue: 0,0:01:01.41,0:01:03.41,Default,,0000,0000,0000,,дека шимпанзата се способни за посложени,
Dialogue: 0,0:01:03.41,0:01:06.47,Default,,0000,0000,0000,,подетални и пофлексибилни однесувања отколку кравите.
Dialogue: 0,0:01:06.47,0:01:08.40,Default,,0000,0000,0000,,Ова е првиот знак дека сценариото
Dialogue: 0,0:01:08.40,0:01:10.43,Default,,0000,0000,0000,,"сите мозоци се направени на ист начин"
Dialogue: 0,0:01:10.43,0:01:12.10,Default,,0000,0000,0000,,не е баш исправно.
Dialogue: 0,0:01:12.10,0:01:13.45,Default,,0000,0000,0000,,Но ајде да речеме дека е така.
Dialogue: 0,0:01:13.45,0:01:15.23,Default,,0000,0000,0000,,Ако сите мозоци се направени на ист начин,
Dialogue: 0,0:01:15.23,0:01:18.14,Default,,0000,0000,0000,,ако споредиш животни кои имаат мозоци со различна големина,
Dialogue: 0,0:01:18.14,0:01:20.32,Default,,0000,0000,0000,,тогаш поголемите мозоци треба да имаат повеќе неврони
Dialogue: 0,0:01:20.32,0:01:22.65,Default,,0000,0000,0000,,отколку помалите мозоци, и колку е поголем мозокот
Dialogue: 0,0:01:22.65,0:01:25.67,Default,,0000,0000,0000,,толку поинтелигентен треба да биде неговиот сопственик.
Dialogue: 0,0:01:25.67,0:01:27.80,Default,,0000,0000,0000,,Значи, најголемиот мозок што ќе го најдеме треба
Dialogue: 0,0:01:27.80,0:01:30.09,Default,,0000,0000,0000,,да биде и најинтелигентниот.
Dialogue: 0,0:01:30.09,0:01:31.67,Default,,0000,0000,0000,,И еве ги лошите вести:
Dialogue: 0,0:01:31.67,0:01:34.43,Default,,0000,0000,0000,,Нашиот мозок не е најголемиот мозок.
Dialogue: 0,0:01:34.43,0:01:35.99,Default,,0000,0000,0000,,Доста вознемирувачко.
Dialogue: 0,0:01:35.99,0:01:38.72,Default,,0000,0000,0000,,Нашиот мозок тежи помеѓу 1.2 и 1.5 килограми,
Dialogue: 0,0:01:38.72,0:01:42.04,Default,,0000,0000,0000,,но мозокот на слонот тежи помеѓу четири и пет килограми,
Dialogue: 0,0:01:42.04,0:01:44.62,Default,,0000,0000,0000,,а мозокот на китот може да тежи сѐ до 9 килограми.
Dialogue: 0,0:01:44.62,0:01:49.36,Default,,0000,0000,0000,,А за да ги објаснат човековите когнитивни способности
Dialogue: 0,0:01:49.36,0:01:51.52,Default,,0000,0000,0000,,научниците честопати велеа
Dialogue: 0,0:01:51.52,0:01:54.38,Default,,0000,0000,0000,,дека нашиот мозок мора да е специјален.
Dialogue: 0,0:01:54.38,0:01:57.33,Default,,0000,0000,0000,,Мора да е извонреден,
Dialogue: 0,0:01:57.33,0:01:59.30,Default,,0000,0000,0000,,исклучок од правилото.
Dialogue: 0,0:01:59.30,0:02:02.53,Default,,0000,0000,0000,,Нивниот можеби е поголем, но нашиот е подобар,
Dialogue: 0,0:02:02.53,0:02:04.40,Default,,0000,0000,0000,,и можеби е подобар, на пример,
Dialogue: 0,0:02:04.40,0:02:06.52,Default,,0000,0000,0000,,се чини дека е поголем одошто треба,
Dialogue: 0,0:02:06.52,0:02:09.21,Default,,0000,0000,0000,,имаме многу поголем церебрален кортекс одошто треба да имаме,
Dialogue: 0,0:02:09.21,0:02:10.75,Default,,0000,0000,0000,,имајќи ја на ум големината на нашето тело.
Dialogue: 0,0:02:10.75,0:02:12.40,Default,,0000,0000,0000,,Имаме вишок кортекс со кој
Dialogue: 0,0:02:12.40,0:02:15.36,Default,,0000,0000,0000,,можеме да правиме интересни работи, а не само да управуваме со телото.
Dialogue: 0,0:02:15.36,0:02:17.04,Default,,0000,0000,0000,,Тоа е така бидејќи големината на мозокот
Dialogue: 0,0:02:17.04,0:02:19.38,Default,,0000,0000,0000,,вообичаено е во склад со големината на телото.
Dialogue: 0,0:02:19.38,0:02:21.69,Default,,0000,0000,0000,,Заклучокот дека нашиот мозок е поголем
Dialogue: 0,0:02:21.69,0:02:23.78,Default,,0000,0000,0000,,одошто треба да биде, се базира
Dialogue: 0,0:02:23.78,0:02:25.55,Default,,0000,0000,0000,,на нашите споредби со другите
Dialogue: 0,0:02:25.55,0:02:27.24,Default,,0000,0000,0000,,примати.
Dialogue: 0,0:02:27.24,0:02:29.83,Default,,0000,0000,0000,,Горилата можат да бидат двапати или трипати поголеми од нас,
Dialogue: 0,0:02:29.83,0:02:32.25,Default,,0000,0000,0000,,па оттука и нивните мозоци треба да се поголеми од нашите,
Dialogue: 0,0:02:32.25,0:02:34.20,Default,,0000,0000,0000,,но во реалноста е обратно.
Dialogue: 0,0:02:34.20,0:02:37.13,Default,,0000,0000,0000,,Нашиот мозок е трипати поголем од оној на горилото.
Dialogue: 0,0:02:37.13,0:02:39.25,Default,,0000,0000,0000,,Човечкиот мозок е специјален и во однос
Dialogue: 0,0:02:39.25,0:02:41.50,Default,,0000,0000,0000,,на тоа колку енергија троши.
Dialogue: 0,0:02:41.50,0:02:44.25,Default,,0000,0000,0000,,Иако е само 2 проценти од вкупната телесна тежина,
Dialogue: 0,0:02:44.25,0:02:47.69,Default,,0000,0000,0000,,мозокот користи 25 проценти од енергијата
Dialogue: 0,0:02:47.69,0:02:50.16,Default,,0000,0000,0000,,која му е потребна на телото за да функционира.
Dialogue: 0,0:02:50.16,0:02:53.51,Default,,0000,0000,0000,,Тоа се 500 калории од вкупните 2,000 калории,
Dialogue: 0,0:02:53.51,0:02:55.91,Default,,0000,0000,0000,,само за да ви работи мозокот.
Dialogue: 0,0:02:55.91,0:02:58.84,Default,,0000,0000,0000,,Човечкиот мозок е поголем одошто треба да биде,
Dialogue: 0,0:02:58.84,0:03:00.87,Default,,0000,0000,0000,,користи многу повеќе енергија одошто треба,
Dialogue: 0,0:03:00.87,0:03:02.32,Default,,0000,0000,0000,,и затоа е специјален.
Dialogue: 0,0:03:02.32,0:03:04.90,Default,,0000,0000,0000,,И токму овде приказната почна да ми смета.
Dialogue: 0,0:03:04.90,0:03:06.57,Default,,0000,0000,0000,,Во биологијата бараме правила
Dialogue: 0,0:03:06.57,0:03:09.41,Default,,0000,0000,0000,,кои важат за сите животни и за животот во глобала,
Dialogue: 0,0:03:09.41,0:03:11.26,Default,,0000,0000,0000,,и зошто законите на еволуцијата
Dialogue: 0,0:03:11.26,0:03:14.90,Default,,0000,0000,0000,,би важеле за сите само не за нас?
Dialogue: 0,0:03:14.90,0:03:17.10,Default,,0000,0000,0000,,Можеби проблемот лежи во основната претпоставка
Dialogue: 0,0:03:17.10,0:03:18.97,Default,,0000,0000,0000,,дека сите мозоци се направени на ист начин.
Dialogue: 0,0:03:18.97,0:03:20.57,Default,,0000,0000,0000,,Можеби два мозоци со иста големина
Dialogue: 0,0:03:20.57,0:03:23.16,Default,,0000,0000,0000,,содржат различен број на неврони.
Dialogue: 0,0:03:23.16,0:03:24.77,Default,,0000,0000,0000,,Еден многу голем мозок
Dialogue: 0,0:03:24.77,0:03:26.61,Default,,0000,0000,0000,,не мора да значи дека има повеќе неврони
Dialogue: 0,0:03:26.61,0:03:28.83,Default,,0000,0000,0000,,од мозок со средна големина.
Dialogue: 0,0:03:28.83,0:03:31.84,Default,,0000,0000,0000,,Можеби човечкиот мозок има најмногу неврони
Dialogue: 0,0:03:31.84,0:03:34.41,Default,,0000,0000,0000,,споредено со другите мозоци, без оглед на неговата големина,
Dialogue: 0,0:03:34.41,0:03:36.51,Default,,0000,0000,0000,,особено во церебралниот кортекс.
Dialogue: 0,0:03:36.51,0:03:38.06,Default,,0000,0000,0000,,И така за мене стана
Dialogue: 0,0:03:38.06,0:03:39.79,Default,,0000,0000,0000,,важно да одговорам на прашањето:
Dialogue: 0,0:03:39.79,0:03:42.19,Default,,0000,0000,0000,,колку неврони има човечкиот мозок,
Dialogue: 0,0:03:42.19,0:03:44.71,Default,,0000,0000,0000,,и како изгледа тоа во споредба со другите животни?
Dialogue: 0,0:03:44.71,0:03:47.13,Default,,0000,0000,0000,,Е сега, можеби сте слушнале или прочитале некаде
Dialogue: 0,0:03:47.13,0:03:49.24,Default,,0000,0000,0000,,дека имаме 100 милијарди неврони,
Dialogue: 0,0:03:49.24,0:03:51.33,Default,,0000,0000,0000,,и така пред 10 години ги прашав моите колеги
Dialogue: 0,0:03:51.33,0:03:53.17,Default,,0000,0000,0000,,дали знаат како е дојдено до овој број.
Dialogue: 0,0:03:53.17,0:03:54.63,Default,,0000,0000,0000,,Но никој не знаеше.
Dialogue: 0,0:03:54.63,0:03:56.08,Default,,0000,0000,0000,,Копав низ литературата за да откријам
Dialogue: 0,0:03:56.08,0:03:58.14,Default,,0000,0000,0000,,од каде потекнува овој број, но не
Dialogue: 0,0:03:58.14,0:03:59.92,Default,,0000,0000,0000,,можев да откријам.
Dialogue: 0,0:03:59.92,0:04:02.66,Default,,0000,0000,0000,,Се чини дека всушност никој ги нема избројано
Dialogue: 0,0:04:02.66,0:04:04.19,Default,,0000,0000,0000,,невроните во човечкиот мозок,
Dialogue: 0,0:04:04.19,0:04:06.69,Default,,0000,0000,0000,,а ниту пак во другите мозоци.
Dialogue: 0,0:04:06.69,0:04:10.23,Default,,0000,0000,0000,,И така смислив начин како да ги избројам клетките во мозокот.
Dialogue: 0,0:04:10.23,0:04:12.34,Default,,0000,0000,0000,,Во суштина, правиме супа
Dialogue: 0,0:04:12.34,0:04:15.58,Default,,0000,0000,0000,,од мозокот.
Dialogue: 0,0:04:15.58,0:04:17.62,Default,,0000,0000,0000,,Вака функционира:
Dialogue: 0,0:04:17.62,0:04:20.74,Default,,0000,0000,0000,,Земате мозок, или делови од мозокот,
Dialogue: 0,0:04:20.74,0:04:22.49,Default,,0000,0000,0000,,и го растворате во детергент,
Dialogue: 0,0:04:22.49,0:04:23.100,Default,,0000,0000,0000,,кој ги уништува клеточните мембрани,
Dialogue: 0,0:04:23.100,0:04:26.43,Default,,0000,0000,0000,,а клеточното јадро останува недопрено,
Dialogue: 0,0:04:26.43,0:04:29.57,Default,,0000,0000,0000,,и на крај добивате раствор од клеточни јадра
Dialogue: 0,0:04:29.57,0:04:31.36,Default,,0000,0000,0000,,кој изгледа вака,
Dialogue: 0,0:04:31.36,0:04:32.63,Default,,0000,0000,0000,,како бистра супа.
Dialogue: 0,0:04:32.63,0:04:34.52,Default,,0000,0000,0000,,Оваа супа ги содржи сите јадра
Dialogue: 0,0:04:34.52,0:04:36.57,Default,,0000,0000,0000,,кои некогаш биле дел од мозок на глушец.
Dialogue: 0,0:04:36.57,0:04:39.60,Default,,0000,0000,0000,,Убавината на супата се состои во тоа што можете
Dialogue: 0,0:04:39.60,0:04:42.50,Default,,0000,0000,0000,,да ја промешате и на тој начин рамномерно
Dialogue: 0,0:04:42.50,0:04:44.47,Default,,0000,0000,0000,,да ги распределите јадрата во течноста,
Dialogue: 0,0:04:44.47,0:04:46.45,Default,,0000,0000,0000,,и кога ќе разгледате под микроскопот
Dialogue: 0,0:04:46.45,0:04:50.54,Default,,0000,0000,0000,,четири или пет примероци од овој хомоген раствор,
Dialogue: 0,0:04:50.54,0:04:53.07,Default,,0000,0000,0000,,ке можете да ги изброите јадрата
Dialogue: 0,0:04:53.07,0:04:54.75,Default,,0000,0000,0000,,и ќе знаете колку клетки имал тој мозок.
Dialogue: 0,0:04:54.75,0:04:56.38,Default,,0000,0000,0000,,Едноставно е, ефикасно
Dialogue: 0,0:04:56.38,0:04:57.81,Default,,0000,0000,0000,,и навистина брзо.
Dialogue: 0,0:04:57.81,0:04:59.81,Default,,0000,0000,0000,,Го користевме овој метод за да ги изброиме невроните
Dialogue: 0,0:04:59.81,0:05:02.12,Default,,0000,0000,0000,,кај дузина различни видови до сега,
Dialogue: 0,0:05:02.12,0:05:03.81,Default,,0000,0000,0000,,и се покажа дека не сите мозоци
Dialogue: 0,0:05:03.81,0:05:06.39,Default,,0000,0000,0000,,се направени на ист начин.
Dialogue: 0,0:05:06.39,0:05:08.58,Default,,0000,0000,0000,,Да ги земеме глодарите и приматите, на пример:
Dialogue: 0,0:05:08.58,0:05:10.86,Default,,0000,0000,0000,,Во мозоците на поголемите глодари, просечната големина
Dialogue: 0,0:05:10.86,0:05:12.55,Default,,0000,0000,0000,,на невронот се зголемува,
Dialogue: 0,0:05:12.55,0:05:15.14,Default,,0000,0000,0000,,па така мозокот многу брзо се шири,
Dialogue: 0,0:05:15.14,0:05:18.31,Default,,0000,0000,0000,,а ширењето е многу побрзо одошто растот на бројот на неврони.
Dialogue: 0,0:05:18.31,0:05:20.01,Default,,0000,0000,0000,,Но во мозокот на приматите бројот
Dialogue: 0,0:05:20.01,0:05:22.47,Default,,0000,0000,0000,,на неврони расте, а без притоа да се зголеми нивната просечна големина,
Dialogue: 0,0:05:22.47,0:05:23.100,Default,,0000,0000,0000,,и ова е многу економичен начин
Dialogue: 0,0:05:23.100,0:05:25.65,Default,,0000,0000,0000,,за додавање на неврони во мозокот.
Dialogue: 0,0:05:25.65,0:05:27.41,Default,,0000,0000,0000,,Како резултат на ова приматскиот мозок
Dialogue: 0,0:05:27.41,0:05:30.58,Default,,0000,0000,0000,,секогаш ќе има повеќе неврони во споредба со глодарскиот мозок од иста големина,
Dialogue: 0,0:05:30.58,0:05:32.06,Default,,0000,0000,0000,,и колку е поголем мозокот,
Dialogue: 0,0:05:32.06,0:05:34.28,Default,,0000,0000,0000,,толку поголема ќе биде оваа разлика.
Dialogue: 0,0:05:34.28,0:05:36.38,Default,,0000,0000,0000,,И што е со нашиот мозок?
Dialogue: 0,0:05:36.38,0:05:38.06,Default,,0000,0000,0000,,Откривме дека ние имаме, во просек,
Dialogue: 0,0:05:38.06,0:05:39.85,Default,,0000,0000,0000,,86 милијарди неврони,
Dialogue: 0,0:05:39.85,0:05:42.85,Default,,0000,0000,0000,,од кои 16 милијарди се во церебралниот кортекс,
Dialogue: 0,0:05:42.85,0:05:44.93,Default,,0000,0000,0000,,и ако земете во предвид дека цербралниот кортекс
Dialogue: 0,0:05:44.93,0:05:48.02,Default,,0000,0000,0000,,е седиште на функциите како
Dialogue: 0,0:05:48.02,0:05:51.16,Default,,0000,0000,0000,,свесноста, логичкото и апстрактно резонирање,
Dialogue: 0,0:05:51.16,0:05:54.14,Default,,0000,0000,0000,,и тоа што нашиот кортекс има најмногу
Dialogue: 0,0:05:54.14,0:05:56.77,Default,,0000,0000,0000,,неврони споредено со било кој друг кортекс,
Dialogue: 0,0:05:56.77,0:05:58.48,Default,,0000,0000,0000,,мислам дека ова е наједноставното објаснување
Dialogue: 0,0:05:58.48,0:06:01.63,Default,,0000,0000,0000,,за нашите неверојатни когнитивни способности.
Dialogue: 0,0:06:01.63,0:06:04.85,Default,,0000,0000,0000,,Но исто толку е важно и значењето на 86те милијарди неврони.
Dialogue: 0,0:06:04.85,0:06:06.38,Default,,0000,0000,0000,,Оти откривме дека врската помеѓу
Dialogue: 0,0:06:06.38,0:06:08.73,Default,,0000,0000,0000,,големината на мозокот и бројот на неврони кој ги поседува
Dialogue: 0,0:06:08.73,0:06:10.36,Default,,0000,0000,0000,,може да се опише математички,
Dialogue: 0,0:06:10.36,0:06:12.57,Default,,0000,0000,0000,,можеме да пресметаме како би изгледал
Dialogue: 0,0:06:12.57,0:06:15.25,Default,,0000,0000,0000,,човечкиот мозок доколку беше направен како оној на глодарите.
Dialogue: 0,0:06:15.25,0:06:18.82,Default,,0000,0000,0000,,Глодарски мозок со 86 милијарди неврони
Dialogue: 0,0:06:18.82,0:06:21.94,Default,,0000,0000,0000,,би тежел 36 килограми.
Dialogue: 0,0:06:21.94,0:06:23.58,Default,,0000,0000,0000,,Тоа е невозможно.
Dialogue: 0,0:06:23.58,0:06:25.48,Default,,0000,0000,0000,,Мозок со толкава големина би бил згмечен
Dialogue: 0,0:06:25.48,0:06:26.66,Default,,0000,0000,0000,,од сопствената тежина,
Dialogue: 0,0:06:26.66,0:06:28.25,Default,,0000,0000,0000,,и овој невозможен мозок би одел
Dialogue: 0,0:06:28.25,0:06:32.02,Default,,0000,0000,0000,,со тело кое тежи 89 тони.
Dialogue: 0,0:06:32.02,0:06:34.16,Default,,0000,0000,0000,,Ова не личи на нас.
Dialogue: 0,0:06:34.16,0:06:36.71,Default,,0000,0000,0000,,Ова веќе нѐ води до еден многу важен заклучок,
Dialogue: 0,0:06:36.71,0:06:39.36,Default,,0000,0000,0000,,дека ние не сме глодари.
Dialogue: 0,0:06:39.36,0:06:42.62,Default,,0000,0000,0000,,Човечкиот мозок не е голем стаорски мозок.
Dialogue: 0,0:06:42.62,0:06:45.25,Default,,0000,0000,0000,,Во споредба со стаорец, ние сме специјални, да,
Dialogue: 0,0:06:45.25,0:06:47.47,Default,,0000,0000,0000,,но ваквата споредба не е фер,
Dialogue: 0,0:06:47.47,0:06:49.56,Default,,0000,0000,0000,,имајќи во предвид дека не сме глодари.
Dialogue: 0,0:06:49.56,0:06:50.95,Default,,0000,0000,0000,,Ние сме примати,
Dialogue: 0,0:06:50.95,0:06:53.73,Default,,0000,0000,0000,,па така би требало да се споредуваме со другите примати.
Dialogue: 0,0:06:53.73,0:06:54.95,Default,,0000,0000,0000,,И тука, ако пресметате
Dialogue: 0,0:06:54.95,0:06:57.74,Default,,0000,0000,0000,,ќе видите дека еден генерички примат
Dialogue: 0,0:06:57.74,0:06:59.67,Default,,0000,0000,0000,,со 86 милијарди неврони
Dialogue: 0,0:06:59.67,0:07:02.67,Default,,0000,0000,0000,,би имал мозок од 1.2 килограми,
Dialogue: 0,0:07:02.67,0:07:04.56,Default,,0000,0000,0000,,што изгледа сосема исправно,
Dialogue: 0,0:07:04.56,0:07:06.53,Default,,0000,0000,0000,,во тело од некои 66 килограми,
Dialogue: 0,0:07:06.53,0:07:09.18,Default,,0000,0000,0000,,што во мојот случај е сосема така,
Dialogue: 0,0:07:09.18,0:07:11.80,Default,,0000,0000,0000,,а тоа нѐ води до еден многу не-изненадувачки,
Dialogue: 0,0:07:11.80,0:07:14.77,Default,,0000,0000,0000,,но сепак неверојатен заклучок:
Dialogue: 0,0:07:14.77,0:07:16.11,Default,,0000,0000,0000,,Јас сум примат.
Dialogue: 0,0:07:16.11,0:07:18.81,Default,,0000,0000,0000,,И сите вие сте примати.
Dialogue: 0,0:07:18.81,0:07:20.71,Default,,0000,0000,0000,,И Дарвин бил.
Dialogue: 0,0:07:20.71,0:07:23.65,Default,,0000,0000,0000,,Сакам да размислувам за тоа колку ќе го ценеше ова Дарвин.
Dialogue: 0,0:07:23.65,0:07:25.61,Default,,0000,0000,0000,,Неговиот мозок, како и нашите,
Dialogue: 0,0:07:25.61,0:07:29.12,Default,,0000,0000,0000,,бил направен по урнек на другите приматски мозоци.
Dialogue: 0,0:07:29.12,0:07:31.43,Default,,0000,0000,0000,,Човечкиот мозок можеби е извонреден, да,
Dialogue: 0,0:07:31.43,0:07:34.21,Default,,0000,0000,0000,,но сепак не е специјален.
Dialogue: 0,0:07:34.21,0:07:36.06,Default,,0000,0000,0000,,Едноставно е голем приматски мозок.
Dialogue: 0,0:07:36.06,0:07:39.11,Default,,0000,0000,0000,,Мислам дека ова е многу понизна и отрезнувачка мисла
Dialogue: 0,0:07:39.11,0:07:42.17,Default,,0000,0000,0000,,која треба да нѐ потсетува за нашето место во природата.
Dialogue: 0,0:07:42.17,0:07:44.81,Default,,0000,0000,0000,,Зошто троши толку многу енергија, тогаш?
Dialogue: 0,0:07:44.81,0:07:46.26,Default,,0000,0000,0000,,Едни други луѓе пресметале колку
Dialogue: 0,0:07:46.26,0:07:47.76,Default,,0000,0000,0000,,енергија троши човечкиот мозок
Dialogue: 0,0:07:47.76,0:07:49.17,Default,,0000,0000,0000,,и оној на другите видови,
Dialogue: 0,0:07:49.17,0:07:50.82,Default,,0000,0000,0000,,и сега кога знаеме од колку неврони е направен
Dialogue: 0,0:07:50.82,0:07:53.16,Default,,0000,0000,0000,,секој мозок, можеме да ја направиме математиката.
Dialogue: 0,0:07:53.16,0:07:55.03,Default,,0000,0000,0000,,И излегува дека и човечкиот
Dialogue: 0,0:07:55.03,0:07:57.85,Default,,0000,0000,0000,,и другите мозоци имаат иста потрошувачка,
Dialogue: 0,0:07:57.85,0:08:01.27,Default,,0000,0000,0000,,во просек по шест калории на една милијарда неврони.
Dialogue: 0,0:08:01.27,0:08:03.41,Default,,0000,0000,0000,,Вкупната енергетска потрошувачка на мозокот
Dialogue: 0,0:08:03.41,0:08:05.45,Default,,0000,0000,0000,,е едноставна, линеарна функција
Dialogue: 0,0:08:05.45,0:08:07.16,Default,,0000,0000,0000,,која зависи од бројот на неврони,
Dialogue: 0,0:08:07.16,0:08:09.34,Default,,0000,0000,0000,,и се покажа дека човечкиот мозок
Dialogue: 0,0:08:09.34,0:08:13.18,Default,,0000,0000,0000,,троши онолку енергија колку што очекувавме.
Dialogue: 0,0:08:13.18,0:08:15.27,Default,,0000,0000,0000,,Причината заради која човечкиот мозок
Dialogue: 0,0:08:15.27,0:08:16.94,Default,,0000,0000,0000,,троши толку многу енергија е едноставно
Dialogue: 0,0:08:16.94,0:08:18.93,Default,,0000,0000,0000,,затоа што има огромен број на неврони,
Dialogue: 0,0:08:18.93,0:08:20.41,Default,,0000,0000,0000,,и бидејќи сме примати
Dialogue: 0,0:08:20.41,0:08:22.91,Default,,0000,0000,0000,,кои имаат многу повеќе неврони од било кое друго
Dialogue: 0,0:08:22.91,0:08:24.43,Default,,0000,0000,0000,,животно.
Dialogue: 0,0:08:24.43,0:08:27.97,Default,,0000,0000,0000,,Релативната потрошувачка на нашиот мозок е голема,
Dialogue: 0,0:08:27.97,0:08:30.97,Default,,0000,0000,0000,,но само затоа што сме примати, а не оти сме специјални.
Dialogue: 0,0:08:30.97,0:08:32.16,Default,,0000,0000,0000,,И последното прашање:
Dialogue: 0,0:08:32.16,0:08:35.28,Default,,0000,0000,0000,,како сме дошле до овој неверојатен број на неврони,
Dialogue: 0,0:08:35.28,0:08:37.18,Default,,0000,0000,0000,,и особено, ако големите примати
Dialogue: 0,0:08:37.18,0:08:38.73,Default,,0000,0000,0000,,се поголеми од нас,
Dialogue: 0,0:08:38.73,0:08:42.50,Default,,0000,0000,0000,,тогаш зошто тие немаат поголем мозок од нас, со повеќе неврони?
Dialogue: 0,0:08:42.50,0:08:44.59,Default,,0000,0000,0000,,Кога сфативме колку многу е скапо да
Dialogue: 0,0:08:44.59,0:08:46.92,Default,,0000,0000,0000,,имаш многу неврони во мозокот, помислив,
Dialogue: 0,0:08:46.92,0:08:48.92,Default,,0000,0000,0000,,можеби причината е едноставна.
Dialogue: 0,0:08:48.92,0:08:50.61,Default,,0000,0000,0000,,Тие едноставно не можат да обезбедат
Dialogue: 0,0:08:50.61,0:08:53.56,Default,,0000,0000,0000,,енергија за двете, и за големо тело и за голем број на неврони.
Dialogue: 0,0:08:53.56,0:08:54.99,Default,,0000,0000,0000,,И ја направивме математиката.
Dialogue: 0,0:08:54.99,0:08:56.59,Default,,0000,0000,0000,,Од една страна пресметавме
Dialogue: 0,0:08:56.59,0:08:58.53,Default,,0000,0000,0000,,колку енергија добива приматот на ден
Dialogue: 0,0:08:58.53,0:08:59.88,Default,,0000,0000,0000,,јадејќи сирова храна,
Dialogue: 0,0:08:59.88,0:09:01.91,Default,,0000,0000,0000,,и од друга страна, колку енергија троши
Dialogue: 0,0:09:01.91,0:09:03.68,Default,,0000,0000,0000,,тело со одредена големина
Dialogue: 0,0:09:03.68,0:09:07.06,Default,,0000,0000,0000,,и колку енергија троши мозок со одреден број на неврони,
Dialogue: 0,0:09:07.06,0:09:08.55,Default,,0000,0000,0000,,и разгледувавме кои комбинации
Dialogue: 0,0:09:08.55,0:09:10.96,Default,,0000,0000,0000,,на телесна големина и број на неврони
Dialogue: 0,0:09:10.96,0:09:12.24,Default,,0000,0000,0000,,би можел да си ги дозволи
Dialogue: 0,0:09:12.24,0:09:14.78,Default,,0000,0000,0000,,приматот доколку јаде одреден број часови на ден.
Dialogue: 0,0:09:14.78,0:09:16.60,Default,,0000,0000,0000,,И дојдовме до тоа дека,
Dialogue: 0,0:09:16.60,0:09:18.31,Default,,0000,0000,0000,,бидејќи невроните се многу скапи,
Dialogue: 0,0:09:18.31,0:09:21.68,Default,,0000,0000,0000,,се јавува трампа помеѓу големината на телото и бројот на неврони.
Dialogue: 0,0:09:21.68,0:09:24.63,Default,,0000,0000,0000,,Примат кој јаде осум часа на ден
Dialogue: 0,0:09:24.63,0:09:27.66,Default,,0000,0000,0000,,може да си дозволи 53 милијарди неврони,
Dialogue: 0,0:09:27.66,0:09:29.38,Default,,0000,0000,0000,,но во тој случај неговото тело нема да биде повеќе
Dialogue: 0,0:09:29.38,0:09:31.34,Default,,0000,0000,0000,,од 25 килограми.
Dialogue: 0,0:09:31.34,0:09:33.04,Default,,0000,0000,0000,,За да тежи повеќе од тоа,
Dialogue: 0,0:09:33.04,0:09:34.81,Default,,0000,0000,0000,,ќе мора да се откаже од невроните.
Dialogue: 0,0:09:34.81,0:09:37.46,Default,,0000,0000,0000,,Значи, или големо тело
Dialogue: 0,0:09:37.46,0:09:38.96,Default,,0000,0000,0000,,или голем број на неврони.
Dialogue: 0,0:09:38.96,0:09:40.32,Default,,0000,0000,0000,,Ако јадете како приматот,
Dialogue: 0,0:09:40.32,0:09:42.56,Default,,0000,0000,0000,,не можете да си ги дозволите и двете.
Dialogue: 0,0:09:42.56,0:09:44.52,Default,,0000,0000,0000,,Еден излез од ова метаболитско ограничување
Dialogue: 0,0:09:44.52,0:09:47.92,Default,,0000,0000,0000,,е да поминете повеќе часови јадејќи,
Dialogue: 0,0:09:47.92,0:09:49.28,Default,,0000,0000,0000,,но тогаш станува опасно,
Dialogue: 0,0:09:49.28,0:09:52.00,Default,,0000,0000,0000,,и над одредена точка, веќе е невозможно.
Dialogue: 0,0:09:52.00,0:09:53.54,Default,,0000,0000,0000,,Горилата и орангутаните, на пример,
Dialogue: 0,0:09:53.54,0:09:55.46,Default,,0000,0000,0000,,можат да си дозволат 30 милијарди неврони
Dialogue: 0,0:09:55.46,0:09:58.43,Default,,0000,0000,0000,,поминувајќи осум и пол часа на ден јадејќи,
Dialogue: 0,0:09:58.43,0:10:01.54,Default,,0000,0000,0000,,и се чини дека тоа е најмногу што можат.
Dialogue: 0,0:10:01.54,0:10:03.34,Default,,0000,0000,0000,,Девет часовна исхрана на ден
Dialogue: 0,0:10:03.34,0:10:06.61,Default,,0000,0000,0000,,се чини дека е практичната граница за еден примат.
Dialogue: 0,0:10:06.61,0:10:08.40,Default,,0000,0000,0000,,Што е со нас?
Dialogue: 0,0:10:08.40,0:10:09.100,Default,,0000,0000,0000,,Со нашите 86 милијарди неврони
Dialogue: 0,0:10:09.100,0:10:13.03,Default,,0000,0000,0000,,и телесна маса од 60 до 70 килограми,
Dialogue: 0,0:10:13.03,0:10:16.59,Default,,0000,0000,0000,,ние би требало да поминеме над девет часа
Dialogue: 0,0:10:16.59,0:10:20.17,Default,,0000,0000,0000,,секој ден хранејќи се,
Dialogue: 0,0:10:20.17,0:10:22.21,Default,,0000,0000,0000,,нешто што е неизводливо.
Dialogue: 0,0:10:22.21,0:10:24.04,Default,,0000,0000,0000,,Ако јадевме како приматите,
Dialogue: 0,0:10:24.04,0:10:26.30,Default,,0000,0000,0000,,немаше да бидеме овде.
Dialogue: 0,0:10:26.30,0:10:28.42,Default,,0000,0000,0000,,Тогаш, како стигнавме до овде?
Dialogue: 0,0:10:28.42,0:10:31.16,Default,,0000,0000,0000,,Епа, ако нашиот мозок троши онолку енергија
Dialogue: 0,0:10:31.16,0:10:32.88,Default,,0000,0000,0000,,колку што треба, и ако не можеме
Dialogue: 0,0:10:32.88,0:10:36.55,Default,,0000,0000,0000,,да поминуваме толку многу време во исхрана,
Dialogue: 0,0:10:36.55,0:10:38.46,Default,,0000,0000,0000,,тогаш единствената алтернатива
Dialogue: 0,0:10:38.46,0:10:40.42,Default,,0000,0000,0000,,е некако да извлечеме повеќе енергија
Dialogue: 0,0:10:40.42,0:10:42.38,Default,,0000,0000,0000,,од истата храна.
Dialogue: 0,0:10:42.38,0:10:46.18,Default,,0000,0000,0000,,И неверојатно, тоа точно се совпаѓа
Dialogue: 0,0:10:46.18,0:10:49.21,Default,,0000,0000,0000,,со она за што се верува дека нашите предци го измислиле
Dialogue: 0,0:10:49.21,0:10:51.05,Default,,0000,0000,0000,,пред една и пол милиони години,
Dialogue: 0,0:10:51.05,0:10:53.83,Default,,0000,0000,0000,,а тоа е готвењето.
Dialogue: 0,0:10:53.83,0:10:55.80,Default,,0000,0000,0000,,Да готвите е да користите оган
Dialogue: 0,0:10:55.80,0:10:59.60,Default,,0000,0000,0000,,за да извршите пред-варење на храната надвор од телото.
Dialogue: 0,0:10:59.60,0:11:02.21,Default,,0000,0000,0000,,Готвената храна е помека, и затоа полесно можете
Dialogue: 0,0:11:02.21,0:11:04.77,Default,,0000,0000,0000,,да ја џваката и да ја претворите во каша во устата,
Dialogue: 0,0:11:04.77,0:11:06.92,Default,,0000,0000,0000,,а на тој начин таа целосно се вари
Dialogue: 0,0:11:06.92,0:11:08.36,Default,,0000,0000,0000,,и се апсорбира во желудникот,
Dialogue: 0,0:11:08.36,0:11:12.02,Default,,0000,0000,0000,,на тој начин давајќи повеќе енергија за многу пократко време.
Dialogue: 0,0:11:12.02,0:11:14.50,Default,,0000,0000,0000,,Значи готвењето ни ослободува време
Dialogue: 0,0:11:14.50,0:11:16.57,Default,,0000,0000,0000,,да правиме многу поинтересни работи
Dialogue: 0,0:11:16.57,0:11:18.05,Default,,0000,0000,0000,,со нашите неврони
Dialogue: 0,0:11:18.05,0:11:19.95,Default,,0000,0000,0000,,отколку само да мислиме на храна,
Dialogue: 0,0:11:19.95,0:11:21.66,Default,,0000,0000,0000,,да бараме храна и да гмечеме храна
Dialogue: 0,0:11:21.66,0:11:22.88,Default,,0000,0000,0000,,по цел ден.
Dialogue: 0,0:11:22.88,0:11:25.38,Default,,0000,0000,0000,,Заради готвењето, она што некогаш било
Dialogue: 0,0:11:25.38,0:11:27.73,Default,,0000,0000,0000,,голем товар, овој голем,
Dialogue: 0,0:11:27.73,0:11:30.77,Default,,0000,0000,0000,,опасно скап мозок со многу неврони,
Dialogue: 0,0:11:30.77,0:11:32.80,Default,,0000,0000,0000,,сега би можел да биде главна предност,
Dialogue: 0,0:11:32.80,0:11:36.05,Default,,0000,0000,0000,,сега кога можеме да си ја дозволиме и енергијата за повеќе неврони
Dialogue: 0,0:11:36.06,0:11:38.56,Default,,0000,0000,0000,,и времето за да правиме интересни работи со нив.
Dialogue: 0,0:11:38.56,0:11:40.53,Default,,0000,0000,0000,,Мислам дека ова објаснува зошто човечкиот мозок
Dialogue: 0,0:11:40.53,0:11:43.77,Default,,0000,0000,0000,,станал толку голем за толку краток еволуциски период,
Dialogue: 0,0:11:43.77,0:11:47.67,Default,,0000,0000,0000,,а попатно останувајќи само приматски мозок.
Dialogue: 0,0:11:47.67,0:11:50.44,Default,,0000,0000,0000,,Со овој голем мозок кој е возможен благодарение на готвењето,
Dialogue: 0,0:11:50.44,0:11:53.36,Default,,0000,0000,0000,,отидовме набрзина од сирова храна на култура,
Dialogue: 0,0:11:53.36,0:11:55.96,Default,,0000,0000,0000,,земјоделие, цивилизација, продавници,
Dialogue: 0,0:11:55.96,0:11:57.59,Default,,0000,0000,0000,,струја, фрижидери,
Dialogue: 0,0:11:57.59,0:11:59.20,Default,,0000,0000,0000,,сите оние работи кои денес
Dialogue: 0,0:11:59.20,0:12:01.24,Default,,0000,0000,0000,,ни овозможуваат да ја добиеме сета потребна
Dialogue: 0,0:12:01.24,0:12:04.02,Default,,0000,0000,0000,,енергија за целиот ден, едноставно
Dialogue: 0,0:12:04.02,0:12:06.97,Default,,0000,0000,0000,,седнувајќи во вашиот омилен локал за брза храна.
Dialogue: 0,0:12:06.97,0:12:09.41,Default,,0000,0000,0000,,И така она што некогаш било решение
Dialogue: 0,0:12:09.41,0:12:11.11,Default,,0000,0000,0000,,денес ни стана проблем,
Dialogue: 0,0:12:11.11,0:12:16.63,Default,,0000,0000,0000,,и иронично, решението го бараме во сировата храна.
Dialogue: 0,0:12:16.63,0:12:19.18,Default,,0000,0000,0000,,И која е предноста на луѓето?
Dialogue: 0,0:12:19.18,0:12:20.68,Default,,0000,0000,0000,,Што имаме ние, а што
Dialogue: 0,0:12:20.68,0:12:23.22,Default,,0000,0000,0000,,нема ниту едно друго животно?
Dialogue: 0,0:12:23.22,0:12:25.57,Default,,0000,0000,0000,,Мојот одговор е дека ние имаме најголем број
Dialogue: 0,0:12:25.57,0:12:27.04,Default,,0000,0000,0000,,на неврони во церебралниот кортекс,
Dialogue: 0,0:12:27.04,0:12:28.88,Default,,0000,0000,0000,,и мислам дека ова е наједноставното објаснување
Dialogue: 0,0:12:28.88,0:12:30.90,Default,,0000,0000,0000,,за нашите извонредни когнитивни способности.
Dialogue: 0,0:12:30.90,0:12:34.12,Default,,0000,0000,0000,,И што правиме, а што не прави ни едно друго животно,
Dialogue: 0,0:12:34.12,0:12:36.09,Default,,0000,0000,0000,,и што верувам било клучно
Dialogue: 0,0:12:36.09,0:12:39.18,Default,,0000,0000,0000,,во тоа што сме стекнале толку голем,
Dialogue: 0,0:12:39.18,0:12:41.40,Default,,0000,0000,0000,,најголем број на неврони во кортексот?
Dialogue: 0,0:12:41.40,0:12:43.61,Default,,0000,0000,0000,,Со два збора, ние готвиме.
Dialogue: 0,0:12:43.61,0:12:47.18,Default,,0000,0000,0000,,Ни едно друго животно не готви. Само луѓето.
Dialogue: 0,0:12:47.18,0:12:50.05,Default,,0000,0000,0000,,И мислам дека така сме станале луѓе.
Dialogue: 0,0:12:50.05,0:12:52.51,Default,,0000,0000,0000,,Изучувајќи го човечкиот мозок почнав поинаку да гледам на храната.
Dialogue: 0,0:12:52.51,0:12:54.15,Default,,0000,0000,0000,,Сега кога ќе ја погледнам кујната,
Dialogue: 0,0:12:54.15,0:12:55.62,Default,,0000,0000,0000,,јас ѝ се поклонувам,
Dialogue: 0,0:12:55.62,0:12:57.33,Default,,0000,0000,0000,,и им се заблагодарувам на моите предци
Dialogue: 0,0:12:57.33,0:12:59.23,Default,,0000,0000,0000,,за ова откритие кое нѐ направи луѓе.
Dialogue: 0,0:12:59.23,0:13:01.36,Default,,0000,0000,0000,,Ви благодарам многу.
Dialogue: 0,0:13:01.36,0:13:07.71,Default,,0000,0000,0000,,(Аплауз)