0:00:01.334,0:00:04.378
Latem 2017 roku

0:00:04.402,0:00:07.550
kobieta została zamordowana[br]przez swojego partnera w Sofii.

0:00:08.673,0:00:11.801
Kobieta ta, mówmy na nią „V”,

0:00:11.825,0:00:15.120
była bita przez 50 minut,

0:00:15.144,0:00:16.461
zanim zmarła.

0:00:17.479,0:00:19.194
Następnego ranka

0:00:19.218,0:00:22.916
sąsiedzi powiedzieli mediom,[br]że słyszeli jej krzyki,

0:00:22.940,0:00:24.549
ale nie zareagowali.

0:00:25.772,0:00:29.727
W Bułgarii, jak i w wielu[br]innych społeczeństwach,

0:00:29.751,0:00:33.159
przemoc domowa zwykle uchodzi[br]za prywatną sprawę.

0:00:34.026,0:00:38.999
Za to na każdy inny hałas[br]sąsiedzi reagują bardzo szybko.

0:00:40.404,0:00:44.128
Chcieliśmy pokazać,[br]jak bardzo jest to niedorzeczne.

0:00:44.889,0:00:47.427
W tym celu przeprowadziliśmy eksperyment.

0:00:48.224,0:00:52.261
Na jedną noc wynajęliśmy mieszkanie[br]piętro niżej od mieszkania V.

0:00:53.017,0:00:54.588
O 22:00

0:00:54.612,0:00:57.437
Maksim, artysta w naszej grupie,

0:00:57.461,0:01:00.958
usiadł przy perkusji,[br]którą rozłożyliśmy w salonie

0:01:02.440,0:01:04.097
i zaczął na niej grać.

0:01:05.418,0:01:06.814
Dziesięć sekund.

0:01:07.910,0:01:09.398
Trzydzieści sekund.

0:01:10.289,0:01:11.903
Pięćdziesiąt sekund.

0:01:12.923,0:01:14.263
Minuta.

0:01:15.095,0:01:17.254
W korytarzu zapaliło się światło.

0:01:18.353,0:01:20.196
Minuta i 20 sekund.

0:01:21.295,0:01:24.826
Mężczyzna stał przy drzwiach,[br]ale wahał się, czy nacisnąć dzwonek.

0:01:26.032,0:01:28.524
Minuta i 52 sekundy.

0:01:29.148,0:01:30.983
Zadzwonił dzwonek;

0:01:31.997,0:01:34.648
dzwonek, który mógł uratować życie.

0:01:36.400,0:01:39.818
"Uderzenie." jest projektem, który bada[br]przerażające milczenie

0:01:39.842,0:01:42.085
na temat przemocy domowej.

0:01:42.109,0:01:45.706
Nagranie naszego eksperymentu[br]niemal od razu obiegło świat.

0:01:45.730,0:01:48.316
Nasza kampania dała siłę tym,[br]którzy przetrwali przemoc

0:01:48.316,0:01:50.277
i podzielili się podobnymi historiami.

0:01:50.674,0:01:52.789
Sąsiedzi otrzymali konkretne porady

0:01:52.813,0:01:54.828
i wielu z nich zobowiązało się reagować.

0:01:55.629,0:01:58.364
W kraju, w którym niemal co tydzień

0:01:58.388,0:02:01.375
ziemia pochłania ciało kobiety

0:02:01.399,0:02:04.184
zamordowanej przez partnera albo krewnego,

0:02:04.208,0:02:06.009
byliśmy głośni

0:02:06.033,0:02:07.484
i zostaliśmy usłyszani.

0:02:10.627,0:02:12.717
Jestem aktywistką

0:02:12.741,0:02:15.096
zafascynowaną rozwojem praw człowieka.

0:02:15.958,0:02:19.885
Kieruję światową organizacją poświęconą [br]kreatywnym rozwiązaniom społecznym.

0:02:19.909,0:02:24.769
W pracy zastanawiam się, jak wzbudzić [br]w ludziach troskę i chęć do działania.

0:02:25.789,0:02:30.957
Jestem tu po to, aby powiedzieć wam,[br]że twórcze rozwiązania mogą ocalić świat.

0:02:30.981,0:02:33.607
Kreatywne rozwiązania i zabawa.

0:02:34.576,0:02:39.723
Wiem, że zabawa i prawa człowieka [br]śmiesznie brzmią w jednym zdaniu,

0:02:39.747,0:02:41.799
ale już mówię, dlaczego jest to ważne.

0:02:43.038,0:02:46.848
Coraz bardziej boimy się, że nie wygramy.

0:02:47.495,0:02:49.262
Kampanie wydają się być nijakie,

0:02:49.286,0:02:50.756
przekaz zanika,

0:02:51.267,0:02:52.791
a ludzie nie wytrzymują.

0:02:54.082,0:02:58.055
Liczne badania, w tym ostatnie [br]opublikowane przez Uniwersytet Columbia,

0:02:58.079,0:03:01.734
pokazują, że wypalenie i depresja [br]są częste wśród aktywistów.

0:03:02.417,0:03:05.159
Wiele lat temu sama czułam się wypalona.

0:03:05.183,0:03:09.612
W świecie nieskończonych możliwości [br]czułam, że moja droga dobiegła końca.

0:03:11.325,0:03:14.559
Jak więc pokonać strach, monotonię,[br]czy smutek?

0:03:15.793,0:03:17.002
Zabawą.

0:03:17.469,0:03:21.730
Na tej scenie psychiatra i badacz zabawy[br]dr Stuart Brown powiedział,

0:03:21.754,0:03:24.534
że nic nie pobudza mózgu tak jak zabawa,

0:03:25.582,0:03:27.746
i że przeciwieństwem [br]zabawy nie jest praca,

0:03:27.770,0:03:29.040
a depresja.

0:03:29.729,0:03:32.100
Aby wyciągnąć się[br]z własnego stanu wypalenia,

0:03:32.124,0:03:37.769
postanowiłam ukierunkować swój aktywizm [br]na coś co nazywam „zabawizmem”.

0:03:38.160,0:03:39.926
(Śmiech)

0:03:40.339,0:03:43.600
Gdy się bawimy, inni chcą do nas dołączyć.

0:03:44.240,0:03:46.711
Dziś mój plac zabaw jest pełen artystów,

0:03:46.735,0:03:48.440
informatyków i naukowców.

0:03:48.846,0:03:51.981
Łączymy dziedziny [br]w niesamowitej współpracy.

0:03:52.658,0:03:55.713
Razem szukamy nowych sposobów [br]wzmocnienia pozycji aktywizmu.

0:03:56.346,0:03:59.032
Rezultaty nie mają być zabawne,

0:03:59.056,0:04:01.112
ale sam proces jest.

0:04:01.832,0:04:05.197
Dla nas zabawa oznacza sprzeciw.

0:04:06.197,0:04:10.656
Na przykład „Uderzenie.”, projekt, [br]o którym mówiłam wcześniej,

0:04:10.680,0:04:14.902
jest koncepcją opracowaną[br]przez perkusistę i informatyka,

0:04:14.926,0:04:18.093
którzy dwa dni wcześniej[br]jeszcze się nie znali.

0:04:19.165,0:04:21.826
„Uderzenie.” jest pierwszą wygraną [br]w naszej serii badań,

0:04:21.850,0:04:26.039
w których artyści i technologowie [br]współpracują nad kwestiami praw człowieka.

0:04:26.775,0:04:30.176
Pozostałe przodujące rozwiązania to, [br]na przykład, tymczasowa cukiernia,

0:04:30.200,0:04:34.509
która uczy o fake newsach za pomocą [br]pięknych, ale ohydnych babeczek...

0:04:34.533,0:04:37.387
(Śmiech)

0:04:37.411,0:04:41.277
albo gra planszowa,[br]w której przyjmujesz rolę dyktatora,

0:04:41.301,0:04:45.691
aby dobrze poznać różne narzędzia [br]i taktyki prześladowania.

0:04:47.382,0:04:50.645
Pierwsze badanie przeprowadziliśmy, [br]żeby przetestować ten pomysł

0:04:50.669,0:04:53.426
i sprawdzić, co i jak [br]można jeszcze poprawić.

0:04:53.450,0:04:56.974
Format tak się nam spodobał, [br]że opublikowaliśmy wszystko w Internecie,

0:04:56.974,0:04:58.668
aby każdy mógł wdrożyć to w życie.

0:04:59.148,0:05:02.899
Wartość eksperymentowania [br]w aktywizmie jest nieoceniona.

0:05:03.312,0:05:06.675
Wygramy tylko wtedy,[br]gdy nie będziemy się bali porażki.

0:05:08.287,0:05:10.932
Uczymy się przez zabawę.

0:05:12.162,0:05:14.921
Ostatnie badanie opublikowane [br]przez Uniwersytet Stanford

0:05:14.931,0:05:17.241
mówiące o tym, co sprawia, [br]że ludziom zależy,

0:05:17.241,0:05:20.269
potwierdza to, co słyszymy od lat:

0:05:20.293,0:05:22.958
opinie zmieniają się[br]nie dzięki nowym informacjom,

0:05:22.982,0:05:25.567
a dzięki doświadczeniom [br]wywołującym poczucie empatii.

0:05:26.020,0:05:28.818
Czerpiąc wiedzę z nauki i sztuki

0:05:28.842,0:05:34.120
można na przykład mówić o konflikcie [br]zbrojnym na świecie za pomocą żarówek,

0:05:34.144,0:05:37.001
o nierówności na tle rasowym

0:05:37.025,0:05:38.487
za pomocą pocztówek,

0:05:39.320,0:05:43.917
a problem braku choć jednego [br]pomnika kobiety w Sofii rozwiązać

0:05:43.941,0:05:46.045
przez wypełnienie nimi miasta aż po brzegi

0:05:46.655,0:05:48.835
i dzięki tym działaniom

0:05:48.859,0:05:52.277
pobudzić dialog, zrozumienie i działanie.

0:05:54.534,0:05:58.795
Czasem, gdy mówię o podejmowaniu ryzyka, [br]wzlotach i upadkach

0:05:58.819,0:06:00.590
w kontekście praw człowieka,

0:06:00.614,0:06:02.947
patrzą na mnie zdziwieniem

0:06:03.639,0:06:06.872
wzrokiem, który mówi:[br]"ależ to nieodpowiedzialne"

0:06:06.896,0:06:08.913
albo "co za brak wrażliwości".

0:06:09.567,0:06:13.294
Ludzie często mylą zabawę z lekceważeniem.

0:06:13.318,0:06:14.617
A wcale tak nie jest.

0:06:16.218,0:06:21.030
Zabawa nie tylko dodaje nam sił,[br]a pomysłom blasku.

0:06:21.741,0:06:24.172
W czasach bolesnej niesprawiedliwości

0:06:24.196,0:06:27.231
zabawa daje nam chwilę [br]beztroski i wytchnienia.

0:06:27.850,0:06:30.312
Gdy się bawimy, żyjemy.

0:06:33.907,0:06:36.208
Dorastałam w czasach,

0:06:36.232,0:06:38.141
gdy nie wolno było się bawić.

0:06:39.387,0:06:42.659
Życie mojej rodziny zniszczyła[br]komunistyczna dyktatura.

0:06:43.923,0:06:47.720
Dla mojej cioci, dziadka i ojca

0:06:47.744,0:06:50.217
wyprawialiśmy dwa pogrzeby:

0:06:50.241,0:06:51.617
jeden dla ich ciał,

0:06:51.641,0:06:53.184
a lata wcześniej

0:06:53.208,0:06:54.791
- dla ich marzeń.

0:06:55.657,0:06:59.394
Niektóre z moich największych marzeń [br]są koszmarami.

0:07:00.685,0:07:04.959
Boję się, że pewnego dnia [br]cała przeszłość zostanie zapomniana,

0:07:04.983,0:07:08.228
a nowe ubrania spłyną krwią [br]błędów przeszłości.

0:07:09.546,0:07:11.521
Boję się,

0:07:11.545,0:07:15.025
że światełko ludzkości w końcu zgaśnie,

0:07:15.049,0:07:17.325
stłumione toksycznymi falami nienawiści.

0:07:18.301,0:07:20.468
Ale ponad wszystko

0:07:20.853,0:07:22.169
mam nadzieję.

0:07:23.169,0:07:25.485
W naszej walce o sprawiedliwość i wolność

0:07:25.509,0:07:27.301
mam nadzieję, że będziemy się bawić

0:07:28.205,0:07:32.740
i że dostrzeżemy radość [br]oraz piękno wspólnej zabawy.

0:07:33.626,0:07:35.023
Tak możemy wygrać.

0:07:36.058,0:07:37.115
Dziękuję.

0:07:37.148,0:07:39.224
(Brawa)