WEBVTT

00:00:01.008 --> 00:00:06.032
Tłumaczyliście prelekcję Erin McKean?
Jeśli nie, oto mały wycinek.

00:00:06.032 --> 00:00:10.016
Akcenty w "lexicographical" rozkładają się tak,
jak w słowie "higgeldy piggeldy".

00:00:10.016 --> 00:00:12.035
To fajne słowo, często je stosuję.

00:00:12.035 --> 00:00:17.007
Od siebie dodam, że "higgeldy-piggeldy"
fajnie się tłumaczy.

00:00:17.007 --> 00:00:21.032
W holenderskim użyłam "olleke bolleke", czyli...

00:00:21.032 --> 00:00:24.000
Olleke bolleke rubisolleke.

00:00:24.000 --> 00:00:27.023
Olleke bolleke rubisolleke, olleke bolleke knol!

00:00:27.023 --> 00:00:30.087
Na szczęście ta rymowanka jest znana

00:00:30.087 --> 00:00:33.064
w obu głównych regionach,
w których mówi się po holendersku.

00:00:33.064 --> 00:00:37.006
Niderlandzki to język ojczysty 23 milionów osób,

00:00:37.006 --> 00:00:40.028
z których 16 milionów mieszka w Holandii,

00:00:40.028 --> 00:00:44.071
6 na północy Belgii, we Flandrii,

00:00:44.071 --> 00:00:48.047
a 400 tysięcy w Surinamie,
państwie południowoamerykańskim.

00:00:48.047 --> 00:00:51.084
Istnieje oficjalna "Unia Języka Niderlandzkiego".

00:00:51.084 --> 00:00:53.092
Więc w czym problem?

00:00:53.092 --> 00:00:58.088
Niderlandzki z Holandii i Flandrii
brzmi bardzo odmiennie.

00:00:58.088 --> 00:01:01.067
Jeśli spotkamy rano Johana Crujiffa

00:01:01.067 --> 00:01:06.007
i będzie w dobrym humorze,
powie "Goeiemorgen".

00:01:06.007 --> 00:01:09.015
Kim Clijsters powiedziałaby "Goeiemorgen".

00:01:09.015 --> 00:01:12.028
W napisach wymowa jest oczywiście nieistotna.

00:01:12.028 --> 00:01:15.056
Więc znowu, w czym problem?

00:01:15.056 --> 00:01:18.012
Istnieją też różnice w słownictwie.

00:01:18.012 --> 00:01:20.087
Holenderka mówi na to "klokkromme".

00:01:20.087 --> 00:01:23.076
We Flandrii nazywa się to “Gauss-curve”.

00:01:23.076 --> 00:01:28.056
Każda grupa ma też
"obszary częstej niepewności",

00:01:28.056 --> 00:01:30.092
odejścia od standardowego niderlandzkiego,

00:01:30.092 --> 00:01:33.079
częstsze w danym regionie.

00:01:33.079 --> 00:01:37.071
Holendrzy z biegiem lat stracili wyczucie

00:01:37.071 --> 00:01:39.051
rodzaju gramatycznego rzeczowników.

00:01:39.051 --> 00:01:42.084
Tylko Holenderka będzie się zastanawiać,

00:01:42.084 --> 00:01:45.004
czy krowa to samiec, czy samica...

00:01:45.004 --> 00:01:47.079
A przynajmniej tak żartujemy we Flandrii.

00:01:47.079 --> 00:01:51.071
W przypadku Belgii,
nieważne czy nam się to podoba,

00:01:51.071 --> 00:01:55.092
holenderski pozostaje pod wpływem francuskiego,

00:01:55.092 --> 00:01:59.092
co wprowadza niezręczne konstrukcje
zapożyczone z tego języka.

00:01:59.092 --> 00:02:02.076
Oto właśnie problem.

00:02:02.076 --> 00:02:04.076
Kiedy redaktorka z Holandii

00:02:04.076 --> 00:02:07.031
zajmuje się tekstem koleżanki z Belgii

00:02:07.031 --> 00:02:12.000
może zauważyć słowo,
którego nigdy by nie użyła,

00:02:12.000 --> 00:02:13.071
i odwrotnie.

00:02:13.071 --> 00:02:15.071
Jeśli zdecyduje się to coś poprawić,

00:02:15.071 --> 00:02:19.063
szybko powstanie niekończąca się wymiana zdań.

00:02:19.063 --> 00:02:22.008
Zdarzyło mi się to, kiedy zaczynałam w TED.

00:02:22.008 --> 00:02:26.056
Przyznam, że skończywszy pierwsze tłumaczenie,

00:02:26.056 --> 00:02:30.027
poprosiłam o korektę tłumaczkę z własnego kraju,

00:02:30.027 --> 00:02:34.063
bo czułabym się niepewnie
z redaktorką "z drugiej strony".

00:02:34.063 --> 00:02:37.012
Szybko jednak zrozumiałam,

00:02:37.012 --> 00:02:39.031
że przy zachowaniu kilku ważnych zasad,

00:02:39.031 --> 00:02:42.009
taka współpraca nie jest wcale trudna.

00:02:42.009 --> 00:02:45.052
Tym właśnie chciałam się dzisiaj podzielić.

00:02:45.052 --> 00:02:49.024
Można uniknąć dyskusji o tym, kto ma rację,

00:02:49.024 --> 00:02:51.071
umawiając się, na jakich standardach
będziemy się opierać.

00:02:51.071 --> 00:02:53.091
W przypadku języka holenderskiego to proste.

00:02:53.091 --> 00:02:58.000
Oficjalny słownik, zbiór synonimów
i standardowa gramatyka

00:02:58.000 --> 00:03:00.052
to źródła dostępne w Internecie.

00:03:00.052 --> 00:03:03.004
Wszystkie trzy są w powszechnym użyciu,

00:03:03.004 --> 00:03:05.008
i uznaje się je w Holandii i Belgii.

00:03:05.008 --> 00:03:07.004
Jeśli wstępnie zaznaczymy,

00:03:07.004 --> 00:03:09.063
że będziemy opierać się na nich,

00:03:09.063 --> 00:03:12.004
unikniemy wielu spięć i dyskusji.

00:03:12.004 --> 00:03:14.047
Ale nawet jeśli dane słowo "istnieje",

00:03:14.047 --> 00:03:16.091
w jednym z regionów może być rzadko używane.

00:03:16.091 --> 00:03:19.047
Weźmy na przykład “klokkromme”.

00:03:19.047 --> 00:03:22.003
W Belgii go raczej nie usłyszymy,

00:03:22.003 --> 00:03:24.075
ale z drugiej strony łatwo je zrozumieć,

00:03:24.075 --> 00:03:27.015
szczególnie w kontekście,

00:03:27.015 --> 00:03:29.047
na przykład w prelekcji TED.

00:03:29.047 --> 00:03:31.084
Nie ma powodu, żeby zastąpić je słowem,

00:03:31.084 --> 00:03:34.028
którego z kolei nie używa się w Holandii.

00:03:34.028 --> 00:03:38.004
Wolę potraktować je jako słowo,
które "warto propagować".

00:03:38.004 --> 00:03:43.053
Oczywiście to inna sprawa,
jeśli rzadkie słowo trudno zrozumieć.

00:03:43.053 --> 00:03:44.071
Ale nawet w takim przypadku,

00:03:44.071 --> 00:03:47.061
zamiast wstawiać słowo flamandzkie

00:03:47.061 --> 00:03:51.036
zapraszam tłumaczkę do szukania alternatywy,

00:03:51.036 --> 00:03:53.084
która byłaby dla nas obojga do przyjęcia.

00:03:53.084 --> 00:03:57.047
Na koniec kilka słów o tym,
o czym staram się pamiętać,

00:03:57.047 --> 00:03:59.091
tłumacząc na holenderski lub robiąc korektę.

00:03:59.091 --> 00:04:03.015
Po pierwsze pamiętam o widzach.

00:04:03.015 --> 00:04:05.087
Piszę dla osób z różnych regionów.

00:04:05.087 --> 00:04:10.028
Lepiej przyjąć ich perspektywę
i unikać słów czy wyrażeń,

00:04:10.028 --> 00:04:12.004
o których wiem, że będą niejasne.

00:04:12.004 --> 00:04:15.028
Po drugie pamiętam o tłumaczce,

00:04:15.028 --> 00:04:17.016
szczególnie podczas pracy nad korektą.

00:04:17.016 --> 00:04:18.087
Na samym początku popełniłam błąd

00:04:18.087 --> 00:04:21.072
i zaznaczyłam, że tłumaczenie jest zakończone,

00:04:21.072 --> 00:04:24.038
nie kontaktując się wcześniej z tłumaczką.

00:04:24.038 --> 00:04:29.046
Myślałam, że przecież poprawiłam
tylko kilka oczywistych błędów.

00:04:29.046 --> 00:04:32.012
Odtąd już zawsze kontaktuję się z tłumaczką,

00:04:32.012 --> 00:04:35.008
prosząc, żeby dała znać, czy przyjmuje moje sugestie.

00:04:35.008 --> 00:04:39.028
Po trzecie pamiętam, że tłumaczę dla TED po to,

00:04:39.028 --> 00:04:43.000
żeby pomóc w propagowaniu
interesujących idei w wykładach.

00:04:43.000 --> 00:04:46.024
Nie po to, żeby "wygrywać"
w dyskusjach z innymi tłumaczami,

00:04:46.024 --> 00:04:48.075
ale po to, żeby współpracować

00:04:48.075 --> 00:04:53.042
w celu udostępnienia TED
jak największej publiczności.

00:04:53.042 --> 00:04:56.051
Rok temu tłumacz z Holandii

00:04:56.051 --> 00:05:00.043
spytał, czy uważam, że powinniśmy
tłumaczyć wykłady TED osobno

00:05:00.043 --> 00:05:02.092
na niderlandzki z Holandii i z Belgii.

00:05:02.092 --> 00:05:06.038
Odpowiedziałam, że nie widzę w tym sensu,

00:05:06.038 --> 00:05:08.006
bo podwoiłoby to tylko pracę

00:05:08.006 --> 00:05:10.031
konieczną do propagowania idei.

00:05:10.031 --> 00:05:12.048
Ale było to dla mnie inspiracją

00:05:12.048 --> 00:05:15.019
do szukania elementów wspólnych
dla wszystkich regionów.

00:05:15.019 --> 00:05:17.036
Na koniec chciałabym powiedzieć,

00:05:17.036 --> 00:05:21.006
że tłumaczenie dla TED bardzo mnie wzbogaciło.

00:05:21.006 --> 00:05:25.027
Dlatego chciałabym przekazać coś innym tłumaczom TED.

00:05:25.027 --> 00:05:29.043
Chciałam stworzyć wykres w stylu Hansa Roslinga,

00:05:29.043 --> 00:05:32.012
ale musi wam wystarczyć wordle,

00:05:32.012 --> 00:05:34.025
w którym rozmiar imienia odpowiada

00:05:34.025 --> 00:05:36.008
liczbie tłumaczeń, przy których współpracowaliśmy.

00:05:36.008 --> 00:05:40.051
Życzę wamwspaniałych warsztatów

00:05:40.051 --> 99:59:59.999
i ekscytującego TEDGlobal 2011.