1
00:00:01,123 --> 00:00:05,872
Dünya 4,6 milyar yaşında

2
00:00:05,896 --> 00:00:10,597
ama insan yaşamı genellikle
100 yıldan daha az sürer.

3
00:00:11,191 --> 00:00:14,508
Peki uzak geçmiş, günlük yaşam ile
karşılaştırıldığında

4
00:00:14,532 --> 00:00:20,389
böylesine alakasız görünürken,
gezegenimizin tarihini neden önemseyelim?

5
00:00:20,849 --> 00:00:22,967
Bildiğimiz kadarıyla söyleyebiliriz ki

6
00:00:22,991 --> 00:00:26,226
güneş sistemimizde
yaşamın kıvılcımını taşıyan

7
00:00:26,250 --> 00:00:28,759
tek gezegen Dünya'dır

8
00:00:28,783 --> 00:00:34,182
ve insanlar için hayati destek
sağlayabilen tek sistemdir.

9
00:00:34,763 --> 00:00:36,016
Peki, neden Dünya?

10
00:00:36,731 --> 00:00:40,109
Dünya'nın, sahip olduğu levha tektoniği,
yüzeyindeki sıvı halindeki su

11
00:00:40,123 --> 00:00:42,136
ve oksijen zengini atmosferiyle

12
00:00:42,140 --> 00:00:44,417
eşsiz olduğunu biliyoruz.

13
00:00:44,457 --> 00:00:46,775
Ama durum, her zaman böyle değildi

14
00:00:46,799 --> 00:00:51,640
ve bunu biliyoruz çünkü antik kayalar
dünyanın gezegensel evrimindeki

15
00:00:51,664 --> 00:00:54,474
en önemli anlarını kayıt altına aldı.

16
00:00:55,653 --> 00:00:58,636
Ve bu antik kayaları gözlemlemek için
en iyi yerlerden biri

17
00:00:58,660 --> 00:01:02,133
Batı Avustralya'daki Pilbara'dadır.

18
00:01:03,494 --> 00:01:07,994
Buradaki kayalar 3,5 milyar yaşında

19
00:01:08,018 --> 00:01:12,624
ve gezegendeki yaşamın en eski
kanıtlarından bazılarını barındırıyor.

20
00:01:13,298 --> 00:01:15,713
Yaşamın ilk aşamalarını düşündüğümüzde

21
00:01:15,737 --> 00:01:18,955
genelde bir stegosaurus

22
00:01:18,979 --> 00:01:22,408
ya da sürünerek karaya çıkan
bir balık hayal ederiz.

23
00:01:23,012 --> 00:01:25,240
Ama yaşamın ilk aşamaları ile kastettiğim,

24
00:01:25,264 --> 00:01:29,189
bakteri gibi basit, mikroskopik yaşam.

25
00:01:29,745 --> 00:01:33,730
Ve bunların fosilleri genellikle,
stromatolitler denilen

26
00:01:33,754 --> 00:01:35,888
katmanlaşmış kayaç yapılar
halinde korunur.

27
00:01:36,515 --> 00:01:41,482
Bu basit yaşam formu, dünyadaki yaşamın

28
00:01:41,506 --> 00:01:45,637
ilk üç milyar yıllık fosil kayıtlarında
gördüğümüz neredeyse tek şeydir.

29
00:01:46,256 --> 00:01:49,711
Bizim türümüzün izleri fosil kayıtlarında
sadece birkaç yüz bin yıl

30
00:01:49,735 --> 00:01:52,243
öncesine kadar sürülebiliyor.

31
00:01:52,267 --> 00:01:54,232
Fosil kayıtlarından biliyoruz ki

32
00:01:54,256 --> 00:01:58,306
bakteri yaşamı,
yaklaşık 3,5 ile dört milyar yıl önce

33
00:01:58,330 --> 00:02:01,706
kendisine sağlam bir yer edinmişti.

34
00:02:02,316 --> 00:02:05,955
Bundan daha eski kayalar ya yok edilmiş

35
00:02:05,979 --> 00:02:09,110
ya da levha tektoniği nedeniyle
oldukça hasar görmüştür.

36
00:02:09,550 --> 00:02:11,987
Yani bilmecenin gizemini koruyan parçası

37
00:02:12,011 --> 00:02:16,975
Dünya'daki yaşamın
ne zaman ve nasıl başladığıdır.

38
00:02:19,086 --> 00:02:22,662
İşte tekrar, Pilbara'da yer alan
antik volkanik tabiat manzarası.

39
00:02:23,075 --> 00:02:27,902
Buradaki araştırmamızın,
hayatın başlangıcına dair bilmecede

40
00:02:27,926 --> 00:02:30,291
bize bir başka ipucu vereceğini
hiç beklemiyordum.

41
00:02:30,871 --> 00:02:32,981
Buradaki ilk arazi gezimde,

42
00:02:33,005 --> 00:02:37,150
uzun bir hafta süren 
haritalama projesinin sonuna doğru,

43
00:02:37,174 --> 00:02:40,161
çok özel bir şeyle karşılaştım.

44
00:02:41,026 --> 00:02:44,633
Kırış buruş eski kayalar
gibi görünen şeyler

45
00:02:44,657 --> 00:02:46,670
aslında stratomalitlerdi.

46
00:02:46,694 --> 00:02:50,821
Ve bu höyüğün merkezinde,
az çok bir çocuk eli büyüklüğünde,

47
00:02:50,845 --> 00:02:53,523
küçük, olağandışı bir kaya vardı.

48
00:02:54,144 --> 00:02:59,042
Bu kayayı mikroskop altında 
incelememiz altı ayımızı aldı;

49
00:02:59,066 --> 00:03:01,682
o zamanki danışmanlarımdan Malcolm Walter

50
00:03:01,706 --> 00:03:05,566
kayanın bir gayzerite 
benzediğini ileri sürdü.

51
00:03:06,034 --> 00:03:09,542
Gayzerit, yalnızca sıcak su kaynaklarının

52
00:03:09,566 --> 00:03:13,694
içinde veya çevresinde
oluşabilen bir kaya tipidir.

53
00:03:14,165 --> 00:03:17,647
Gayzeritin önemini anlayabilmeniz için

54
00:03:17,671 --> 00:03:21,822
sizi birkaç yüzyıl geriye götürmem gerek.

55
00:03:23,464 --> 00:03:27,516
1871'de, arkadaşı 
Joseph Hooker'a bir mektubunda,

56
00:03:27,540 --> 00:03:29,346
Charles Darwin şunu ileri sürdü:

57
00:03:30,183 --> 00:03:33,904
"Ya yaşam, küçük, sıcak göletin birinde,

58
00:03:33,928 --> 00:03:36,047
daha kompleks değişimlere uğramaya hazır,

59
00:03:36,071 --> 00:03:40,343
türlü türlü kimyasallar ile başladıysa?"

60
00:03:40,883 --> 00:03:43,966
Küçük, sıcak göletlerini biliyoruz,
yani "sıcak su kaynakları."

61
00:03:43,990 --> 00:03:46,320
Bu ortamlarda, alttaki kayalardan

62
00:03:46,344 --> 00:03:49,359
gelen mineralleri çözündüren
sıcak su bulunur.

63
00:03:50,295 --> 00:03:55,354
Bu çözelti organik bileşenlerle karışır

64
00:03:55,378 --> 00:03:58,009
ve bir tür kimyasal fabrikayla sonuçlanır;

65
00:03:58,033 --> 00:04:04,023
araştırmacılar göstermiştir ki
bu fabrika hayata yönelik ilk adımlar olan

66
00:04:04,047 --> 00:04:07,339
basit hücreli yapıları üretebilir.

67
00:04:07,363 --> 00:04:09,621
Fakat Darwin'in mektubundan 100 yıl sonra,

68
00:04:09,645 --> 00:04:13,820
okyanusta, derin deniz hidrotermal 
bacaları veya sıcak bacalar keşfedildi.

69
00:04:13,844 --> 00:04:16,153
Ve bunlar da kimyasal fabrikalardır.

70
00:04:16,177 --> 00:04:19,727
Bu baca, Pasifik Okyanusu'nda,

71
00:04:19,751 --> 00:04:24,252
deniz seviyesinin 1.100 metre altında,
Tonga volkanik yayında bulunur.

72
00:04:25,560 --> 00:04:29,258
Bu baca benzeri yapılardan tüttüğünü
gördüğünüz kara duman

73
00:04:29,282 --> 00:04:31,099
ayrıca mineral açısından zengin olan

74
00:04:31,123 --> 00:04:34,015
ve bakterilerin beslendiği bir akışkandır.

75
00:04:34,967 --> 00:04:37,235
Ve bu derin deniz bacalarının
keşfinden bu yana,

76
00:04:37,259 --> 00:04:41,516
yaşamın kökeni için favori senaryo
okyanus ortamı olmuştur.

77
00:04:42,091 --> 00:04:43,674
Bunun da sebebi var;

78
00:04:45,118 --> 00:04:48,427
derin deniz bacaları
antik kayaç kayıtlarında ünlüdür

79
00:04:48,451 --> 00:04:51,516
ve Dünya'nın ilk dönemlerinde, 
küresel bir okyanusla birlikte

80
00:04:51,540 --> 00:04:54,292
çok küçük arazi yüzeyine 
sahip olduğu düşünülür.

81
00:04:54,316 --> 00:04:59,021
Yani Dünya'nın ilk dönemlerinde
derin deniz bacalarının bolluğu olasılığı

82
00:04:59,045 --> 00:05:01,524
yaşamın kökeninin okyanusta olmasıyla

83
00:05:01,548 --> 00:05:02,828
iyi örtüşür.

84
00:05:04,233 --> 00:05:05,383
Ama yine de

85
00:05:06,503 --> 00:05:09,447
Pilbara'daki araştırmamız,

86
00:05:09,447 --> 00:05:12,943
alternatif bir bakış açısı
sunmakta ve desteklemekte.

87
00:05:13,590 --> 00:05:19,489
Üç yıl sonra, nihayet, küçük kayamızın

88
00:05:19,513 --> 00:05:22,891
aslında gayzerit olduğunu
göstermeyi başardık.

89
00:05:22,915 --> 00:05:26,984
Yani bu sonuç, hem Pilbara'da bulunan
3,5 milyar yaşındaki volkanımızda

90
00:05:27,008 --> 00:05:31,064
sıcak su kaynaklarının 
bulunduğunu göstermiş,

91
00:05:31,088 --> 00:05:37,446
hem de Dünya'nın jeolojik kaydında
sıcak su kaynaklarına dayalı

92
00:05:37,470 --> 00:05:39,709
karada yaşam kanıtlarını

93
00:05:39,733 --> 00:05:43,641
üç milyar yıl geriye çekmiştir.

94
00:05:44,818 --> 00:05:48,242
Yani jeolojik açıdan,

95
00:05:48,266 --> 00:05:55,116
Darwin'in küçük, sıcak göleti
hayatın kökeni için makul bir adaydır.

96
00:05:57,174 --> 00:06:00,741
Tabii ki Dünya'da yaşamın 
nasıl başladığı hâlâ tartışılabilir

97
00:06:00,765 --> 00:06:03,223
ve muhtemelen 
her zaman tartışılacaktır da.

98
00:06:03,247 --> 00:06:07,211
Ama geliştiği, çeşitlendiği

99
00:06:07,211 --> 00:06:09,737
ve daha da karmaşık hale geldiği kesindir.

100
00:06:09,761 --> 00:06:13,083
En sonunda da insanlık çağına ulaşmıştır.

101
00:06:13,107 --> 00:06:16,733
İnsanlık, kendi varoluşunu
ve başka yerlerde yaşamın varoluşunu

102
00:06:16,757 --> 00:06:19,619
sorgulamaya başlamış bir tür.

103
00:06:20,595 --> 00:06:23,732
Bizimle temasa geçmeyi bekleyen
kozmik bir topluluk var mı,

104
00:06:23,756 --> 00:06:26,159
yoksa kendi başımıza mıyız?

105
00:06:26,876 --> 00:06:31,364
Bu bilmecenin ipucu 
yine antik kayaç kayıtlarından geliyor.

106
00:06:32,316 --> 00:06:34,576
Yaklaşık 2,5 milyar yıl önce,

107
00:06:34,600 --> 00:06:39,447
bugün bitkilerin yaptığı gibi,
bakterilerin oksijen üretmeye

108
00:06:39,471 --> 00:06:41,740
başladığına dair kanıtlar vardır.

109
00:06:41,764 --> 00:06:44,235
Jeologlar bunu takip eden döneme

110
00:06:44,259 --> 00:06:46,921
Büyük Oksidasyon Olayı adını veriyorlar.

111
00:06:47,436 --> 00:06:52,094
Bu, bantlı demir formasyonları 
denilen kayalardan anlaşılıyor,

112
00:06:52,118 --> 00:06:57,258
ki bu kayaların çoğu Batı Avustralya'daki

113
00:06:57,282 --> 00:07:00,367
Karijini Ulusal Park'ında 
uzanan boğazlarda açıkta bulunan

114
00:07:00,367 --> 00:07:02,837
metrelerce kalınlıktaki kaya paketleri

115
00:07:02,861 --> 00:07:04,620
olarak gözlemlenebilir.

116
00:07:05,160 --> 00:07:09,527
Serbest oksijenin gelmesiyle
gezegenimizde iki büyük değişiklik oldu.

117
00:07:09,551 --> 00:07:13,041
Birincisi, karmaşık hayatın
evrimleşmesine imkan sağladı.

118
00:07:13,065 --> 00:07:17,015
Büyümek ve karmaşık hale gelmek için
yaşam oksijene ihtiyaç duyar.

119
00:07:17,730 --> 00:07:20,744
Ve modern yaşamı,
güneşin UVB radyasyonunun

120
00:07:20,768 --> 00:07:24,337
zararlı etkilerinden koruyan
ozon tabakasını oluşturdu.

121
00:07:24,837 --> 00:07:29,798
Yani kaderin cilvesiyle, 
mikrobik yaşam karmaşık yaşama yol açtı

122
00:07:29,822 --> 00:07:32,115
ve temelde, gezegen üzerindeki

123
00:07:32,115 --> 00:07:34,653
üç milyar yıllık saltanatından vazgeçti.

124
00:07:35,161 --> 00:07:38,755
Bugün, biz insanlar, fosilleşmiş 
karmaşık yaşamı eşip çıkarıyor

125
00:07:38,779 --> 00:07:40,241
ve yakıt amaçlı kullanıyoruz.

126
00:07:41,154 --> 00:07:45,543
Bu uygulama atmosfere 
büyük miktarda karbondioksit pompalıyor

127
00:07:45,567 --> 00:07:48,018
ve tıpkı mikrobik öncüllerimiz gibi,

128
00:07:48,042 --> 00:07:51,484
gezegenimize önemli değişiklikler
getirmeye başlıyoruz.

129
00:07:52,889 --> 00:07:56,558
Küresel ısınma da 
bunların etkilerine dahil.

130
00:07:58,793 --> 00:08:03,967
Maalesef, buradaki kaderin cilvesi
insanlığın sonunu getirebilir.

131
00:08:04,420 --> 00:08:08,379
Ve belki de başka yerlerdeki 
yaşam formlarıyla,

132
00:08:08,403 --> 00:08:10,216
akıllı yaşam formlarıyla

133
00:08:10,216 --> 00:08:11,713
temasa geçmememizin nedeni,

134
00:08:11,713 --> 00:08:15,314
akıllı yaşamın evrimleştiğinde
kendisini hemen ortadan kaldırmasıdır.

135
00:08:16,153 --> 00:08:18,054
Eğer kayalar konuşabilseydi

136
00:08:18,078 --> 00:08:21,100
sanırım bize şunu derlerdi:

137
00:08:22,345 --> 00:08:25,189
Dünya'daki yaşam kıymetlidir.

138
00:08:26,697 --> 00:08:31,084
Bu, yaklaşık dört milyar yıllık,

139
00:08:31,108 --> 00:08:35,812
yaşam ve dünya arasındaki

140
00:08:35,836 --> 00:08:38,349
hassas, karmaşık ve karşılıklı
bir evrimin ürünüdür

141
00:08:38,373 --> 00:08:43,657
ve burada insanlar zamanın
yalnızca son zerresini oluşturur.

142
00:08:45,473 --> 00:08:49,741
Bu bilgiyi bir rehber
veya bir öngörü amacıyla

143
00:08:49,765 --> 00:08:52,094
ya da galaksinin bu kısmının

144
00:08:52,094 --> 00:08:56,296
neden bu kadar yalnız göründüğünün
bir açıklaması olarak kullanabilirsiniz.

145
00:08:56,629 --> 00:09:00,318
Ama evimiz dediğimiz gezegen üzerinde

146
00:09:01,166 --> 00:09:05,918
geride bırakmak istediğiniz miras hakkında

147
00:09:05,942 --> 00:09:10,591
bir bakış açısı edinmek için de kullanın.

148
00:09:12,083 --> 00:09:13,332
Teşekkür ederim.

149
00:09:13,356 --> 00:09:16,896
(Alkışlar)