0:00:00.908,0:00:03.172
Heeft iemand van jullie[br]Erin McKean vertaald?

0:00:03.442,0:00:06.172
Voor wie het niet heeft gedaan,[br]volgt hier een fragmentje.

0:00:06.172,0:00:08.006
(Video) Erin McKean: 'Lexicographical'

0:00:08.006,0:00:10.146
heeft hetzelfde patroon[br]als 'olleke bolleke'.

0:00:10.146,0:00:12.675
Een leuk woord om te zeggen[br]en ik mag het vaak zeggen.

0:00:12.675,0:00:14.637
Els De Keyser: Daar zou ik aan toevoegen

0:00:14.637,0:00:17.457
dat higgeldy-piggeldy ook[br]een leuk woord is om te vertalen.

0:00:17.457,0:00:21.032
In het Nederlands heb ik[br]"olleke bolleke" gebruikt, zoals in ...

0:00:21.032,0:00:24.000
olleke bolleke rubisolleke

0:00:24.000,0:00:27.023
olleke bolleke rubisolleke[br]olleke bolleke knol!

0:00:28.103,0:00:30.087
Gelukkig is dit rijmpje bekend

0:00:30.087,0:00:33.064
in de twee grootste regio's[br]waar Nederlands wordt gesproken.

0:00:33.924,0:00:37.596
Het Nederlands is de moedertaal[br]van 23 miljoen mensen,

0:00:37.596,0:00:40.268
van wie er 16 miljoen in Nederland wonen,

0:00:40.268,0:00:44.701
6 miljoen in het Noorden van België,[br]ook bekend als Vlaanderen,

0:00:44.701,0:00:48.047
en 400.000 in Suriname, in Zuid-Amerika.

0:00:49.177,0:00:51.404
We hebben een officiële[br]Nederlandse Taalunie.

0:00:52.524,0:00:54.202
Wat is dan het probleem?

0:00:54.202,0:00:57.002
Nederlands uit Nederland[br]en Nederlands uit Vlaanderen

0:00:57.002,0:00:58.688
klinken erg verschillend.

0:00:59.218,0:01:02.287
Als je Johan Cruijff 's ochtends ontmoet,

0:01:02.287,0:01:06.007
en als je geluk hebt, zal hij[br]"Goeiemorgen!" tegen je zeggen.

0:01:06.677,0:01:09.015
Kim Clijsters zal "Goeiemorgen" zeggen.

0:01:09.015,0:01:12.338
Bij het ondertitelen[br]maakt dat natuurlijk niets uit.

0:01:12.338,0:01:15.056
Dus nogmaals: wat is het probleem?

0:01:16.326,0:01:18.012
We gebruiken ook andere woorden.

0:01:18.012,0:01:20.947
Een Nederlander zal dit[br]een klokkromme noemen.

0:01:20.947,0:01:24.316
In Vlaanderen noemen we het[br]een Gauss-curve.

0:01:24.316,0:01:28.376
Tenslotte heeft elke groep[br]zijn eigen stel typische twijfelgevallen,

0:01:28.376,0:01:30.932
of afwijkingen van het Algemeen Nederlands

0:01:30.932,0:01:33.619
die meer voorkomen[br]in de ene of de andere regio.

0:01:34.539,0:01:37.391
Door de jaren heen[br]zijn de Nederlanders hun gevoel

0:01:37.391,0:01:39.821
voor het geslacht[br]van de naamwoorden kwijtgeraakt.

0:01:39.821,0:01:42.624
En dus kan alleen[br]een Nederlander zich afvragen

0:01:42.624,0:01:45.404
of een koe mannelijk of vrouwelijk is --

0:01:45.404,0:01:47.749
tenminste, dat zeggen wij[br]plagend in Vlaanderen.

0:01:48.579,0:01:52.001
Van de andere kant,[br]of we het nu leuk vinden of niet,

0:01:52.001,0:01:56.142
is onze taal in België beïnvloed door[br]onze Franstalige landgenoten,

0:01:56.142,0:02:00.192
wat leidt tot soms vreemde constructies[br]die aan het Frans zijn ontleend.

0:02:01.242,0:02:02.866
Dat is dus het probleem:

0:02:02.866,0:02:07.506
als een reviewer uit Nederland het werk[br]van een Belgische collega nakijkt,

0:02:07.506,0:02:10.000
ziet ze misschien een tekst die zijzelf

0:02:10.000,0:02:12.008
nooit zo zou hebben geschreven,

0:02:12.008,0:02:13.761
en vice versa.

0:02:13.761,0:02:15.561
Als ze die begint te verbeteren,

0:02:15.561,0:02:17.904
zal ze al snel verstrikt raken

0:02:17.904,0:02:20.253
in een eindeloos welles-nietes-spelletje.

0:02:20.253,0:02:23.478
Het overkwam me[br]in mijn beginperiode bij TED.

0:02:23.478,0:02:26.896
Ik moet zelfs bekennen[br]dat ik er bij mijn eerste vertaling

0:02:26.896,0:02:29.734
voor zorgde dat ik een vertaler[br]uit mijn eigen land vroeg

0:02:29.734,0:02:32.603
om ze na te kijken,[br]omdat ik me onbehaaglijk voelde

0:02:32.603,0:02:35.023
bij een review van de "overkant".

0:02:35.023,0:02:39.502
Maar ik leerde al snel dat als je[br]een beperkt aantal basisregels hanteert,

0:02:39.502,0:02:42.019
je deze moeilijkheid[br]gemakkelijk kan overwinnen.

0:02:42.799,0:02:46.202
Dat wil ik vandaag met jullie delen.

0:02:46.202,0:02:49.754
De beste manier om een einde te maken[br]aan discussies over wie gelijk heeft,

0:02:49.754,0:02:51.811
is afspreken welke normen je hanteert.

0:02:51.811,0:02:54.181
Voor het Nederlands is dat niet moeilijk.

0:02:54.181,0:02:56.905
De officiële woordenlijst,[br]het belangrijkste woordenboek

0:02:56.905,0:03:00.932
en de standaardspraakkunst[br]zijn allemaal online toegankelijk.

0:03:00.932,0:03:03.004
Ze zijn alle drie[br]wijd verspreid en aanvaard

0:03:03.004,0:03:05.608
in Nederland en in België.

0:03:05.608,0:03:07.714
Als je van bij het begin aangeeft

0:03:07.714,0:03:09.793
dat je ze als norm zal hanteren,

0:03:09.793,0:03:12.424
dan kan je een hoop spanning[br]en discussie vermijden.

0:03:12.424,0:03:14.127
Maar zelfs als een woord 'bestaat',

0:03:14.127,0:03:17.551
kan het erg ongewoon zijn[br]in één van de twee regio's.

0:03:17.551,0:03:19.287
Neem de klokkromme.

0:03:19.287,0:03:22.003
Je vindt nauwelijks een Belg[br]die dat woord gebruikt,

0:03:22.003,0:03:24.945
maar van de andere kant[br]is het niet moeilijk te begrijpen,

0:03:24.945,0:03:27.015
zeker niet binnen z'n context,

0:03:27.015,0:03:29.047
zoals het geval is in TED Talks.

0:03:29.047,0:03:31.464
Het heeft echt geen zin het te vervangen

0:03:31.464,0:03:34.468
door een woord dat geen[br]enkele Nederlander gebruikt.

0:03:34.468,0:03:35.778
Ik behandel het liever

0:03:35.778,0:03:38.244
als een "woord dat het verdient[br]om te worden verspreid".

0:03:38.244,0:03:40.364
Natuurlijk, als het ongewone woord

0:03:40.364,0:03:43.512
moeilijk te begrijpen is,[br]dan is het een ander verhaal.

0:03:43.512,0:03:44.791
Maar ook dan zal ik,

0:03:44.791,0:03:47.889
eerder dan het woord[br]door een Vlaams woord te vervangen,

0:03:47.889,0:03:50.012
mijn vertaalpartner uitnodigen

0:03:50.012,0:03:51.396
om een alternatief te zoeken

0:03:51.396,0:03:53.484
dat voor beiden aanvaardbaar is.

0:03:53.484,0:03:55.747
Ik wil eindigen met een paar woorden

0:03:55.747,0:03:57.637
over wat ik voor ogen probeer te houden

0:03:57.637,0:04:00.251
als ik review of vertaal[br]naar het Nederlands.

0:04:00.811,0:04:03.215
Eerst en vooral hou ik[br]mijn publiek voor ogen.

0:04:03.215,0:04:05.707
Ik schrijf voor mensen[br]uit verschillende regio's.

0:04:05.707,0:04:08.346
Ik kan maar beter proberen[br]in hun schoenen te gaan staan

0:04:08.346,0:04:10.478
en woorden of uitdrukkingen vermijden

0:04:10.478,0:04:12.344
waarvan ik weet dat ze verwarrend zijn.

0:04:12.344,0:04:15.028
Ten tweede hou ik[br]mijn vertaalpartner voor ogen,

0:04:15.028,0:04:17.016
vooral als ik een review doe.

0:04:17.016,0:04:18.617
In één van mijn eerste reviews

0:04:18.617,0:04:21.892
maakte ik de fout dat ik[br]de vertaling als af aanmerkte

0:04:21.892,0:04:24.563
zonder dat ik mijn partner[br]had gecontacteerd.

0:04:24.563,0:04:26.627
Ik had immers, zo dacht ik zelf,

0:04:26.627,0:04:29.498
alleen een paar[br]evidente fouten verbeterd ...

0:04:29.498,0:04:32.072
Sindsdien contacteer ik[br]de vertaler steeds,

0:04:32.072,0:04:34.004
en nodig ik ze uit om me te laten weten

0:04:34.004,0:04:36.178
of ze akkoord gaan met mijn voorstellen.

0:04:36.178,0:04:38.851
Ten derde hou ik voor ogen[br]dat ik vertaal voor TED

0:04:38.851,0:04:40.782
om mee te helpen aan de verspreiding

0:04:40.782,0:04:43.000
van de interessante[br]ideeën van de sprekers.

0:04:43.000,0:04:45.167
Het gaat er niet om[br]dat je de discussie wint

0:04:45.167,0:04:46.536
met een andere vertaler,

0:04:46.536,0:04:48.635
het gaat erom dat je samenwerkt

0:04:48.635,0:04:50.176
om toegang tot TED te geven

0:04:50.176,0:04:53.285
aan een zo breed mogelijk publiek.

0:04:53.285,0:04:57.121
Vorig jaar vroeg[br]een TED-vertaler uit Nederland mij

0:04:57.121,0:05:00.056
of ik vond dat we aparte vertalingen[br]zouden moeten hebben

0:05:00.056,0:05:02.982
voor Nederlands[br]uit Nederland en uit België.

0:05:02.982,0:05:05.929
Ik zei hem dat dat volgens mij[br]geen enkele zin had,

0:05:05.929,0:05:08.526
omdat dat alleen twee keer[br]zoveel moeite zou betekenen

0:05:08.526,0:05:10.401
om de ideeën te verspreiden.

0:05:10.401,0:05:12.478
Het zette me wel aan om beter te worden

0:05:12.478,0:05:15.019
in het vinden van[br]overeenstemming tussen de regio's.

0:05:15.019,0:05:17.036
Om af te sluiten kan ik je zeggen

0:05:17.036,0:05:19.019
dat vertalen voor TED

0:05:19.019,0:05:21.596
een ongelooflijk verrijkende[br]ervaring is geweest voor mij.

0:05:21.596,0:05:23.075
Daarom besluit ik met een gedachte

0:05:23.075,0:05:25.407
voor mijn mede-TED-vertalers.

0:05:25.407,0:05:29.603
Ik had graag een soort[br]'Hans Rosling'-grafiekje gemaakt,

0:05:29.603,0:05:31.763
maar je zal het moeten stellen[br]met een wordle

0:05:31.763,0:05:33.753
waarin de grootte van de naam

0:05:33.753,0:05:37.888
het aantal keren voorstelt[br]dat ik met de persoon heb samengewerkt.

0:05:37.888,0:05:40.801
Ik wens jullie allen[br]een geweldige workshop

0:05:40.801,0:05:44.051
en een spannend TED Global 2011.