Missouri'de büyürken
bizi ormana götürürlerdi
ve bize bir harita
ve bir de pusula verirlerdi,
evimizi kendimiz bulmak zorundaydık.
Pusula olmadan
haritayı bile okuyamazdık.
Bunu size anlatmak için buradayım.
Pusula anahtar.
[Küçük şey.]
[Büyük fikir.]
Pusula, en basit hâliyle
mıknatıslanmış bir metal parçası,
Dünya'nın manyetik kutbuna
doğru dönüyor.
Aklımıza gelen şey cep pusulası.
Tıpkı bir saat gibi, değil mi?
Elinizde tutabiliyorsunuz
ve kuzeyi bulana kadar
küçük iğnesinin dönüşünü izliyorsunuz.
Manyetizm hâlâ fizikçiler için
oldukça gizemli bir konu
ama bildiğimiz bir şey var ki
o da pusulanın işe yarama sebebinin
Dünya'nın dev bir mıknatıs olması.
Bir pusula kullandığınızda
gezegenimizin merkeziyle
iletişim halindesiniz,
sürekli dönen ve manyetik alan yaratan
erimiş demir küresiyle.
Masanızın üstünde
oynadığınız bir mıknatıs gibi,
kuzey ve güney kutbu var
ve bu sebepten biz pusulaları
kuzey yönümüzü bulmada kullanıyoruz.
Bilinen en eski pusula
M.Ö. Çin'den geliyor.
Yerden çıkan metalin bir kısmının
doğal olarak manyetik
olduğunu fark ettiler.
Bu manyetik metali
kepçe görünümüne soktular,
pirinç bir düzleme koydular
ve kuzeyi gösteriyordu.
Feng shui'yi geliştirmek üzere
kullanılmış görünüyor,
yaşam alanlarındaki enerji akışını
en iyi şekle sokabilmek amacıyla.
Daha taşınabilir versiyonlarını
ilk benimseyenler muhtemelen denizcilerdi
çünkü güneş nerede olursa olsun,
yıldızların durumu ne olursa olsun,
her zaman kuzeyi gösterebiliyorlardı.
Çok daha sonra Avrupalılar
inovasyon yaparak
pusula gülü şeklini yarattı.
Temel olarak kuzey, güney,
doğu ve batıyı gösteriyordu
ama ayrıca yeni yönler
yaratmamızı da sağladı;
kuzeybatı, güneydoğu gibi.
Ve ilk defa nereye
gittiklerini biliyorlardı.
Bu büyük bir şey.
Bir de sanırım Avrupa biliminin
yeniden dirilişinde de rol oynuyor.
Bunu rönesans olarak biliyorsunuz.
Çok sayıda yeni araç geliştirildi,
teleskoptan mikroskoba kadar.
Haritalar, pusulalar sayesinde
daha iyi oldu.
Çünkü hangi yönün
nerede olduğunu anlamak
çok daha fazla detay demek.
Bu da bir bakıma insanın
dünyayla olan ilişkisini değiştiriyor.
Haritası olan bir pusula
adeta bir süper güç.
Dünya tarihi adına bildiğimiz hiçbir şey
pusula olmadan gerçekleşemezdi:
keşif çağı, Macella'nın dünyayı dolaşması,
hatta Dünya'nın yuvarlak
olduğunu bilmemiz.
Pusula tüm diğer eşyalara eklenebiliyor
çünkü çok işlevsel bir nesne.
Çok araçlı kitinize eklenmiş olabilir,
telefonunuza da.
Pusula her yerde
çünkü Dünya üzerinde
yönünüzü bulmanın asıl yolu.
Pusula sayesinde keşfe çıkabilir,
bir sonraki tepede,
ufukta ne olduğunu görürsünüz
ama evinizin yolunu da bulabilirsiniz.