[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:07.19,0:00:09.77,Default,,0000,0000,0000,,W 1995 roku brytyjskie\Nczasopismo medyczne
Dialogue: 0,0:00:09.77,0:00:14.28,Default,,0000,0000,0000,,opublikowało zadziwiający raport\No 29-letnim budowniczym.
Dialogue: 0,0:00:14.28,0:00:18.39,Default,,0000,0000,0000,,Mężczyzna przez przypadek\Nnadepnął na 15-centymetrowy gwóźdź,
Dialogue: 0,0:00:18.39,0:00:22.07,Default,,0000,0000,0000,,który przebił na wylot\Nwzmocniony stalą but.
Dialogue: 0,0:00:22.07,0:00:24.20,Default,,0000,0000,0000,,Ból był tak ostry,
Dialogue: 0,0:00:24.20,0:00:27.63,Default,,0000,0000,0000,,że nawet najmniejszy ruch\Nbył nie do zniesienia.
Dialogue: 0,0:00:27.63,0:00:32.10,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy lekarze zdjęli\Nmu obuwie, okazało się,
Dialogue: 0,0:00:32.10,0:00:35.86,Default,,0000,0000,0000,,że gwóźdź nawet nie dotknął stopy.
Dialogue: 0,0:00:35.86,0:00:37.16,Default,,0000,0000,0000,,Przez setki lat
Dialogue: 0,0:00:37.16,0:00:41.51,Default,,0000,0000,0000,,naukowcy wierzyli, że ból jest\Nbezpośrednią reakcją na uszczerbek,
Dialogue: 0,0:00:41.51,0:00:46.66,Default,,0000,0000,0000,,a więc, im poważniejsze obrażenia,\Ntym odczuwa się większy ból.
Dialogue: 0,0:00:46.66,0:00:49.91,Default,,0000,0000,0000,,W miarę poszerzania wiedzy o bólu,
Dialogue: 0,0:00:49.91,0:00:55.11,Default,,0000,0000,0000,,odkryliśmy, że ból i uszkodzenia tkanek\Nnie zawsze idą w parze,
Dialogue: 0,0:00:55.11,0:00:59.73,Default,,0000,0000,0000,,nawet jeśli mechanizmy obronne\Norganizmu w pełni działają.
Dialogue: 0,0:00:59.73,0:01:05.20,Default,,0000,0000,0000,,Możemy odczuwać intensywny ból\Nniewspółmiernie do faktycznego obrażenia
Dialogue: 0,0:01:05.20,0:01:07.77,Default,,0000,0000,0000,,oraz ból bez żadnej przyczyny,
Dialogue: 0,0:01:07.77,0:01:12.22,Default,,0000,0000,0000,,tak jak nasz budowniczy,\Nczy jak w przypadkach partnerów kobiet,
Dialogue: 0,0:01:12.22,0:01:18.19,Default,,0000,0000,0000,,odczuwających ból\Nw czasie ciąży lub porodu.
Dialogue: 0,0:01:18.19,0:01:19.78,Default,,0000,0000,0000,,O co tu chodzi?
Dialogue: 0,0:01:19.78,0:01:22.62,Default,,0000,0000,0000,,W grę wchodzą dwa fenomeny:
Dialogue: 0,0:01:22.62,0:01:27.79,Default,,0000,0000,0000,,odczuwanie bólu i biologiczny\Nproces zwany nocycepcją.
Dialogue: 0,0:01:27.79,0:01:31.63,Default,,0000,0000,0000,,Nocycepcja to reakcja ochronna\Nsystemu nerwowego
Dialogue: 0,0:01:31.63,0:01:34.94,Default,,0000,0000,0000,,na szkodliwy lub potencjalnie\Nszkodliwy bodziec.
Dialogue: 0,0:01:34.94,0:01:37.37,Default,,0000,0000,0000,,Receptory znajdujące się\Nw zakończeniach nerwowych
Dialogue: 0,0:01:37.37,0:01:40.99,Default,,0000,0000,0000,,wykrywają mechaniczne,\Ntermiczne i chemiczne bodźce.
Dialogue: 0,0:01:40.99,0:01:43.34,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli aktywuje się wystarczająco \Ndużo receptorów,
Dialogue: 0,0:01:43.34,0:01:47.96,Default,,0000,0000,0000,,nerwy strzelają sygnałami elektrycznymi\Ndo kręgosłupa i mózgu.
Dialogue: 0,0:01:47.96,0:01:50.67,Default,,0000,0000,0000,,Mózg ocenia wagę tych sygnałów
Dialogue: 0,0:01:50.67,0:01:55.12,Default,,0000,0000,0000,,i promieniuje bólem, jeśli uzna,\Nże ciało potrzebuje ochrony.
Dialogue: 0,0:01:55.12,0:01:59.64,Default,,0000,0000,0000,,Zazwyczaj ból pomaga ciału\Nw uniknięciu dalszych obrażeń,
Dialogue: 0,0:01:59.64,0:02:03.32,Default,,0000,0000,0000,,ale istnieje cały zbiór czynników\Npoza nocycepcją,
Dialogue: 0,0:02:03.32,0:02:08.84,Default,,0000,0000,0000,,które mają wpływ na odczuwanie bólu\Ni czynią go mniej przydatnym.
Dialogue: 0,0:02:08.84,0:02:14.30,Default,,0000,0000,0000,,Po pierwsze istnieją biologiczne czynniki,\Nktóre wzmacniają sygnały nocyceptywne.
Dialogue: 0,0:02:14.30,0:02:17.18,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli włókna nerwowe\Naktywują się raz za razem,
Dialogue: 0,0:02:17.18,0:02:20.01,Default,,0000,0000,0000,,mózg może je uznać za nie dość wrażliwe,
Dialogue: 0,0:02:20.01,0:02:23.03,Default,,0000,0000,0000,,żeby mogły w pełni chronić\Nciało przed zagrożeniami.
Dialogue: 0,0:02:23.03,0:02:26.32,Default,,0000,0000,0000,,Do włókien nerwowych można dodać\Nwięcej receptorów czuciowych,
Dialogue: 0,0:02:26.32,0:02:30.49,Default,,0000,0000,0000,,które tak zwiększą ich wrażliwość,\Nże nawet światło padające na skórę
Dialogue: 0,0:02:30.49,0:02:33.35,Default,,0000,0000,0000,,będzie dawać silne sygnały elektryczne.
Dialogue: 0,0:02:33.35,0:02:35.75,Default,,0000,0000,0000,,W innych przypadkach\Nnerwy przystosowują się
Dialogue: 0,0:02:35.75,0:02:39.64,Default,,0000,0000,0000,,do efektywniejszego wysyłania\Nsygnałów, wzmacniając komunikat.
Dialogue: 0,0:02:39.64,0:02:41.37,Default,,0000,0000,0000,,Takie formy wzmocnienia
Dialogue: 0,0:02:41.37,0:02:44.86,Default,,0000,0000,0000,,zazwyczaj występują u pacjentów\Ncierpiących na chroniczny ból,
Dialogue: 0,0:02:44.86,0:02:48.87,Default,,0000,0000,0000,,czyli taki, który trwa ponad 3 miesiące.
Dialogue: 0,0:02:48.87,0:02:53.19,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy system nerwowy jest ciągle\Nw stanie podwyższonej czujności,
Dialogue: 0,0:02:53.19,0:02:56.08,Default,,0000,0000,0000,,ból może występować\Npo ustąpieniu obrażeń fizycznych.
Dialogue: 0,0:02:56.08,0:03:00.12,Default,,0000,0000,0000,,Tak powstaje błędne koło,\Nw którym im dłużej utrzymuje się ból,
Dialogue: 0,0:03:00.12,0:03:03.16,Default,,0000,0000,0000,,tym trudniej jest się go pozbyć.
Dialogue: 0,0:03:03.16,0:03:06.79,Default,,0000,0000,0000,,Czynniki psychologiczne\Nteż odgrywają rolę w odczuwaniu bólu,
Dialogue: 0,0:03:06.79,0:03:12.56,Default,,0000,0000,0000,,potencjalnie wpływając na nocycepcję\Ni bezpośrednio na mózg.
Dialogue: 0,0:03:12.56,0:03:15.04,Default,,0000,0000,0000,,Stan emocjonalny, wspomnienia,
Dialogue: 0,0:03:15.04,0:03:18.43,Default,,0000,0000,0000,,wyobrażenie o bólu\Nczy oczekiwania co do leczenia
Dialogue: 0,0:03:18.43,0:03:21.77,Default,,0000,0000,0000,,mogą wpływać na stopień odczuwanego bólu.
Dialogue: 0,0:03:21.77,0:03:22.97,Default,,0000,0000,0000,,W pewnym badaniu dzieci,
Dialogue: 0,0:03:22.97,0:03:27.06,Default,,0000,0000,0000,,które wierzyły,\Nże nie mają kontroli nad bólem,
Dialogue: 0,0:03:27.06,0:03:29.92,Default,,0000,0000,0000,,w istocie cierpiały bardziej
Dialogue: 0,0:03:29.92,0:03:32.80,Default,,0000,0000,0000,,niż dzieci, które wierzyły,\Nże ból da się kontrolować.
Dialogue: 0,0:03:32.80,0:03:35.11,Default,,0000,0000,0000,,Czynniki środowiskowe\Nteż nie są bez znaczenia.
Dialogue: 0,0:03:35.11,0:03:36.42,Default,,0000,0000,0000,,W pewnym eksperymencie
Dialogue: 0,0:03:36.42,0:03:40.59,Default,,0000,0000,0000,,badani, którym przyłożono\Nzimny pręt do wierzchu dłoni,
Dialogue: 0,0:03:40.59,0:03:45.34,Default,,0000,0000,0000,,doświadczyli większego bólu pod wpływem\Nświatła czerwonego niż niebieskiego,
Dialogue: 0,0:03:45.34,0:03:49.40,Default,,0000,0000,0000,,mimo że pręt w obu przypadkach\Nmiał tą samą temperaturę.
Dialogue: 0,0:03:49.40,0:03:53.59,Default,,0000,0000,0000,,Aspekty społeczne takie\Njak wsparcie rodzinny
Dialogue: 0,0:03:53.59,0:03:55.83,Default,,0000,0000,0000,,też wpływają na doświadczanie bólu.
Dialogue: 0,0:03:55.83,0:03:59.15,Default,,0000,0000,0000,,Ze wszystkich środków wieloaspektowe\Npodejście do leczenia bólu,
Dialogue: 0,0:03:59.15,0:04:02.37,Default,,0000,0000,0000,,dostęp do specjalistów, fizjoterapeutów,
Dialogue: 0,0:04:02.37,0:04:05.00,Default,,0000,0000,0000,,psychologów klinicznych,\Npersonelu medycznego
Dialogue: 0,0:04:05.00,0:04:09.41,Default,,0000,0000,0000,,i pozostałe składowe opieki zdrowotnej\Nprzynoszą najlepsze rezultaty.
Dialogue: 0,0:04:09.41,0:04:13.98,Default,,0000,0000,0000,,Dopiero zaczynamy odkrywać mechanizmy\Npowodujące odczuwanie bólu,
Dialogue: 0,0:04:13.98,0:04:16.64,Default,,0000,0000,0000,,ale badania zapowiadają się obiecująco.
Dialogue: 0,0:04:16.64,0:04:17.75,Default,,0000,0000,0000,,Do niedawna myśleliśmy,
Dialogue: 0,0:04:17.75,0:04:22.83,Default,,0000,0000,0000,,że komórki glejowe otaczające\Nneurony są wsparciem strukturalnym.
Dialogue: 0,0:04:22.83,0:04:27.22,Default,,0000,0000,0000,,Teraz wiemy, że odgrywają ogromną rolę,\Nwpływając na nocycepcję.
Dialogue: 0,0:04:27.22,0:04:31.63,Default,,0000,0000,0000,,Badania wykazały, że uszkodzenie pewnych\Npołączeń mózgowych w ciele migdałowatym
Dialogue: 0,0:04:31.63,0:04:34.21,Default,,0000,0000,0000,,eliminuje odczuwanie bólu u szczurów.
Dialogue: 0,0:04:34.21,0:04:37.13,Default,,0000,0000,0000,,Badania genetyczne u osób\Ncierpiących na rzadkie schorzenie
Dialogue: 0,0:04:37.13,0:04:39.25,Default,,0000,0000,0000,,uniemożliwiające im odczuwanie bólu,
Dialogue: 0,0:04:39.25,0:04:42.86,Default,,0000,0000,0000,,wskazują na kilka\Nrozwiązań farmakologicznych,
Dialogue: 0,0:04:42.86,0:04:46.27,Default,,0000,0000,0000,,a może nawet terapię genową.