1 00:00:00,001 --> 00:00:02,806 Chris Anderson: Hoş geldin, Bill Gates. 2 00:00:02,830 --> 00:00:04,127 Bill Gates: Teşekkürler. 3 00:00:04,151 --> 00:00:06,552 CA: Pekala. Seni burada görmek harika, Bill. 4 00:00:06,576 --> 00:00:09,130 Bildiğin gibi, bu pandemi hakkında üç ay kadar önce 5 00:00:09,130 --> 00:00:10,494 bir TED sohbeti yapmıştık 6 00:00:10,518 --> 00:00:14,044 ve o sırada -- sanırım Mart'ın sonuydu -- 7 00:00:14,068 --> 00:00:16,854 ABD'de 1.000'den az, 8 00:00:16,878 --> 00:00:19,934 dünya çapında da 20.000'den az kişi ölmüştü. 9 00:00:19,958 --> 00:00:24,326 Bugünkü durum ise ABD'de yaklaşık 128.000 can kaybı, 10 00:00:24,350 --> 00:00:27,127 dünya çapında da yarım milyondan fazla. 11 00:00:27,151 --> 00:00:28,650 Bu üç ay içinde oldu, 12 00:00:28,674 --> 00:00:30,021 üç ay içinde. 13 00:00:30,069 --> 00:00:34,966 Bu yılın geri kalanında neler olabileceğine ilişkin teşhisin nedir? 14 00:00:34,966 --> 00:00:37,174 Sen birçok modeli takip ediyorsun. 15 00:00:37,198 --> 00:00:40,957 Sence en iyi ve en kötü ihtimaller neler olabilir? 16 00:00:43,105 --> 00:00:46,488 BG: İhtimallerin aralığı, maalesef, epey geniş. 17 00:00:46,512 --> 00:00:51,124 Örneğin, sonbahara girdiğimizde 18 00:00:51,148 --> 00:00:58,438 Nisan dönemindeki en kötü ölüm oranımızla yarışacak bir ölüm oranımız olabilir. 19 00:00:58,523 --> 00:01:00,683 Çok fazla genç insan enfekte olursa 20 00:01:00,707 --> 00:01:03,839 onlar da er geç, yeniden yaşlı insanları enfekte edecektir, 21 00:01:03,863 --> 00:01:07,696 sonra da virüs bakım evlerine, evsizler barınaklarına, 22 00:01:07,696 --> 00:01:11,747 ölümün çok fazla olduğu olduğu yerlere ulaşacaktır. 23 00:01:11,747 --> 00:01:15,181 Muhtemelen değineceğimiz yenilik konusunda, 24 00:01:15,205 --> 00:01:17,653 -- tanı ve tedavi araçları, aşılar -- 25 00:01:17,677 --> 00:01:20,334 o konuda iyi gelişmeler var 26 00:01:20,358 --> 00:01:27,911 ancak hiçbir şey, ABD'de güz döneminin kötü olabileceği gerçeğini değiştirmiyor. 27 00:01:28,877 --> 00:01:33,706 Durum, bir ay önce beklediğimden daha kötü. 28 00:01:33,760 --> 00:01:38,129 Eski hareketliliğimize geri döndük, maske takmıyoruz 29 00:01:38,219 --> 00:01:47,130 ve şimdi virüs, daha önce fazla vaka görülmeyen şehirlere de ulaşmış durumda. 30 00:01:47,674 --> 00:01:50,756 Yani, zorlu bir süreç olacak. 31 00:01:50,780 --> 00:01:54,297 Şu anki ölüm oranımızın altına düşmemiz ihtimali söz konusu değil, 32 00:01:54,321 --> 00:01:57,574 ki bu günde 500 ölüm demek, 33 00:01:57,598 --> 00:02:01,118 ancak daha önce yaşadığımız, 34 00:02:01,142 --> 00:02:06,128 günde 2.000'e yakın kayıp verdiğimiz noktaya yeniden gelme riskimiz çok fazla, 35 00:02:06,152 --> 00:02:10,799 çünkü sosyal mesafeye ve davranış değişikliklerine 36 00:02:10,953 --> 00:02:15,645 Nisan ve Mayıs'ta uyduğumuz kadar uymuyoruz. 37 00:02:15,757 --> 00:02:19,242 Ayrıca bildiğimiz gibi, bu virüs bir miktar da mevsimsel, 38 00:02:19,266 --> 00:02:23,871 yani sıcaklığı, nemi ve evde geçirilen zamanı göz önüne alırsak 39 00:02:23,945 --> 00:02:27,415 enfeksiyonun gücü, sonbahara girdiğimizde daha kötü olacaktır. 40 00:02:28,258 --> 00:02:30,271 CA: ABD için düşünülen olası senaryolarda, 41 00:02:30,295 --> 00:02:33,699 yani, sayılara bakarak bazı tahminler yapıldığında ulaşılan sonuç, 42 00:02:33,787 --> 00:02:36,355 eğer dikkatli olmazsak, bu yıl bitmeden bile 43 00:02:36,379 --> 00:02:39,087 çeyrek milyondan fazla ölüm olacağını gösteriyor. 44 00:02:39,111 --> 00:02:45,724 Dünya çapında da sanırım, yılın sonunda ölü sayısı milyonlarla ifade edilebilir. 45 00:02:45,798 --> 00:02:51,434 Yazın artan sıcaklığın bize yardımcı olduğuna dair kanıt var mı? 46 00:02:53,004 --> 00:02:54,913 BG: Tamamen emin değiller 47 00:02:54,937 --> 00:03:01,937 ancak IHME modeli, Mayıs'ta durumun neden daha kötü olmadığını açıklayabilmek için 48 00:03:01,961 --> 00:03:07,813 sıcaklık ve nem gibi mevsimsel faktörleri kesinlikle kullanmak istedi. 49 00:03:08,788 --> 00:03:14,117 Modeller, dışarıya çıkmamızın ve hareketlilik sayılarının artmasının 50 00:03:14,141 --> 00:03:20,242 daha fazla enfeksiyon ve ölüme yol açmasını bekliyorlardı, 51 00:03:20,266 --> 00:03:22,827 bu yüzden şöyle demek istediler: 52 00:03:22,851 --> 00:03:27,123 "Mayıs'ta ve Haziran'da durumun neden olduğundan daha kötü olmadığını 53 00:03:28,018 --> 00:03:33,972 anlamlandırmak için mevsimselliği kullanmam gerekiyor." 54 00:03:35,576 --> 00:03:39,487 Güney Yarım Küre'de bunu görüyoruz. 55 00:03:39,511 --> 00:03:43,742 Örneğin, mevsimleri tam tersi şekilde yaşayan Brezilya 56 00:03:43,742 --> 00:03:47,745 ve tüm Güney Amerika şimdi büyük bir salgın yaşıyor, 57 00:03:48,117 --> 00:03:53,139 Güney Afrika çok hızlı büyüyen bir salgın yaşıyor. 58 00:03:53,163 --> 00:03:57,201 Neyse ki Avustralya ve Yeni Zelanda'da, yani Güney Yarım Küre'nin son ülkelerinde 59 00:03:57,342 --> 00:04:02,110 vaka sayıları çok az ve çabalamaya devam etmek zorunda olsalar da 60 00:04:02,175 --> 00:04:08,929 "On vakamız var, bu büyük bir sorun. Bunu çözmeliyiz," diyorlar. 61 00:04:09,033 --> 00:04:14,350 Bunlar, sayıları düşürmeyi başaran harika ülkelerden bazıları, 62 00:04:14,374 --> 00:04:18,016 öyle ki testler, karantina ve temas takibi 63 00:04:18,040 --> 00:04:23,085 sayıları sıfıra yakın tutma konusunda işlerine yarıyor. 64 00:04:23,109 --> 00:04:26,535 CA: Nüfus yoğunluğunun daha düşük olması 65 00:04:26,559 --> 00:04:29,602 ve izolasyonun daha kolay olması da yardımcı olmuştur. 66 00:04:29,626 --> 00:04:31,994 Bununla beraber, zekice politikaları var. 67 00:04:32,018 --> 00:04:36,896 BG: Her şey üstel değerlerle gelişiyor, yani biraz iyi çalışma çok yol katediyor. 68 00:04:36,932 --> 00:04:38,841 Bu iş çizgisel değil. 69 00:04:38,865 --> 00:04:45,769 Vaka sayınız ABD'deki kadar fazlaysa temas takibi yapmak çok önemli 70 00:04:45,834 --> 00:04:48,274 ancak vaka sayısını sıfırlamaz. 71 00:04:48,298 --> 00:04:52,737 Düşük sayılarda kalmanıza yardım eder ancak bu çok zorlayıcı olur. 72 00:04:53,111 --> 00:04:56,355 CA: Yani Mayıs ve Haziran'da, 73 00:04:56,379 --> 00:04:59,398 ABD'deki sayılar bazı modellerin tahmin ettiğinden daha iyiydi 74 00:04:59,398 --> 00:05:03,053 ve bunun sebebinin kısmi olarak hava sıcaklığı olduğu varsayılıyor. 75 00:05:03,053 --> 00:05:10,864 Şu an ABD'de gördüklerimizi, endişe verici bir vaka artışı olarak tanımlar mıydın? 76 00:05:11,711 --> 00:05:13,071 BG: Doğru. 77 00:05:13,603 --> 00:05:20,569 Örneğin, New York bölgesinde vakalar bir miktar azalmaya devam ediyor 78 00:05:20,739 --> 00:05:25,906 ama ülkenin diğer kısımlarında, şu an özellikle de Güney'de 79 00:05:26,414 --> 00:05:28,510 bunu dengeleyen artışlar var. 80 00:05:28,534 --> 00:05:32,221 Ayrıca bu bölgelerdeki gençlerde testlerin pozitif çıkma oranı 81 00:05:32,245 --> 00:05:38,505 bazı riskli bölgelerde gördüğümüzden daha fazla. 82 00:05:38,529 --> 00:05:46,685 Açıkça görülüyor ki gençlerin hareketliliği yaşlılardan daha çok arttı. 83 00:05:46,812 --> 00:05:51,355 Yani yaş yapısı şu an çok genç 84 00:05:51,379 --> 00:05:56,720 ancak maalesef çok kuşaklı haneler ve bakımevleri çalışanları yoluyla, 85 00:05:56,831 --> 00:06:02,723 hem etkinin ortaya çıkışındaki gecikme hem de bulaşıcılığın artması ile 86 00:06:02,793 --> 00:06:07,248 yaşlılara geri dönecek ve ölüm oranı tekrar artacak, 87 00:06:07,402 --> 00:06:14,823 şimdi 2.000'lerden 500'lere düşmüş durumda olsa bile. 88 00:06:15,653 --> 00:06:17,277 CA: Bunun bir sebebi de 89 00:06:17,341 --> 00:06:21,631 vaka sayıları ile ölüm sayıları arasında üç haftalık bir gecikme olması mı? 90 00:06:21,655 --> 00:06:23,982 Belki de kısmi olarak, 91 00:06:24,006 --> 00:06:26,899 bazı etkili müdahalelerin yapılmasından 92 00:06:26,923 --> 00:06:29,346 ve artık daha bilgili olduğumuz için 93 00:06:29,370 --> 00:06:33,996 genel ölüm oranının biraz düşmesi olasılığını görebildiğimizden mi? 94 00:06:34,822 --> 00:06:40,097 BG: Evet, aşırı yüklenme olmadığında ölüm oranı her zaman daha düşük. 95 00:06:40,301 --> 00:06:44,025 Hastanelere aşırı yüklenme olduğunda İtalya, İspanya 96 00:06:44,089 --> 00:06:47,568 hatta ilk zamanlarda New York ve kesinlikle Çin -- 97 00:06:48,593 --> 00:06:56,437 buralarda oksijen gibi çok temel şeyleri bile sağlamaya imkan yoktu. 98 00:06:56,698 --> 00:07:00,267 Birleşik Krallık'ta yapılan, vakfımız tarafından finanse edilen bir çalışma 99 00:07:00,291 --> 00:07:03,633 iyileştiriciliği kanıtlanmış olan remdesivir dışında 100 00:07:03,657 --> 00:07:06,429 işe yarayan bir madde buldu. 101 00:07:06,453 --> 00:07:15,145 Bu deksametazon ve ağır hastalarda ölüm riskini yüzde 20 düşürüyor. 102 00:07:15,237 --> 00:07:20,288 Bu konularda yapılmış epey plan var. 103 00:07:20,312 --> 00:07:26,135 Hidroksiklorokin hiç pozitif veri oluşturmadı, yani o bitmek üzere. 104 00:07:26,185 --> 00:07:28,528 Hâlâ devam eden birkaç deneme var 105 00:07:28,552 --> 00:07:31,145 ancak şu an denenen şeylerin listesini düşünürseniz, 106 00:07:31,169 --> 00:07:35,545 ki bunlara monoklonal antikorlar da dahil, 107 00:07:35,569 --> 00:07:39,008 sonbahar için daha çok aracımız olacak. 108 00:07:39,032 --> 00:07:43,360 Yani ölüm oranından konu açılmışken iyi haber şu: 109 00:07:43,360 --> 00:07:49,942 Bazı yenilikleri çoktan yaptık ve çok daha fazlası gelecek, sonbaharda bile. 110 00:07:49,980 --> 00:07:53,244 Monoklonal antikorları denemeye başlamalıyız, 111 00:07:53,268 --> 00:07:57,850 beni en çok heyecanlandıran tedavi bu. 112 00:07:57,874 --> 00:08:01,232 CA: Aslında birazdan sana bunun detaylarını soracağım 113 00:08:01,256 --> 00:08:03,707 ama ölüm oranları konusunu toparlayacak olursak -- 114 00:08:03,707 --> 00:08:05,841 İyi işleyen bir sağlık sistemini ele alalım, 115 00:08:05,841 --> 00:08:09,324 örneğin hastanelerin aşırı dolu olmadığı haliyle ABD, 116 00:08:09,425 --> 00:08:17,025 sence burada şu an tüm vakalar içinde ölüm yüzdesi yaklaşık olarak nedir? 117 00:08:17,025 --> 00:08:19,568 Yüzde birin altında olabilir mi? 118 00:08:20,488 --> 00:08:23,182 BG: Her vaka tespit edildiyse, evet. 119 00:08:23,206 --> 00:08:25,985 Yüzde birin kesinlikle altındadır. 120 00:08:26,009 --> 00:08:31,066 İnsanlar yüzde 0,4 veya 0,5 olarak tahmin ediyor. 121 00:08:31,090 --> 00:08:34,583 Asemptomatik geçirenleri de hesaba katarsak 122 00:08:34,607 --> 00:08:38,734 muhtemelen 0,5'in de altındadır ve bu iyi bir haber. 123 00:08:38,765 --> 00:08:43,328 Ölüm oranı yüzde beş de olabilirdi. 124 00:08:43,796 --> 00:08:46,991 Bu hastalığın bulaşma dinamikleri, 125 00:08:47,015 --> 00:08:54,015 uzmanların tahmin ettiğinden bile daha karışık. 126 00:08:54,039 --> 00:08:58,811 Asemptomatik ve semptom öncesi bulaşım miktarı 127 00:08:58,835 --> 00:09:03,693 ve "Galiba öksürüyorum," diye fark edilebilen bir tür öksürme olmaması -- 128 00:09:03,693 --> 00:09:06,383 çoğu solunum hastalığı öksürük yapar. 129 00:09:06,407 --> 00:09:09,391 Bunun erken dönemlerde yaptığı ise öksürük değil, 130 00:09:09,415 --> 00:09:13,370 şarkı söylemek, gülmek, konuşmak -- 131 00:09:13,394 --> 00:09:17,213 hatta, özellikle süper yayıcılar, yani çok yüksek viral yük taşıyan insanlar 132 00:09:17,247 --> 00:09:18,957 virüsü bu şekilde yayıyor. 133 00:09:18,957 --> 00:09:22,337 Bu çok yeni bir şey. 134 00:09:22,337 --> 00:09:25,931 Uzmanlar bile "Bu bizi gafil avladı," diyor. 135 00:09:25,995 --> 00:09:30,337 Asemptomatik yayılım miktarı ve öksürük olmaması 136 00:09:30,337 --> 00:09:33,901 grip ve tüberkülozda pek görülen şeyler değil. 137 00:09:33,901 --> 00:09:36,844 CA: Evet, bu virüsün şeytani bir kurnazlığı. 138 00:09:36,868 --> 00:09:43,444 Peki, asemptomatik bulaş, toplam bulaşın yüzde kaçına denk geliyor? 139 00:09:43,527 --> 00:09:49,361 Tüm bulaşın yarısının semptom öncesi bulaş olduğuna dair bazı sayılar duydum. 140 00:09:49,982 --> 00:09:52,578 BG: Evet, eğer semptom öncesi olanlar sayılırsa 141 00:09:52,602 --> 00:09:56,568 birçok araştırma bunun yüzde 40 olduğunu gösteriyor 142 00:09:57,044 --> 00:10:00,767 ve bir de hiç semptom göstermeyenler var. 143 00:10:00,791 --> 00:10:05,349 Üst solunum yoluna geçen virüs miktarı biraz bağlantısız. 144 00:10:05,349 --> 00:10:08,932 Bazı insanların buralarında çok virüs olup akciğerlerinde çok az olabilir 145 00:10:08,932 --> 00:10:13,729 ve kötü semptomlara yol açan şey akciğerinize aldığınız virüs -- 146 00:10:13,753 --> 00:10:16,896 ve diğer organlara ama çoğunlukla akciğerler -- 147 00:10:16,920 --> 00:10:19,234 ve bu noktada tedaviye ihtiyacınız oluyor. 148 00:10:19,258 --> 00:10:21,318 Yani, bulaş bakımından en kötü senaryo 149 00:10:21,342 --> 00:10:26,641 üst solunum yolunda çok fazla virüs olup akciğerinde neredeyse hiç olmayan kişiler, 150 00:10:26,713 --> 00:10:29,006 çünkü hastaneye gitmiyorlar. 151 00:10:29,892 --> 00:10:31,058 CA: Doğru. 152 00:10:31,082 --> 00:10:36,294 Bu durumda asemptomatikleri semptom öncesi olanlara eklersek 153 00:10:36,343 --> 00:10:40,865 bulaşın yüzde 50'den fazlası semptom göstermeyen insanlardan mı kaynaklanıyor? 154 00:10:41,018 --> 00:10:45,056 BG: Bulaşı ölçmek daha zor. 155 00:10:45,130 --> 00:10:51,559 Bazı noktaları tespit edebiliyoruz ancak aşıyla ilgili büyük bir soru bu: 156 00:10:51,682 --> 00:10:55,972 Aşı, hastalığı önlemesinin yanında, 157 00:10:55,996 --> 00:10:57,755 ki bunu denemeler gösterecek, 158 00:10:57,779 --> 00:11:01,193 kişinin hastalığı başkasına bulaştırmasını da engelliyor mu? 159 00:11:01,217 --> 00:11:05,024 CA: Bu aşıyla ilgili önemli bir soru, bunu konuşalım 160 00:11:05,024 --> 00:11:05,938 ama oraya gelmeden, 161 00:11:05,938 --> 00:11:10,230 son birkaç ayda virüsle ilgili, onunla savaşma yollarımızı etkileyecek olan 162 00:11:10,230 --> 00:11:13,870 başka sürpriz bilgilerle karşılaştık mı? 163 00:11:14,846 --> 00:11:19,978 BG: Hâlâ süper yayıcıların ayırt edici özelliklerini, 164 00:11:19,978 --> 00:11:21,958 genel profillerini tanımlayamadık 165 00:11:21,958 --> 00:11:23,389 ve belki de hiç yapamayacağız. 166 00:11:23,389 --> 00:11:25,394 Belki de rastgele olan bir şeydir. 167 00:11:25,418 --> 00:11:28,329 Eğer onları saptayabilseydik -- 168 00:11:28,353 --> 00:11:33,756 bulaşın çoğundan, virüs yükü çok fazla olan bu birkaç insan sorumlu 169 00:11:33,853 --> 00:11:38,764 ama maalesef, bunu henüz çözemedik. 170 00:11:38,788 --> 00:11:40,480 Bu bulaşma yoluna göre, 171 00:11:40,498 --> 00:11:45,804 eğer hiç kimsenin konuşmadığı bir odadaysanız çok daha az bulaş olur. 172 00:11:45,828 --> 00:11:48,826 Bu yüzden uçaklarda bulaş olsa bile, 173 00:11:48,850 --> 00:11:53,887 sadece yakınlık ölçümüne bakarak bekleyeceğinizden çok daha az 174 00:11:53,911 --> 00:11:59,150 çünkü uçakta, koro veya restoran benzeri kapalı bir ortamda olacağından 175 00:11:59,174 --> 00:12:05,795 çok daha az yüksek sesli konuşma olur ve böyle bir ortamda solumazsınız. 176 00:12:05,921 --> 00:12:11,905 CA: Uçağa binip maske takmayı reddeden birinin etiği hakkında ne düşünüyorsun? 177 00:12:11,979 --> 00:12:15,156 BG: Eğer uçağın sahibi onlarsa sorun yok 178 00:12:15,180 --> 00:12:21,033 ama uçakta başkaları da varsa o insanları tehlikeye atmak demek. 179 00:12:21,115 --> 00:12:27,783 CA: Salgının başlarında, DSÖ insanlara maske takmaları önerisinde bulunmadı 180 00:12:27,811 --> 00:12:33,250 çünkü ön saflardaki sağlık çalışanlarına yetmeyeceğinden endişeleniyorlardı. 181 00:12:33,274 --> 00:12:37,566 Şimdi bakıldığında bu yaptıkları çok büyük bir hata mıydı? 182 00:12:38,000 --> 00:12:39,541 BG: Evet. 183 00:12:40,420 --> 00:12:46,226 Tüm uzmanlar maskenin önemi konusunda pişman -- 184 00:12:46,250 --> 00:12:49,271 burada konu yine asemptomatiklere geliyor. 185 00:12:49,295 --> 00:12:54,533 Eğer insanlar Ebola'daki gibi çok semptomatik olsalardı, 186 00:12:55,498 --> 00:12:59,570 o zaman farkında olurdunuz ve kendinizi izole ederdiniz, 187 00:12:59,594 --> 00:13:02,888 yani maske gibi bir şeye ihtiyacınız olmazdı. 188 00:13:03,381 --> 00:13:05,585 Maskenin önemi düşünülünce 189 00:13:05,609 --> 00:13:11,887 tıbbi maskelerin normal maskelerden ayrı bir tedarik zincirinin olması, 190 00:13:11,915 --> 00:13:14,939 normal maskelerin üretiminin kolayca yükseltilebilecek olması, 191 00:13:14,963 --> 00:13:20,506 maske ile semptom öncesi ve asemptomatik bulaşın önlenebilecek olması -- 192 00:13:20,547 --> 00:13:25,511 yani bu bir hataydı ama komplo değildi. 193 00:13:25,593 --> 00:13:29,469 Şimdi daha çok bilgi sahibiyiz. 194 00:13:29,493 --> 00:13:32,319 Şu an bile, maskelerin faydası konusundaki hata çubuklarımız 195 00:13:32,319 --> 00:13:33,942 kabul etmek istediğimizden fazla 196 00:13:33,966 --> 00:13:36,450 ama yine de kayda değer bir faydaları var. 197 00:13:36,798 --> 00:13:40,601 CA: Pekala, topluluğumuzdan gelen bazı soruları alacağım. 198 00:13:42,805 --> 00:13:44,353 Ekrana koyalım. 199 00:13:44,957 --> 00:13:50,510 Jim Pitofsky soruyor: "Sizce normalleşme çalışmaları ABD için çok mu erken, 200 00:13:50,534 --> 00:13:54,427 eğer öyleyse, pandemi konusunda sorumlu davranmak kaydıyla 201 00:13:54,427 --> 00:13:56,227 ne kadar ileri gidilmeli?" 202 00:13:57,963 --> 00:14:02,099 BG: Bu soru, örneğin okula gitmenin yararları ile 203 00:14:02,103 --> 00:14:10,072 gidenlerin hastalanma riski arasında nasıl ödünleşim yaptığınız sorusu -- 204 00:14:10,134 --> 00:14:13,137 bunlar gerçekten zor sorular. 205 00:14:13,161 --> 00:14:18,561 Hiçbir insanın çıkıp 206 00:14:18,771 --> 00:14:24,054 "Bu ödünleşimi nasıl yapacağımızı biliyorum," diyebileceğini sanmıyorum. 207 00:14:24,375 --> 00:14:28,380 Bulaşın nerelerde sık olduğunu anlayabildiğimizi, 208 00:14:28,404 --> 00:14:31,323 gençlerin de enfekte olabildiğini 209 00:14:31,347 --> 00:14:35,639 ve çok kuşaklı bulaş zincirinin bir parçası olduklarını düşününce 210 00:14:35,663 --> 00:14:37,926 bu ihtimali çıkarmalıyız. 211 00:14:37,950 --> 00:14:43,454 Eğer yalnızca sağlık açısından düşünürsek gereğinden fazla normalleştik. 212 00:14:43,477 --> 00:14:47,072 Akıl sağlığı bakımından 213 00:14:47,096 --> 00:14:54,096 veya aşılara ulaşım gibi normal sağlık hizmetleri bakımından düşünüldüğünde 214 00:14:54,120 --> 00:14:56,465 normalleşmenin faydaları var 215 00:14:56,489 --> 00:15:02,399 ancak bence normalleşmenin bir kısmı faydadan çok risk yarattı. 216 00:15:02,423 --> 00:15:05,133 Örneğin barları bu kadar erken açmak, 217 00:15:05,157 --> 00:15:07,712 bu gerçekten akıl sağlığı için çok mu önemliydi? 218 00:15:07,736 --> 00:15:09,404 Belki de değildi. 219 00:15:09,428 --> 00:15:13,481 Bence normalleşme konusunda pek başarılı olamadık 220 00:15:13,505 --> 00:15:19,228 ve eminim ki araştırmalar yaptıkça 221 00:15:19,252 --> 00:15:25,396 bu kadar hızlı normalleşmememiz gerektiğini fark edeceğiz. 222 00:15:25,420 --> 00:15:27,336 Bir yandan da okul durumu var, 223 00:15:27,360 --> 00:15:30,072 bugün burada otururken bile 224 00:15:30,096 --> 00:15:35,469 şehir içindeki okulların sonbahar planı ile ilgili, 225 00:15:35,493 --> 00:15:43,228 bu konudaki ödünleşimlerle ilgili net bir siyah ya da beyaz görüşe sahip olamam. 226 00:15:44,159 --> 00:15:50,202 Çocukların okula gitmesine izin vermenin çok büyük yararları var 227 00:15:50,226 --> 00:15:53,563 ama risk nasıl ölçülebilir ki? 228 00:15:53,587 --> 00:15:57,455 Fazla vakası olmayan bir şehirdeyseniz 229 00:15:57,479 --> 00:16:01,023 ben yararın muhtemelen orada olduğunu söylerdim 230 00:16:01,047 --> 00:16:03,499 ama bu şaşırabileceğiniz anlamına da gelir. 231 00:16:03,523 --> 00:16:06,645 Vakalar artabilir ve bu sefer bunu değiştirmeniz gerekir 232 00:16:06,669 --> 00:16:08,199 ki kolay bir şey değil. 233 00:16:08,223 --> 00:16:10,774 Benim düşünceme göre, ABD genelinde 234 00:16:10,798 --> 00:16:15,599 okulları açmanın iyi bir ödünleşim olmayacağı çok yer olacaktır. 235 00:16:15,623 --> 00:16:22,585 Bu hastalık, adaletsizliğin her boyutunu daha da kötüleştirdi: 236 00:16:22,676 --> 00:16:31,317 iş türü, internet bağlantısı, okulun çevrimiçi eğitim yapabilme gücü. 237 00:16:31,396 --> 00:16:33,801 Beyaz yakalı çalışanlar -- 238 00:16:33,825 --> 00:16:35,528 insanlar itiraf etmekten utansa da 239 00:16:35,552 --> 00:16:42,836 bazıları şimdi daha üretken, evde çalışmanın yarattığı esnekliği seviyorlar 240 00:16:42,914 --> 00:16:47,085 ve diğer insanların birçok yönden zor durumda olduğunu bildiğinizde, 241 00:16:47,085 --> 00:16:49,793 ki çocuklarının okula gitmemesi buna dahil, 242 00:16:49,817 --> 00:16:52,903 bu çok kötü bir his. 243 00:16:52,927 --> 00:16:54,942 CA: Kesinlikle. Sıradaki soruyu alalım. 244 00:16:54,966 --> 00:16:56,597 [Nathalie Munyampenda] "Rwanda'da, 245 00:16:56,597 --> 00:16:59,526 bizim için fark yaratan şey erken müdahale politikaları oldu. 246 00:16:59,526 --> 00:17:03,446 Bu noktada, ABD için ne tür politika müdahaleleri önerirsiniz?" 247 00:17:03,470 --> 00:17:06,272 Bill, senin koronavirüs lideri olarak atanıp 248 00:17:06,315 --> 00:17:10,251 halka konuşma yapma yetkisi alacağın günün hayalini kuruyorum. 249 00:17:10,275 --> 00:17:12,281 Sen ne yapardın? 250 00:17:13,538 --> 00:17:22,157 BG: Benim ve vakfın temel uzmanlık alanı yenilik araçları. 251 00:17:23,174 --> 00:17:27,165 Açıkça görülüyor ki, bazı normalleşme politikaları gereğinden fazla cömert 252 00:17:27,189 --> 00:17:35,240 ancak bu sonuca herkesin varabileceğini düşünüyorum. 253 00:17:36,146 --> 00:17:37,324 Liderliğe ihtiyaç var, 254 00:17:37,348 --> 00:17:43,123 hâlâ büyük bir sorunumuz olduğunu kabul etmek 255 00:17:43,147 --> 00:17:47,071 ve bunu siyasi bir şeye çevirip 256 00:17:47,095 --> 00:17:51,852 "Bu yaptığımız şey harika olmadı mı?" dememek gerek. 257 00:17:51,876 --> 00:17:53,280 Hayır, harika değil 258 00:17:53,304 --> 00:17:57,977 ancak pek çok insan bu durumda, uzmanlar da dahil -- 259 00:17:58,001 --> 00:18:00,437 anlamadıkları birçok şey var 260 00:18:00,461 --> 00:18:04,991 ve herkes, nasıl bir adım atmış olursa olsun 261 00:18:05,015 --> 00:18:07,333 bunu bir hafta önce yapmış olmayı diliyor. 262 00:18:08,128 --> 00:18:18,854 Yenilik araçları, vakfın antikorlar ve aşılarla ilgili çalışmaları, 263 00:18:18,876 --> 00:18:20,822 bizim uzman olduğumuz konu bu. 264 00:18:20,872 --> 00:18:23,972 Özel sektör alanının dışındayız, 265 00:18:23,996 --> 00:18:28,145 bu yüzden seçtiğimiz tüm hükûmetlerle ve şirketlerle 266 00:18:28,169 --> 00:18:30,150 tarafsız olarak çalışma olanağımız var. 267 00:18:30,174 --> 00:18:32,580 Özellikle başabaş noktası ürünlerinde, 268 00:18:32,604 --> 00:18:34,698 kaynaklar hangisi için kullanılmalı? 269 00:18:34,722 --> 00:18:38,666 Bunun için bir piyasa sinyali yok. 270 00:18:38,690 --> 00:18:45,122 Uzmanlar "Tamam, bu antikor üretimi hak ediyor, şu aşı üretime layık," demeli, 271 00:18:45,122 --> 00:18:50,091 çünkü ikisi için de sınırlı imalatımız var 272 00:18:50,115 --> 00:18:53,912 ve bu şirketlerarası olacak, ki normalde bu asla olmaz. 273 00:18:53,936 --> 00:18:55,806 Normalde bir şirket icat eder 274 00:18:55,830 --> 00:18:59,777 ve sen de, en iyi seçimden en yüksek hacmi elde etmek için 275 00:18:59,801 --> 00:19:03,442 birçok şirketin üretim tesisini kullanırsın. 276 00:19:03,992 --> 00:19:06,631 Yani ben böyle şeyleri koordine ederim 277 00:19:06,655 --> 00:19:11,686 ancak yenilik tarafını motive etmenin yanında 278 00:19:11,710 --> 00:19:14,422 bizi gelişmelerden haberdar edebilecek, 279 00:19:14,446 --> 00:19:18,521 gerçekçi olacak ve bize doğru davranışı gösterecek bir lidere ihtiyacımız var. 280 00:19:20,246 --> 00:19:22,609 CA: Gerçekten bu konudaki konuşmalarına bakınca 281 00:19:22,609 --> 00:19:24,394 sen de uzman diplomat olmalıymışsın. 282 00:19:24,418 --> 00:19:26,539 Buradaki sıkıntıyı da takdir ediyorum. 283 00:19:26,563 --> 00:19:29,686 Anthony Fauci'yle düzenli olarak görüşüyorsun, 284 00:19:29,710 --> 00:19:34,571 o da çoğu insanın görüşüne göre bu konuda bilge bir ses 285 00:19:34,571 --> 00:19:36,892 ama onun da bir noktada eli kolu bağlı değil mi? 286 00:19:36,892 --> 00:19:42,446 Bu koşullarda normalde oynayabileceği rolün tamamını oynamaya izni yok. 287 00:19:43,171 --> 00:19:48,582 BG: Doktor Fauci, konuşma yetkisinin olduğu bir zamanda ortaya çıktı 288 00:19:48,606 --> 00:19:52,614 ve ifadeleri gayet gerçekçi olmasına rağmen -- 289 00:19:52,638 --> 00:19:56,640 alanında saygın biri olarak, o şekilde açıkça konuşmaya hakkı vardı. 290 00:19:56,676 --> 00:20:02,449 Genelde böyle durumlarda temel sözcü CDC olur. 291 00:20:02,933 --> 00:20:04,895 Böyle bir zorunluluk yok 292 00:20:04,919 --> 00:20:11,705 ancak önceki sağlık krizlerinde CDC'deki uzmanların sözcü olmasına izin verilmişti. 293 00:20:11,798 --> 00:20:13,741 Onlar bu işler için eğitim aldı, 294 00:20:13,765 --> 00:20:19,810 bu yüzden bu olayda CDC yerine Fauci'ye güvenmek zorunda olmamız 295 00:20:19,834 --> 00:20:21,645 alışılagelmiş bir durum değil. 296 00:20:21,669 --> 00:20:25,520 Fauci dinlenmeli, o harika bir araştırmacı 297 00:20:25,544 --> 00:20:28,707 ve özellikle aşılar konusunda çok tecrübeli. 298 00:20:28,731 --> 00:20:36,661 Bazı yönlerden, kapsamlı tavsiyeler verme, yani epidemiyoloji tavsiyeleri verme 299 00:20:36,714 --> 00:20:39,365 ve bunları doğru şekilde açıklama pozisyonuna geçti. 300 00:20:39,389 --> 00:20:44,012 Gerektiğinde "Burada bir ikinci dalga olabilir, 301 00:20:44,012 --> 00:20:47,187 o yüzden bu şekilde davranmalıyız," diyebildi. 302 00:20:47,211 --> 00:20:53,144 Sesinin duyulmasına izin verilmesi şahane oldu. 303 00:20:53,817 --> 00:20:55,246 CA: Bazen. 304 00:20:55,270 --> 00:20:57,233 Sıradaki soruyu alalım. 305 00:21:01,150 --> 00:21:03,802 Nina Gregory, "Aşının bulunduğunu varsayarsak 306 00:21:03,826 --> 00:21:08,016 siz ve vakfınız, hangi ülkede ilk aşılamanın yapılacağıyla ilgili 307 00:21:08,016 --> 00:21:10,017 etik soruları nasıl değerlendiriyorsunuz?" 308 00:21:10,041 --> 00:21:14,834 Bill, belki bu fırsatı, aşı arayışının nerede olduğundan 309 00:21:14,834 --> 00:21:19,722 ve bu konudaki haberleri değerlendirirken düşünmemiz gereken anahtar noktalardan 310 00:21:19,722 --> 00:21:21,547 bahsetmek için kullanabilirsin. 311 00:21:22,072 --> 00:21:28,024 BG: Eğer işe yararlarsa şimdilik üç aşı var: 312 00:21:28,068 --> 00:21:34,258 İlki Moderna, maalesef üretimi kolay olmayacak, 313 00:21:34,282 --> 00:21:38,232 o yüzden işe yararsa çoğunlukla ABD odaklı olacak. 314 00:21:38,984 --> 00:21:42,898 Diğer ikisi de Oxford'dan gelen AstraZeneca ve Johnson and Johnson. 315 00:21:42,938 --> 00:21:44,625 Bunlar en erken bulunan üç tanesi. 316 00:21:44,649 --> 00:21:48,149 Hayvanlardan gelen verilerimiz var, 317 00:21:48,173 --> 00:21:53,624 potansiyel olarak iyi görünse de kesin değil, 318 00:21:53,624 --> 00:21:56,574 özellikle de yaşlılarda işe yarayıp yaramayacağı kesin değil. 319 00:21:56,574 --> 00:21:59,776 Önümüzdeki birkaç ayda da insan verilerimiz olacak. 320 00:21:59,800 --> 00:22:05,563 Bu üçü güvenlik ve etkinlik denemeleriyle sınırlandırılacak, 321 00:22:05,587 --> 00:22:10,226 yani istediğimiz sayıda olmasa da, bunları imal edebileceğiz. 322 00:22:10,301 --> 00:22:13,222 Bunları bu yıl bitmeden imal edebileceğiz. 323 00:22:13,246 --> 00:22:15,232 Üçüncü aşamanın başarılı olup olmayacağı 324 00:22:15,232 --> 00:22:18,816 ve bunun yıl bitiminden önce tamamlanıp tamamlanmayacağı konusunda 325 00:22:18,816 --> 00:22:21,704 pek iyimser olamam. 326 00:22:21,728 --> 00:22:27,534 Üçüncü aşama, aşının güvenlik ve etkinlik profilinin iyice değerlendirildiği aşama. 327 00:22:27,534 --> 00:22:29,064 İşte bunlara başlanacak. 328 00:22:29,088 --> 00:22:33,782 Başka yaklaşımlar kullanan dört veya beş aşı daha var, 329 00:22:33,806 --> 00:22:36,461 bunların süreci de üç dört ay geriden geliyor: 330 00:22:36,485 --> 00:22:40,846 Novavax, Sanofi, Merck. 331 00:22:40,870 --> 00:22:47,115 Bunların çoğu için fabrika kapasitelerini finanse ediyoruz, 332 00:22:47,139 --> 00:22:53,419 bu konuda karmaşık müzakereler sürüyor -- 333 00:22:53,443 --> 00:22:56,666 Düşük ve orta gelirli denen, 334 00:22:56,666 --> 00:23:01,304 daha yoksul ülkelere ayrılmış fabrikalar açma amacı var. 335 00:23:01,328 --> 00:23:09,880 AstraZeneca ve Johnson and Johnson gibi ölçeklenebilir ürünlere odaklanacağız, 336 00:23:09,978 --> 00:23:11,474 bunların maliyeti daha az 337 00:23:11,498 --> 00:23:15,300 ve kuracağınız tek bir fabrika 600 milyon doz üretebiliyor. 338 00:23:15,324 --> 00:23:21,126 Yani birçok aşı yapısı potansiyel aşamada. 339 00:23:21,202 --> 00:23:25,218 Bu yıl bitmeden önce tamamlanmasını beklemiyorum. 340 00:23:25,242 --> 00:23:27,188 Bu gerçekten en iyi ihtimal. 341 00:23:27,212 --> 00:23:30,731 Şimdi seçenekler birkaç aşı yapısına indi 342 00:23:30,755 --> 00:23:35,165 ve genelde yüksek hata oranı beklenir. 343 00:23:36,300 --> 00:23:40,456 CA: Bill, eğer sen ve vakfın bu resimde olmasaydınız 344 00:23:40,528 --> 00:23:43,514 piyasa dinamikleri, iyi bir aşı adayı ortaya çıktığı anda 345 00:23:43,538 --> 00:23:52,961 zengin ülkelerin tüm mevcut arzı havada kapıştığı bir duruma yol açar mıydı? 346 00:23:52,992 --> 00:23:55,056 Bunları üretmek zaman alıyor 347 00:23:55,080 --> 00:23:59,036 ve yoksul ülkelere pek bir şey kalmazdı -- 348 00:23:59,060 --> 00:24:01,561 ancak senin, etkili bir şekilde yaptığın şey, 349 00:24:01,585 --> 00:24:07,141 bu adaylardan bazılarına üretim garantisi ve imkanı vererek 350 00:24:07,239 --> 00:24:13,278 en azından ilk aşı ünitelerinin bir kısmının 351 00:24:13,278 --> 00:24:15,735 yoksul ülkelere gitmesini mümkün kılmak mı? 352 00:24:15,759 --> 00:24:17,007 Bu doğru mu? 353 00:24:17,007 --> 00:24:18,971 BG: Bunu tek yapan biz değiliz ama doğru, 354 00:24:18,971 --> 00:24:21,494 merkezi rolü biz oynuyoruz, 355 00:24:21,518 --> 00:24:28,256 CEPI, yani Epidemik Hazırlık Koalisyonu adını verdiğimiz grubumuz da bizimle. 356 00:24:28,280 --> 00:24:32,247 Avrupa liderleri de bunu onaylıyor. 357 00:24:32,271 --> 00:24:35,513 Bizim, bir yapıya bakıp şu soruları sorabilecek uzmanlığımız var: 358 00:24:35,513 --> 00:24:39,276 "Dünyanın neresinde bunu yapabilecek kapasitede bir fabrika var? 359 00:24:39,276 --> 00:24:42,258 İlk parayı hangisine yatırmalıyız? 360 00:24:42,258 --> 00:24:47,077 Sermayeyi birinden diğerine aktarma kararımız için gereken ölçüt ne olmalı?" 361 00:24:47,130 --> 00:24:55,609 Bu işlerden anlayan bazı özel sektör çalışanlarını bünyemizde barındırdığımız 362 00:24:55,753 --> 00:24:59,669 ve bu konularda güvenilen bir taraf olduğumuz için 363 00:24:59,693 --> 00:25:05,033 işin çoğunu, özellikle de üretim kısmını koordine edebiliyoruz. 364 00:25:05,374 --> 00:25:10,477 Genelde, ABD'den beklenen bunu küresel bir sorun olarak kabul etmesi 365 00:25:10,501 --> 00:25:11,669 ve müdahale etmesi. 366 00:25:11,693 --> 00:25:17,709 Şimdiye kadar, bu yönde bir eylem olmadı. 367 00:25:17,733 --> 00:25:22,086 Kongre'deki ve yönetimdeki insanlarla 368 00:25:22,110 --> 00:25:25,472 bir sonraki yardım fonunun ne zaman geleceğini, 369 00:25:25,496 --> 00:25:28,069 belki bu paranın yüzde birini 370 00:25:28,113 --> 00:25:32,223 tüm dünyaya yardım edebilecek araçlar için harcayabileceğimizi konuşuyorum. 371 00:25:32,247 --> 00:25:36,937 Yani bu mümkün ama pek şansı yok. 372 00:25:36,996 --> 00:25:41,676 Buradaki boşluk, dünyanın buna pek alışık olmaması. 373 00:25:41,712 --> 00:25:46,209 Birçok insan, bizim vakfımız da dahil, devreye giriyor, 374 00:25:46,233 --> 00:25:51,859 yüksek ölüm yüzdeleri, olumsuz etkiler ve sağlık sistemlerinin çökmesi gibi 375 00:25:51,859 --> 00:26:00,196 sorunlardan muzdarip olacak yoksul ülkeler için de bir strateji bulmaya çalışıyorlar. 376 00:26:00,253 --> 00:26:02,834 Avrupa ve ABD'de yüksek ölüm sayıları görmemize rağmen 377 00:26:02,858 --> 00:26:06,574 ölümlerin çoğu gelişmekte olan ülkelerde olacak. 378 00:26:07,193 --> 00:26:09,156 CA: Keşke bir casus olup 379 00:26:09,156 --> 00:26:11,769 Melinda ve seni bu konuda konuşurken dinleyebilseydim 380 00:26:11,793 --> 00:26:21,078 Ne yaptığını bilmesi gereken liderler tarafından işlenen tüm ahlaki "suçlar" -- 381 00:26:21,130 --> 00:26:25,410 Demek istediğim, maske takma konusunda örnek olmamak başka, 382 00:26:25,434 --> 00:26:31,655 ortak bir düşman varken ve tüm insanlık olarak cevap vermemiz gerekirken 383 00:26:31,679 --> 00:26:35,534 dünyaya yardım etmeye yanaşmamak 384 00:26:35,534 --> 00:26:36,760 ve hatta bunun yerine, 385 00:26:38,040 --> 00:26:45,287 uluslar arasında, aşı için savaşmak gibi, yakışıksız çekişmeler başlatmak başka. 386 00:26:45,324 --> 00:26:51,179 Bu çok -- elbette, tarih bunu acımasızca yargılayacaktır. 387 00:26:51,203 --> 00:26:54,322 Bu çok mide bulandırıcı. 388 00:26:54,798 --> 00:26:56,796 Öyle değil mi? Bir şey mi kaçırıyorum? 389 00:26:56,820 --> 00:27:02,177 BG: İşler bu kadar siyah beyaz değil. 390 00:27:02,201 --> 00:27:07,127 Şu ana kadar ABD, temel aşı araştırmalarını fonlamak için 391 00:27:07,157 --> 00:27:10,399 tüm ülkelerden fazla para harcadı 392 00:27:10,982 --> 00:27:13,661 ve bu araştırmalar kısıtlanmış değil. 393 00:27:13,685 --> 00:27:19,374 "Eğer paramızı alıyorsan ABD'ye kâr payı vermelisin," diyen bir imtiyaz yok. 394 00:27:19,434 --> 00:27:22,359 Aslında, araştırmanın finanse edildiği derecede veriyorlar, 395 00:27:22,383 --> 00:27:23,567 bu herkes için geçerli. 396 00:27:23,567 --> 00:27:26,491 Fabrikaların finanse edildiği derecede ise, sadece ABD için. 397 00:27:26,491 --> 00:27:30,802 Bu işi zorlaştıran şey ise, tüm küresel sağlık sorunlarında -- 398 00:27:30,850 --> 00:27:33,937 çiçek hastalığı eradikasyonuna ABD öncülük etti, 399 00:27:33,937 --> 00:27:38,769 çocuk felci eradikasyonu konusunda ABD liderdi, 400 00:27:38,793 --> 00:27:44,891 elbette CDC, DSÖ, Rotary, UNICEF ve vakfımız gibi partnerlerle birlikte. 401 00:27:44,915 --> 00:27:48,074 Yani dünya -- HIV konusunda da, 402 00:27:48,098 --> 00:27:52,868 Başkan Bush'un liderliğinde -- ancak bu çift taraflı bir şeydi, 403 00:27:52,892 --> 00:27:55,885 PEPFAR denilen şey de inanılmazdı. 404 00:27:55,909 --> 00:27:58,618 Bu on milyonlarca hayat kurtardı. 405 00:27:58,642 --> 00:28:02,914 Durum şu ki, dünya her zaman ABD'den, 406 00:28:02,914 --> 00:28:05,105 en azından masanın başında oturmasını bekledi, 407 00:28:05,105 --> 00:28:10,697 finansal ve stratejik olarak ne yapılacak, fabrikalar dünyaya nasıl yayılacak -- 408 00:28:10,721 --> 00:28:14,600 bunlar sadece enfeksiyonun ABD'ye geri dönmesini önlemek 409 00:28:14,600 --> 00:28:17,370 veya küresel ekonomiyi canlı tutmak için olsa bile, 410 00:28:17,370 --> 00:28:21,930 ki ABD'deki işlerin ABD dışında talep görmesi de iyi bir şey. 411 00:28:21,990 --> 00:28:23,870 Yani dünyanın tavrı biraz -- 412 00:28:23,894 --> 00:28:27,076 neyin işe yarayıp yaramayacağı hakkında belirsizlikler var 413 00:28:27,100 --> 00:28:31,013 ve dünya "Peki, burada yetkili kim?" diye soruyor. 414 00:28:31,037 --> 00:28:35,491 Şu ana kadar en kötü şey DSÖ'den çekilmekti. 415 00:28:35,515 --> 00:28:43,278 Umarım bir noktada bu zorluğa bir çözüm bulunur, 416 00:28:43,919 --> 00:28:48,400 çünkü DSÖ'nün sağlayacağı koordinasyona ihtiyacımız var. 417 00:28:49,488 --> 00:28:51,866 CA: Başka bir soru alalım. 418 00:28:55,661 --> 00:28:58,837 Ali Kashani, "Dünya çapında, pandemiyle başa çıkma konusunda 419 00:28:58,861 --> 00:29:01,873 özellikle başarılı bulduğunuz bir model var mı?" 420 00:29:03,540 --> 00:29:08,028 BG: Erken önlem almak dışında, bazı etkileyici uygulamalar da var. 421 00:29:08,052 --> 00:29:14,414 Örneğin testi pozitif çıkanları alıp nabız oksimetrelerini takip ediyorsunuz. 422 00:29:15,082 --> 00:29:18,243 Bu, kandaki oksijen doygunluğu seviyesini gösteriyor 423 00:29:18,243 --> 00:29:19,913 ve gerçekten çok ucuz bir detektör. 424 00:29:19,917 --> 00:29:23,325 Böylece onları hastaneye erken yatırmanız gerektiğini anlıyorsunuz. 425 00:29:23,349 --> 00:29:30,244 Tuhaf bir şekilde, hastalar durumlarının ağırlaşmak üzere olduğunu hissetmiyor. 426 00:29:30,268 --> 00:29:34,531 İlginç bir fizyolojik sebebi var ama detayına girmeyeceğim. 427 00:29:34,555 --> 00:29:42,107 Almanya hastalarını bu şekilde takip ederek vaka ölüm oranlarını düşük tuttu. 428 00:29:42,571 --> 00:29:45,530 Elbette, tıbbi tesisler konusuna gelecek olursak 429 00:29:45,554 --> 00:29:50,647 ilk günlerde, kesinlikle iyi niyetle de olsa 430 00:29:50,647 --> 00:29:56,103 solunum cihazlarının gereğinden fazla ve yanlış modda kullanıldığını öğrendik. 431 00:29:56,359 --> 00:30:02,917 Yani doktorlar tedavi konusunda şimdi daha akıllıca davranıyor. 432 00:30:02,941 --> 00:30:05,293 Bence bunların çoğu küresel. 433 00:30:05,317 --> 00:30:09,591 Nabız oksimetresi erken bir indikatör olarak daha yaygın kullanılacak 434 00:30:09,615 --> 00:30:11,942 ama bunun öncüsü Almanya. 435 00:30:11,966 --> 00:30:18,072 Şimdi de tabii, deksametazon -- neyse ki ucuz bir şey, oral 436 00:30:18,096 --> 00:30:19,752 ve üretimini artırmak mümkün. 437 00:30:19,776 --> 00:30:22,727 Bu da küresel olacak. 438 00:30:25,061 --> 00:30:31,960 CA: Bill, senin için kişisel olarak tüm bu sürecin nasıl geçtiğini sormak istiyorum, 439 00:30:32,053 --> 00:30:38,070 çünkü tuhaf bir şekilde, bu konudaki tutkun ve iyi niyetin 440 00:30:38,094 --> 00:30:43,704 seninle bir an bile geçirmiş biri için çok açık olsa da 441 00:30:43,728 --> 00:30:47,771 dışarıda senin hakkında çılgın komplo teorileri var. 442 00:30:47,795 --> 00:30:53,079 Zignal adında, sosyal medya alanını takip eden bir şirketten kontrol ettim. 443 00:30:53,106 --> 00:30:57,285 Diyorlar ki, şu ana kadar, sadece Facebook üzerinde 444 00:30:57,309 --> 00:31:01,483 seni virüsle ilgili bir tür komplo teorisiyle bağdaştıran 445 00:31:01,507 --> 00:31:06,709 dört milyondan fazla gönderi paylaşılmış. 446 00:31:07,133 --> 00:31:13,094 Okuduklarıma göre, bir ankete katılan Cumhuriyetçilerin yüzde 40'ından fazlası 447 00:31:13,118 --> 00:31:18,619 senin halka sunacağın aşının her nasılsa insanların içine bir mikroçip yerleştirip 448 00:31:18,619 --> 00:31:21,945 konumlarını takip edeceğine inanıyormuş. 449 00:31:21,969 --> 00:31:26,471 Bu sayılara inanamıyorum. 450 00:31:27,376 --> 00:31:30,449 Bazı insanlar bunu gayet ciddiye de alıyor 451 00:31:30,473 --> 00:31:35,148 ve hatta bazıları Fox News'te de çıktı. 452 00:31:35,172 --> 00:31:41,639 Bazı insanlar bunu, gerçekten korkunç tehditler yağdıracak kadar ciddiye alıyor. 453 00:31:41,730 --> 00:31:45,504 Bunu kafana takmamak konusunda iyi iş çıkarıyorsun 454 00:31:45,528 --> 00:31:48,942 ama gerçekten, kaç kişi böyle bir pozisyona düşmüştür ki? 455 00:31:48,966 --> 00:31:51,071 Bununla nasıl baş ediyorsun? 456 00:31:51,095 --> 00:31:56,472 Nasıl bir dünyada yaşıyoruz ki böyle yanlış bilgiler ortalıkta dolaşabiliyor? 457 00:31:56,502 --> 00:31:58,253 Bunu düzeltmek için ne yapabiliriz? 458 00:31:59,856 --> 00:32:03,101 Emin değilim. 459 00:32:04,539 --> 00:32:11,381 Komplo teorilerinin olması da çok yeni bir şey. 460 00:32:11,427 --> 00:32:13,917 Microsoft hakkında da münakaşalar oldu 461 00:32:13,941 --> 00:32:16,874 ama onlar en azından gerçek dünyayla bağlantılıydı. 462 00:32:16,898 --> 00:32:20,455 Microsoft gereğinden fazla mı çöktü? 463 00:32:20,455 --> 00:32:22,423 Kesinlikle antitröst problemlerimiz oldu 464 00:32:22,423 --> 00:32:25,302 ama en azından bunların ne olduğunu biliyordum. 465 00:32:25,326 --> 00:32:31,362 Bu çıktığında ise, söylemeliyim ki ilk tepkim dalga geçmek oldu. 466 00:32:31,467 --> 00:32:37,213 İnsanlar bunun uygunsuz olduğunu çünkü durumun ciddi olduğunu söylediler, 467 00:32:37,270 --> 00:32:42,135 insanların aşı olma isteğini kırabileceğini söylediler. 468 00:32:42,159 --> 00:32:46,932 Elbette, aşı üretildiği zaman, bir yönden maskeler gibi olacak: 469 00:32:46,932 --> 00:32:49,593 özellikle de bulaşı önleyen bir aşı olursa, 470 00:32:49,617 --> 00:32:55,777 olabildiğince çok insana ulaşmak, aşının geniş çapta sahiplenilmesini sağlamak 471 00:32:55,777 --> 00:33:00,911 toplum için çok büyük yarar sağlayacak. 472 00:33:00,935 --> 00:33:04,218 Yani buna biraz hazırlıksız yakalandım. 473 00:33:04,242 --> 00:33:09,700 Ne söyleyeceğimi ve yapacağımı bilmiyorum, çünkü bu komplo olayları benim için yeni 474 00:33:12,167 --> 00:33:19,323 ve dedikodulara prim vermeden söyleyebileceğim ne var ki? 475 00:33:19,404 --> 00:33:24,455 Fox News sunucusu Laura Ingraham'ın, 476 00:33:24,479 --> 00:33:26,941 insanları mikroçiplediğimden bahsettiğini düşününce 477 00:33:26,965 --> 00:33:29,266 o anketin sonuçları hiç de şaşırtıcı gelmiyor 478 00:33:29,266 --> 00:33:32,885 çünkü televizyonda duydukları şey bu. 479 00:33:33,418 --> 00:33:35,403 Çok çılgınca. 480 00:33:35,427 --> 00:33:38,720 Açıkça görülüyor ki insanlar gidip virüsbilim çalışmaktansa 481 00:33:38,744 --> 00:33:41,712 daha basit açıklamalar arıyorlar. 482 00:33:43,379 --> 00:33:49,302 CA: TED apolitik bir oluşum ama gerçeğe inanıyoruz. 483 00:33:49,336 --> 00:33:52,058 O yüzden diyorum ki, 484 00:33:52,082 --> 00:33:56,174 Laura Ingraham, Bill Gates'e bir özür ve tekzip borçlusun. 485 00:33:56,198 --> 00:33:57,366 Kesinlikle öyle. 486 00:33:57,390 --> 00:34:00,428 Şu an bunu izliyorsanız ve bir dakika bile olsa 487 00:34:00,428 --> 00:34:03,502 bu adamın bir komployla ilgisi olduğunu düşündüyseniz 488 00:34:03,502 --> 00:34:05,145 beyninizi kontrol ettirmelisiniz. 489 00:34:05,145 --> 00:34:06,383 Çıldırmış olabilirsiniz. 490 00:34:06,407 --> 00:34:08,996 Çoğumuz Bill'i uzun yıllardır tanıyoruz, 491 00:34:09,020 --> 00:34:12,780 bu konudaki tutkusunu ve bağlılığını gördüğüm için söylüyorum: 492 00:34:12,804 --> 00:34:14,368 Siz çıldırmışsınız. 493 00:34:14,392 --> 00:34:15,564 O yüzden artık aşın bunu 494 00:34:15,588 --> 00:34:19,293 ve pandemiyle mücadele gibi gerçek konulara geri dönelim. 495 00:34:19,317 --> 00:34:20,777 Cidden söylüyorum. 496 00:34:20,777 --> 00:34:23,200 Eğer şu an sohbette olan birilerinin önerisi varsa 497 00:34:23,200 --> 00:34:25,789 bu komplo teorilerinden nasıl kurtulacağımızla ilgili 498 00:34:25,789 --> 00:34:27,474 olumlu bir öneri -- 499 00:34:27,474 --> 00:34:29,278 çünkü bunlar birbirini besliyor -- 500 00:34:29,302 --> 00:34:34,391 "Bunu biliyorum çünkü ben de komplonun bir parçasıyım," falan diyorsanız yazın. 501 00:34:34,429 --> 00:34:40,652 Bilginin güvenilir olduğu bir dünyaya nasıl geri döneceğiz? 502 00:34:40,777 --> 00:34:42,675 Bu konuda iyileşmek zorundayız. 503 00:34:42,699 --> 00:34:45,493 Topluluğumuzdan başka soru var mı? 504 00:34:50,912 --> 00:34:52,425 New York'tan Aria Bendix: 505 00:34:52,449 --> 00:34:56,835 "Vaka artışının ortasındayken enfekte olma riskini düşürmek isteyen biri için 506 00:34:56,835 --> 00:34:59,160 kişisel olarak ne önerirsiniz?" 507 00:35:00,369 --> 00:35:09,524 BG: Eğer evde kalıp dijital görüşmelerle sürdürebileceğin bir işin varsa bu güzel. 508 00:35:10,200 --> 00:35:14,491 Bazı sosyal aktiviteler bile böyle yürütülebilir, 509 00:35:14,515 --> 00:35:18,274 mesela ben arkadaşlarımla hep görüntülü konuşuyorum. 510 00:35:18,274 --> 00:35:21,759 Avrupa'da arkadaşlarım var, kim bilir onları ne zaman görebileceğim 511 00:35:21,759 --> 00:35:26,192 ama konuşmak için düzenli görüşmeler ayarlıyoruz. 512 00:35:26,586 --> 00:35:35,049 Eğer kendini izole edebiliyorsan fazla risk almıyorsundur. 513 00:35:36,634 --> 00:35:41,682 Riski arttıran şey, iş için veya sosyal ortamlarda 514 00:35:41,682 --> 00:35:45,316 diğer insanlarla bir araya gelmek. 515 00:35:45,647 --> 00:35:54,433 Özellikle de vaka sayısı artan yerlerde, zorunlu tutulmayacak olmasına rağmen 516 00:35:54,488 --> 00:35:58,530 umuyorum ki, hareketlilik oranı insanların sorumlu davrandığını 517 00:35:58,554 --> 00:36:05,097 ve ev dışı teması en aza indirdiğini gösterir. 518 00:36:05,121 --> 00:36:08,923 CA: Bill, sana hayırseverlik hakkında soru sormak istiyorum. 519 00:36:08,960 --> 00:36:15,726 Vakfının burada büyük rol oynadığı açık ama genel olarak hayırseverlik hakkında -- 520 00:36:15,783 --> 00:36:19,210 Verme Sözü adında bir hareket başlattın, 521 00:36:19,234 --> 00:36:21,929 ölümlerinden önce veya sonra 522 00:36:21,953 --> 00:36:28,324 net varlıklarının yarısını bağışlamaya yemin eden milyarderleri birleştirdin 523 00:36:29,366 --> 00:36:30,701 ancak bunu yapmak çok zor. 524 00:36:30,725 --> 00:36:33,042 O kadar parayı bağışlamak gerçekten zor. 525 00:36:33,066 --> 00:36:36,595 Sanırım sen kendin de, Verme Sözü başladığından beri -- kaç yıl? 526 00:36:36,595 --> 00:36:39,635 On yıl önce olmalı, zamanını tam hatırlamıyorum -- 527 00:36:39,659 --> 00:36:43,077 ama o zamandan beri, dünyanın en önde gelen hayırseveri olmana rağmen 528 00:36:43,101 --> 00:36:46,579 net varlığın yaklaşık iki katına çıktı. 529 00:36:46,981 --> 00:36:52,464 Bu kadar parayı, dünyayı daha iyi bir yer yapmak adına 530 00:36:52,488 --> 00:36:54,944 etkili bir şekilde kullanmak zor mu 531 00:36:54,968 --> 00:37:01,135 yoksa dünyanın bağışçıları, özellikle de gerçekten zengin olan bağışçıları, 532 00:37:01,245 --> 00:37:03,466 bunun için bir program hazırlamalı mı? 533 00:37:03,490 --> 00:37:07,272 Mesela, "İşte her yıl için net varlığımın bir yüzdesi. 534 00:37:07,296 --> 00:37:10,449 Belki ben yaşlandıkça bu da artar. 535 00:37:10,449 --> 00:37:12,847 Eğer bu işi ciddiye alacaksam 536 00:37:12,871 --> 00:37:16,907 bu parayı vermeliyim -- bunu etkili bir şekilde yapmanın yolunu bulmalıyım." 537 00:37:16,941 --> 00:37:19,320 Bu adaletsizce ve çılgınca bir soru mu? 538 00:37:19,344 --> 00:37:22,733 BG: Yüzdeyi arttırmak harika olur. 539 00:37:22,757 --> 00:37:27,772 Bizim hem Gates Vakfı hem Verme Sözü olarak temel hedefimiz 540 00:37:27,772 --> 00:37:31,507 insanlara, kendilerini bağlı hissettikleri amaçlar bulmalarında yardımcı olmak. 541 00:37:31,531 --> 00:37:34,447 İnsanlar tutkuları sayesinde verir. 542 00:37:34,471 --> 00:37:36,416 Evet, sayılar biraz önemli 543 00:37:36,440 --> 00:37:39,123 ama dışarıda çözülecek çok sorun var. 544 00:37:39,147 --> 00:37:42,504 Seçimi şöyle yapacaksınız: Hasta birini göreceksiniz, 545 00:37:42,518 --> 00:37:45,520 sosyal hizmetlerden yararlanamayan birini göreceksiniz, 546 00:37:45,544 --> 00:37:48,407 ırkçılığı azaltmaya yarayan bir şey göreceksiniz 547 00:37:48,431 --> 00:37:51,549 ve bu konuda tutkulu olacaksınız, onun için para vereceksiniz. 548 00:37:51,573 --> 00:37:54,922 Ayrıca, elbette bazı hayırseverlik eylemleri düzgün işlemeyecek. 549 00:37:54,946 --> 00:38:00,504 Hayırseverlerin heveslerini arttırmaya hala ihtiyacımız var. 550 00:38:00,504 --> 00:38:06,181 Senin de Audacious Project ile desteklediğin iş birlikçi hayırseverlik -- 551 00:38:06,203 --> 00:38:09,812 hayırseverleri bir araya getiren dört beş grup daha var. 552 00:38:09,836 --> 00:38:14,231 Bu harika, çünkü bu şekilde birbirlerinden öğreniyorlar, 553 00:38:14,231 --> 00:38:16,379 birbirlerine güven veriyorlar, 554 00:38:16,403 --> 00:38:20,969 "Ben x kadar para koydum, dört kişi daha buna para koydu, 555 00:38:20,993 --> 00:38:24,377 bu daha çok etki yaratacak," diye düşünüyorlar. 556 00:38:24,401 --> 00:38:28,828 Umarım, belli bir iyiliklerinin iyi gitmediğini öğrendiklerinde bile 557 00:38:28,852 --> 00:38:34,130 bu onlar için zevkli olabilir ve devam ederler. 558 00:38:34,206 --> 00:38:38,872 Yani hayırseverlik oranının yükseldiğini görmek isterim. 559 00:38:38,921 --> 00:38:45,415 Devam eden insanlar için de eğlenceli, tatmin edici bir deneyim 560 00:38:45,415 --> 00:38:49,523 ve hangi aile bireyinin ortak olacağını seçebiliyorsunuz. 561 00:38:49,547 --> 00:38:51,046 Kendim için konuşacak olursam 562 00:38:51,046 --> 00:38:54,311 ben ve Melinda bunu birlikte yapmayı, birlikte öğrenmeyi seviyoruz. 563 00:38:54,311 --> 00:38:58,816 Bazı ailelerde, çocuklar bile aktivitelerde yer alıyor. 564 00:38:58,840 --> 00:39:00,579 Bazen ittirici güç çocuklar oluyor. 565 00:39:00,603 --> 00:39:03,426 Gerçekten çok paranız olduğunda 566 00:39:03,450 --> 00:39:06,883 hâlâ milyon dolarların çok para olduğunu düşünürsünüz 567 00:39:06,907 --> 00:39:10,859 ama milyarlarınız varsa yüzlerce milyonunu vermeniz gerekir. 568 00:39:10,949 --> 00:39:17,241 Kişisel harcamalarınızın aynı seviyede kalması çok büyüleyici. 569 00:39:17,288 --> 00:39:19,974 Bu toplumun kabul edebileceği bir şey 570 00:39:19,998 --> 00:39:26,991 ancak verdiğiniz miktarı arttırmak zorundasınız, yoksa bu vasiyetiniz olur 571 00:39:28,599 --> 00:39:31,758 ve bu durumda yardımlarınızı istediğiniz gibi şekillendiremezsiniz 572 00:39:31,758 --> 00:39:33,537 ve bundan o kadar da zevk almazsınız. 573 00:39:34,277 --> 00:39:36,055 Bunu zorunlu tutmak istemiyoruz 574 00:39:36,079 --> 00:39:40,919 ama evet, sen de ben de hayırseverlere ilham vermek istiyoruz ki 575 00:39:40,943 --> 00:39:47,842 tutkularını ve fırsatları geçmiştekinden çok daha hızlı görebilsinler, 576 00:39:47,879 --> 00:39:52,750 çünkü ırkçılık, hastalık veya başka bir toplumsal sorun olması fark etmeksizin 577 00:39:52,774 --> 00:39:57,050 hayırseverliğin hızlıca gidip yapabileceği yenilikler -- 578 00:39:57,050 --> 00:40:00,569 işe yaraması durumunda hükümet de peşinden gidip bunu yaygınlaştırabilir. 579 00:40:00,569 --> 00:40:02,753 Tanrı biliyor ki çözüme ihtiyacımız var, 580 00:40:02,777 --> 00:40:06,996 beklentilerimizi yüksek tutmaya, 581 00:40:06,996 --> 00:40:13,512 zor sorunları çözmemize yarayacak umuda ve ilerlemeye ihtiyacımız var. 582 00:40:13,956 --> 00:40:17,518 CA: Çoğu hayırsever hatta en iyileri bile 583 00:40:17,542 --> 00:40:21,810 her yıl net varlıklarının yüzde birinden fazlasını vermekte zorlanıyor 584 00:40:21,834 --> 00:40:27,562 ancak dünyanın en zenginlerinin, genelde büyük yatırım fırsatlarına erişimi var. 585 00:40:27,582 --> 00:40:31,488 Çoğunun varlığı, her geçen yıl yüzde yedi ile on arasında artıyor. 586 00:40:31,488 --> 00:40:35,491 Gerçekten varlığının yarısını verme şansın olması için, her yıl 587 00:40:35,511 --> 00:40:41,941 varlığının yüzde beş, altı, yedi, sekiz veya onunu vermeyi planlaman gerekmez mi? 588 00:40:42,109 --> 00:40:46,968 Olması gereken şeyin mantığı bu değil mi? 589 00:40:46,992 --> 00:40:49,383 BG: Evet, Chuck Feeney gibi 590 00:40:49,407 --> 00:40:56,407 parasının tümünü bağışlayıp iyi örnek teşkil eden insanlar var. 591 00:40:56,431 --> 00:41:01,831 Hatta Melinda ve ben de bağış oranımızı artırmalı mıyız diye düşünüyoruz. 592 00:41:01,855 --> 00:41:07,307 Dediğin gibi, yatırım konusunda işler birçok yönden iyi gidiyor. 593 00:41:07,333 --> 00:41:11,669 Genel olarak teknoloji servetlerinin durumu iyi, 594 00:41:11,693 --> 00:41:21,374 hatta bu yıl bile, ki bu dünyada yaşananlara tezatlık oluşturuyor. 595 00:41:21,415 --> 00:41:26,092 Ben de hızlanmamız gerektiğine dair bir beklenti olduğunu düşünüyorum 596 00:41:26,116 --> 00:41:29,006 ve hızlanmak için gerekçe de var, 597 00:41:29,030 --> 00:41:32,686 hükûmet birçok ihtiyacı gözden kaçıracak. 598 00:41:32,710 --> 00:41:37,382 Evet, hükûmetin çok parası var ama paranın iyi bir şekilde harcanmasına yardım etmek, 599 00:41:37,382 --> 00:41:40,726 ulaşmadığı yerlere ulaşmasını sağlamak -- 600 00:41:40,750 --> 00:41:45,572 ve eğer insanlar gelişmekte olan ülkelere yardım etmeye isteklilerse 601 00:41:45,596 --> 00:41:51,688 o insanların, GSYİH'nin yüzde 15'i kadar çek yazabilecek hükûmetleri de yok, 602 00:41:51,711 --> 00:41:55,880 yani oradaki geniş çaplı sorunlar, pandemiyi bir kenara bırakın, 603 00:41:55,904 --> 00:41:59,729 yalnız ekonominin yarattığı sorunlar bile çok üzücü. 604 00:41:59,794 --> 00:42:05,290 Normalde ileriye giden bu ülkeler için bu durum beş yıl geriye gitmek demek, 605 00:42:05,332 --> 00:42:11,295 hatta bazıları için o kadar sıkıntılı ki ülkenin istikrarı bile tehlikede. 606 00:42:12,249 --> 00:42:18,909 CA: Bill, Melinda ile yaptıklarınıza çok büyük saygı duyuyorum. 607 00:42:18,909 --> 00:42:26,689 Dar bir yolda yürüyorsunuz ve birçok şeyi dengelemeye çabalıyorsunuz 608 00:42:27,119 --> 00:42:34,397 ve dünyayı bütünüyle iyileştirmeye adadığınız zaman ve elbette para 609 00:42:34,446 --> 00:42:36,520 ve tüm bunlara duyduğunuz tutku -- 610 00:42:36,544 --> 00:42:37,952 bunlar harika şeyler 611 00:42:37,976 --> 00:42:42,337 ve bize zamanını ayırdığın için sana çok minnettarım. 612 00:42:42,361 --> 00:42:45,654 Çok teşekkürler ve gerçekten, bu yılın geri kalanında da 613 00:42:45,654 --> 00:42:49,075 senin becerilerin ve kaynaklarına her zamankinden çok ihtiyaç duyulacak, 614 00:42:49,075 --> 00:42:50,171 o yüzden iyi şanslar. 615 00:42:50,669 --> 00:42:51,573 BG: Teşekkürler. 616 00:42:51,573 --> 00:42:54,645 Bu eğlenceli bir iş ve ben iyimserim, teşekkürler Chris.