1
00:00:00,527 --> 00:00:06,981
(Zujanje komarca)

2
00:00:10,009 --> 00:00:12,236
(Udarac)

3
00:00:13,511 --> 00:00:15,484
Imam te.

4
00:00:16,017 --> 00:00:18,759
Komarci. Mrzim ih.

5
00:00:19,741 --> 00:00:21,509
Zar vi ne?

6
00:00:21,895 --> 00:00:24,600
Taj grozan zvuk zujanja
oko vaše glave noću

7
00:00:24,600 --> 00:00:26,971
koji vas potpuno izluđuje?

8
00:00:26,971 --> 00:00:30,565
Znanje da on želi da zabode iglu
u vašu kožu i isisa vam krv?

9
00:00:31,455 --> 00:00:33,271
To je grozno, zar ne?

10
00:00:33,271 --> 00:00:36,652
U stvari, ima samo jedna dobra stvar
koje mogu da se setim

11
00:00:36,652 --> 00:00:38,605
u vezi sa komaracima.

12
00:00:39,032 --> 00:00:41,321
Kada ulete noću u našu sobu,

13
00:00:41,743 --> 00:00:43,971
radije ujedu moju ženu.

14
00:00:44,848 --> 00:00:46,417
Ali to je fascinantno, zar ne?

15
00:00:46,417 --> 00:00:49,450
Zašto nju više ujedaju nego mene?

16
00:00:50,663 --> 00:00:54,236
I odgovor je miris, miris njenog tela.

17
00:00:54,855 --> 00:00:57,655
I pošto svi imamo drugačiji miris
i proizvodimo hemikalije

18
00:00:57,655 --> 00:01:01,982
u našoj koži koje ili privlače
ili odbijaju komarce,

19
00:01:01,982 --> 00:01:04,797
neki od nas su prosto
privlačniji od drugih.

20
00:01:05,414 --> 00:01:08,644
Tako moja žena miriše lepše nego ja

21
00:01:08,644 --> 00:01:11,430
ili ja više smrdim od nje.

22
00:01:11,430 --> 00:01:16,171
U svakom slučaju, komarci nas nađu u mraku
tako što nas njuše.

23
00:01:16,171 --> 00:01:17,746
Namirišu nas.

24
00:01:17,746 --> 00:01:20,866
I u toku mog doktorata,
hteo sam da znam tačno

25
00:01:20,875 --> 00:01:23,212
koje hemikalije iz naše kože
komarci koriste,

26
00:01:23,212 --> 00:01:26,431
afrički malarični komarci,
da nas nađu noću.

27
00:01:27,564 --> 00:01:30,561
I ima čitav niz jedinjenja koje koriste.

28
00:01:30,561 --> 00:01:33,588
Izgledalo je da to neće biti lak zadatak.

29
00:01:33,588 --> 00:01:36,693
I zbog toga, sproveli smo
razne eksperimente.

30
00:01:37,504 --> 00:01:39,561
Zašto smo sproveli ove eksperimente?

31
00:01:39,561 --> 00:01:42,914
Zato što je polovina
svetskog stanovništva pod rizikom

32
00:01:42,914 --> 00:01:46,120
da dobije smrtonosnu bolest
kao što je malarija

33
00:01:46,120 --> 00:01:48,822
putem običnog ujeda komarca.

34
00:01:48,822 --> 00:01:51,189
Svakih 30 sekundi negde na ovoj planeti

35
00:01:51,189 --> 00:01:54,860
umre jedno dete od malarije
i Pol Levi je jutros

36
00:01:54,860 --> 00:01:58,707
govorio o metafori Boinga 727
koji se ruši u Sjedinjenim Državama.

37
00:01:58,707 --> 00:02:04,288
U Africi imamo ekvivalent
od sedam džambo džetova 747

38
00:02:04,288 --> 00:02:06,485
koji se ruše svakog dana.

39
00:02:07,089 --> 00:02:10,330
Ali možda, ako bismo mogli
da privučemo ove komarce u zamke,

40
00:02:10,330 --> 00:02:12,333
namamimo ih našim mirisom,

41
00:02:12,333 --> 00:02:15,861
možda ćemo uspeti da zaustavimo
prenošenje zaraze.

42
00:02:15,861 --> 00:02:18,109
Rešenje ove zagonetke nije bilo lako

43
00:02:18,109 --> 00:02:21,346
zato što proizvodimo stotine
raznih hemikalija na koži,

44
00:02:21,346 --> 00:02:23,763
ali smo sproveli
neke neobične eksperimente

45
00:02:23,763 --> 00:02:27,555
koji su nam omogućili
da rešimo ovu zagonetku veoma brzo.

46
00:02:27,555 --> 00:02:32,788
Prvo smo gledali da ne ujedaju
sve vrste komaraca isti deo tela.

47
00:02:33,637 --> 00:02:34,766
Čudno.

48
00:02:34,766 --> 00:02:36,385
Tako da smo izveli eksperiment

49
00:02:36,385 --> 00:02:40,817
gde smo stavili nagog
dobrovoljca u veliki kavez

50
00:02:40,833 --> 00:02:43,136
i u taj kavez pustili komarce

51
00:02:43,136 --> 00:02:46,455
da vidimo koji deo tela te osobe ujedaju.

52
00:02:46,455 --> 00:02:49,054
I otkrili smo neke neobične razlike.

53
00:02:49,054 --> 00:02:51,417
Ovde levo vidite ujede

54
00:02:51,417 --> 00:02:54,342
holandskog malaričnog komarca
na ovoj osobi.

55
00:02:54,342 --> 00:02:57,370
Oni su veoma naginjali ka ujedanju lica.

56
00:02:57,370 --> 00:02:59,832
Nasuprot tome, afrički malarični komarac

57
00:02:59,832 --> 00:03:05,637
je veoma naginjao ka ujedanju
za članke i stopala ove osobe

58
00:03:05,637 --> 00:03:08,102
i to je naravno trebalo već da znamo

59
00:03:08,102 --> 00:03:12,574
jer se oni zovu "mosqui-toes"
(toes - prsti na nogama), vidite? (Smeh)

60
00:03:12,574 --> 00:03:15,681
Tako je.
(Aplauz)

61
00:03:15,681 --> 00:03:21,334
I tako smo počeli da se
fokusiramo na miris stopala,

62
00:03:21,334 --> 00:03:22,906
na miris ljudskih stopala,

63
00:03:22,906 --> 00:03:26,608
sve dok nismo naišli
na neobičnu izjavu u literaturi

64
00:03:26,608 --> 00:03:32,116
koja kaže da sir miriše na noge,
a ne obrnuto.

65
00:03:32,573 --> 00:03:34,348
Razmislite o tome.

66
00:03:34,348 --> 00:03:37,107
I ovo nas je podstaklo da napravimo
neobičan eksperiment.

67
00:03:37,107 --> 00:03:40,986
Probali smo, sa komadićem limburškog sira,

68
00:03:41,665 --> 00:03:43,658
koji gadno smrdi na noge,

69
00:03:43,658 --> 00:03:46,155
da privučemo afričke malarične komarce.

70
00:03:46,155 --> 00:03:48,887
I znate šta? Uspelo je.

71
00:03:48,887 --> 00:03:54,222
U stvari, uspelo je tako dobro
da sada imamo sintetičku mešavinu

72
00:03:54,222 --> 00:03:58,736
arome limburškog sira
koji smo koristili u Tanzaniji

73
00:03:58,736 --> 00:04:00,848
i tamo se pokazalo da je dva do tri puta

74
00:04:00,848 --> 00:04:04,730
privlačniji komarcima
nego što su to ljudi.

75
00:04:04,730 --> 00:04:08,251
Limburg, budi ponosan na svoj sir,

76
00:04:08,251 --> 00:04:11,448
jer se on sada koristi
u borbi protiv malarije.

77
00:04:11,448 --> 00:04:17,017
(Aplauz)

78
00:04:18,244 --> 00:04:21,178
Ovo je taj sir, samo da vam pokažem.

79
00:04:21,178 --> 00:04:24,357
Moja druga priča je isto tako neobična.

80
00:04:24,357 --> 00:04:27,972
Ona je o čovekovom najboljem prijatelju.
O psima.

81
00:04:27,972 --> 00:04:28,965
I ja ću vam pokazati

82
00:04:28,965 --> 00:04:32,102
kako možemo da koristimo pse
u borbi protiv malarije.

83
00:04:32,587 --> 00:04:35,770
Jedan od najboljih načina
za ubijanje komaraca

84
00:04:35,770 --> 00:04:38,725
nije da čekamo dok ne počnu
da lete kao odrasli

85
00:04:38,725 --> 00:04:41,812
i ujedaju ljude i prenose bolest,

86
00:04:41,812 --> 00:04:45,715
već da ih ubijemo dok
se još nalaze u vodi kao larve.

87
00:04:45,715 --> 00:04:49,552
Zašto? Jer su oni baš kao CIA.

88
00:04:50,440 --> 00:04:54,137
U toj bari su ove larve koncentrisane.

89
00:04:54,592 --> 00:04:57,274
Sve zajedno su ovde. Nepokretne su.

90
00:04:57,274 --> 00:05:00,442
Ne mogu da pobegnu iz te vode.
Ne mogu da lete.

91
00:05:00,442 --> 00:05:03,258
I pristupačne su.

92
00:05:03,899 --> 00:05:08,158
Možete da došetate
do te bare i ubijete ih tu, zar ne?

93
00:05:08,158 --> 00:05:12,030
Problem sa kojim se ovde
suočavamo je taj da su,

94
00:05:12,030 --> 00:05:15,851
širom predela, sve ove bare sa larvama

95
00:05:15,851 --> 00:05:17,914
razbacane na sve strane,

96
00:05:17,914 --> 00:05:20,822
što znatno otežava nadzorniku poput ovog

97
00:05:20,822 --> 00:05:24,800
da nađe sva ova legla
i poprska ih insekticidima.

98
00:05:24,800 --> 00:05:29,111
I prošle godine smo razmišljali intenzivno
kako da rešimo ovaj problem.

99
00:05:29,288 --> 00:05:30,706
Dok nismo shvatili

100
00:05:30,706 --> 00:05:33,969
da kao što mi imamo jedinstven miris,

101
00:05:33,969 --> 00:05:38,480
tako i larve komarca imaju
vrlo jedinstven miris.

102
00:05:38,480 --> 00:05:40,573
I tako smo izveli
još jedan ludi eksperiment,

103
00:05:40,573 --> 00:05:42,645
zato što smo pokupili miris ovih larvi,

104
00:05:42,645 --> 00:05:47,011
stavili ga na komade tkanine i onda
uradili nešto vrlo neobično.

105
00:05:47,011 --> 00:05:49,404
Ovde imamo gredu sa četiri rupe

106
00:05:49,404 --> 00:05:52,207
i stavili smo miris larvi u levu rupu.

107
00:05:52,207 --> 00:05:53,282
O, to je bilo brzo.

108
00:05:53,282 --> 00:05:55,726
I onda vidite psa. Zove se Tvid.
On je Border Koli.

109
00:05:55,726 --> 00:05:58,641
On pretražuje ove rupe
i sada je već našao.

110
00:05:58,641 --> 00:06:01,138
Vraća se da proveri kontrolne rupe ponovo,

111
00:06:01,138 --> 00:06:02,621
ali se vraća do prve,

112
00:06:02,621 --> 00:06:05,278
i sada pamti taj miris,

113
00:06:05,278 --> 00:06:07,508
što znači da sada možemo da koristimo pse

114
00:06:07,508 --> 00:06:09,836
sa ovim nadzornicima da mnogo lakše nađemo

115
00:06:09,836 --> 00:06:12,220
legla komaraca u polju

116
00:06:12,220 --> 00:06:15,089
i tako imamo mnogo veći
uticaj na malariju.

117
00:06:15,089 --> 00:06:16,809
Ova dama je Elen van der Zvep.

118
00:06:16,809 --> 00:06:19,133
Ona je jedan od najboljih
dresera pasa na svetu

119
00:06:19,133 --> 00:06:21,678
i ona veruje da možemo
da uradimo mnogo više.

120
00:06:21,678 --> 00:06:25,396
Pošto znamo takođe da ljudi
koji nose parazite malarije

121
00:06:25,396 --> 00:06:28,372
mirišu drugačije od ljudi
koji nisu zaraženi,

122
00:06:28,372 --> 00:06:30,678
ona je ubeđena da možemo
da dresiramo pse

123
00:06:30,678 --> 00:06:33,277
da nađu ljude koji nose parazite.

124
00:06:34,368 --> 00:06:38,001
To znači da u populaciji
u kojoj je malarija pobeđena

125
00:06:38,001 --> 00:06:40,444
i malo je ljudi ostalo sa parazitima,

126
00:06:40,444 --> 00:06:42,023
psi mogu da nađu ove ljude,

127
00:06:42,023 --> 00:06:46,262
možemo ih lečiti anti-malaričnim lekovima
i zadati konačan udarac malariji.

128
00:06:46,262 --> 00:06:49,770
Čovekov najbolji prijatelj
u borbi protiv malarije.

129
00:06:49,770 --> 00:06:52,808
Moja treća priča je možda još neobičnija.

130
00:06:52,808 --> 00:06:56,641
i nikada do danas nije pokazana javnosti.

131
00:06:57,657 --> 00:06:59,164
Da.

132
00:06:59,727 --> 00:07:02,933
Priča je luda, ali verujem
da je to možda najbolja

133
00:07:03,610 --> 00:07:06,252
i konačna osveta komarcima.

134
00:07:06,252 --> 00:07:09,426
U stvari, ljudi su mi rekli
da će sada uživati

135
00:07:09,426 --> 00:07:11,679
u ujedima komaraca.

136
00:07:12,488 --> 00:07:15,196
I pitanje je naravno, zbog čega bi neko

137
00:07:15,196 --> 00:07:17,806
uživao u ujedima komaraca?

138
00:07:17,806 --> 00:07:19,066
I odgovor

139
00:07:19,066 --> 00:07:22,356
imam upravo ovde u džepu,

140
00:07:23,183 --> 00:07:24,984
ako ga nađem.

141
00:07:25,893 --> 00:07:28,740
To je tableta, obična tableta

142
00:07:29,239 --> 00:07:31,722
i kada je popijem s vodom,

143
00:07:32,121 --> 00:07:34,114
ona čini čuda.

144
00:07:36,396 --> 00:07:38,069
Hvala.

145
00:07:44,638 --> 00:07:47,413
Da vam pokažem kako ovo radi.

146
00:07:48,045 --> 00:07:51,062
Ovde u kutiji imam kavez

147
00:07:51,062 --> 00:07:54,436
sa nekoliko stotina gladnih

148
00:07:55,856 --> 00:07:58,517
ženki komaraca

149
00:08:00,323 --> 00:08:04,211
koje ću upravo pustiti.
(Smeh)

150
00:08:04,211 --> 00:08:06,711
Šalim se, šalim se.

151
00:08:07,331 --> 00:08:10,223
Gurnuću ruku unutra

152
00:08:10,223 --> 00:08:12,938
i pokazaću vam koliko brzo će oni ujedati.

153
00:08:13,453 --> 00:08:14,935
Idemo.

154
00:08:14,935 --> 00:08:18,357
Ne brinite, radim ovo stalno
u laboratoriji.

155
00:08:18,357 --> 00:08:21,206
Tako. Okej.

156
00:08:22,159 --> 00:08:26,268
Sada, na snimku, na video snimku,

157
00:08:27,202 --> 00:08:28,990
pokazaću vam upravo istu stvar,

158
00:08:28,990 --> 00:08:31,329
osim što se, ono što vam
pokazujem na videu

159
00:08:31,329 --> 00:08:34,895
desilo jedan sat
pošto sam popio tabletu.

160
00:08:34,895 --> 00:08:38,515
Pogledajte. Ovo ne radi. Izvinite.

161
00:08:39,619 --> 00:08:42,018
Uvlačim ruku. Dajem im veliki sočni

162
00:08:42,018 --> 00:08:44,766
obrok od krvi, stresam ih sa ruke
i pratimo ih kroz vreme

163
00:08:44,766 --> 00:08:47,303
da bismo videli da se
ovi komarci razboljevaju,

164
00:08:47,303 --> 00:08:49,462
ovde je pokazano ubrzano

165
00:08:50,058 --> 00:08:54,414
i tri sata kasnije vidimo
na dnu kaveza mrtve komarce,

166
00:08:55,910 --> 00:09:00,241
potpuno mrtve komarce i reći ću,
dame i gospodo,

167
00:09:00,241 --> 00:09:02,106
zamenili smo uloge sa komarcima.

168
00:09:02,106 --> 00:09:06,157
Ne ubijaju oni nas. Mi ubijamo njih.

169
00:09:06,826 --> 00:09:13,974
(Aplauz)

170
00:09:14,983 --> 00:09:19,606
Sada - (Smeh) -

171
00:09:21,067 --> 00:09:22,905
Mastriht, budi spreman.

172
00:09:22,905 --> 00:09:25,031
Pomislite šta možemo da uradimo sa ovim.

173
00:09:25,031 --> 00:09:27,789
Možemo da iskoristimo ovo
da zaustavimo izbijanje zaraza

174
00:09:27,789 --> 00:09:30,615
koje potiču od komaraca, zar ne?

175
00:09:30,615 --> 00:09:32,862
I još bolje, zamislite
šta bi se desilo kad bi,

176
00:09:32,862 --> 00:09:35,691
na jako velikom podučju,
svi uzeli ovaj lek,

177
00:09:35,691 --> 00:09:37,952
samo na tri nedelje

178
00:09:37,952 --> 00:09:40,360
To bi nam dalo mogućnost
da u stvari eliminišemo

179
00:09:40,360 --> 00:09:41,970
malariju kao bolest.

180
00:09:41,970 --> 00:09:46,064
Znači sir, psi i pilula
za ubijanje komaraca.

181
00:09:46,064 --> 00:09:49,702
To je vrsta kreativne nauke
koju ja volim da praktikujem,

182
00:09:49,702 --> 00:09:52,207
za poboljšanje čovečanstva

183
00:09:52,207 --> 00:09:55,008
ali naročito za nju,
da bi ona mogla da odraste

184
00:09:55,008 --> 00:09:59,808
u svetu bez malarije.
Hvala vam. (Aplauz)