WEBVTT

00:00:01.008 --> 00:00:03.032
Ĉu vi tradukis la paroladon de
Erin McKean?

00:00:03.032 --> 00:00:06.032
Se ne, jen ero de ĝi.

00:00:06.032 --> 00:00:10.016
"Lexicographical" estas konstruita 
same kiel "higgeldy piggeldy".

00:00:10.016 --> 00:00:12.035
Estas amuza vorto, 
kiun mi povas uzi ree.

00:00:12.035 --> 00:00:14.007
Mi aldonu,

00:00:14.007 --> 00:00:17.007
ke "higgeldy-piggeldy" estas ankaŭ
amuza traduki.

00:00:17.007 --> 00:00:21.032
En la nederlanda, mi uzis "olleke bolleke", kiel por…

00:00:21.032 --> 00:00:24.000
Olleke bolleke, rubisolleke,

00:00:24.000 --> 00:00:27.023
olleke bolleke, rubisolleke, olleke bolleke, knol!

00:00:27.023 --> 00:00:30.087
Bonŝance, oni konas tiun porinfanan rimaĵon

00:00:30.087 --> 00:00:33.064
en ambaŭ nederlandlingvaj regionoj de Eŭropo.

00:00:33.064 --> 00:00:37.006
La nederlanda estas la denaska lingvo de
23 milionoj de homoj,

00:00:37.006 --> 00:00:40.028
el kiuj 16 milionoj loĝas en Nederlando,

00:00:40.028 --> 00:00:44.071
6 milionoj en la norda parto de Belgio, aŭ Flandrio,

00:00:44.071 --> 00:00:48.047
kaj 400 000 en Surinamo, en Sud-Ameriko.

00:00:48.047 --> 00:00:51.084
Ekzistas oficiala "Akademio de 
la nederlanda lingvo".

00:00:51.084 --> 00:00:53.092
Do, kia la problemo?

00:00:53.092 --> 00:00:57.002
La lingvo de Nerderlando kaj tiu de Flandrio

00:00:57.002 --> 00:00:58.088
sonas ege malsame.

00:00:58.088 --> 00:01:01.067
Se vi renkontas Johan Cruyff-n matene,

00:01:01.067 --> 00:01:06.007
kaj se vi bonŝancas, li diros al vi "Goeiemorgen".

00:01:06.007 --> 00:01:09.015
Siaflanke, Kim Clijsters diros "Goeiemorgen".

00:01:09.015 --> 00:01:12.028
Rilate subtekston, kompreneble, tio negravas.

00:01:12.028 --> 00:01:15.056
Do, ankoraŭfoje, kia la problemo?

00:01:15.056 --> 00:01:18.012
Nu, ni ankaŭ uzas malsamajn vortojn.

00:01:18.012 --> 00:01:20.087
Por Nederlandano, jen "klokkromme".

00:01:20.087 --> 00:01:23.076
En Flandrio, ĝi estas "Gauss-curve".

00:01:23.076 --> 00:01:28.056
Laste sed ne balaste, ĉiu grupo havas
siajn "tipajn dubojn",

00:01:28.056 --> 00:01:30.092
specifajn apartaĵojn el la laŭnorma nederlanda,

00:01:30.092 --> 00:01:33.079
kiuj aŭdiĝas pliofte en unu regiono, ol en la alia.

00:01:33.079 --> 00:01:37.071
Tra la jaroj, Nederlandanoj iom malkonsciis

00:01:37.071 --> 00:01:39.051
pri la genro de nederlandaj substantivoj.

00:01:39.051 --> 00:01:42.084
Tial, nur Nederlandano demandas sin,

00:01:42.084 --> 00:01:45.004
ĉu bovino esta vira aŭ ina...

00:01:45.004 --> 00:01:47.079
nu, laŭ tio, kion ni diras ŝerce en Flandrio.

00:01:47.079 --> 00:01:51.071
En Belgio, aliflanke, vole-nevole, nia lingvo

00:01:51.071 --> 00:01:52.092
ricevas influon

00:01:52.092 --> 00:01:55.092
de niaj francparolantaj samlandanoj,

00:01:55.092 --> 00:01:59.092
kio altrudas al ĝi strangajn
parolturnojn francdevenajn.

00:01:59.092 --> 00:02:02.076
Do, jen la problemo:

00:02:02.076 --> 00:02:04.076
se Nederlandanoj volas revizii

00:02:04.076 --> 00:02:07.031
tradukaĵojn fare de samlingvanoj belgiaj,

00:02:07.031 --> 00:02:10.000
ili eble vidos parolturnojn, kiujn ili mem

00:02:10.000 --> 00:02:12.008
neniam estus uzintaj tiele,

00:02:12.008 --> 00:02:13.071
kaj same inverse.

00:02:13.071 --> 00:02:15.071
Korektante tiujn, antaŭ nelonge,

00:02:15.071 --> 00:02:17.084
ili trovos sin kaptitaj

00:02:17.084 --> 00:02:19.063
de senfina debato pro-aŭ-kontra.

00:02:19.063 --> 00:02:22.008
Ĝi okazis al mi tuj post mia aniĝo al TED.

00:02:22.008 --> 00:02:26.056
Mi eĉ konfesas, ke por mia unua traduko

00:02:26.056 --> 00:02:29.084
mi insistis pri samlanda revizionto,

00:02:29.084 --> 00:02:32.063
tiom anksieta sentigis min

00:02:32.063 --> 00:02:34.063
eventuala revizio fare de la "alia flanko".

00:02:34.063 --> 00:02:37.012
Tamen, mi rapide lernis, ke obeante

00:02:37.012 --> 00:02:39.031
etan aron de bazaj reguloj,

00:02:39.031 --> 00:02:42.019
oni povas facile venki tian malfacilaĵon.

00:02:42.019 --> 00:02:45.052
Kaj ĝuste tion mi volas priparoli hodiaŭ.

00:02:45.052 --> 00:02:49.024
La plej bona maniero eviti debatojn pri "kiu pravas"

00:02:49.024 --> 00:02:51.071
estas akordi pri la normoj uzendaj.

00:02:51.071 --> 00:02:53.091
Pri la nederlanda, ĝi tre facilas.

00:02:53.091 --> 00:02:56.075
La oficiala tezaŭro, la ĉefa vortaro

00:02:56.075 --> 00:03:00.052
kaj la laŭnorma gramatiko konsulteblas rete.

00:03:00.052 --> 00:03:03.004
Tiu triopo estas ĝenerale uzita kaj akceptita

00:03:03.004 --> 00:03:05.008
en Nederlando kaj Belgio.

00:03:05.008 --> 00:03:07.004
Indiku dekomence,

00:03:07.004 --> 00:03:09.063
ke ĝi estas viaj normoj,

00:03:09.063 --> 00:03:12.004
kaj vi evitos senfruktajn diskutadojn.

00:03:12.004 --> 00:03:14.047
Sed eĉ kiam vorto "ekzistas", ĝi eble estas

00:03:14.047 --> 00:03:16.091
ege malkutima en unu el la du regionoj.

00:03:16.091 --> 00:03:19.047
"Klokkromme", ekzemple.

00:03:19.047 --> 00:03:22.003
Jen vorto, kiun preskaŭ neniu Belgo uzus.

00:03:22.003 --> 00:03:24.075
Aliflanke, ĝi facile kompreneblas

00:03:24.075 --> 00:03:27.015
-- specife enkuntekste,

00:03:27.015 --> 00:03:29.047
kiel por TED-prelegoj.

00:03:29.047 --> 00:03:31.084
Ĝi do estas ja ne anstataŭigenda

00:03:31.084 --> 00:03:34.028
per vorto, kiun Nederlandano neniam uzus.

00:03:34.028 --> 00:03:36.028
Mi vere preferas trakti ĝin

00:03:36.028 --> 00:03:38.004
kiel "vorto disvastiginda".

00:03:38.004 --> 00:03:41.024
Evidente, se la malkutima vorto malfacile

00:03:41.024 --> 00:03:43.052
kompreneblas, oni lasu ĝin en la vortaro.

00:03:43.052 --> 00:03:44.071
Sed eĉ tiam,

00:03:44.071 --> 00:03:47.059
anstataŭ "flandrigi" la vorton,

00:03:47.059 --> 00:03:50.012
mi petas mian tradukpartneron

00:03:50.012 --> 00:03:52.806
serĉi alian solvon akcepteblan 
de ambaŭ flankoj.

00:03:53.084 --> 00:03:55.087
Mi ŝatus konkludi per kelkaj vortoj

00:03:55.087 --> 00:03:57.047
pri tio, kion mi ĉiam strebas neforgesi

00:03:57.047 --> 00:03:59.091
kiam mi revizias aŭ tradukas en la nederlandan.

00:03:59.091 --> 00:04:03.015
Unue, mi strebas neforgesi miajn legontojn.

00:04:03.015 --> 00:04:05.087
Mi verkas por homoj el apartaj regionoj.

00:04:05.087 --> 00:04:08.036
Kiom eble plej, mi provu pensi kiel ili

00:04:08.036 --> 00:04:10.028
kaj eviti vortojn kaj esprimojn,

00:04:10.028 --> 00:04:12.004
kiuj, mi ja scias, estas konfuzigaj.

00:04:12.004 --> 00:04:15.028
Due, mi pensas pri mia tradukpartnero,

00:04:15.028 --> 00:04:17.016
specife kiam mi revizias.

00:04:17.016 --> 00:04:18.087
Por unu el miaj unuaj revizioj,

00:04:18.087 --> 00:04:21.072
mi faris la eraron marki "Reviziite"

00:04:21.072 --> 00:04:24.043
sen konsulti mian partneron.

00:04:24.043 --> 00:04:27.007
"Nu", pensis mi, "mi nur korektis

00:04:27.007 --> 00:04:29.068
kelkajn okulfrapajn erarojn."

00:04:29.068 --> 00:04:32.072
Nun, mi ĉiam skribas al la tradukinto

00:04:32.072 --> 00:04:34.004
kaj petas, ke li diru al mi

00:04:34.004 --> 00:04:35.008
ĉu li akordas pri miaj proponoj.

00:04:35.008 --> 00:04:39.031
Trie, mi neniam forgesas, ke mi tradukas por TED

00:04:39.031 --> 00:04:42.682
cele al kontribui pri la disvastigo
de la interesaj ideoj de la prelegantoj.

00:04:43.000 --> 00:04:45.857
Ne temas pri venko en debatoj
kontraŭ aliaj tradukintoj,

00:04:46.036 --> 00:04:48.075
Temas pri komuna laboro

00:04:48.075 --> 00:04:50.006
disdoni aliron al TED

00:04:50.006 --> 00:04:52.095
por tiom da homoj kiom eblas.

00:04:52.095 --> 00:04:56.051
Pasintjare, nederlanda TED-tradukanto

00:04:56.051 --> 00:04:58.056
demandis, ĉu laŭ mi estus bona ideo

00:04:58.056 --> 00:05:00.043
havi du tradukaĵarojn nederlandlingvajn,

00:05:00.043 --> 00:05:02.092
unu por Nederlando, kaj unu por Belgio.

00:05:02.092 --> 00:05:04.092
Mi respondis, ke miaopinie

00:05:04.092 --> 00:05:06.039
estus tute sensence,

00:05:06.039 --> 00:05:08.006
kaj nur ripetus la strebon

00:05:08.006 --> 00:05:10.031
disvastigi ideojn.

00:05:10.031 --> 00:05:12.048
Ĝi ja pelis min esti pli bone je la trovo

00:05:12.048 --> 00:05:15.019
de komunaĵoj inter la du regionoj.

00:05:15.019 --> 00:05:17.036
Tutfine, mi povas diri al vi,

00:05:17.036 --> 00:05:19.019
ke traduki por TED estis

00:05:19.019 --> 00:05:21.006
ege riĉiganta sperto por mi.

00:05:21.006 --> 00:05:23.075
Miaj lastaj bondeziroj, do,

00:05:23.075 --> 00:05:25.027
iru al miaj kolegoj TED-tradukantoj.

00:05:25.027 --> 00:05:27.043
Mi estus ŝatinta krei

00:05:27.043 --> 00:05:29.043
ian "Hans Rosling"-an grafikaĵon,

00:05:29.043 --> 00:05:31.482
sed vi devos kontentiĝi
pri vortgrafaĵo en kiu

00:05:31.482 --> 00:05:33.083
la grando de la nomoj respondas al la nombro

00:05:33.083 --> 00:05:36.008
de fojoj kiam mi laboris kun ĉiu 
el ties posedantoj.

00:05:36.008 --> 00:05:40.051
Al ĉiuj, bonan kurson

00:05:40.051 --> 00:05:46.346
kaj interesegan TED Global 2011.