Văn thư lưu trữ
Ta có thể hình dung các phòng và kệ
chứa đầy hộp
và thùng carton với đồ cũ kĩ.
Nhưng đối với những người
đủ kiên nhẫn để lục tìm nó
kho lưu trữ cung cấp
cơ hội quý giá
để chạm vào quá khứ,
để cảm nhận và học hỏi từ
những kinh nghiệm
của những người sống ở một thời đã qua
bị chôn sâu trong kho lưu trữ.
Nhưng nếu có một cách
làm sống dậy lịch sử thì sao
Jon Michael Reese: "Thế giới
đang nghĩ sai về chủng tộc. "
Melissa Joyner: "Đất nước này chỉ muốn
phán xét người da đen. "
JMR: "Bởi vì họ không biết."
AYGTK: Nếu nó sống động hơn?
MJ: "Bằng kẻ thấp hèn và phóng đãng nhất"
AYGTK: Nói đi.
JMR: "Một triển lãm
trung thực, thẳng thắn."
AYGTK: Và hát cho chúng tôi,
để kho lưu trữ
trở nên dễ tiếp cận với mọi người
Biểu diễn kho tàng này như thế nào?
Một buổi biểu diễn không đơn giản
là chỉ dựa trên câu chuyện có thật
mà còn cho phép ta
trực tiếp tiếp cận
với những thứ tưởng chừng
đã bị chôn vùi.
(Nhạc piano)
Đó là nội dung của nhạc kịch ''Ở Buffalo''
mà chúng tôi đang phát triển.
Sử dụng các bộ sưu tập của hơn 30
viện lưu trữ,
''Ở Buffalo'' diễn tả kho lưu trữ khổng lồ
từ Triển lãm Mỹ-Panama năm 1901,
triển lãm thế giới đầu tiên
vào thể kỷ XX
tại Buffalo, New York.
Nếu bạn đã nghe đến
triển lãm này,
có thể vì đây là nơi William McKinley,
tổng thống Mỹ đương thời
bị ám sát.
Trong gần 17 năm,
tôi đã sống trong kho lưu trữ,
phía sau cánh cổng của triển lãm,
không chỉ vì câu chuyện này,
mà còn vì mâu thuẫn sắc tộc
một mất một còn có thật
diễn ra trong khu triển lãm.
Ở đây, một nơi như thể Disney World,
Olympic,
lễ hội đường phố, bảo tàng
hòa làm một,
có ba phép tương phản cho thấy rõ
việc là người da đen ở Mỹ
là như thế nào.
Kho lưu trữ nói rằng những
ông bầu da trắng mang ra
một nhóm da đen mọi rợ
gồm 98 người Tây Phi
và Trung Phi
sống và nhảy bài nhảy
khiêu chiến
ở một ngôi làng được dựng lại
tên là Châu Phi Tăm Tối.
Và bên kia con phố,
một cuộc sống nô lệ hạnh phúc,
gồm 150 diễn viên người
da đen miền Nam,
hái nhặt bông,
hát và nhảy như trên
các chương trình trung cổ
ở một địa danh kiểu Antebellum
được tái dựng lại tên là Đồn Điền Cổ Xưa.
Để hồi đáp,
cộng đồng người da đen ở Buffalo ủng hộ
kiểu triển lãm thứ ba về người da đen
Triển lãm Người da đen.
Đồng sáng lập bởi học giả Mỹ Phi
W.E.B. Du Bois,
triển lãm lựa chọn các bức ảnh,
biểu đồ, sách, và nhiều thứ khác,
miêu tả những người Mỹ Phi
như một chủng tộc có thành tích cao,
đủ khả năng tiếp nhận giáo dục
và tiến bộ.
Khi tôi mới biết đến câu chuyện này,
tôi hiểu từ trải nghiệm
trong cuộc sống của mình
những mối nguy hại khi để
các thành viên của cộng đồng người Phi
nhìn thấy nhau như này.
Với tôi, con của hai người nhập cư
từ Ghana, Tây Phi,
sinh ra ở Nam Mỹ,
lớn lên ở Manhattan, Kansas,
(Cười)
và đi học ở ngôi trường danh giá
giống như Du Bois,
tôi có thể thấy hội chợ Buffalo
gây ra sự tranh cãi
giữa người da đen ở phía Bắc
với phía Nam,
người có học với người vô học,
và người Mỹ Phi
với người châu Phi.
Và tôi muốn biết:
Ba nhóm người da đen hoàn toàn
khác nhau này đã có trải nghiệm ra sao?
Tiếc thay,
câu trả lời cho những câu hỏi như vậy
ẩn dưới hình tượng sắc tộc méo mó,
thông tin đầy mâu thuẫn
và tồi tệ hơn -- là sự im lặng.
(Nhạc piano)
Nhưng tôi vẫn có thể nghe được
các giai điệu
và các con số nhảy múa
và âm vần của các từ ngữ
bước ra từ những trang báo cũ.
Và khi biết Triễn lãm thế giới này
có tiếng nhạc ở mọi nơi
trên sân triển lãm,
tôi biết rằng
một vở nhạc kịch trực tiếp, hoành tráng
với công nghệ tân tiến nhất thời đại,
là trải nghiệm sát thực nhất có thể đưa
câu chuyện lịch sử về hội chợ 1901
ra khỏi kho lưu trữ, đi vào đời thật.
Những câu chuyện như
Tannie và Henrietta,
cặp vợ chồng cảm mến nhau ở đại nhạc hội
dần nổ ra xung đột vì biểu diễn
ở các chương trình trung cổ này
nhằm đạt đến giấc mơ
kiếm được năm đô một tuần
ở địa danh Đồn Điền Cổ Xưa.
Như doanh nhân người Phi
John Tevi,
đến từ nước Togo ngày nay,
người phải luồn lách
các luật lệ man rợ ở vườn thú người da đen
nơi ông bị giam nhốt.
Và những câu chuyện như Mary Talbert,
lãnh đạo da đen giàu có
thuộc giới ưu tú ở Buffalo
người phải chấp nhận
những sự thật về sắc tộc
ở quê hương bà.
MJ: ''Chủng tộc thống trị ở đất nước này
phán xét người da đen
qua những biểu hiện thấp kém
và xấu xa nhất.
AYGTK: Như Đồn Điền Cổ Xưa
và Châu Phi Tăm Tối.
MJ: ''...thay vì qua những lớp người
thông minh và xứng đáng hơn.''
AYGTK: Khi các giám đốc hội chợ
tảng lờ Mary Talbert
và yêu cầu của cộng đồng người da đen
ở Buffalo được tham gia hội chợ,
báo chí cho biết Mary Talbert
và nhóm những phụ nữ Mỹ Phi
có học thức của bà
đã tổ chức một buổi biểu tình kịch liệt.
Nhưng chi tiết về buổi gặp mặt đó,
ngay cả bài phát biểu đầy nhiệt huyết
của bà,
không được ghi đầy đủ
trong kho lưu trữ.
Vì thế, ''Ở Buffalo'' lấy ý chính
trong bài diễn văn của Mary
và biến nó thành bài hát.
(Tất cả hát) Chúng ta phải làm,
chúng ta đồng lòng nhất trí.
Chúng ta phải làm,
chúng ta đồng lòng nhất trí.
MJ: Chúng ta có gì đó để phô ra --
ta sẽ dạy họ một bài học ở Buffalo.
Nó sẽ có ích cho tổ quốc
khi họ thấy được sự phát triển của ta
từ khi được giải phóng.
Người da màu nên được đại diện
ở buổi Triển lãm Pan-American này,
Nó sẽ có ích cho tổ quốc
khi họ thấy được sự phát triển của ta
từ khi được giải phóng.
(Tất cả hát) Họ đã mắc sai lầm lớn
khi không bổ nhiệm bất kì ai
từ chủng tộc của ta.
Chúng ta phải làm,
chúng ta đồng lòng nhất trí.
Chúng ta phải làm,
chúng ta đồng lòng nhất trí.
Chúng ta phải làm,
chúng ta đồng lòng nhất trí.
AYGTK: Mary Talbert yêu cầu Triển lãm
Người da đen được ở hội chợ đã thành công.
Và có Triễn lãm Người Da Đen ở Buffalo
nghĩa là vở nhạc kịch phải kể câu chuyện
tại sao Du Bois đồng sáng lập nó...
và tại sao Mary cũng như tầng lớp
người da đen ưu tú lại thấy nó cần thiết.
JMR: ''Thế giới đang nghĩ sai
về chủng tộc.
Họ giết Sam Hose vì họ nghĩ
anh ấy là người như vậy.
Mỗi ngày càng có thêm nhiều
người như anh
nhiều đàn ông da đen, như anh, bị bắt đi.
Và sau đó -- tia đỏ đó ...
ta không thể
trở về như cũ được nữa.
(Hát) Một tia đỏ
[Cuộc săn đuổi ở Georgia]
cắt ngang bàn của tôi
[Đám đông phía sau Hose;
anh ấy sẽ bị treo cổ]
chính vào ngày đó
đôi bàn tay Sam buông thõng
Liệu chỉ dùng lời nói
có thể đẩy lùi luật pháp bất công?
[Không thể trốn thoát]
Liệu chỉ dùng lời nói
có thể đẩy lùi bạo lực?
Ôi, không, ôi
[Bị thiêu sống]
[Sam Hose bị treo cổ]
Ôi, không, ôi
[Thân xác anh bị băm thành nhiều mảnh]
Ôi, không, ôi
[Bị thiêu trên cọc]
[Mười xu cho lát gan bị nấu chín]
[Chiến đấu cho tưởng niệm]
(Cùng hát) Ai đã đọc những quyển sách?
Những con số của ta thật nhỏ bé
giữa trang sách
Cuộc khủng hoảng tăng gấp bội
Người của ta bị treo cổ và hành quyết
Ôi, Chúa ơi
Điều gì đó phải thay đổi
AYGTK: Nó phải thay đổi
"Ở Buffalo" cho thấy
hợp chủng quốc Hoa Kỳ ngày nay
giống nước Mỹ năm 1901 như thế nào
Như khi tên Sam Hose đầy các trang báo
Truyền thông ngày nay mang tên của
JMR: Oscar Grant.
MJ: Jacqueline Culp.
Người đàn: Trayvon Martin.
AYGTK: Sandra Bland.
Và rất nhiều cái tên khác nữa.
Di sản của hội chợ năm 1901 trường tồn
theo nhiều cách hơn ta tưởng tượng.
MJ: Mary Talbert
và Hiệp hội Phụ nữ da màu
đã bắt đầu
phong trào chống lại việc treo cổ
và suy nghĩ sai lệch về tội phạm da đen
như cách phụ nữ da đen ngày nay
phát động Black Lives Matter.
JMR: Và những người
chiến đấu vì người da màu
tổ chức triển lãm về người da màu,
bao gồm Du Bois,
đã đến Buffalo bốn năm sau hội chợ,
để bắt đầu phong trào Niagara,
đặt nền móng cho sự ra đời của NAACP.
AYGTK: không chỉ là người da màu
đã tham gia hội chợ năm 1901.
Mà là cuốn sổ tay chính thức
cho những người đòi bình đẳng.
MJ: "Hãy ghi nhớ:"
JMR: "... một khi bước qua cổng"
AYGTK: " ..bạn là một phần của buổi diễn".
Biểu diễn về lịch sử tại "Ở Buffalo"
để khán giả tự hỏi,
"Liệu chúng ta còn ở phía sau cánh cổng,
còn là một phần của buổi diễn?"
(Nhạc kết thúc)
(Vỗ tay và tán thưởng)