1
00:00:07,136 --> 00:00:09,033
İngilizce, diğer tüm diller gibi

2
00:00:09,033 --> 00:00:10,573
karmakarışık bir mesele.

3
00:00:10,573 --> 00:00:13,167
Görgüsüz olabilirsiniz
ama kültürlü olmayabilirsiniz.

4
00:00:13,167 --> 00:00:14,938
"Ruthless", yani gaddar olabilirsiniz

5
00:00:14,938 --> 00:00:17,253
fakat adı Ruth olan biriyle
evlenmediğiniz sürece

6
00:00:17,253 --> 00:00:18,474
merhametinizin olduğunu

7
00:00:18,474 --> 00:00:20,841
birilerine göstermeye
çabalamada size iyi şanslar.

8
00:00:20,841 --> 00:00:22,244
Bakımsız olmak kötü

9
00:00:22,244 --> 00:00:23,999
ama bakımlı olmak imkânsız

10
00:00:23,999 --> 00:00:26,795
ya da karmakarışık olmanın
aksine düzensiz olmak.

11
00:00:26,795 --> 00:00:29,839
Bu örneklerden daha fazla şey
ifade etmeyen başka şeyler de var

12
00:00:29,839 --> 00:00:31,366
ama bu şu an normal görünüyor

13
00:00:31,366 --> 00:00:32,736
çünkü zamanın akıp gitmesi

14
00:00:32,736 --> 00:00:34,513
geldiği yere gömülüp kaldı.

15
00:00:34,513 --> 00:00:36,439
Mesela, Edward isminin
takma ad hâlinin

16
00:00:36,439 --> 00:00:39,275
neden Ned olduğunu hiç merak ettiniz mi?

17
00:00:39,275 --> 00:00:40,840
Buradaki N harfi nereden gelmiş?

18
00:00:40,840 --> 00:00:43,248
Aynısı Ellen'a Nellie dendiği
örnekte de geçerli.

19
00:00:43,248 --> 00:00:45,280
Sonuç olarak birinin ismi Ethan ise,

20
00:00:45,280 --> 00:00:47,401
ona Nethan takma adını vermiyoruz

21
00:00:47,401 --> 00:00:50,443
ya da Maria'yı Nmaria diye çağırmıyoruz.

22
00:00:50,443 --> 00:00:51,904
Doğrusu, birisi bunu yaparsa

23
00:00:51,904 --> 00:00:54,275
ilk dürtümüz o kişiyi ya terslemek

24
00:00:54,275 --> 00:00:55,752
ya da arkadaşımız ayrılana dek

25
00:00:55,752 --> 00:00:57,901
onu kibarca saklamak olur.

26
00:00:58,021 --> 00:01:01,362
Tüm bu takma adlar, bir yanlışa dayanıyor

27
00:01:01,362 --> 00:01:04,116
fakat bu yanlışın kavranması
kesinlikle mümkün.

28
00:01:04,116 --> 00:01:06,928
Yine de, "nickname" sözcüğü bile tuhaf.

29
00:01:06,928 --> 00:01:09,384
Nickname sözcüğündeki
"nick" nereden geliyor?

30
00:01:09,384 --> 00:01:11,651
Bu adda bir çentik [nick] mi var?

31
00:01:11,651 --> 00:01:13,438
Pek öyle değil, bununla yüzleşelim.

32
00:01:13,438 --> 00:01:16,581
Aslında, Eski İngilizcede
bu sözcüğün karşılığı "ekename" idi

33
00:01:16,581 --> 00:01:19,237
ve "eke" ayrıca veya diğer
anlamına geliyordu.

34
00:01:19,237 --> 00:01:21,783
Eke sözcüğünün Chaucer'ın
Canterbury Hikâyeleri'ndeki

35
00:01:21,783 --> 00:01:24,334
şöyle bir cümlede hâlâ
kullanıldığını görebilirsiniz:

36
00:01:24,334 --> 00:01:26,749
"Whan Zephyrus eek with
his sweete breeth,"

37
00:01:26,749 --> 00:01:27,838
bunun anlamı şu:

38
00:01:27,838 --> 00:01:30,169
"Zephyr, tatlı nefesiyle birlikte."

39
00:01:30,169 --> 00:01:33,569
Ekename, "diğer isim" anlamına geliyordu.

40
00:01:33,569 --> 00:01:36,948
İnsanlar "an ekename" dediklerinde

41
00:01:36,948 --> 00:01:40,687
sanki "nekename" demiş gibi oluyorlardı.

42
00:01:40,687 --> 00:01:41,742
Bir süre sonra da

43
00:01:41,742 --> 00:01:44,941
birçok insan bunu
bu şekilde duymaya başlayıp

44
00:01:44,941 --> 00:01:46,338
"Benim ekename" demek yerine,

45
00:01:46,338 --> 00:01:49,744
"Bu benim takma adım
[nickname]," demeye başladı.

46
00:01:49,880 --> 00:01:51,778
Sözcüğün başında artık "n" harfi var

47
00:01:51,778 --> 00:01:53,183
ve bu bir yanlışla başladı

48
00:01:53,183 --> 00:01:56,360
fakat artık bu, sözcüğün kendisi oldu.

49
00:01:56,360 --> 00:01:58,959
Ayakkabınızın altına sakız yapışmışken

50
00:01:58,959 --> 00:02:00,671
bir yaprağa basıp

51
00:02:00,671 --> 00:02:03,483
bu yaprağı hayatınızın
geri kalanı boyunca sürükleyip

52
00:02:03,483 --> 00:02:06,045
yıpranmış yaprağa bağlı
sonsuzluğu tüketmek için

53
00:02:06,045 --> 00:02:07,287
o ayakkabıyla gömülüp

54
00:02:07,287 --> 00:02:08,735
cennete gitmiş gibisinizdir.

55
00:02:08,735 --> 00:02:12,240
Ekename sözcüğüne bir "n" harfi eklendi
ve bir daha hiç onu bırakmadı.

56
00:02:12,240 --> 00:02:14,068
Aynı şey diğer sözcüklerde de oldu.

57
00:02:14,068 --> 00:02:17,646
Eski İngilizceyi konuşanlar "tahta"
sözcüğünden "otches" ekini kısalttılar.

58
00:02:17,646 --> 00:02:20,998
Fakat bunun yüzyıllarca başka
sözcüklerden de çıkarılması

59
00:02:20,998 --> 00:02:21,998
tartışıldıktan sonra

60
00:02:21,998 --> 00:02:25,615
onun yerine "notch" sözcüğünün
çıkarılmasını düşünmek daha kolaydı,

61
00:02:25,615 --> 00:02:27,350
kısa süre sonra da öyle oldu.

62
00:02:27,350 --> 00:02:29,788
Neredeyse hiç kimsenin okumayı
bilmediği bir dünyada

63
00:02:29,788 --> 00:02:31,194
insanların duyduklarının

64
00:02:31,194 --> 00:02:34,827
bir süre sonra sözcüklere
dönüşmeye başlaması daha kolaydı.

65
00:02:34,827 --> 00:02:37,368
"Ned" ile başlayan takma adlar
işte böyle dile girdi.

66
00:02:37,368 --> 00:02:39,490
Eski İngilizce, şu andaki
İngilizceye nazaran

67
00:02:39,490 --> 00:02:41,206
Almancaya benziyordu

68
00:02:41,206 --> 00:02:43,910
ve Almancada "mein", "my" demek

69
00:02:43,910 --> 00:02:46,975
ve Eski İngilizcede de "my", "meen" demek.

70
00:02:46,975 --> 00:02:48,723
Yani, "meen book" diye söylenirdi,

71
00:02:48,723 --> 00:02:50,715
aslında Eski İngilizcede
bu sözcük "boke"

72
00:02:50,715 --> 00:02:52,450
ya da "meen cat" diye de söylenirdi.

73
00:02:52,450 --> 00:02:53,733
Bugün ise çocuklarımızı

74
00:02:53,733 --> 00:02:55,219
benim Dahlia'm

75
00:02:55,219 --> 00:02:57,894
ya da benim Laura'm diye çağırıyoruz.

76
00:02:57,894 --> 00:03:00,730
Eski İngilizcede ise
"my" yerine "meen" kullanılırdı,

77
00:03:00,730 --> 00:03:02,474
yani, işte "Mein Ed"

78
00:03:02,474 --> 00:03:04,462
veya "Mein Ellie" diye çağrılırdı.

79
00:03:04,462 --> 00:03:06,081
İşte durum böyle ilerledi.

80
00:03:06,081 --> 00:03:08,545
Zaman geçtikçe "meen" sözcüğü

81
00:03:08,545 --> 00:03:10,924
bugün bildiğimiz
"my" olarak şekil değiştirdi.

82
00:03:10,924 --> 00:03:14,066
Bu yüzden de, insanlar "Mein Ed" dediğinde

83
00:03:14,066 --> 00:03:17,331
"my Ned" demiş gibi görünüyorlardı.

84
00:03:17,331 --> 00:03:21,009
Yani, insanlar Edward'a
her ne zaman sevgiyle yaklaşsa

85
00:03:21,009 --> 00:03:23,778
ona Ed yerine Ned diyor gibiydiler.

86
00:03:23,778 --> 00:03:26,180
İşte böyle takma ad doğdu!

87
00:03:26,180 --> 00:03:29,580
Ya da "ekename" doğdu.

88
00:03:29,580 --> 00:03:31,131
Böylece, Ellen için Nellie

89
00:03:31,131 --> 00:03:32,467
Ann için Nan

90
00:03:32,467 --> 00:03:35,357
ve hatta daha eski günlerden kalan
Abigail için Nabby doğdu.

91
00:03:35,357 --> 00:03:39,163
Başkan John Adam'ın eşi Abigail'in
takma adı Nabby idi.

92
00:03:39,786 --> 00:03:41,585
Her türlü sözcük bunlar gibidir.

93
00:03:41,585 --> 00:03:44,735
Eski İngilizce konuşanlar
koruyucu kalkan, yani napron giyerlerdi

94
00:03:44,735 --> 00:03:48,669
fakat napron, apron sözcüğüne benziyor

95
00:03:48,669 --> 00:03:51,054
ve bu da apron sözcüğünün
doğmasına yol açtı,

96
00:03:51,054 --> 00:03:53,333
Beowulf destanında bunu
hiç kimse fark etmedi.

97
00:03:53,333 --> 00:03:56,526
Hakem anlamına gelen "umpire"
sözcüğü de öncesinde "numpire" idi.

98
00:03:56,833 --> 00:03:58,569
Bütün bunlar, biz modern insanların

99
00:03:58,569 --> 00:04:00,847
asla yapmayacağı uyduruk
şeyler gibi görünüyorsa

100
00:04:00,847 --> 00:04:02,676
o zaman sürekli duyup

101
00:04:02,676 --> 00:04:04,344
şöyle dediğiniz bir şeyi düşünün:

102
00:04:04,344 --> 00:04:06,259
"A whole nother."

103
00:04:06,259 --> 00:04:07,708
Nother ne demek?

104
00:04:07,708 --> 00:04:10,577
Diğer anlamına gelen "another"
diye bir sözcük de elbette var

105
00:04:10,577 --> 00:04:13,604
ama bu sözcük "an" ve "other"
parçalarından oluşuyor.

106
00:04:13,604 --> 00:04:14,810
Böyle düşünmüştük.

107
00:04:14,810 --> 00:04:17,445
Yine de "whole" sözcüğünü
ortaya sürüklediğimizde

108
00:04:17,445 --> 00:04:19,553
"a whole other" demiyoruz,

109
00:04:19,553 --> 00:04:22,051
"an" sözcüğündeki
n ile a harflerini ayırıyoruz

110
00:04:22,051 --> 00:04:24,312
ve n harfini "other"
sözcüğüyle birleştiriyoruz

111
00:04:24,312 --> 00:04:26,547
ve yeni bir sözcük yaratıyoruz, "nother".

112
00:04:26,783 --> 00:04:27,844
Uzun bir süre boyunca

113
00:04:27,844 --> 00:04:29,746
hiç kimse böyle şeyleri not etmiyordu

114
00:04:29,746 --> 00:04:31,204
ya da sözlüğe koymuyordu

115
00:04:31,204 --> 00:04:32,438
fakat bunun tek sebebi

116
00:04:32,438 --> 00:04:35,679
yazının bin yıl öncesine nazaran
şu an daha çok kodlanmış olması.

117
00:04:35,679 --> 00:04:37,503
Yani, tuhaf bir sözcük gördüğünüzde

118
00:04:37,503 --> 00:04:38,704
şunu hatırlayın ki

119
00:04:38,704 --> 00:04:41,133
hikâyenin çok daha farklı
bir tarafı olabilir.