WEBVTT

00:00:01.334 --> 00:00:04.378
Latem 2017 roku

00:00:04.402 --> 00:00:07.550
kobieta została zamordowana
przez swojego partnera w Sofii.

00:00:08.673 --> 00:00:11.801
Kobieta ta, mówmy na nią „V”,

00:00:11.825 --> 00:00:15.120
była bita przez 50 minut,

00:00:15.144 --> 00:00:16.461
zanim zmarła.

00:00:17.479 --> 00:00:19.194
Następnego ranka

00:00:19.218 --> 00:00:22.916
sąsiedzi powiedzieli mediom,
że słyszeli jej krzyki,

00:00:22.940 --> 00:00:24.549
ale nie zareagowali.

00:00:25.772 --> 00:00:29.727
W Bułgarii, jak i w wielu
innych społeczeństwach,

00:00:29.751 --> 00:00:33.159
przemoc domowa zwykle uchodzi
za prywatną sprawę.

00:00:34.026 --> 00:00:38.999
Za to na każdy inny hałas
sąsiedzi reagują bardzo szybko.

NOTE Paragraph

00:00:40.404 --> 00:00:44.128
Chcieliśmy pokazać,
jak bardzo jest to niedorzeczne.

00:00:44.889 --> 00:00:47.427
W tym celu przeprowadziliśmy eksperyment.

00:00:48.224 --> 00:00:52.261
Na jedną noc wynajęliśmy mieszkanie
piętro niżej od mieszkania V.

00:00:53.017 --> 00:00:54.588
O 22:00

00:00:54.612 --> 00:00:57.437
Maksim, artysta w naszej grupie,

00:00:57.461 --> 00:01:00.958
usiadł przy perkusji,
którą rozłożyliśmy w salonie

00:01:02.440 --> 00:01:04.097
i zaczął na niej grać.

00:01:05.418 --> 00:01:06.814
Dziesięć sekund.

00:01:07.910 --> 00:01:09.398
Trzydzieści sekund.

00:01:10.289 --> 00:01:11.903
Pięćdziesiąt sekund.

00:01:12.923 --> 00:01:14.263
Minuta.

00:01:15.095 --> 00:01:17.254
W korytarzu zapaliło się światło.

00:01:18.353 --> 00:01:20.196
Minuta i 20 sekund.

00:01:21.295 --> 00:01:24.826
Mężczyzna stał przy drzwiach,
ale wahał się, czy nacisnąć dzwonek.

00:01:26.032 --> 00:01:28.524
Minuta i 52 sekundy.

00:01:29.148 --> 00:01:30.983
Zadzwonił dzwonek;

00:01:31.997 --> 00:01:34.648
dzwonek, który mógł uratować życie.

NOTE Paragraph

00:01:36.400 --> 00:01:39.818
"Uderzenie." jest projektem, który bada
przerażające milczenie

00:01:39.842 --> 00:01:42.085
na temat przemocy domowej.

00:01:42.109 --> 00:01:45.706
Nagranie naszego eksperymentu
niemal od razu obiegło świat.

00:01:45.730 --> 00:01:48.316
Nasza kampania dała siłę tym,
którzy przetrwali przemoc

00:01:48.316 --> 00:01:50.277
i podzielili się podobnymi historiami.

00:01:50.674 --> 00:01:52.789
Sąsiedzi otrzymali konkretne porady

00:01:52.813 --> 00:01:54.828
i wielu z nich zobowiązało się reagować.

00:01:55.629 --> 00:01:58.364
W kraju, w którym niemal co tydzień

00:01:58.388 --> 00:02:01.375
ziemia pochłania ciało kobiety

00:02:01.399 --> 00:02:04.184
zamordowanej przez partnera albo krewnego,

00:02:04.208 --> 00:02:06.009
byliśmy głośni

00:02:06.033 --> 00:02:07.484
i zostaliśmy usłyszani.

NOTE Paragraph

00:02:10.627 --> 00:02:12.717
Jestem aktywistką

00:02:12.741 --> 00:02:15.096
zafascynowaną rozwojem praw człowieka.

00:02:15.958 --> 00:02:19.885
Kieruję światową organizacją poświęconą 
kreatywnym rozwiązaniom społecznym.

00:02:19.909 --> 00:02:24.769
W pracy zastanawiam się, jak wzbudzić 
w ludziach troskę i chęć do działania.

00:02:25.789 --> 00:02:30.957
Jestem tu po to, aby powiedzieć wam,
że twórcze rozwiązania mogą ocalić świat.

00:02:30.981 --> 00:02:33.607
Kreatywne rozwiązania i zabawa.

00:02:34.576 --> 00:02:39.723
Wiem, że zabawa i prawa człowieka 
śmiesznie brzmią w jednym zdaniu,

00:02:39.747 --> 00:02:41.799
ale już mówię, dlaczego jest to ważne.

00:02:43.038 --> 00:02:46.848
Coraz bardziej boimy się, że nie wygramy.

00:02:47.495 --> 00:02:49.262
Kampanie wydają się być nijakie,

00:02:49.286 --> 00:02:50.756
przekaz zanika,

00:02:51.267 --> 00:02:52.791
a ludzie nie wytrzymują.

00:02:54.082 --> 00:02:58.055
Liczne badania, w tym ostatnie 
opublikowane przez Uniwersytet Columbia,

00:02:58.079 --> 00:03:01.734
pokazują, że wypalenie i depresja 
są częste wśród aktywistów.

00:03:02.417 --> 00:03:05.159
Wiele lat temu sama czułam się wypalona.

00:03:05.183 --> 00:03:09.612
W świecie nieskończonych możliwości 
czułam, że moja droga dobiegła końca.

NOTE Paragraph

00:03:11.325 --> 00:03:14.559
Jak więc pokonać strach, monotonię,
czy smutek?

00:03:15.793 --> 00:03:17.002
Zabawą.

00:03:17.469 --> 00:03:21.730
Na tej scenie psychiatra i badacz zabawy
dr Stuart Brown powiedział,

00:03:21.754 --> 00:03:24.534
że nic nie pobudza mózgu tak jak zabawa,

00:03:25.582 --> 00:03:27.746
i że przeciwieństwem 
zabawy nie jest praca,

00:03:27.770 --> 00:03:29.040
a depresja.

00:03:29.729 --> 00:03:32.100
Aby wyciągnąć się
z własnego stanu wypalenia,

00:03:32.124 --> 00:03:37.769
postanowiłam ukierunkować swój aktywizm 
na coś co nazywam „zabawizmem”.

NOTE Paragraph

00:03:38.160 --> 00:03:39.926
(Śmiech)

NOTE Paragraph

00:03:40.339 --> 00:03:43.600
Gdy się bawimy, inni chcą do nas dołączyć.

00:03:44.240 --> 00:03:46.711
Dziś mój plac zabaw jest pełen artystów,

00:03:46.735 --> 00:03:48.440
informatyków i naukowców.

00:03:48.846 --> 00:03:51.981
Łączymy dziedziny 
w niesamowitej współpracy.

00:03:52.658 --> 00:03:55.713
Razem szukamy nowych sposobów 
wzmocnienia pozycji aktywizmu.

00:03:56.346 --> 00:03:59.032
Rezultaty nie mają być zabawne,

00:03:59.056 --> 00:04:01.112
ale sam proces jest.

00:04:01.832 --> 00:04:05.197
Dla nas zabawa oznacza sprzeciw.

00:04:06.197 --> 00:04:10.656
Na przykład „Uderzenie.”, projekt, 
o którym mówiłam wcześniej,

00:04:10.680 --> 00:04:14.902
jest koncepcją opracowaną
przez perkusistę i informatyka,

00:04:14.926 --> 00:04:18.093
którzy dwa dni wcześniej
jeszcze się nie znali.

00:04:19.165 --> 00:04:21.826
„Uderzenie.” jest pierwszą wygraną 
w naszej serii badań,

00:04:21.850 --> 00:04:26.039
w których artyści i technologowie 
współpracują nad kwestiami praw człowieka.

00:04:26.775 --> 00:04:30.176
Pozostałe przodujące rozwiązania to, 
na przykład, tymczasowa cukiernia,

00:04:30.200 --> 00:04:34.509
która uczy o fake newsach za pomocą 
pięknych, ale ohydnych babeczek...

NOTE Paragraph

00:04:34.533 --> 00:04:37.387
(Śmiech)

NOTE Paragraph

00:04:37.411 --> 00:04:41.277
albo gra planszowa,
w której przyjmujesz rolę dyktatora,

00:04:41.301 --> 00:04:45.691
aby dobrze poznać różne narzędzia 
i taktyki prześladowania.

NOTE Paragraph

00:04:47.382 --> 00:04:50.645
Pierwsze badanie przeprowadziliśmy, 
żeby przetestować ten pomysł

00:04:50.669 --> 00:04:53.426
i sprawdzić, co i jak 
można jeszcze poprawić.

00:04:53.450 --> 00:04:56.974
Format tak się nam spodobał, 
że opublikowaliśmy wszystko w Internecie,

00:04:56.974 --> 00:04:58.668
aby każdy mógł wdrożyć to w życie.

00:04:59.148 --> 00:05:02.899
wartość eksperymentowania 
w aktywizmie jest nieoceniona.

00:05:03.312 --> 00:05:06.675
Wygramy tylko wtedy,
gdy nie będziemy się bali porażki.

NOTE Paragraph

00:05:08.287 --> 00:05:10.932
Uczymy się przez zabawę.

00:05:12.162 --> 00:05:14.921
Ostatnie badanie opublikowane 
przez Uniwersytet Stanford

00:05:14.931 --> 00:05:17.241
mówiące o tym, co sprawia, 
że ludziom zależy,

00:05:17.241 --> 00:05:20.269
potwierdza to, co słyszymy od lat:

00:05:20.293 --> 00:05:22.958
opinie zmieniają się
nie dzięki nowym informacjom,

00:05:22.982 --> 00:05:25.567
a dzięki doświadczeniom 
wywołującym poczucie empatii.

00:05:26.020 --> 00:05:28.818
Czerpiąc wiedzę z nauki i sztuki

00:05:28.842 --> 00:05:34.120
można na przykład mówić o konflikcie 
zbrojnym na świecie za pomocą żarówek,

00:05:34.144 --> 00:05:37.001
o nierówności na tle rasowym

00:05:37.025 --> 00:05:38.487
za pomocą pocztówek,

00:05:39.320 --> 00:05:43.917
a problem braku choć jednego 
pomnika kobiety w Sofii rozwiązać

00:05:43.941 --> 00:05:46.045
przez wypełnienie nimi miasta aż po brzegi

00:05:46.655 --> 00:05:48.835
i dzięki tym działaniom

00:05:48.859 --> 00:05:52.277
pobudzić dialog, zrozumienie i działanie.

NOTE Paragraph

00:05:54.534 --> 00:05:58.795
Czasem, gdy mówię o podejmowaniu ryzyka, 
wzlotach i upadkach

00:05:58.819 --> 00:06:00.590
w kontekście praw człowieka,

00:06:00.614 --> 00:06:02.947
patrzą na mnie zdziwieniem

00:06:03.639 --> 00:06:06.872
wzrokiem, który mówi:
"ależ to nieodpowiedzialne"

00:06:06.896 --> 00:06:08.913
albo "co za brak wrażliwości".

00:06:09.567 --> 00:06:13.294
Ludzie często mylą zabawę z lekceważeniem.

00:06:13.318 --> 00:06:14.617
A wcale tak nie jest.

00:06:16.218 --> 00:06:21.030
Zabawa nie tylko dodaje nam sił,
a pomysłom blasku.

00:06:21.741 --> 00:06:24.172
W czasach bolesnej niesprawiedliwości

00:06:24.196 --> 00:06:27.231
zabawa daje nam chwilę 
beztroski i wytchnienia.

00:06:27.850 --> 00:06:30.312
Gdy się bawimy, żyjemy.

NOTE Paragraph

00:06:33.907 --> 00:06:36.208
Dorastałam w czasach,

00:06:36.232 --> 00:06:38.141
gdy nie wolno było się bawić.

00:06:39.387 --> 00:06:42.659
Życie mojej rodziny zniszczyła
komunistyczna dyktatura.

00:06:43.923 --> 00:06:47.720
Dla mojej cioci, dziadka i ojca

00:06:47.744 --> 00:06:50.217
wyprawialiśmy dwa pogrzeby:

00:06:50.241 --> 00:06:51.617
jeden dla ich ciał,

00:06:51.641 --> 00:06:53.184
a lata wcześniej

00:06:53.208 --> 00:06:54.791
- dla ich marzeń.

00:06:55.657 --> 00:06:59.394
Niektóre z moich największych marzeń 
są koszmarami.

00:07:00.685 --> 00:07:04.959
Boję się, że pewnego dnia 
cała przeszłość zostanie zapomniana,

00:07:04.983 --> 00:07:08.228
a nowe ubrania spłyną krwią 
błędów przeszłości.

00:07:09.546 --> 00:07:11.521
Boję się,

00:07:11.545 --> 00:07:15.025
że światełko ludzkości w końcu zgaśnie,

00:07:15.049 --> 00:07:17.325
stłumione toksycznymi falami nienawiści.

00:07:18.301 --> 00:07:20.468
Ale ponad wszystko

00:07:20.853 --> 00:07:22.169
mam nadzieję.

00:07:23.169 --> 00:07:25.485
W naszej walce o sprawiedliwość i wolność

00:07:25.509 --> 00:07:27.301
mam nadzieję, że będziemy się bawić

00:07:28.205 --> 00:07:32.740
i że dostrzeżemy radość 
oraz piękno wspólnej zabawy.

00:07:33.626 --> 00:07:35.023
Tak możemy wygrać.

NOTE Paragraph

00:07:36.058 --> 00:07:37.115
Dziękuję.

NOTE Paragraph

00:07:37.148 --> 00:07:39.224
(Brawa)