WEBVTT

00:00:00.595 --> 00:00:03.746
आपण सर्व जमले आहोत 
युनिव्हर्सिटी ऑफ कॅलिफोर्नियात,

00:00:03.770 --> 00:00:06.357
मानवजातीला पडलेल्या एका स्वप्नावर 
चर्चा करण्यासाठी:

00:00:06.381 --> 00:00:09.363
आपली सूर्यमाला मागे सारून

00:00:09.387 --> 00:00:11.569
एका नवीन सूर्यमालेत प्रवेश करण्यासाठी.

00:00:11.593 --> 00:00:15.177
आणि याचे उत्तर हे अगदी 
आपल्या डोळ्यासमोर आहे.

NOTE Paragraph

00:00:15.621 --> 00:00:18.383
तर माझ्याजवळ आता दोन गोष्टी आहेत 
- एक म्हणजे घड्याळ,

00:00:18.407 --> 00:00:19.813
आणि एक आहे फ्लॅशलाईट,

00:00:19.837 --> 00:00:22.019
जे तुमच्याजवळ नसलं तरी 
तुमच्या मोबाइलवर आहेच.

00:00:22.043 --> 00:00:23.926
तर, घड्याळ हे वेळ दर्शवते,

00:00:23.950 --> 00:00:27.195
आणि फ्लॅशलाईट माझ्या 
सभोवतालाला प्रकाशित करते.

00:00:27.219 --> 00:00:30.456
तेंव्हा माझ्यासाठी, एखादया कलेप्रमाणे 
विज्ञान हे प्रकाशित होतं असत.

00:00:30.480 --> 00:00:32.877
मला सत्य दुसऱ्या बाजूने पहायचंय.

00:00:32.901 --> 00:00:34.410
जेंव्हा मी फ्लॅशलाईट चालू करतो,

00:00:34.434 --> 00:00:37.304
अचानक अंधार नाहीस होऊन उजेड पडतो 
आणि मी अचानक पाहू शकतो.

NOTE Paragraph

00:00:37.328 --> 00:00:38.963
फ्लॅशलाईट आणि त्याचा प्रकाश,

00:00:38.987 --> 00:00:40.464
जो बाहेर पडताना तुम्ही पाहता..

00:00:40.488 --> 00:00:43.042
माझ्या हातावरील प्रकाश
हातच प्रकाशीत करत नाही तर,

00:00:43.066 --> 00:00:44.768
खरंतर माझा हात ढकलतो देखील.

00:00:44.792 --> 00:00:47.101
प्रकाश ऊर्जा आणि मोमेंटम (गती) 
सोबत घेत असतो.

00:00:47.125 --> 00:00:50.201
तर उत्तर हे अवकाशयानाला 
फ्लॅशलाईट सारखे बनवण्यात नसून,

00:00:50.225 --> 00:00:52.154
कि ज्यात ज्वलन एका बाजूला होऊन

00:00:52.178 --> 00:00:53.845
यान दुसऱ्या बाजूला झेपावते...

00:00:53.869 --> 00:00:55.741
जे कि आपण आजच्या रसायन विज्ञानात करतो .

00:00:55.765 --> 00:00:56.947
तर उत्तर आहे कि :

00:00:56.971 --> 00:00:59.125
एक फ्लॅशलाईट घ्या आणि 
पृथ्वीच्या पटलावर,

00:00:59.149 --> 00:01:00.494
चंद्राच्या कक्षेवर सोडा,

00:01:00.528 --> 00:01:02.571
आणि एका रिफ्लेक्टरवर 
परावर्तित करा

00:01:02.595 --> 00:01:06.903
ज्याने रिफ्लेक्टरला गती मिळेल 
जी प्रकाशाच्या गतीला प्राप्त होऊ शकेल,

NOTE Paragraph

00:01:06.927 --> 00:01:08.831
आता, फ्लॅशलाईटला एवढा 
मोठा कसा करणार?

00:01:08.875 --> 00:01:10.192
हे तर काही जमणार नाही.

00:01:10.246 --> 00:01:11.975
माझा हात कुठेही जाताना दिसत नाहीये.

00:01:12.009 --> 00:01:14.751
आणि ह्याच कारण कि फोर्स 
खूपच कमी आहे.

00:01:14.853 --> 00:01:17.125
तर, ह्या समस्येचे समाधान असे असेल

00:01:17.149 --> 00:01:19.964
कि खूप सारे फ्लॅशलाईट घ्या,
जे खरेतर लेसर असतील,

00:01:19.988 --> 00:01:21.472
आणि त्यांना वेळशी समक्रमित करा,

00:01:21.496 --> 00:01:25.100
आणि जेंव्हा तुम्ही त्यांना एका 
मोठ्या रचनेत एकत्र कराल,

00:01:25.124 --> 00:01:27.344
ज्याला आपण फेसड अरे म्हणू,

00:01:27.368 --> 00:01:30.241
आता तुमच्याजवळ एक शक्तीशाली प्रणाली असेल,

00:01:30.265 --> 00:01:32.760
कि, जी साधारण एक शहराच्या आकाराएवढी असेल,

00:01:32.784 --> 00:01:36.910
ते तुमचा अवकाशयान ढकलेल, 
जे तुमच्या हाताच्या आकाराएवढा असेल

00:01:36.934 --> 00:01:41.161
जे प्रकाशाच्या साधारण २५% 
एवढ्या गतीला प्राप्त होईल.

00:01:41.185 --> 00:01:44.979
ह्या मुळे आपल्याला आपल्या सर्वात 
जवळच्या ताऱ्यापाशी प्रोक्सिमा सेनताउरीपाशी

00:01:45.003 --> 00:01:47.450
जो ४ प्रकाशवर्षं इतका दूर आहे,

00:01:47.474 --> 00:01:49.474
२० वर्षांच्या पेक्षा कमी अवधीत पोहोचू.

NOTE Paragraph

00:01:50.019 --> 00:01:52.947
प्रारंभिक प्रोब हे साधारण 
हाताच्या आकारा एवढे असतील,

00:01:52.971 --> 00:01:55.577
आणि तुम्ही जे रिफ्लेक्टर वापरणार आहात

00:01:55.601 --> 00:01:57.490
साधारण एका माणसाच्या आकाराएव्हढे असेल,

00:01:57.514 --> 00:01:59.529
म्हणजे सर्व अगदी माझ्यापेक्षा मोठं नाही,

00:01:59.553 --> 00:02:01.466
पण काही मीटर आकाराएव्हढं असेल.

00:02:01.490 --> 00:02:07.561
हे फक्त प्रचंड लेसर अरे मधून येणाऱ्या 
प्रकाशाच्या परिवर्तनाचा उपयोग करेल

00:02:07.585 --> 00:02:09.379
जे अवकाश यानाला गती देईल.

NOTE Paragraph

00:02:09.403 --> 00:02:11.378
आता आपण ह्याबद्दल बोलूया.

00:02:11.402 --> 00:02:14.583
हे काही समुद्रावर नौकाविहार 
करण्यासारखा नाहीये.

00:02:14.607 --> 00:02:17.822
तुम्ही जेंव्हा समुद्रावर विहार करता, 
तेंव्हा वाऱ्याने ढकलला जाता.

00:02:17.846 --> 00:02:20.679
आणि तो वारा तुम्हाला 
पाण्यामध्ये पुढे नेतो.

00:02:20.703 --> 00:02:24.398
आपल्या बाबतीत मात्र आपण अवकाशात 
एक कृत्रिम वारा तयार करत आहोत

00:02:24.422 --> 00:02:25.699
ह्या लेसरच्या सहाय्याने.

00:02:25.723 --> 00:02:29.049
मात्र लेसरमधील फोटोंस 
खरंतर तेंव्हा वारा असेल,

00:02:29.073 --> 00:02:32.196
लेसर मधील प्रकाश हाच वारा बनेल

00:02:32.220 --> 00:02:33.545
ज्यावर आपण विहार करू शकू.

00:02:33.569 --> 00:02:35.100
हा प्रकाश खूप दिशादर्शक असेल -

00:02:35.124 --> 00:02:37.248
ह्याला ढोबळमानाने दिशादर्शक शक्ती म्हणूया.

NOTE Paragraph

00:02:37.272 --> 00:02:38.702
तर हे आज एक शक्य आहे,

00:02:38.726 --> 00:02:41.268
आपण आज ताऱ्यांवर पोहोचण्याची 
भाषा का करत आहोत,

00:02:41.292 --> 00:02:42.971
६० वर्षांपूर्वी,

00:02:42.995 --> 00:02:45.514
जेंव्हा अंतराळ कार्यक्रम सुरू झाला,

00:02:45.538 --> 00:02:47.728
लोकांनी तेंव्हा म्हंटलं असतं 
हे काही शक्य नाही

00:02:47.752 --> 00:02:52.212
ह्याच कारण बर्याच अंशी आजच्या 
उपभोक्त्याशी निगडित आहे

00:02:52.236 --> 00:02:54.236
आणि प्रत्यय म्हणजे तुम्ही मला बघू शकता

00:02:54.569 --> 00:02:56.855
तुम्ही मला एका जलद इंटरनेट द्वारे पाहत आहत

00:02:56.879 --> 00:03:02.307
ज्यावर फायबर ऑप्टिक्सद्वारे 
माहिती देणाऱ्या फोटोनिक्सचे वर्चस्व आहे

00:03:02.776 --> 00:03:06.501
इंटरनेट खरंतर फोटोनिक्समुळे अस्तित्वात आहे

00:03:06.525 --> 00:03:07.799
आणि ते आजतागायत आहे.

00:03:07.823 --> 00:03:10.978
प्रचंड माहिती क्षणार्धात पाठवण्याच्या

00:03:11.002 --> 00:03:13.820
ह्याच तंत्रज्ञानाचा वापर करून आपण

00:03:13.844 --> 00:03:16.958
अवकाशयान ताऱ्यांपर्यंत 
अगदी जलद पोहोचवू शकू

NOTE Paragraph

00:03:16.982 --> 00:03:19.530
तुमच्याजवळ इंधनाचा अनंत साठा आहे

00:03:19.554 --> 00:03:21.403
तुम्ही हवं तेंव्हा चालू -बंद करू शकता.

00:03:21.427 --> 00:03:26.772
तुम्हाला लेसर अरे सोडायची गरज नाही 
जो प्रकाश तयार करतो

00:03:26.796 --> 00:03:28.201
संपूर्ण प्रवासासाठी.

00:03:28.225 --> 00:03:30.757
एक लहान अवकाश्यनासाठी अगदी मिनिटभर

00:03:30.781 --> 00:03:34.299
आणि नंतर एका बंदुकीच्या गोळीप्रमाणे

00:03:34.323 --> 00:03:38.363
तुमचा मार्ग एखाद्या क्षेपणासरासारखा असणार

00:03:38.387 --> 00:03:41.847
आपण मनुष्य म्हणून त्या अवकाशयानावर 
बसलो जरी नसू

00:03:41.871 --> 00:03:44.667
पण कमीत कमी आपल्याकडे क्षमता आहे 
की आपण अशी याने पाठवू शकू

NOTE Paragraph

00:03:45.133 --> 00:03:47.320
तुम्हाला लांबून बघावं लागणार

00:03:47.344 --> 00:03:50.844
किंवा रेमोट इमेजिंगआणि सेनसिंगचा वापर करून

00:03:50.868 --> 00:03:52.264
गोष्टी बघाव्या लागणार

00:03:52.288 --> 00:03:54.887
उदाहरणार्थ, जर आपण गुरू ग्रहावर गेलो

00:03:54.911 --> 00:03:56.950
ह्या फ्लाय बाय मिशन ने

00:03:56.974 --> 00:03:58.609
आपण गुरुचे छायाचित्र काढू

00:03:58.633 --> 00:04:00.316
त्याची चुंबकीय शक्ती मोजू शकू

00:04:00.340 --> 00:04:01.514
अणूंची घनता,

00:04:01.538 --> 00:04:03.529
आणि हे सगळं आपण दुरून करत असू

00:04:03.553 --> 00:04:05.482
अगदी जसं तुम्ही आता 
मला पाहू शकत आहात

00:04:05.506 --> 00:04:08.823
आणि सध्याचे अनेक प्रकल्प 
जे की चंद्राहून दूरचे आहेत

00:04:08.847 --> 00:04:10.887
ते रिमोट सेनसिंग प्रकल्प आहेत

NOTE Paragraph

00:04:10.911 --> 00:04:13.744
जर आपण ग्रहाला भेट दिली तर 
तेथे आपण काय सापडण्याची आशा करू?

00:04:13.768 --> 00:04:16.141
कदाचित त्या ग्रहावर जीवन असेल

00:04:16.165 --> 00:04:18.744
आणि जेंव्हा आपण जीवनाचा पुरावा पाहू

00:04:18.768 --> 00:04:21.029
वातावरणाच्या अस्तित्वाने

00:04:21.053 --> 00:04:23.168
अथवा एखादया अकल्पित दृष्याने

00:04:23.192 --> 00:04:25.958
आपण तेंव्हा खरंतर काही 
जमेची बाजू बघू

00:04:25.982 --> 00:04:28.681
आपल्याला माहिती नाहीये की 
अंतराळात जीवन आहे का ते

00:04:28.705 --> 00:04:32.379
कदाचित आपल्या असल्या प्रकल्पांद्वारे 
आपण जीवाचा शोध करू देखील

00:04:32.403 --> 00:04:33.855
कदाचित नाही

NOTE Paragraph

00:04:34.196 --> 00:04:37.076
आणि ह्या सर्वात अर्थशास्त्र जर कमकुवत दिसत

00:04:37.100 --> 00:04:40.868
जेंव्हा आपण अवकाश प्रवासातील 
गोष्टींबाबत चर्चा करतो,

00:04:40.892 --> 00:04:45.812
अंतरतारकीय क्षमतेमध्ये खरंतर 
हाच मोठा अडथळा आहे

00:04:46.479 --> 00:04:50.620
आपल्याला गोष्टी इथपर्यंत आणाव्या लागणार 
जिथे त्या आर्थिकदृष्ट्या परवडणाऱ्या असतील

00:04:50.644 --> 00:04:51.914
ज्याने गोष्टी साध्य होतील.

NOTE Paragraph

00:04:51.938 --> 00:04:53.359
तर सध्या,

00:04:53.383 --> 00:04:54.909
लॅब्समध्ये काही प्रणाली आहेत

00:04:54.933 --> 00:04:59.864
ज्यांनी समक्रमित करण्याची क्षमता 
मोठ्या प्रमाणात प्राप्त केली आहे

00:04:59.888 --> 00:05:03.618
१० किमी किंवा साधारण ६ मैलांपर्यंत

00:05:04.367 --> 00:05:07.234
आपण लेसर समक्रमित करू शकू

00:05:07.258 --> 00:05:08.869
आणि हेअतिशय सुंदरपणे काम करतंय.

00:05:08.893 --> 00:05:13.266
अनेक दशकांपासून आपल्याला 
लेसर कसे बनवायचयं याचं ज्ञान आहे,

00:05:13.290 --> 00:05:17.160
फक्त आता ते तंत्रज्ञान स्वस्त झालंय,

00:05:17.184 --> 00:05:18.755
आणि एवढा परिपक्व झालय की

00:05:18.779 --> 00:05:23.649
आपण अक्षरशः एका मोठ्या प्रणालीचा 
विचार करू शकतो,

00:05:23.673 --> 00:05:27.299
की ती काही किमी क्षेत्रात पसरेल 
अगदी सौर ऊर्जा प्रकल्पासारखा,

00:05:27.323 --> 00:05:31.685
पण प्रकाश घेण्याऐवजी ते प्रकाश सोडतील.

NOTE Paragraph

00:05:31.709 --> 00:05:37.522
असल्या तंत्रज्ञानाची सुंदरता अशी कि 
ते अनेक कामात उपयोगात आणू शकू,

00:05:37.546 --> 00:05:40.490
फक्त छोट्या अवकाशयानाची 
सापेक्षतावादी उडाण नव्हे,

00:05:40.514 --> 00:05:43.172
तर अति जलद अवकाशयाने असो,

00:05:43.196 --> 00:05:45.601
आपल्या सूर्यमालेतील जलद प्रवास असो,

00:05:45.625 --> 00:05:47.458
ग्रह संरक्षण असो,

00:05:47.482 --> 00:05:49.950
अंतराळ कचरा काढणं असो,

00:05:49.974 --> 00:05:55.617
दूरवर ऊर्जा प्रसारण करणं असो,

00:05:55.641 --> 00:05:59.426
जसे कि चंद्रावर अवकाशयान पाठवणे 
अथवा तळ तयार करणे.

00:05:59.450 --> 00:06:01.633
हे अत्यंत वैविध्यपूर्ण तंत्रज्ञान आहे,

00:06:01.657 --> 00:06:04.315
हे असा काही आहे की ते 
मानवाला तयार बनवायला आवडेल

00:06:04.339 --> 00:06:07.466
जरी अवकाशयान ताऱ्यांकडे झेपवायचा नसलं तरी,

00:06:07.490 --> 00:06:10.076
कारण हे तंत्रज्ञान अनेक संधी उपलब्ध करेल

00:06:10.100 --> 00:06:12.601
कि ज्या सध्या सोयीस्कर नाहीये.

00:06:12.625 --> 00:06:15.267
आणि म्हणून मला असा वाटत की
हे अपरिहार्य तंत्रज्ञान आहे

00:06:15.291 --> 00:06:17.355
कारण आपल्याकडे क्षमता आहे

00:06:17.379 --> 00:06:20.195
आपल्याला तांत्रिकदृष्ट्या सक्षम व्हायचंय

00:06:20.219 --> 00:06:23.426
आणि अर्थशास्रसोबत येईपर्यंत वाट पाहायची

00:06:23.450 --> 00:06:26.649
जेणे करून मोठ्या प्रणाली 
स्वस्त दरात बनवू शकू

00:06:26.673 --> 00:06:29.244
छोट्या प्रणाली स्वस्त आहेत

00:06:29.268 --> 00:06:32.704
आणि आम्ही प्रयोगशाळेत त्या प्रणालींचे 
नमुनेदेखील बनवणं चालू आहे

NOTE Paragraph

00:06:33.284 --> 00:06:35.291
तर हे अगदी उद्या जरी होत नसेल,

00:06:35.315 --> 00:06:36.871
तरी आपण प्रक्रिया चालू केली आहे.

00:06:36.895 --> 00:06:38.990
आणि आतापर्यंत ते उत्तम काम करतंय .

00:06:39.014 --> 00:06:42.868
हे दोन्ही क्रांतिकारी प्रकल्प आहेत,

00:06:42.892 --> 00:06:46.177
फक्त तंत्रज्ञानातील प्रगतीतच नव्हे,

00:06:46.201 --> 00:06:49.137
तर एकूणच विकसनशील प्रकल्प आहे.

00:06:49.161 --> 00:06:52.808
तर व्यक्तीशः ,
मला असं वाटत नाही कि

00:06:52.832 --> 00:06:56.698
जेंव्हा पहिलं 
अपेक्षित उडाण होईल.

00:06:56.722 --> 00:07:00.117
मला वाटत कि साधारण आणखी ३० वर्ष लागतील 
त्या गोष्टीपर्यंत पोहोचायला,

00:07:00.141 --> 00:07:01.712
आणि किंवा जास्त.

00:07:01.736 --> 00:07:02.910
पण माझी प्रेरणा अशी

00:07:02.934 --> 00:07:06.117
कि हि क्षमता 
अंतिम ध्येय गाठू शकते.

00:07:06.141 --> 00:07:08.649
जरी हे माझ्या जीवनकाळात जरी शक्य नसलं,

00:07:08.673 --> 00:07:11.537
हे पूढच्या पिढीच्या जीवनकाळात शक्य आहे

00:07:11.561 --> 00:07:12.998
किंवा त्याही पुढच्या पिढीत.

00:07:13.022 --> 00:07:16.099
याचा परिणाम बदलकारक होतील कि

00:07:16.123 --> 00:07:19.568
माझ्यामते आपण ह्या मार्गावर चालून,

00:07:19.592 --> 00:07:21.900
आणि मर्यादांवर मंथन करून,

00:07:21.924 --> 00:07:24.117
आणि त्यावर उपाय योजले पाहिजे.

NOTE Paragraph

00:07:24.141 --> 00:07:25.895
परग्रहांवरील जीवनाचा शोध

00:07:25.919 --> 00:07:30.100
हे मानावाजातीतल्या महत्वाच्या 
शोधांपैकी एक आहे

00:07:30.124 --> 00:07:32.225
आणि जर हे आपण करू शकलो

00:07:32.249 --> 00:07:34.645
आणि परग्रहावर जीवन शोधू शकलो

00:07:34.669 --> 00:07:36.756
तर हे मानवजातीला कायमचा बदलून टाकेल.

NOTE Paragraph

00:07:36.780 --> 00:07:38.304
आयुष्यात गोष्टी सखोलअसतात .

00:07:38.328 --> 00:07:39.522
जर तुम्ही खोल पाहिलत

00:07:39.546 --> 00:07:44.427
तर आयुष्यात आश्चर्यकारकरित्या काही 
क्लिष्ट,चित्तवेधक आणि सुंदर गोष्टी सापडतील

00:07:45.019 --> 00:07:47.566
आणि हे सत्य अगदी 
छोट्या फोटॉन्ससाठीही लागू होत

00:07:47.590 --> 00:07:50.970
जो आपण आपल्या आयुष्यात दररोज पाहतो.

00:07:51.352 --> 00:07:56.071
पण जेव्हा तुम्ही चौकटीबाहेर बघता 
आणि महान गोष्टींबाबत कल्पना करता,

00:07:56.095 --> 00:07:59.309
तेंव्हा लेसरचे किरणे समक्रमित झालेले असता,

00:07:59.333 --> 00:08:03.472
आपण अश्या कल्पना करू शकतो 
की त्या अगदी असामान्य आहे.

00:08:03.496 --> 00:08:05.456
आणि दुसऱ्या ताऱ्यावर पोहोचण्याची क्षमता

00:08:05.480 --> 00:08:08.107
ही देखील त्याच 
असामान्य क्षमतेतील एक आहे.

NOTE Paragraph

00:08:09.317 --> 00:08:14.298
(पक्ष्यांची चिवचिवाट)