1
00:00:03,063 --> 00:00:04,507
Arşiv.

2
00:00:05,317 --> 00:00:08,659
Eski eşya kutuları
ve paketleriyle dolu

3
00:00:08,683 --> 00:00:11,147
odaları ve rafları
gözünüzün önüne getirin.

4
00:00:11,623 --> 00:00:15,298
Arşiv, derinlerine inecek kadar
sabırlı olanlara

5
00:00:15,322 --> 00:00:18,099
geçmişe dokunma ve şu anda ölü olan

6
00:00:18,123 --> 00:00:19,877
ve arşivin derinliğinde gömülü olan

7
00:00:19,901 --> 00:00:22,426
bir zamanlar yaşamış insanların

8
00:00:22,450 --> 00:00:27,453
tecrübelerini hissetme ve öğrenme
imkanını sağlar ve bu değerlidir.

9
00:00:28,038 --> 00:00:32,363
Peki ya arşivi hayata döndürmenin
bir yolu olsaydı?

10
00:00:32,387 --> 00:00:35,226
Jon Michael Reese: "Dünya,
ırk hakkında yanlış düşünüyor."

11
00:00:35,250 --> 00:00:38,453
Melissa Joyner: "Bu ülke 'Zencileri'
yargılamakta ısrar ediyor."

12
00:00:38,477 --> 00:00:40,056
JMR: "Çünkü bilmiyor."

13
00:00:40,080 --> 00:00:42,049
AYGTK: Ya biri ona nefes aldırabilseydi?

14
00:00:42,073 --> 00:00:44,251
MJ: "En düşük
ve en kötü temsilcilere göre."

15
00:00:44,251 --> 00:00:45,245
AYGTK: Konuş.

16
00:00:45,245 --> 00:00:47,968
JMR: "Dürüst, açık bir sergi."

17
00:00:47,992 --> 00:00:49,505
AYGTK: Bize şarkı söyle ki,

18
00:00:49,505 --> 00:00:51,752
arşiv herkes için erişilebilir olsun.

19
00:00:51,776 --> 00:00:54,307
Arşivi canlandırmak nasıl olurdu?

20
00:00:54,331 --> 00:00:57,447
Yalnızca gerçek bir olaya dayanmayan,

21
00:00:58,264 --> 00:01:01,598
ayrıca bir zamanlar ölü ve gömülü
olduğunu düşündüğümüz şeylerle

22
00:01:01,622 --> 00:01:04,188
bizleri yüz yüze getiren bir performans.

23
00:01:04,212 --> 00:01:05,229
(Piyano müziği)

24
00:01:05,253 --> 00:01:08,090
"Buffalo'da" adındaki
üzerinde çalıştığımız yeni bir müzikal

25
00:01:08,100 --> 00:01:09,212
tamamen bununla ilgili.

26
00:01:09,212 --> 00:01:13,498
Yaklaşık 30 arşiv kurumunun koleksiyonları
kullanılarak hazırlanan "Buffalo'da"

27
00:01:13,498 --> 00:01:18,572
yirminci yüzyılda Buffalo, New York'ta
gerçekleştirilen, ilk Dünya Fuarı olan

28
00:01:18,596 --> 00:01:20,339
1901 Pan-Amerikan Sergisi'nin

29
00:01:20,339 --> 00:01:21,914
muazzam arşivini canlandırıyor.

30
00:01:21,938 --> 00:01:23,619
Bu fuardan haberdarsanız

31
00:01:23,643 --> 00:01:26,532
bunun nedeni o zamanki
ABD Başkanı William McKinley'in

32
00:01:26,532 --> 00:01:28,132
suikaste uğramış olması olabilir.

33
00:01:28,156 --> 00:01:30,379
Yaklaşık 17 yıl boyunca

34
00:01:30,403 --> 00:01:33,474
bu fuarın kapıları
ve arşivi içerisinde kaldım,

35
00:01:33,498 --> 00:01:35,482
yalnızca o hikâyeden ötürü değil

36
00:01:35,506 --> 00:01:38,058
fakat fuar alanında oynanan

37
00:01:38,058 --> 00:01:41,387
gerçek ve ırksal
bir ölüm kalım dramasından ötürü.

38
00:01:41,411 --> 00:01:44,696
Disney Dünyası, Olimpiyatlar,
karnavallar, müzeler,

39
00:01:44,720 --> 00:01:46,974
hepsinin bir arada bulunduğu
böyle bir yerde,

40
00:01:46,998 --> 00:01:51,236
Birleşik Devletler'de siyahi olmanın
ne demek olduğuna dair

41
00:01:51,260 --> 00:01:52,807
üç çelişkili sergi vardı.

42
00:01:52,831 --> 00:01:55,544
Arşiv, beyaz şovmenlerin,

43
00:01:55,568 --> 00:01:57,687
98 Batı ve Orta Afrikalılar şeklinde

44
00:01:57,711 --> 00:02:00,556
vahşi bir siyahi kökeni
temsil ettiğini söylüyor,

45
00:02:00,556 --> 00:02:03,760
En Karanlık Afrika adı verilen
yeniden yaratılmış bir köyde yaşıyor

46
00:02:03,760 --> 00:02:06,160
ve savaş dansları canlandırıyorlar.

47
00:02:06,633 --> 00:02:09,069
Sokağın karşısında ise

48
00:02:09,093 --> 00:02:11,966
mutlu bir köle hayatı canlandırılıyor,

49
00:02:11,990 --> 00:02:15,024
150 Güneyli siyahi oyuncu

50
00:02:15,024 --> 00:02:17,085
pamuk topluyorlar

51
00:02:17,109 --> 00:02:20,749
ve Eski Plantasyon adlı yeniden yaratılmış
bir savaş öncesi alanda

52
00:02:20,749 --> 00:02:24,426
şarkı söyleyip
Orta Çağ dansları sergiliyorlar.

53
00:02:25,284 --> 00:02:26,990
Buffalo'daki siyahi halk

54
00:02:27,014 --> 00:02:31,021
buna tepki olarak üçüncü bir
siyahilik sergisini desteklediler:

55
00:02:31,506 --> 00:02:32,886
Siyahi Sergisi.

56
00:02:33,395 --> 00:02:37,014
Afrikalı-Amerikalı araştırmacı
W.E.B. Du Bois'nın tasarladığı bu sergide

57
00:02:37,038 --> 00:02:41,673
siyahi Amerikalıların üstün başarılı
bir ırk olduğunu, eğitim ve gelişime

58
00:02:41,697 --> 00:02:45,280
yatkın olduğunu göstermek amacıyla,
fotoğraflar, çizelgeler, kitaplar

59
00:02:45,280 --> 00:02:47,430
ve daha fazlası sergileniyordu.

60
00:02:48,373 --> 00:02:50,624
Bu hikâyeyle ilk karşılaştığımda

61
00:02:50,648 --> 00:02:52,957
kendi deneyimlerimden de
anladığım kadarıyla

62
00:02:52,981 --> 00:02:55,737
tehlikeli olan şey,
Afrika grubundaki üyelerin

63
00:02:55,737 --> 00:02:57,688
birbirlerini bu şekilde görmeleriydi.

64
00:02:58,046 --> 00:03:00,908
Batı Afrika, Gana göçmeni bir ailenin

65
00:03:00,908 --> 00:03:04,000
Amerika'nın güneyinde doğmuş,

66
00:03:04,000 --> 00:03:06,930
ve Manhattan, Kansas'ta
yetişmiş çocuğu olarak

67
00:03:06,949 --> 00:03:08,124
(Gülüşmeler)

68
00:03:08,148 --> 00:03:11,275
ve Du Bois gibi kişilerle aynı
seçkin okula gitmiş biri olarak,

69
00:03:11,299 --> 00:03:13,957
Buffalo fuarının,
Kuzeyli siyahileri Güneyli siyahilerle

70
00:03:13,957 --> 00:03:16,260
etkili bir şekilde
rekabete soktuğunu görebildim.

71
00:03:16,260 --> 00:03:17,989
Eğitimsize karşı eğitimli

72
00:03:18,013 --> 00:03:21,195
ve Afrikalılara karşı
Afrikalı-Amerikalılar.

73
00:03:21,510 --> 00:03:23,298
Şunu bilmek istedim:

74
00:03:23,322 --> 00:03:28,369
Siyahi halka ait bu üç farklı grup
bu tecrübeyi nasıl yönetti?

75
00:03:29,021 --> 00:03:32,871
Arşivde bu tür soruların cevapları var

76
00:03:32,895 --> 00:03:35,092
fakat ne yazık ki cevaplar

77
00:03:35,116 --> 00:03:37,072
ırksal karikatürler, çelişkili bilgiler

78
00:03:37,072 --> 00:03:39,212
ve daha kötüsü,
sessizlik altında yer alıyor.

79
00:03:39,212 --> 00:03:42,307
(Piyano müziği)

80
00:03:42,331 --> 00:03:46,459
Hâlâ eski gazete makalelerinin
sayfalarından gelen

81
00:03:46,459 --> 00:03:48,046
müzik melodilerini duyuyorum,

82
00:03:48,070 --> 00:03:49,454
dans numaralarını

83
00:03:49,478 --> 00:03:51,977
ve kelimelerin ritmlerini görüyorum.

84
00:03:52,001 --> 00:03:54,759
Dünya Fuarı'nda,
fuar alanının her yerinde

85
00:03:54,759 --> 00:03:57,641
müzik çaldığını öğrendim

86
00:03:57,665 --> 00:04:02,015
ve bu canlı, sürükleyici, olağanüstü
müzik tiyatrosunun, günümüz teknolojisiyle

87
00:04:02,015 --> 00:04:04,601
1901 fuarının arşivsel hikâyesini

88
00:04:04,625 --> 00:04:08,500
kutulardan çıkarıp hayata döndürecek

89
00:04:08,500 --> 00:04:12,060
en yakın tecrübe olacağını biliyordum.

90
00:04:12,585 --> 00:04:15,600
Hikâyeler, Tannie ve Henrietta gibi

91
00:04:15,624 --> 00:04:18,409
birbirine aşık
bir karı ve koca vodvil çiftin

92
00:04:18,433 --> 00:04:21,553
eski plantasyonda haftada beş dolar
hayalleri için çabalarken

93
00:04:21,577 --> 00:04:23,877
bu "zenci" halk şovlarını
sergileme konusunda

94
00:04:23,901 --> 00:04:25,918
araları açılıyor.

95
00:04:25,942 --> 00:04:28,657
Afrikalı iş adamı
John Tevi'nin hikâyesi gibi

96
00:04:28,681 --> 00:04:30,363
günümüzdeki Togo'da

97
00:04:30,387 --> 00:04:33,791
tutsak kaldığı insan hayvanat bahçesinin

98
00:04:33,815 --> 00:04:35,926
vahşi kurallarını yenmesi gerekiyor.

99
00:04:35,950 --> 00:04:39,490
Mary Talbert'in hikâyesi gibi

100
00:04:39,514 --> 00:04:41,990
Buffalo'da siyahi seçkinlerin
varlıklı bir lideri,

101
00:04:42,014 --> 00:04:43,880
yaşadığı yerin ırksal gerçeklikleriyle

102
00:04:43,880 --> 00:04:45,879
uzlaşması gerekiyor.

103
00:04:45,903 --> 00:04:47,928
MJ: "Bu ülkedeki egemen ırk

104
00:04:47,928 --> 00:04:50,554
siyahileri en düşük
ve en korkunç temsilcileri üzerinden

105
00:04:50,554 --> 00:04:52,545
yargılamakta ısrar ediyor."

106
00:04:52,569 --> 00:04:54,903
AYGTK: Eski Plantasyon
ve En Karanlık Afrika gibi.

107
00:04:54,903 --> 00:04:58,093
MJ: "Daha zeki ve kıymetli sınıfları
görmek yerine."

108
00:04:58,093 --> 00:05:00,642
AYGTK: Fuar yöneticileri
Mary Talbert ile Buffalo'nun

109
00:05:00,642 --> 00:05:04,117
yerel siyahi topluluğun fuara
katılma isteğini gözardı ettiklerinde,

110
00:05:04,141 --> 00:05:06,275
gazeteler Mary Talbert

111
00:05:06,299 --> 00:05:08,757
ve eğitimli Afrikalı-Amerikalı
kadınlar kulübünün

112
00:05:08,757 --> 00:05:11,252
büyük bir protesto toplantısı
yaptığını söylediler.

113
00:05:11,276 --> 00:05:13,093
Fakat bu toplantının detayları,

114
00:05:13,117 --> 00:05:15,410
hatta yaptığı coşkulu konuşma,

115
00:05:15,434 --> 00:05:17,426
arşivde tam olarak yer almıyor.

116
00:05:17,450 --> 00:05:21,212
Bu yüzden, "Buffalo'da,"
Mary'nin konuşmasının özünü

117
00:05:21,236 --> 00:05:23,421
şarkıya çeviriyor.

118
00:05:24,251 --> 00:05:27,122
(Herkes söylüyor)
Yapmalıyız, aynı fikirdeyiz.

119
00:05:27,744 --> 00:05:31,527
Yapmalıyız, aynı fikirdeyiz.

120
00:05:31,551 --> 00:05:34,003
MJ: Göstereceğimiz bir şey var --

121
00:05:34,027 --> 00:05:37,717
Buffalo'da bir ders vereceğiz.

122
00:05:37,741 --> 00:05:42,266
Özgürlükten bu yana gelişimimizi görmek

123
00:05:42,266 --> 00:05:45,365
ulusun yararına olabilir.

124
00:05:45,389 --> 00:05:51,445
Bu Pan-Amerikan sergisinde
beyaz olmayan insanlar temsil edilmelidir,

125
00:05:51,469 --> 00:05:55,064
özgürlükten bu yana gelişimimizi görmek

126
00:05:55,088 --> 00:05:59,492
ulusun yararına olabilir.

127
00:05:59,516 --> 00:06:05,988
(Herkes söylüyor)
Irktan birisini görevlendirmeyerek

128
00:06:06,351 --> 00:06:11,951
çok büyük bir hata yaptılar.

129
00:06:13,382 --> 00:06:16,103
Yapmalıyız, aynı fikirdeyiz.

130
00:06:16,844 --> 00:06:20,325
Yapmalıyız, aynı fikirdeyiz.

131
00:06:20,349 --> 00:06:21,915
Yapmalıyız, aynı fikirdeyiz.

132
00:06:21,939 --> 00:06:26,423
AYGTK: Mary Talbert, Siyahi Sergisi'nin
fuara gelmesini ısrarla talep ediyor.

133
00:06:26,805 --> 00:06:29,162
Buffalo'daki Siyahi Sergi'ye sahip olmak,

134
00:06:29,186 --> 00:06:33,868
müzikalin, Du Bois'nın buna neden inandığı
ve Mary ile siyahi elitlerin

135
00:06:35,694 --> 00:06:39,294
bunun neden acilen
gerektiğini düşündükleri

136
00:06:39,294 --> 00:06:41,583
ardındaki hikâyeyi anlatması
gerektiği demekti.

137
00:06:41,933 --> 00:06:45,123
JMR: "Dünya, ırk hakkında
yanlış düşünüyor."

138
00:06:46,980 --> 00:06:50,577
Sam Hose'u, sandıkları kişi olduğunu
düşündükleri için öldürdüler.

139
00:06:51,966 --> 00:06:53,910
Her gün onun gibi birçok insan,

140
00:06:53,934 --> 00:06:57,694
birçok "Zenci" insan,
onun gibi harap edildi.

141
00:06:59,169 --> 00:07:01,856
Sonra -- o kırmızı ışın.

142
00:07:02,980 --> 00:07:04,647
Bir daha asla eskisi gibi olamayız.

143
00:07:05,665 --> 00:07:08,984
(Şarkı söylüyor) Kırmızı bir ışın

144
00:07:08,984 --> 00:07:10,505
[Bir adam Georgia'da avlanıyor]

145
00:07:10,505 --> 00:07:12,325
Masamı delip geçiyor

146
00:07:12,325 --> 00:07:14,672
[Çete Hose'un peşinde;
yakalanırsa linç edilecek]

147
00:07:14,672 --> 00:07:16,918
Sam'in ellerinin

148
00:07:16,942 --> 00:07:20,224
gömüldüğü günde.

149
00:07:21,974 --> 00:07:28,951
Sadece kelimeler
haksız kanunlara direnebilir mi?

150
00:07:28,975 --> 00:07:30,263
[Kaçış imkansız görünüyor]

151
00:07:30,287 --> 00:07:35,715
Sadece kelimeler şiddete direnebilir mi?

152
00:07:38,038 --> 00:07:43,109
Ah, hayır, ah.

153
00:07:43,133 --> 00:07:44,368
[Canlı yakıldı]

154
00:07:44,392 --> 00:07:45,727
[Sam Hose linç edildi]

155
00:07:45,751 --> 00:07:50,656
Ah, hayır, ah.

156
00:07:50,680 --> 00:07:52,613
[Vücudu parçalara ayrılıyor]

157
00:07:53,426 --> 00:07:56,410
Ah, hayır, ah.

158
00:07:56,434 --> 00:07:57,831
[Kazığa Bağlı Yakılıyor]

159
00:07:57,855 --> 00:08:00,085
[On Sent, Pişmiş Ciğer, Dilimleniyor]

160
00:08:00,109 --> 00:08:01,575
[Hatıralar için kavga.]

161
00:08:08,760 --> 00:08:12,046
(Herkes söylüyor) Kitapları kim okudu?

162
00:08:12,070 --> 00:08:17,006
Sayfa karşısında

163
00:08:17,030 --> 00:08:22,124
sayılarımız ve istatistiklerimiz
küçük görünüyor.

164
00:08:22,148 --> 00:08:25,577
Kriz çoğaldı.

165
00:08:25,601 --> 00:08:28,307
İnsanlarımız linç edildi ve öldü.

166
00:08:28,331 --> 00:08:30,688
Ah, Tanrım.

167
00:08:30,712 --> 00:08:36,509
Bir şeyler değişmeli.

168
00:08:38,762 --> 00:08:43,371
AYGTK: Bir şeyler değişmeli.

169
00:08:44,397 --> 00:08:47,657
"Buffalo'da," Birleşik Devletler'in

170
00:08:47,657 --> 00:08:51,617
bugün, 1901 Amerika'sı ile benzer dönüm
noktasında nasıl durduğunu gösteriyor.

171
00:08:51,617 --> 00:08:55,172
Tıpkı o zamanlar Sam Hose'un
adının gazeteleri doldurduğu gibi

172
00:08:55,196 --> 00:08:57,834
günümüz medyası da şu isimleri taşıyor:

173
00:08:57,858 --> 00:08:59,521
JMR: Oscar Grant.

174
00:09:00,101 --> 00:09:01,523
MJ: Jacqueline Culp.

175
00:09:01,910 --> 00:09:03,377
Piyanist: Trayvon Martin.

176
00:09:04,021 --> 00:09:05,355
AYGTK: Sandra Bland.

177
00:09:06,133 --> 00:09:07,831
Ayrıca diğerleri.

178
00:09:08,834 --> 00:09:12,849
1901 fuarının mirası,
hayal edebileceğimizden

179
00:09:12,873 --> 00:09:16,103
daha fazla biçimde varlığını sürdürüyor.

180
00:09:18,315 --> 00:09:19,498
MJ: Mary Talbert

181
00:09:19,522 --> 00:09:21,623
ve Ulusal Siyahi Kadınlar Kuruluşu,

182
00:09:21,647 --> 00:09:24,522
linçlere ve siyahilerin
suçluluğu efsanesine karşı

183
00:09:24,546 --> 00:09:26,537
hareketler başlattılar,

184
00:09:26,561 --> 00:09:30,101
tıpkı bugünkü siyahi kadınların
Siyahların Hayatı Önemlidir hareketi gibi.

185
00:09:30,601 --> 00:09:33,481
JMR: Ayrıca Du Bois dahil,
Siyahi Sergiyi yaratan

186
00:09:33,505 --> 00:09:35,357
ve onun için savaşan insanlar

187
00:09:35,381 --> 00:09:37,292
fuardan dört yıl sonra

188
00:09:37,316 --> 00:09:39,920
NAACP oluşumuna zemin hazırlayan

189
00:09:39,944 --> 00:09:42,135
Niagara Hareketini başlatmak için

190
00:09:42,159 --> 00:09:45,506
Buffalo'ya geldiler.

191
00:09:45,530 --> 00:09:47,212
AYGTK: 1901 fuarında

192
00:09:47,236 --> 00:09:50,030
garip bir deneyim yaşayanlar
sadece siyahiler değildi.

193
00:09:50,403 --> 00:09:53,310
Resmi bir kılavuz,
fuar ziyaretçilerine şunu söylüyordu:

194
00:09:53,334 --> 00:09:55,349
MJ: "Lütfen unutmayın,"

195
00:09:55,373 --> 00:09:57,348
JMR: "bu kapıdan girdiğinizde,"

196
00:09:57,372 --> 00:10:00,166
AYGTK: "artık şovun bir parçasısınız."

197
00:10:01,071 --> 00:10:03,141
"Buffalo'da"ki arşivi canlandırmak

198
00:10:03,165 --> 00:10:05,768
seyircilerin şunu sormasını sağladı:

199
00:10:05,792 --> 00:10:08,307
"Hâlâ kapıların ardında mıyız

200
00:10:08,331 --> 00:10:12,929
ve hâlâ şovun bir parçası mıyız?"

201
00:10:17,072 --> 00:10:20,485
(Müzik bitiyor)

202
00:10:20,509 --> 00:10:27,396
(Alkışlar ve tezahürat)