1
00:00:01,123 --> 00:00:05,872
Trái đất đã 4,6 tỷ năm tuổi

2
00:00:05,896 --> 00:00:10,597
nhưng đời người thường chỉ
kéo dài dưới 100 năm.

3
00:00:11,191 --> 00:00:14,508
Vậy sao lại phải quan tâm đến 
lịch sử hành tinh này

4
00:00:14,532 --> 00:00:20,389
khi quá khứ xa vời có vẻ không
quan trọng gì tới đời sống nhật tại?

5
00:00:20,849 --> 00:00:22,967
Thì theo như những gì chúng ta biết,

6
00:00:22,991 --> 00:00:26,226
Trái đất là hành tinh duy nhất
trong hệ mặt trời

7
00:00:26,250 --> 00:00:28,759
được biết đến là hành tinh
đã khơi mào sự sống,

8
00:00:28,783 --> 00:00:34,182
và là hệ thống duy nhất có thể cung cấp
hỗ trợ sự sống cho con người.

9
00:00:34,763 --> 00:00:36,016
Vậy tại sao là Trái Đất?

10
00:00:36,731 --> 00:00:40,109
Chúng ta biết Trái đất là duy nhất
vì nó có kiến tạo mảng,

11
00:00:40,133 --> 00:00:41,686
có nước lỏng trên bề mặt

12
00:00:41,710 --> 00:00:43,987
và có khí quyển giàu ôxy.

13
00:00:44,457 --> 00:00:46,775
Nhưng điều này không phải
lúc nào cũng đúng,

14
00:00:46,799 --> 00:00:51,640
ta biết được là nhờ những cổ thạch
đã lưu lại các thời khắc then chốt

15
00:00:51,664 --> 00:00:54,474
trong quá trình tiến hóa hành tinh
của Trái đất.

16
00:00:55,653 --> 00:00:58,636
Và một trong những nơi tốt nhất
để quan sát những cổ thạch đó

17
00:00:58,660 --> 00:01:02,133
là vùng Pilbara thuộc Tây Úc.

18
00:01:03,494 --> 00:01:07,994
Đá nơi đây có niên đại là 3,5 tỷ năm

19
00:01:08,018 --> 00:01:12,624
và chúng chứa những bằng chứng 
cổ nhất về sự sống trên hành tinh này.

20
00:01:13,298 --> 00:01:15,713
Thường khi nghĩ tới thời tiền sử

21
00:01:15,737 --> 00:01:18,955
chúng ta có thể tưởng tượng ra
một con khủng long phiến sừng

22
00:01:18,979 --> 00:01:22,408
hoặc có thể là một con cá
đang bò trên cạn.

23
00:01:23,012 --> 00:01:25,240
Nhưng thời tiền sử mà tôi đang nói đến

24
00:01:25,264 --> 00:01:29,189
là sự sống vi mô đơn giản, như vi khuẩn.

25
00:01:29,745 --> 00:01:33,730
và hoá thạch của chúng thường được
lưu giữ trên các cấu trúc đá chia lớp,

26
00:01:33,754 --> 00:01:35,888
có tên là đá Stromatolite.

27
00:01:36,515 --> 00:01:41,482
Dạng sống đơn giản này gần như là toàn bộ
những gì ta thấy trong di tích hóa thạch

28
00:01:41,506 --> 00:01:45,637
trong ba tỷ năm đầu tiên
của sự sống trên Trái đất.

29
00:01:46,256 --> 00:01:49,711
Dấu tích loài người chúng ta phát hiện
trong di tích hóa thạch

30
00:01:49,735 --> 00:01:52,243
chỉ cách đây vài trăm nghìn năm trước.

31
00:01:52,267 --> 00:01:54,232
Từ di tích hóa thạch chúng ta biết

32
00:01:54,256 --> 00:01:58,306
sự sống của vi khuẩn đã chiếm
một chỗ đứng vững chắc

33
00:01:58,330 --> 00:02:01,706
khoảng 3,5 đến 4 tỷ năm trước.

34
00:02:02,316 --> 00:02:05,955
Đá có trước thời gian này
đều đã bị phá hủy

35
00:02:05,979 --> 00:02:09,110
hoặc bị biến dạng rất nhiều
do kiến tạo mảng.

36
00:02:09,550 --> 00:02:11,987
Vậy mảnh vẫn còn thiếu của bài toán

37
00:02:12,011 --> 00:02:16,975
là sự sống trên Trái đất đã bắt đầu
chính xác khi nào và bằng cách nào.

38
00:02:19,086 --> 00:02:22,662
Đây vẫn là phong cảnh
núi lửa cổ xưa ở Pilbara.

39
00:02:23,075 --> 00:02:27,902
Tôi không ngờ nghiên cứu tại đây
của chúng tôi lại cung cấp manh mối khác

40
00:02:27,926 --> 00:02:30,291
cho câu hỏi về nguồn gốc của sự sống đó.

41
00:02:30,871 --> 00:02:32,981
Trong chuyến đi thực địa đầu tiên tại đây

42
00:02:33,005 --> 00:02:37,150
để hoàn thành dự án vẽ bản đồ kéo dài
nguyên cả tuần,

43
00:02:37,174 --> 00:02:40,161
tôi đã tình cờ bắt gặp
một thứ khá đặc biệt.

44
00:02:41,026 --> 00:02:44,633
Giờ đây, những gì nhìn có vẻ
chỉ là một đống đá cổ nhăn nheo

45
00:02:44,657 --> 00:02:46,670
lại chính là Stromatolite.

46
00:02:46,694 --> 00:02:50,821
Và ở giữa đống đá này
là một hòn đá nhỏ kỳ lạ

47
00:02:50,845 --> 00:02:53,523
to cỡ bàn tay của một đứa trẻ.

48
00:02:54,144 --> 00:02:59,042
Phải sáu tháng sau đó chúng tôi mới
nghiên cứu hòn đá này dưới kính hiển vi,

49
00:02:59,066 --> 00:03:01,682
nhờ cố vấn lúc đó của tôi là Malcom Walter

50
00:03:01,706 --> 00:03:05,566
đã gợi ý rằng hòn đá này
giông giống đá Geyserite.

51
00:03:06,034 --> 00:03:09,542
Geyserite là một loại đá chỉ hình thành

52
00:03:09,566 --> 00:03:13,694
bên trong và quanh rìa
các hồ suối nước nóng.

53
00:03:14,165 --> 00:03:17,647
Để bạn hiểu về tầm quan trọng
của geyserite,

54
00:03:17,671 --> 00:03:21,822
tôi sẽ đưa bạn về vài thế kỉ trước.

55
00:03:23,464 --> 00:03:27,516
Năm 1871, trong một lá thư gửi
bạn mình là Joseph Hooker,

56
00:03:27,540 --> 00:03:29,346
Charles Darwin có đề cập:

57
00:03:30,183 --> 00:03:33,904
"Sẽ thế nào nếu sự sống bắt đầu
trong một cái ao nhỏ ấm áp

58
00:03:33,928 --> 00:03:36,047
với đủ loại hóa chất

59
00:03:36,071 --> 00:03:40,343
vẫn sẵn sàng để trải qua
những thay đổi phức tạp hơn?"

60
00:03:40,883 --> 00:03:43,966
Chúng ta biết ao nhỏ ấm áp là gì.
Đó chính là "suối nước nóng".

61
00:03:43,990 --> 00:03:46,320
Trong môi trường này, bạn có nước nóng

62
00:03:46,344 --> 00:03:49,359
hòa tan khoáng chất
từ đá bên dưới.

63
00:03:50,295 --> 00:03:55,354
Dung dịch này hòa với hợp chất hữu cơ

64
00:03:55,378 --> 00:03:58,009
và tạo ra một loại nhà máy hóa chất

65
00:03:58,033 --> 00:04:04,023
mà theo các nhà nghiên cứu, có thể
sản xuất ra những cấu trúc tế bào đơn giản

66
00:04:04,047 --> 00:04:07,339
vốn là những bước đầu tiên đến sự sống.

67
00:04:07,363 --> 00:04:09,621
Nhưng 100 năm sau bức thư của Darwin,

68
00:04:09,645 --> 00:04:13,820
người ta đã phát hiện mạch thuỷ nhiệt hay
mạch phun nước nóng trong đại dương sâu.

69
00:04:13,844 --> 00:04:16,153
Và chúng cũng là các nhà máy hóa học.

70
00:04:16,177 --> 00:04:19,727
Cái này nằm dọc theo vòng cung
núi lửa Tonga,

71
00:04:19,751 --> 00:04:24,252
sâu 1.100m dưới mực nước biển
ở Thái Bình Dương.

72
00:04:25,560 --> 00:04:29,258
Khói đen mà bạn nhìn thấy bốc ra
từ các cấu trúc giống như ống khói này

73
00:04:29,282 --> 00:04:31,099
cũng là chất lỏng giàu khoáng chất,

74
00:04:31,123 --> 00:04:34,015
vốn dùng để nuôi sống vi khuẩn.

75
00:04:34,967 --> 00:04:37,235
Và kể từ khi phát hiện ra
những mạch phun này,

76
00:04:37,259 --> 00:04:41,516
kịch bản ưa thích về nguồn gốc của sự sống
là trong đại dương.

77
00:04:42,091 --> 00:04:43,674
Và nó có căn cứ chính đáng:

78
00:04:45,118 --> 00:04:48,427
mạch biển sâu được biết đến nhiều
trong di tích cổ thạch,

79
00:04:48,451 --> 00:04:51,516
và người ta cho rằng Trái đất sơ khai
có một đại dương toàn cầu

80
00:04:51,540 --> 00:04:54,292
và có rất ít bề mặt đất liền.

81
00:04:54,316 --> 00:04:59,021
Nên khả năng cho rằng có rất nhiều
mạch biển sâu trên Trái đất sơ khai

82
00:04:59,045 --> 00:05:01,524
rất phù hợp với nguồn gốc sự sống

83
00:05:01,548 --> 00:05:02,828
trong đại dương.

84
00:05:04,233 --> 00:05:05,383
Tuy nhiên...

85
00:05:06,503 --> 00:05:10,657
nghiên cứu của chúng tôi ở Pilbara
lại đưa ra và chứng minh

86
00:05:10,681 --> 00:05:12,943
một quan điểm khác.

87
00:05:13,590 --> 00:05:19,489
Sau 3 năm, cuối cùng chúng tôi đã có thể
khẳng định được, thực ra,

88
00:05:19,513 --> 00:05:22,891
hòn đá nhỏ của chúng tôi là geyserite.

89
00:05:22,915 --> 00:05:26,984
Kết luận này không những cho thấy
mạch nước nóng đã tồn tại

90
00:05:27,008 --> 00:05:31,064
trong ngọn núi lửa 3,5 tỉ năm tuổi
ở Pilbara của chúng tôi,

91
00:05:31,088 --> 00:05:37,446
mà nó còn đẩy lùi bằng chứng cho sự sống
trên đất liền trong suối nước nóng

92
00:05:37,470 --> 00:05:39,709
trong di tích địa chất của Trái đất

93
00:05:39,733 --> 00:05:43,641
về ba tỷ năm.

94
00:05:44,818 --> 00:05:48,242
Và như vậy, từ góc độ địa chất,

95
00:05:48,266 --> 00:05:55,116
ao nhỏ ấm áp của Darwin là một ứng cử viên
hợp lý cho câu đố về nguồn gốc sự sống.

96
00:05:57,174 --> 00:06:00,741
Tất nhiên, vẫn còn nhiều tranh cãi về
nguồn gốc của sự sống trên Trái đất,

97
00:06:00,765 --> 00:06:03,223
và nó sẽ luôn như vậy.

98
00:06:03,247 --> 00:06:05,803
Nhưng rõ ràng nó đã phát triển mạnh mẽ;

99
00:06:05,827 --> 00:06:07,187
đã được đa dạng hóa,

100
00:06:07,211 --> 00:06:09,737
và trở nên phức tạp hơn bao giờ hết.

101
00:06:09,761 --> 00:06:13,083
Cuối cùng, nó đến thời kỳ
của con người,

102
00:06:13,107 --> 00:06:16,733
một loài đã bắt đầu đặt câu hỏi
về sự tồn tại của chính nó

103
00:06:16,757 --> 00:06:19,619
và sự tồn tại của sự sống nơi khác:

104
00:06:20,595 --> 00:06:23,732
Liệu có một cộng đồng vũ trụ nào
đang chờ kết nối với chúng ta

105
00:06:23,756 --> 00:06:26,159
hay chúng ta chỉ có một mình?

106
00:06:26,876 --> 00:06:31,364
Một manh mối cho câu đố này một lần nữa
đến từ hồ sơ đá cổ.

107
00:06:32,316 --> 00:06:34,576
Vào khoảng 2,5 tỷ năm trước,

108
00:06:34,600 --> 00:06:39,447
có bằng chứng cho thấy vi khuẩn
đã bắt đầu sản sinh ôxy,

109
00:06:39,471 --> 00:06:41,740
hơi giống thực vật ngày nay.

110
00:06:41,764 --> 00:06:44,235
Các nhà địa chất gọi giai đoạn tiếp theo

111
00:06:44,259 --> 00:06:46,921
là Sự kiện Ôxy hóa Lớn.

112
00:06:47,436 --> 00:06:52,094
Nó được hiểu ngầm từ đá
được gọi là cấu tạo sắt dải,

113
00:06:52,118 --> 00:06:57,258
nhiều trong số đó tồn tại dưới
dạng những khối đá dày hàng trăm mét

114
00:06:57,282 --> 00:06:59,443
có thể thấy được trong các hẻm núi

115
00:06:59,467 --> 00:07:02,837
xẻ dọc Công viên Quốc gia Karijini

116
00:07:02,861 --> 00:07:04,620
ở Tây Úc.

117
00:07:05,160 --> 00:07:09,527
Sự xuất hiện ôxy tự do cho phép 2 thay đổi
lớn xảy ra trên hành tinh chúng ta.

118
00:07:09,551 --> 00:07:13,041
Thứ nhất, nó cho phép sự sống
phức tạp tiến hoá.

119
00:07:13,065 --> 00:07:17,015
Như bạn thấy, sự sống cần ôxy
để lớn và phức tạp hóa.

120
00:07:17,730 --> 00:07:20,744
Và nó đã tạo ra tầng ô-zôn
đang bảo vệ sự sống hiện nay

121
00:07:20,768 --> 00:07:24,337
khỏi tác hại của bức xạ
tia cực tím mặt trời.

122
00:07:24,837 --> 00:07:29,798
Và thật bất ngờ, sự sống vi sinh vật
lại mở đường cho sự sống phức tạp

123
00:07:29,822 --> 00:07:33,455
và về cơ bản, đã từ bỏ triều đại
ba tỷ năm của nó

124
00:07:33,479 --> 00:07:34,653
trên hành tinh này.

125
00:07:35,161 --> 00:07:38,755
Ngày nay, loài người chúng ta đào bới
sự sống phức tạp đã hóa thạch

126
00:07:38,779 --> 00:07:40,241
và đốt chúng làm nhiên liệu.

127
00:07:41,154 --> 00:07:45,543
Hành động này đang bơm một lượng lớn
cacbon điôxit vào khí quyển,

128
00:07:45,567 --> 00:07:48,018
và giống như các tiền bối
vi sinh vật của mình,

129
00:07:48,042 --> 00:07:51,484
chúng ta đã bắt đầu tạo nên những
biến đổi quan trọng cho hành tinh mình.

130
00:07:52,889 --> 00:07:56,558
Và ảnh hưởng của các biến đổi đó đang
được bao trùm bởi sự nóng lên toàn cầu.

131
00:07:58,793 --> 00:08:03,967
Không may là, bất ngờ lần này
có thể là ngày tàn của nhân loại.

132
00:08:04,420 --> 00:08:08,379
Và vì thế có thể, lý do mà chúng ta
chưa liên lạc được với sự sống nơi khác,

133
00:08:08,403 --> 00:08:10,436
sự sống thông minh nơi khác,

134
00:08:10,460 --> 00:08:12,543
là vì khi sự sống tiến hóa,

135
00:08:12,567 --> 00:08:15,314
nó sẽ tự hủy diệt nó nhanh chóng.

136
00:08:16,153 --> 00:08:18,054
Nếu những hòn đá biết nói,

137
00:08:18,078 --> 00:08:21,100
tôi ngờ rằng chúng sẽ nói thế này:

138
00:08:22,345 --> 00:08:25,189
Sự sống trên Trái đất rất quý giá.

139
00:08:26,697 --> 00:08:31,084
Nó là sản phẩm khoảng bốn tỷ năm

140
00:08:31,108 --> 00:08:35,812
của sự đồng tiến hóa tinh vi và phức tạp

141
00:08:35,836 --> 00:08:38,349
giữa sự sống và Trái Đất,

142
00:08:38,373 --> 00:08:43,657
trong đó con người chỉ đại diện cho
mẩu chút xíu cuối cùng của thời gian.

143
00:08:45,473 --> 00:08:49,741
Bạn có thể sử dụng thông tin này làm
hướng dẫn hoặc dự đoán

144
00:08:49,765 --> 00:08:54,964
hoặc giải thích lý do tại sao chúng ta
có vẻ cô đơn trong phần thiên hà này.

145
00:08:56,629 --> 00:09:00,318
Nhưng hãy dùng nó để đạt được
một số quan điểm

146
00:09:01,166 --> 00:09:05,918
về di sản mà bạn muốn để lại

147
00:09:05,942 --> 00:09:10,591
trên hành tinh bạn gọi là nhà này.

148
00:09:12,083 --> 00:09:13,332
Xin cảm ơn.

149
00:09:13,356 --> 00:09:16,896
(Vỗ tay)