0:00:01.123,0:00:05.872
Dünya 4,6 milyar yaşında

0:00:05.896,0:00:10.597
ama insan yaşamı genellikle[br]100 yıldan daha az sürer.

0:00:11.191,0:00:14.508
Peki uzak geçmiş, günlük yaşam ile[br]karşılaştırıldığında

0:00:14.532,0:00:20.389
böylesine alakasız görünürken,[br]gezegenimizin tarihini neden önemseyelim?

0:00:20.849,0:00:22.967
Bildiğimiz kadarıyla söyleyebiliriz ki

0:00:22.991,0:00:26.226
güneş sistemimizde[br]yaşamın kıvılcımını taşıyan

0:00:26.250,0:00:28.759
tek gezegen Dünya'dır

0:00:28.783,0:00:34.182
ve insanlar için hayati destek[br]sağlayabilen tek sistemdir.

0:00:34.763,0:00:36.016
Peki, neden Dünya?

0:00:36.731,0:00:40.109
Dünya'nın, sahip olduğu levha tektoniği,[br]yüzeyindeki sıvı halindeki su

0:00:40.123,0:00:42.136
ve oksijen zengini atmosferiyle

0:00:42.140,0:00:44.417
eşsiz olduğunu biliyoruz.

0:00:44.457,0:00:46.775
Ama durum, her zaman böyle değildi

0:00:46.799,0:00:51.640
ve bunu biliyoruz çünkü antik kayalar[br]dünyanın gezegensel evrimindeki

0:00:51.664,0:00:54.474
en önemli anlarını kayıt altına aldı.

0:00:55.653,0:00:58.636
Ve bu antik kayaları gözlemlemek için[br]en iyi yerlerden biri

0:00:58.660,0:01:02.133
Batı Avustralya'daki Pilbara'dadır.

0:01:03.494,0:01:07.994
Buradaki kayalar 3,5 milyar yaşında

0:01:08.018,0:01:12.624
ve gezegendeki yaşamın en eski[br]kanıtlarından bazılarını barındırıyor.

0:01:13.298,0:01:15.713
Yaşamın ilk aşamalarını düşündüğümüzde

0:01:15.737,0:01:18.955
genelde bir stegosaurus

0:01:18.979,0:01:22.408
ya da sürünerek karaya çıkan[br]bir balık hayal ederiz.

0:01:23.012,0:01:25.240
Ama yaşamın ilk aşamaları ile kastettiğim,

0:01:25.264,0:01:29.189
bakteri gibi basit, mikroskopik yaşam.

0:01:29.745,0:01:33.730
Ve bunların fosilleri genellikle,[br]stromatolitler denilen

0:01:33.754,0:01:35.888
katmanlaşmış kayaç yapılar[br]halinde korunur.

0:01:36.515,0:01:41.482
Bu basit yaşam formu, dünyadaki yaşamın

0:01:41.506,0:01:45.637
ilk üç milyar yıllık fosil kayıtlarında[br]gördüğümüz neredeyse tek şeydir.

0:01:46.256,0:01:49.711
Bizim türümüzün izleri fosil kayıtlarında[br]sadece birkaç yüz bin yıl

0:01:49.735,0:01:52.243
öncesine kadar sürülebiliyor.

0:01:52.267,0:01:54.232
Fosil kayıtlarından biliyoruz ki

0:01:54.256,0:01:58.306
bakteri yaşamı,[br]yaklaşık 3,5 ile dört milyar yıl önce

0:01:58.330,0:02:01.706
kendisine sağlam bir yer edinmişti.

0:02:02.316,0:02:05.955
Bundan daha eski kayalar ya yok edilmiş

0:02:05.979,0:02:09.110
ya da levha tektoniği nedeniyle[br]oldukça hasar görmüştür.

0:02:09.550,0:02:11.987
Yani bilmecenin gizemini koruyan parçası

0:02:12.011,0:02:16.975
Dünya'daki yaşamın[br]ne zaman ve nasıl başladığıdır.

0:02:19.086,0:02:22.662
İşte tekrar, Pilbara'da yer alan[br]antik volkanik tabiat manzarası.

0:02:23.075,0:02:27.902
Buradaki araştırmamızın,[br]hayatın başlangıcına dair bilmecede

0:02:27.926,0:02:30.291
bize bir başka ipucu vereceğini[br]hiç beklemiyordum.

0:02:30.871,0:02:32.981
Buradaki ilk arazi gezimde,

0:02:33.005,0:02:37.150
uzun bir hafta süren [br]haritalama projesinin sonuna doğru,

0:02:37.174,0:02:40.161
çok özel bir şeyle karşılaştım.

0:02:41.026,0:02:44.633
Kırış buruş eski kayalar[br]gibi görünen şeyler

0:02:44.657,0:02:46.670
aslında stratomalitlerdi.

0:02:46.694,0:02:50.821
Ve bu höyüğün merkezinde,[br]az çok bir çocuk eli büyüklüğünde,

0:02:50.845,0:02:53.523
küçük, olağandışı bir kaya vardı.

0:02:54.144,0:02:59.042
Bu kayayı mikroskop altında [br]incelememiz altı ayımızı aldı;

0:02:59.066,0:03:01.682
o zamanki danışmanlarımdan Malcolm Walter

0:03:01.706,0:03:05.566
kayanın bir gayzerite [br]benzediğini ileri sürdü.

0:03:06.034,0:03:09.542
Gayzerit, yalnızca sıcak su kaynaklarının

0:03:09.566,0:03:13.694
içinde veya çevresinde[br]oluşabilen bir kaya tipidir.

0:03:14.165,0:03:17.647
Gayzeritin önemini anlayabilmeniz için

0:03:17.671,0:03:21.822
sizi birkaç yüzyıl geriye götürmem gerek.

0:03:23.464,0:03:27.516
1871'de, arkadaşı [br]Joseph Hooker'a bir mektubunda,

0:03:27.540,0:03:29.346
Charles Darwin şunu ileri sürdü:

0:03:30.183,0:03:33.904
"Ya yaşam, küçük, sıcak göletin birinde,

0:03:33.928,0:03:36.047
daha kompleks değişimlere uğramaya hazır,

0:03:36.071,0:03:40.343
türlü türlü kimyasallar ile başladıysa?"

0:03:40.883,0:03:43.966
Küçük, sıcak göletlerini biliyoruz,[br]yani "sıcak su kaynakları."

0:03:43.990,0:03:46.320
Bu ortamlarda, alttaki kayalardan

0:03:46.344,0:03:49.359
gelen mineralleri çözündüren[br]sıcak su bulunur.

0:03:50.295,0:03:55.354
Bu çözelti organik bileşenlerle karışır

0:03:55.378,0:03:58.009
ve bir tür kimyasal fabrikayla sonuçlanır;

0:03:58.033,0:04:04.023
araştırmacılar göstermiştir ki[br]bu fabrika hayata yönelik ilk adımlar olan

0:04:04.047,0:04:07.339
basit hücreli yapıları üretebilir.

0:04:07.363,0:04:09.621
Fakat Darwin'in mektubundan 100 yıl sonra,

0:04:09.645,0:04:13.820
okyanusta, derin deniz hidrotermal [br]bacaları veya sıcak bacalar keşfedildi.

0:04:13.844,0:04:16.153
Ve bunlar da kimyasal fabrikalardır.

0:04:16.177,0:04:19.727
Bu baca, Pasifik Okyanusu'nda,

0:04:19.751,0:04:24.252
deniz seviyesinin 1.100 metre altında,[br]Tonga volkanik yayında bulunur.

0:04:25.560,0:04:29.258
Bu baca benzeri yapılardan tüttüğünü[br]gördüğünüz kara duman

0:04:29.282,0:04:31.099
ayrıca mineral açısından zengin olan

0:04:31.123,0:04:34.015
ve bakterilerin beslendiği bir akışkandır.

0:04:34.967,0:04:37.235
Ve bu derin deniz bacalarının[br]keşfinden bu yana,

0:04:37.259,0:04:41.516
yaşamın kökeni için favori senaryo[br]okyanus ortamı olmuştur.

0:04:42.091,0:04:43.674
Bunun da sebebi var;

0:04:45.118,0:04:48.427
derin deniz bacaları[br]antik kayaç kayıtlarında ünlüdür

0:04:48.451,0:04:51.516
ve Dünya'nın ilk dönemlerinde, [br]küresel bir okyanusla birlikte

0:04:51.540,0:04:54.292
çok küçük arazi yüzeyine [br]sahip olduğu düşünülür.

0:04:54.316,0:04:59.021
Yani Dünya'nın ilk dönemlerinde[br]derin deniz bacalarının bolluğu olasılığı

0:04:59.045,0:05:01.524
yaşamın kökeninin okyanusta olmasıyla

0:05:01.548,0:05:02.828
iyi örtüşür.

0:05:04.233,0:05:05.383
Ama yine de

0:05:06.503,0:05:09.447
Pilbara'daki araştırmamız,

0:05:09.447,0:05:12.943
alternatif bir bakış açısı[br]sunmakta ve desteklemekte.

0:05:13.590,0:05:19.489
Üç yıl sonra, nihayet, küçük kayamızın

0:05:19.513,0:05:22.891
aslında gayzerit olduğunu[br]göstermeyi başardık.

0:05:22.915,0:05:26.984
Yani bu sonuç, hem Pilbara'da bulunan[br]3,5 milyar yaşındaki volkanımızda

0:05:27.008,0:05:31.064
sıcak su kaynaklarının [br]bulunduğunu göstermiş,

0:05:31.088,0:05:37.446
hem de Dünya'nın jeolojik kaydında[br]sıcak su kaynaklarına dayalı

0:05:37.470,0:05:39.709
karada yaşam kanıtlarını

0:05:39.733,0:05:43.641
üç milyar yıl geriye çekmiştir.

0:05:44.818,0:05:48.242
Yani jeolojik açıdan,

0:05:48.266,0:05:55.116
Darwin'in küçük, sıcak göleti[br]hayatın kökeni için makul bir adaydır.

0:05:57.174,0:06:00.741
Tabii ki Dünya'da yaşamın [br]nasıl başladığı hâlâ tartışılabilir

0:06:00.765,0:06:03.223
ve muhtemelen [br]her zaman tartışılacaktır da.

0:06:03.247,0:06:07.211
Ama geliştiği, çeşitlendiği

0:06:07.211,0:06:09.737
ve daha da karmaşık hale geldiği kesindir.

0:06:09.761,0:06:13.083
En sonunda da insanlık çağına ulaşmıştır.

0:06:13.107,0:06:16.733
İnsanlık, kendi varoluşunu[br]ve başka yerlerde yaşamın varoluşunu

0:06:16.757,0:06:19.619
sorgulamaya başlamış bir tür.

0:06:20.595,0:06:23.732
Bizimle temasa geçmeyi bekleyen[br]kozmik bir topluluk var mı,

0:06:23.756,0:06:26.159
yoksa kendi başımıza mıyız?

0:06:26.876,0:06:31.364
Bu bilmecenin ipucu [br]yine antik kayaç kayıtlarından geliyor.

0:06:32.316,0:06:34.576
Yaklaşık 2,5 milyar yıl önce,

0:06:34.600,0:06:39.447
bugün bitkilerin yaptığı gibi,[br]bakterilerin oksijen üretmeye

0:06:39.471,0:06:41.740
başladığına dair kanıtlar vardır.

0:06:41.764,0:06:44.235
Jeologlar bunu takip eden döneme

0:06:44.259,0:06:46.921
Büyük Oksidasyon Olayı adını veriyorlar.

0:06:47.436,0:06:52.094
Bu, bantlı demir formasyonları [br]denilen kayalardan anlaşılıyor,

0:06:52.118,0:06:57.258
ki bu kayaların çoğu Batı Avustralya'daki

0:06:57.282,0:07:00.367
Karijini Ulusal Park'ında [br]uzanan boğazlarda açıkta bulunan

0:07:00.367,0:07:02.837
metrelerce kalınlıktaki kaya paketleri

0:07:02.861,0:07:04.620
olarak gözlemlenebilir.

0:07:05.160,0:07:09.527
Serbest oksijenin gelmesiyle[br]gezegenimizde iki büyük değişiklik oldu.

0:07:09.551,0:07:13.041
Birincisi, karmaşık hayatın[br]evrimleşmesine imkan sağladı.

0:07:13.065,0:07:17.015
Büyümek ve karmaşık hale gelmek için[br]yaşam oksijene ihtiyaç duyar.

0:07:17.730,0:07:20.744
Ve modern yaşamı,[br]güneşin UVB radyasyonunun

0:07:20.768,0:07:24.337
zararlı etkilerinden koruyan[br]ozon tabakasını oluşturdu.

0:07:24.837,0:07:29.798
Yani kaderin cilvesiyle, [br]mikrobik yaşam karmaşık yaşama yol açtı

0:07:29.822,0:07:32.115
ve temelde, gezegen üzerindeki

0:07:32.115,0:07:34.653
üç milyar yıllık saltanatından vazgeçti.

0:07:35.161,0:07:38.755
Bugün, biz insanlar, fosilleşmiş [br]karmaşık yaşamı eşip çıkarıyor

0:07:38.779,0:07:40.241
ve yakıt amaçlı kullanıyoruz.

0:07:41.154,0:07:45.543
Bu uygulama atmosfere [br]büyük miktarda karbondioksit pompalıyor

0:07:45.567,0:07:48.018
ve tıpkı mikrobik öncüllerimiz gibi,

0:07:48.042,0:07:51.484
gezegenimize önemli değişiklikler[br]getirmeye başlıyoruz.

0:07:52.889,0:07:56.558
Küresel ısınma da [br]bunların etkilerine dahil.

0:07:58.793,0:08:03.967
Maalesef, buradaki kaderin cilvesi[br]insanlığın sonunu getirebilir.

0:08:04.420,0:08:08.379
Ve belki de başka yerlerdeki [br]yaşam formlarıyla,

0:08:08.403,0:08:10.216
akıllı yaşam formlarıyla

0:08:10.216,0:08:11.713
temasa geçmememizin nedeni,

0:08:11.713,0:08:15.314
akıllı yaşamın evrimleştiğinde[br]kendisini hemen ortadan kaldırmasıdır.

0:08:16.153,0:08:18.054
Eğer kayalar konuşabilseydi

0:08:18.078,0:08:21.100
sanırım bize şunu derlerdi:

0:08:22.345,0:08:25.189
Dünya'daki yaşam kıymetlidir.

0:08:26.697,0:08:31.084
Bu, yaklaşık dört milyar yıllık,

0:08:31.108,0:08:35.812
yaşam ve dünya arasındaki

0:08:35.836,0:08:38.349
hassas, karmaşık ve karşılıklı[br]bir evrimin ürünüdür

0:08:38.373,0:08:43.657
ve burada insanlar zamanın[br]yalnızca son zerresini oluşturur.

0:08:45.473,0:08:49.741
Bu bilgiyi bir rehber[br]veya bir öngörü amacıyla

0:08:49.765,0:08:52.094
ya da galaksinin bu kısmının

0:08:52.094,0:08:56.296
neden bu kadar yalnız göründüğünün[br]bir açıklaması olarak kullanabilirsiniz.

0:08:56.629,0:09:00.318
Ama evimiz dediğimiz gezegen üzerinde

0:09:01.166,0:09:05.918
geride bırakmak istediğiniz miras hakkında

0:09:05.942,0:09:10.591
bir bakış açısı edinmek için de kullanın.

0:09:12.083,0:09:13.332
Teşekkür ederim.

0:09:13.356,0:09:16.896
(Alkışlar)