[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:07.74,0:00:11.88,Default,,0000,0000,0000,,2009'da iki araştırmacı\Nbasit bir deney yaptı.
Dialogue: 0,0:00:11.88,0:00:15.06,Default,,0000,0000,0000,,Güneş sistemimiz hakkında bildiğimiz\Nher şeyi aldılar
Dialogue: 0,0:00:15.06,0:00:20.94,Default,,0000,0000,0000,,ve her gezegenin gelecekteki 5 milyar yıla\Nkadar nerede olacağını hesapladılar.
Dialogue: 0,0:00:21.11,0:00:24.37,Default,,0000,0000,0000,,Bunu yapmak için\Naynı başlangıç koşullarıyla
Dialogue: 0,0:00:24.37,0:00:29.83,Default,,0000,0000,0000,,2.000'den fazla sayısal simülasyon\Ngerçekleştirdiler fakat biri dışında:
Dialogue: 0,0:00:29.83,0:00:35.14,Default,,0000,0000,0000,,Merkür ile Güneş arasındaki mesafe,\Nbir simülasyondan diğerine
Dialogue: 0,0:00:35.14,0:00:37.80,Default,,0000,0000,0000,,bir milimetreden daha az değiştirildi.
Dialogue: 0,0:00:37.80,0:00:41.07,Default,,0000,0000,0000,,Şaşırtıcı bir şekilde,\Nsimülasyonlarının yaklaşık %1'inde,
Dialogue: 0,0:00:41.07,0:00:46.42,Default,,0000,0000,0000,,Merkür'ün yörüngesi o kadar sert\Nbir şekilde değişti ki, Güneş'e dalabilir
Dialogue: 0,0:00:46.42,0:00:48.78,Default,,0000,0000,0000,,veya Venüs ile çarpışabilirdi.
Dialogue: 0,0:00:48.78,0:00:49.81,Default,,0000,0000,0000,,Daha da kötüsü,
Dialogue: 0,0:00:49.81,0:00:54.68,Default,,0000,0000,0000,,bir simülasyonda tüm iç Güneş sistemini\Nistikrarsızlaştırdı.
Dialogue: 0,0:00:54.98,0:00:58.98,Default,,0000,0000,0000,,Bu bir hata değildi. Sonuçlardaki\Nşaşırtıcı çeşitlilik, Güneş sistemimizin
Dialogue: 0,0:00:58.98,0:01:05.06,Default,,0000,0000,0000,,göründüğünden çok daha az kararlı\Nolabileceği gerçeğini ortaya koyuyor.
Dialogue: 0,0:01:05.06,0:01:10.24,Default,,0000,0000,0000,,Astrofizikçiler, yerçekimi sistemlerinin\Nbu şaşırtıcı özelliğini
Dialogue: 0,0:01:10.24,0:01:12.42,Default,,0000,0000,0000,,n-cisim problemi olarak adlandırırlar.
Dialogue: 0,0:01:12.42,0:01:15.24,Default,,0000,0000,0000,,İki kütleçekim kütlesinin hareketlerini
Dialogue: 0,0:01:15.24,0:01:17.95,Default,,0000,0000,0000,,tam olarak tahmin edebilen\Ndenklemlerimiz olsa da
Dialogue: 0,0:01:17.95,0:01:23.60,Default,,0000,0000,0000,,analitik araçlarımız daha kalabalık\Nsistemlerle karşılaştıklarında yetersiz.
Dialogue: 0,0:01:23.60,0:01:28.86,Default,,0000,0000,0000,,Üç veya daha fazla nesnenin\Nyer çekimi hareketini tam olarak
Dialogue: 0,0:01:28.86,0:01:34.43,Default,,0000,0000,0000,,tanımlayabilen genel bir formülün\Ntüm terimlerini yazmak aslında imkansız.
Dialogue: 0,0:01:34.86,0:01:41.88,Default,,0000,0000,0000,,Neden? Sorun, bir n-cisim sisteminin\Niçerdiği bilinmeyen değişkenlerle ilgili.
Dialogue: 0,0:01:41.88,0:01:45.19,Default,,0000,0000,0000,,Isaac Newton sayesinde,\Ncisimler arasında hareket eden
Dialogue: 0,0:01:45.19,0:01:49.19,Default,,0000,0000,0000,,yer çekimi kuvvetini tanımlamak için\Nbir dizi denklem yazabiliriz.
Dialogue: 0,0:01:49.19,0:01:53.21,Default,,0000,0000,0000,,Bununla birlikte, bu denklemlerdeki\Nbilinmeyen değişkenler için
Dialogue: 0,0:01:53.21,0:01:55.63,Default,,0000,0000,0000,,genel bir çözüm bulmaya çalışırken,
Dialogue: 0,0:01:55.63,0:01:58.00,Default,,0000,0000,0000,,matematiksel bir kısıtlama ile\Nkarşı karşıyayız:
Dialogue: 0,0:01:58.00,0:02:01.83,Default,,0000,0000,0000,,Her bilinmeyen için,\Nonu bağımsız olarak tanımlayan
Dialogue: 0,0:02:01.83,0:02:04.04,Default,,0000,0000,0000,,en az bir denklem olmalı.
Dialogue: 0,0:02:04.04,0:02:08.93,Default,,0000,0000,0000,,Başlangıçta, iki cisimli bir sistemin\Nhareket denklemlerindense
Dialogue: 0,0:02:08.93,0:02:12.72,Default,,0000,0000,0000,,konum ve hızı için daha fazla bilinmeyen\Ndeğişkenleri olduğu görülmekte.
Dialogue: 0,0:02:12.72,0:02:14.68,Default,,0000,0000,0000,,Ancak bir numara var:
Dialogue: 0,0:02:14.68,0:02:18.92,Default,,0000,0000,0000,,Sistemin ağırlık merkezine göre iki cismin
Dialogue: 0,0:02:18.92,0:02:22.26,Default,,0000,0000,0000,,göreceli konumunu ve hızını düşünün.
Dialogue: 0,0:02:22.62,0:02:27.35,Default,,0000,0000,0000,,Bu, bilinmeyenlerin sayısını azaltır\Nve geriye çözülebilir bir sistem kalır.
Dialogue: 0,0:02:27.35,0:02:33.08,Default,,0000,0000,0000,,Yörüngede dönen üç veya daha fazla\Nnesneyle her şey daha da karmaşıklaşır.
Dialogue: 0,0:02:33.08,0:02:37.46,Default,,0000,0000,0000,,Göreceli hareketleri hesaba katmanın\Naynı matematiksel hilesiyle bile,
Dialogue: 0,0:02:37.46,0:02:41.80,Default,,0000,0000,0000,,onları tanımlayan denklemlerden daha\Nfazla bilinmeyenle baş başa kalıyoruz.
Dialogue: 0,0:02:42.09,0:02:46.84,Default,,0000,0000,0000,,Bu denklem sisteminin genel\Nbir çözüme dönüştürülmesi için
Dialogue: 0,0:02:46.84,0:02:49.17,Default,,0000,0000,0000,,çok fazla değişken var.
Dialogue: 0,0:02:49.61,0:02:53.01,Default,,0000,0000,0000,,Peki, evrenimizdeki nesnelerin\Nanalitik olarak
Dialogue: 0,0:02:53.01,0:02:58.63,Default,,0000,0000,0000,,çözülemeyen hareket denklemlerine\Ngöre taşınması gerçekte neye benzer?
Dialogue: 0,0:02:58.63,0:03:01.88,Default,,0000,0000,0000,,Üç yıldızdan oluşan\NAlpha Centauri gibi bir sistem
Dialogue: 0,0:03:01.88,0:03:05.36,Default,,0000,0000,0000,,birbirine çarparak gelebilir\Nveya daha büyük olasılıkla,
Dialogue: 0,0:03:05.36,0:03:10.47,Default,,0000,0000,0000,,bazıları uzun bir süre sabit durduktan\Nsonra yörüngeden atılabilir.
Dialogue: 0,0:03:10.47,0:03:14.47,Default,,0000,0000,0000,,Oldukça olası olmayan birkaç\Nkararlı konfigürasyon dışında
Dialogue: 0,0:03:14.47,0:03:19.79,Default,,0000,0000,0000,,her olası durum, uzun zaman\Nölçeklerinde tahmin edilemez.
Dialogue: 0,0:03:20.57,0:03:24.77,Default,,0000,0000,0000,,Her biri, konum ve hızdaki\Nen küçük farklılığa bağlı şekilde
Dialogue: 0,0:03:24.77,0:03:29.32,Default,,0000,0000,0000,,astronomik olarak geniş bir potansiyel\Nsonuç yelpazesine sahip.
Dialogue: 0,0:03:29.47,0:03:33.74,Default,,0000,0000,0000,,Bu davranış, fizikçiler tarafından\Nkaotik olarak bilinir
Dialogue: 0,0:03:33.74,0:03:37.47,Default,,0000,0000,0000,,ve n-cismi sistemlerinin\Nönemli bir özelliği.
Dialogue: 0,0:03:37.47,0:03:42.20,Default,,0000,0000,0000,,Böyle bir sistem hala belirleyicidir,\Nyani rastgele bir şeyi yok.
Dialogue: 0,0:03:42.20,0:03:45.79,Default,,0000,0000,0000,,Birden fazla sistem tam olarak\Naynı koşullardan başlarsa
Dialogue: 0,0:03:45.79,0:03:48.24,Default,,0000,0000,0000,,her zaman aynı sonuca ulaşır.
Dialogue: 0,0:03:48.24,0:03:53.79,Default,,0000,0000,0000,,Ama başlangıçta biraz destek verirseniz\Ntüm bahisler kapanır.
Dialogue: 0,0:03:53.98,0:03:59.33,Default,,0000,0000,0000,,Bu, karmaşık yörüngelerin büyük bir\Nhassasiyetle hesaplanması gerektiği
Dialogue: 0,0:03:59.33,0:04:01.90,Default,,0000,0000,0000,,insan uzay görevleri için açıkça geçerli.
Dialogue: 0,0:04:02.49,0:04:06.49,Default,,0000,0000,0000,,Neyse ki bilgisayar simülasyonlarındaki\Ndevamlı gelişmeler
Dialogue: 0,0:04:06.49,0:04:09.38,Default,,0000,0000,0000,,felaketten kaçınmak için\Nçeşitli yollar sunar.
Dialogue: 0,0:04:09.38,0:04:13.70,Default,,0000,0000,0000,,Çözümlere giderek daha güçlü işlemcilerle\Nyaklaşarak, n-cismi sistemlerinin
Dialogue: 0,0:04:13.70,0:04:19.56,Default,,0000,0000,0000,,hareketini uzun zaman ölçeklerinde daha\Ngüvenilir bir şekilde tahmin edebiliriz.
Dialogue: 0,0:04:19.56,0:04:22.76,Default,,0000,0000,0000,,Eğer üçlü bir gruptaki bir cisim\Nçok hafifse,
Dialogue: 0,0:04:22.76,0:04:25.88,Default,,0000,0000,0000,,diğer ikisine önemli bir kuvvet uygulamaz,
Dialogue: 0,0:04:25.88,0:04:30.73,Default,,0000,0000,0000,,sistem çok iyi bir yaklaşımla\Niki cisim sistemi gibi davranır.
Dialogue: 0,0:04:30.73,0:04:34.73,Default,,0000,0000,0000,,Bu yaklaşım "kısıtlı üç cisim problemi"\Nolarak bilinir.
Dialogue: 0,0:04:34.73,0:04:38.67,Default,,0000,0000,0000,,Örneğin, Dünya-Güneş yerçekimi\Nalanındaki bir asteroidi
Dialogue: 0,0:04:38.67,0:04:43.03,Default,,0000,0000,0000,,veya bir kara delik ve bir yıldız\Nalanındaki küçük bir gezegeni
Dialogue: 0,0:04:43.03,0:04:46.70,Default,,0000,0000,0000,,tanımlarken son derece\Nyararlı olduğu kanıtlandı.
Dialogue: 0,0:04:46.70,0:04:50.45,Default,,0000,0000,0000,,Güneş sistemimize gelince,
Dialogue: 0,0:04:50.45,0:04:52.88,Default,,0000,0000,0000,,en azından önümüzdeki\Nbirkaç yüz milyon yıl boyunca
Dialogue: 0,0:04:52.88,0:04:56.15,Default,,0000,0000,0000,,istikrarına makul ölçüde güven\Nduyabileceğimizden mutlu olacaksınız.
Dialogue: 0,0:04:56.33,0:04:59.23,Default,,0000,0000,0000,,Eğer galaksinin\Nöteki bir yanından fırlatılan
Dialogue: 0,0:04:59.23,0:05:02.00,Default,,0000,0000,0000,,başka bir yıldız bize doğru geliyorsa
Dialogue: 0,0:05:02.00,0:05:03.85,Default,,0000,0000,0000,,tüm bahisler kapalı.