1
00:00:01,008 --> 00:00:03,032
Ĉu vi tradukis la paroladon de
Erin McKean?

2
00:00:03,032 --> 00:00:06,032
Se ne, jen ero de ĝi.

3
00:00:06,032 --> 00:00:10,016
"Lexicographical" estas konstruita 
same kiel "higgeldy piggeldy".

4
00:00:10,016 --> 00:00:12,035
Estas amuza vorto, 
kiun mi povas uzi ree.

5
00:00:12,035 --> 00:00:14,007
Mi aldonu,

6
00:00:14,007 --> 00:00:17,007
ke "higgeldy-piggeldy" estas ankaŭ
amuza traduki.

7
00:00:17,007 --> 00:00:21,032
En la nederlanda, mi uzis "olleke bolleke", kiel por…

8
00:00:21,032 --> 00:00:24,000
Olleke bolleke, rubisolleke,

9
00:00:24,000 --> 00:00:27,023
olleke bolleke, rubisolleke, olleke bolleke, knol!

10
00:00:27,023 --> 00:00:30,087
Bonŝance, oni konas tiun porinfanan rimaĵon

11
00:00:30,087 --> 00:00:33,064
en ambaŭ nederlandlingvaj regionoj de Eŭropo.

12
00:00:33,064 --> 00:00:37,006
La nederlanda estas la denaska lingvo de
23 milionoj de homoj,

13
00:00:37,006 --> 00:00:40,028
el kiuj 16 milionoj loĝas en Nederlando,

14
00:00:40,028 --> 00:00:44,071
6 milionoj en la norda parto de Belgio, aŭ Flandrio,

15
00:00:44,071 --> 00:00:48,047
kaj 400 000 en Surinamo, en Sud-Ameriko.

16
00:00:48,047 --> 00:00:51,084
Ekzistas oficiala "Akademio de 
la nederlanda lingvo".

17
00:00:51,084 --> 00:00:53,092
Do, kia la problemo?

18
00:00:53,092 --> 00:00:57,002
La lingvo de Nerderlando kaj tiu de Flandrio

19
00:00:57,002 --> 00:00:58,088
sonas ege malsame.

20
00:00:58,088 --> 00:01:01,067
Se vi renkontas Johan Cruyff-n matene,

21
00:01:01,067 --> 00:01:06,007
kaj se vi bonŝancas, li diros al vi "Goeiemorgen".

22
00:01:06,007 --> 00:01:09,015
Siaflanke, Kim Clijsters diros "Goeiemorgen".

23
00:01:09,015 --> 00:01:12,028
Rilate subtekston, kompreneble, tio negravas.

24
00:01:12,028 --> 00:01:15,056
Do, ankoraŭfoje, kia la problemo?

25
00:01:15,056 --> 00:01:18,012
Nu, ni ankaŭ uzas malsamajn vortojn.

26
00:01:18,012 --> 00:01:20,087
Por Nederlandano, jen "klokkromme".

27
00:01:20,087 --> 00:01:23,076
En Flandrio, ĝi estas "Gauss-curve".

28
00:01:23,076 --> 00:01:28,056
Laste sed ne balaste, ĉiu grupo havas
siajn "tipajn dubojn",

29
00:01:28,056 --> 00:01:30,092
specifajn apartaĵojn el la laŭnorma nederlanda,

30
00:01:30,092 --> 00:01:33,079
kiuj aŭdiĝas pliofte en unu regiono, ol en la alia.

31
00:01:33,079 --> 00:01:37,071
Tra la jaroj, Nederlandanoj iom malkonsciis

32
00:01:37,071 --> 00:01:39,051
pri la genro de nederlandaj substantivoj.

33
00:01:39,051 --> 00:01:42,084
Tial, nur Nederlandano demandas sin,

34
00:01:42,084 --> 00:01:45,004
ĉu bovino esta vira aŭ ina...

35
00:01:45,004 --> 00:01:47,079
nu, laŭ tio, kion ni diras ŝerce en Flandrio.

36
00:01:47,079 --> 00:01:51,071
En Belgio, aliflanke, vole-nevole, nia lingvo

37
00:01:51,071 --> 00:01:52,092
ricevas influon

38
00:01:52,092 --> 00:01:55,092
de niaj francparolantaj samlandanoj,

39
00:01:55,092 --> 00:01:59,092
kio altrudas al ĝi strangajn
parolturnojn francdevenajn.

40
00:01:59,092 --> 00:02:02,076
Do, jen la problemo:

41
00:02:02,076 --> 00:02:04,076
se Nederlandanoj volas revizii

42
00:02:04,076 --> 00:02:07,031
tradukaĵojn fare de samlingvanoj belgiaj,

43
00:02:07,031 --> 00:02:10,000
ili eble vidos parolturnojn, kiujn ili mem

44
00:02:10,000 --> 00:02:12,008
neniam estus uzintaj tiele,

45
00:02:12,008 --> 00:02:13,071
kaj same inverse.

46
00:02:13,071 --> 00:02:15,071
Korektante tiujn, antaŭ nelonge,

47
00:02:15,071 --> 00:02:17,084
ili trovos sin kaptitaj

48
00:02:17,084 --> 00:02:19,063
de senfina debato pro-aŭ-kontra.

49
00:02:19,063 --> 00:02:22,008
Ĝi okazis al mi tuj post mia aniĝo al TED.

50
00:02:22,008 --> 00:02:26,056
Mi eĉ konfesas, ke por mia unua traduko

51
00:02:26,056 --> 00:02:29,084
mi insistis pri samlanda revizionto,

52
00:02:29,084 --> 00:02:32,063
tiom anksieta sentigis min

53
00:02:32,063 --> 00:02:34,063
eventuala revizio fare de la "alia flanko".

54
00:02:34,063 --> 00:02:37,012
Tamen, mi rapide lernis, ke obeante

55
00:02:37,012 --> 00:02:39,031
etan aron de bazaj reguloj,

56
00:02:39,031 --> 00:02:42,019
oni povas facile venki tian malfacilaĵon.

57
00:02:42,019 --> 00:02:45,052
Kaj ĝuste tion mi volas priparoli hodiaŭ.

58
00:02:45,052 --> 00:02:49,024
La plej bona maniero eviti debatojn pri "kiu pravas"

59
00:02:49,024 --> 00:02:51,071
estas akordi pri la normoj uzendaj.

60
00:02:51,071 --> 00:02:53,091
Pri la nederlanda, ĝi tre facilas.

61
00:02:53,091 --> 00:02:56,075
La oficiala tezaŭro, la ĉefa vortaro

62
00:02:56,075 --> 00:03:00,052
kaj la laŭnorma gramatiko konsulteblas rete.

63
00:03:00,052 --> 00:03:03,004
Tiu triopo estas ĝenerale uzita kaj akceptita

64
00:03:03,004 --> 00:03:05,008
en Nederlando kaj Belgio.

65
00:03:05,008 --> 00:03:07,004
Indiku dekomence,

66
00:03:07,004 --> 00:03:09,063
ke ĝi estas viaj normoj,

67
00:03:09,063 --> 00:03:12,004
kaj vi evitos senfruktajn diskutadojn.

68
00:03:12,004 --> 00:03:14,047
Sed eĉ kiam vorto "ekzistas", ĝi eble estas

69
00:03:14,047 --> 00:03:16,091
ege malkutima en unu el la du regionoj.

70
00:03:16,091 --> 00:03:19,047
"Klokkromme", ekzemple.

71
00:03:19,047 --> 00:03:22,003
Jen vorto, kiun preskaŭ neniu Belgo uzus.

72
00:03:22,003 --> 00:03:24,075
Aliflanke, ĝi facile kompreneblas

73
00:03:24,075 --> 00:03:27,015
-- specife enkuntekste,

74
00:03:27,015 --> 00:03:29,047
kiel por TED-prelegoj.

75
00:03:29,047 --> 00:03:31,084
Ĝi do estas ja ne anstataŭigenda

76
00:03:31,084 --> 00:03:34,028
per vorto, kiun Nederlandano neniam uzus.

77
00:03:34,028 --> 00:03:36,028
Mi vere preferas trakti ĝin

78
00:03:36,028 --> 00:03:38,004
kiel "vorto disvastiginda".

79
00:03:38,004 --> 00:03:41,024
Evidente, se la malkutima vorto malfacile

80
00:03:41,024 --> 00:03:43,052
kompreneblas, oni lasu ĝin en la vortaro.

81
00:03:43,052 --> 00:03:44,071
Sed eĉ tiam,

82
00:03:44,071 --> 00:03:47,059
anstataŭ "flandrigi" la vorton,

83
00:03:47,059 --> 00:03:50,012
mi petas mian tradukpartneron

84
00:03:50,012 --> 00:03:52,806
serĉi alian solvon akcepteblan 
de ambaŭ flankoj.

85
00:03:53,084 --> 00:03:55,087
Mi ŝatus konkludi per kelkaj vortoj

86
00:03:55,087 --> 00:03:57,047
pri tio, kion mi ĉiam strebas neforgesi

87
00:03:57,047 --> 00:03:59,091
kiam mi revizias aŭ tradukas en la nederlandan.

88
00:03:59,091 --> 00:04:03,015
Unue, mi strebas neforgesi miajn legontojn.

89
00:04:03,015 --> 00:04:05,087
Mi verkas por homoj el apartaj regionoj.

90
00:04:05,087 --> 00:04:08,036
Kiom eble plej, mi provu pensi kiel ili

91
00:04:08,036 --> 00:04:10,028
kaj eviti vortojn kaj esprimojn,

92
00:04:10,028 --> 00:04:12,004
kiuj, mi ja scias, estas konfuzigaj.

93
00:04:12,004 --> 00:04:15,028
Due, mi pensas pri mia tradukpartnero,

94
00:04:15,028 --> 00:04:17,016
specife kiam mi revizias.

95
00:04:17,016 --> 00:04:18,087
Por unu el miaj unuaj revizioj,

96
00:04:18,087 --> 00:04:21,072
mi faris la eraron marki "Reviziite"

97
00:04:21,072 --> 00:04:24,043
sen konsulti mian partneron.

98
00:04:24,043 --> 00:04:27,007
"Nu", pensis mi, "mi nur korektis

99
00:04:27,007 --> 00:04:29,068
kelkajn okulfrapajn erarojn."

100
00:04:29,068 --> 00:04:32,072
Nun, mi ĉiam skribas al la tradukinto

101
00:04:32,072 --> 00:04:34,004
kaj petas, ke li diru al mi

102
00:04:34,004 --> 00:04:35,008
ĉu li akordas pri miaj proponoj.

103
00:04:35,008 --> 00:04:39,031
Trie, mi neniam forgesas, ke mi tradukas por TED

104
00:04:39,031 --> 00:04:42,682
cele al kontribui pri la disvastigo
de la interesaj ideoj de la prelegantoj.

105
00:04:43,000 --> 00:04:45,857
Ne temas pri venko en debatoj
kontraŭ aliaj tradukintoj,

106
00:04:46,036 --> 00:04:48,075
Temas pri komuna laboro

107
00:04:48,075 --> 00:04:50,006
disdoni aliron al TED

108
00:04:50,006 --> 00:04:52,095
por tiom da homoj kiom eblas.

109
00:04:52,095 --> 00:04:56,051
Pasintjare, nederlanda TED-tradukanto

110
00:04:56,051 --> 00:04:58,056
demandis, ĉu laŭ mi estus bona ideo

111
00:04:58,056 --> 00:05:00,043
havi du tradukaĵarojn nederlandlingvajn,

112
00:05:00,043 --> 00:05:02,092
unu por Nederlando, kaj unu por Belgio.

113
00:05:02,092 --> 00:05:04,092
Mi respondis, ke miaopinie

114
00:05:04,092 --> 00:05:06,039
estus tute sensence,

115
00:05:06,039 --> 00:05:08,006
kaj nur ripetus la strebon

116
00:05:08,006 --> 00:05:10,031
disvastigi ideojn.

117
00:05:10,031 --> 00:05:12,048
Ĝi ja pelis min esti pli bone je la trovo

118
00:05:12,048 --> 00:05:15,019
de komunaĵoj inter la du regionoj.

119
00:05:15,019 --> 00:05:17,036
Tutfine, mi povas diri al vi,

120
00:05:17,036 --> 00:05:19,019
ke traduki por TED estis

121
00:05:19,019 --> 00:05:21,006
ege riĉiganta sperto por mi.

122
00:05:21,006 --> 00:05:23,075
Miaj lastaj bondeziroj, do,

123
00:05:23,075 --> 00:05:25,027
iru al miaj kolegoj TED-tradukantoj.

124
00:05:25,027 --> 00:05:27,043
Mi estus ŝatinta krei

125
00:05:27,043 --> 00:05:29,043
ian "Hans Rosling"-an grafikaĵon,

126
00:05:29,043 --> 00:05:31,482
sed vi devos kontentiĝi
pri vortgrafaĵo en kiu

127
00:05:31,482 --> 00:05:33,083
la grando de la nomoj respondas al la nombro

128
00:05:33,083 --> 00:05:36,008
de fojoj kiam mi laboris kun ĉiu 
el ties posedantoj.

129
00:05:36,008 --> 00:05:40,051
Al ĉiuj, bonan kurson

130
00:05:40,051 --> 00:05:46,346
kaj interesegan TED Global 2011.