1
00:00:06,957 --> 00:00:13,088
တိဗက်ကုန်းပြင်မြင့်ဟာ ပင်လယ် ရေမျက်နှာပြင်
အထက် မီတာ ၄၅၀၀ ခန့်မှာ တည်ရှိပြီး

2
00:00:13,088 --> 00:00:17,058
အောက်ခြေမှာ တွေ့ရတဲ့ အောက်စီဂျင်
ပမာဏရဲ့ ၆၀% သာ ရှိပါတယ်။

3
00:00:17,058 --> 00:00:21,390
လည်ပတ်သူတွေနဲ့ အခြေချနေထိုင်သူအသစ်တေွဟာ
ပင်လယ်ပြင်အမြင့် ရောဂါနဲ့ ရုန်းကန်ရပေမဲ့

4
00:00:21,390 --> 00:00:24,749
ဒေသရင်း တိဗက်လူမျိုးတွေကတော့
တောင်တွေကို အမြန်ပြေးတက်ကြတယ်။

5
00:00:24,749 --> 00:00:27,860
ဒီအရည်အချင်းက လေ့ကျင့်မှုကနေ မဟုတ်ဘဲ

6
00:00:27,860 --> 00:00:31,590
သူတို့ခန္ဓာကိုယ်တွေကို အကန့်အသတ်ရှိတဲ့
အောက်စီဂျင်ကို အများဆုံး သုံးနိုင်ဖို့

7
00:00:31,590 --> 00:00:34,720
ဗီဇအနည်းငယ်ကို ပြောင်းလဲမှုတွေကနေပါ။

8
00:00:34,720 --> 00:00:37,660
ဒီခြားနားမှုတွေဟာ မွေးတည်းက ထင်ရှားတာပါ။

9
00:00:37,660 --> 00:00:41,510
တိဗက် ကလေးငယ်တွေဟာ မွေးစဉ် ပျမ်းမျှ
အားဖြင့် ကိုယ်အလေးချိန် ပိုမြင့်ခြင်း၊

10
00:00:41,510 --> 00:00:43,690
အောက်စီဂျင် ပြည့်ဝနှုန်း မြင့်ခြင်းရှိပြီး

11
00:00:43,690 --> 00:00:49,400
ဒီပတ်ဝန်းကျင်ထဲမှာ မွေးတဲ့ အခြားကလေးတွေထက်
ရှင်ကျန်ဖို့ဖြစ်နိုင်ခြေ အများကြီးပိုတယ်။

12
00:00:49,400 --> 00:00:52,840
ဗီဇဆိုင်ရာ ဒီပြောင်းလဲမှုတွေက လွန်ခဲ့တဲ့ 
နှစ် ၃၀၀၀ (သို့) အဲဒီလောက်ကနေ

13
00:00:52,840 --> 00:00:57,167
ဆင့်ကဲပြောင်းလဲခဲ့တယ်လို့
ခန်မှန်းရပြီး ဆက်ဖြစ်နေတာပါ။

14
00:00:57,167 --> 00:00:59,364
ဒါက ရှည်လျားတဲ့ ကာလတစ်ခုလို့ 
ထင်ရလောက်ပေမဲ့

15
00:00:59,364 --> 00:01:05,737
လူသား လူဦးရေတစ်ခုအတွင်းမှာ အမြဲ ပြောင်းလဲ
ခဲ့တဲ့ အမြန်ဆုံး ပြောင်းလဲမှုတစ်ခုဖြစ်မယ်။

16
00:01:05,737 --> 00:01:08,857
လူသား ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ် 
မပြီးဆုံးသေးတာ ရှင်းပါတယ်။

17
00:01:08,857 --> 00:01:10,937
ဒီတော့ အခြားပြောင်းလဲမှု အသစ်တွေက ဘာတွေလဲ။

18
00:01:10,937 --> 00:01:16,562
နည်းပညာနဲ့ သိပ္ပံဆိုင်ရာ ဆန်းသစ်မှုတွေက
ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ကို သက်ရောက်မှာလား။

19
00:01:16,562 --> 00:01:18,462
လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ထောင်အနည်းငယ်အတွင်းမှာ

20
00:01:18,462 --> 00:01:23,345
လူဦးရေများစွာထဲမှာ ဒေသတွင်း ဝန်းကျင်တွေနဲ့
ဗီဇဆိုင်ရာ လိုက်ဖက်ညီမှုတွေ ဖြစ်ခဲ့တယ်။

21
00:01:23,345 --> 00:01:29,943
ဆိုက်ဘေးရီးယားနဲ့ အာတိတ် အထက်ပိုင်း လူတွေ 
လွန်ကဲတဲ့ အအေးမှာ ရှင်ကျန်ဖို့ ပြုပြင်တယ်။

22
00:01:29,943 --> 00:01:32,013
သူတို့ဟာ နှင်းကိုက်နာ ဖြစ်ခဲပြီး

23
00:01:32,013 --> 00:01:36,097
သုညအောက် အေးချိန်တွေမှာ အခြား
လူတွေထက် လက်တွေကို ပိုကြာကြာ

24
00:01:36,097 --> 00:01:38,517
ဆက်လက် အသုံးပြုနိုင်တယ်။

25
00:01:38,517 --> 00:01:42,067
သူတို့ရဲ့ ဆင့်ကဲရွေးချယ်မှု တစ်ခုက
ပိုမြင့်တဲ့ ဇီဝဖြစ်ပျက်မှုနှုန်း ရှိလို့

26
00:01:42,067 --> 00:01:44,737
အပူ ထုတ်လုပ်မှုကို တိုးစေပါတယ်။

27
00:01:44,737 --> 00:01:50,418
တောင်ဘက်ရှိ ပိုဝေးတဲ့ အရှေ့တောင် အာရှက
Bajau လူမျိုးတွေဟာ မီတာ ၇၀ ရေငုပ်နိုင်ပြီး

28
00:01:50,418 --> 00:01:54,418
ရေအောက်မှာ ၁၅ မိနစ်နီးပါး နေနိုင်ကြတယ်။

29
00:01:54,418 --> 00:01:58,301
လှည့်လည်နေထိုင်ကြတဲ့ မုဆိုးတွေအဖြစ်
ပင်လယ်မှာ နှစ်ထောင်ချီကာ နေထိုင်ခဲ့ကြတဲ့

30
00:01:58,301 --> 00:02:05,282
သူတို့တွေမှာ ရေအောက်မှာ ပိုကြာကြာနေဖို့
ထောက်ကူတဲ့ အောက်စီဂျင် သိုလှောင်မှုတွေလို

31
00:02:05,282 --> 00:02:08,522
လုပ်ဆောင်တဲ့ ဗီဇပိုင်းအရ 
ထူးခြားစွာကြီးတဲ့ သရက်ရွက်တွေရှိတယ်၊

32
00:02:08,522 --> 00:02:13,482
ရေနက် ငုပ်တဲ့ ပင်လယ်ဖျံတွေရဲ့
ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုနဲ့ ဆင်တူတာမျိုးပါ။

33
00:02:13,482 --> 00:02:16,232
ယှဉ်ကြည်လိုက်ရင် အသက်မပါပုံ
ထင်ရလောက်ပေမဲ့

34
00:02:16,232 --> 00:02:20,009
နို့သောက်နိုင်စွမ်းက ဒီလိုမျိုး 
နောက်ထပ် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုပါ။

35
00:02:20,009 --> 00:02:23,159
နို့တိုက်သတ္တဝါအားလုံဟာ ကလေးတွေ
အဖြစ် မိခင်နို့ကို သောက်နိုင်တယ်။

36
00:02:23,159 --> 00:02:28,128
နို့ဖြတ်ပြီးနောက် နို့ကြေချက်ခွင့်ပေးတဲ့
ဗီဇကို ရပ်စဲပစ်လိုက်တယ်။

37
00:02:28,128 --> 00:02:33,374
ဒါပေမဲ့ နို့အတွက် နွားမတွေကို အသုံးပြုတဲ့
ဆာဟာရ အာဖရိကတိုက်ခွဲ၊အရှေ့နဲ့ အနောက်မြောက်

38
00:02:33,374 --> 00:02:38,324
ဥရောပ အတွင်းက လူစုတွေဟာ DNA မူကွဲတွေမှာ
ရုတ်တရက် တိုးပွားမှုတစ်ခုကို မြင်ရတယ်။

39
00:02:38,324 --> 00:02:44,206
ဒါက လွန်ခဲ့တဲ့ ၇၀၀၀ ကနေ နှစ် ၈၀၀၀ ကျော်
ဗီဇ ပိတ်ခံရမှုကို တားဆီးပေးတယ်။

40
00:02:44,206 --> 00:02:48,876
အနည်းဆုံး ဥရောပမှာ နို့သောက်ခြင်းက
ပုံမှန် ဗိုက်တာဗင် ဒီ လျော့ကျတဲ့

41
00:02:48,876 --> 00:02:53,016
မြောက်ဖက်ကို ရွေ့ခဲ့လို့ ဗီတာမင် D ထုတ်
လုပ်ဖို့ ရင်းမြစ်ဖြစ်တဲ့ နေရောင်ခြည်

42
00:02:53,016 --> 00:02:56,769
လျော့နည်းလာခဲ့လို့ ကယ်လ်ဆီယံ ရင်းမြစ်
တစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့လောက်တယ်။

43
00:02:56,769 --> 00:02:59,207
နည်းလမ်းတွေ အမြဲ ရှင်းလင်းခဲ့တာ မဟုတ်ပေမဲ့

44
00:02:59,207 --> 00:03:04,223
ပြောင်းလဲမှုအားလုံးက မျိုးပွားနိုင်တဲ့
အရွယ်အထိ လူတွေ ရှင်ကျန်ခွင့် မြှင့်ခဲ့တယ်။

45
00:03:04,223 --> 00:03:06,463
သဘာဝ ရွေးချယ်မှုရဲ့
မောင်းနှင်အား ဖြစ်ပြီး၊

46
00:03:06,463 --> 00:03:10,007
ဒီဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုတွေ 
အာလုံးနောက်ကွယ်က တွန်းအားပါ။

47
00:03:10,007 --> 00:03:13,887
တစ်ခါတစ်ရံ ကူးစက်ရောဂါတွေကို တိုက်ဖျက်ရင်း
ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ ဗီဇတွေက ကျွန်ုပ်တို့ကို

48
00:03:13,887 --> 00:03:16,837
သတ်ပစ်နိုင်ချိန်မျိုးမှာ ခေတ်ပေါ် ဆေးဝါး
တွေက ဆင့်ကဲရွေးချယ်ရေး

49
00:03:16,837 --> 00:03:19,097
ဖိအားပေးမှုတွေကို ဖယ်ရှားပစ်လိုက်ပြီး

50
00:03:19,097 --> 00:03:20,667
အသက်ရှင်အောင် ကယ်တင်ပေးကြပါတယ်။

51
00:03:20,667 --> 00:03:25,057
ပဋိဇီဝဆေးတွေ၊ ကာကွယ်ဆေးတွေ၊ 
သန့်ရှင်းတဲ့ ရေ၊ ကောင်းမွန်တဲ့ မိလ္လာစနစ်

52
00:03:25,057 --> 00:03:28,893
အားလုံးက ဗိဇတွေကြားက ခြားနားမှုတွေကို
အရေးပါမှုကို လျော့နည်းလာစေတယ်။

53
00:03:28,893 --> 00:03:32,424
အလားတူပဲ ကလေးဘဝ ကင်ဆာတွေကို
ကုသပေးနိုင်ခြင်း၊

54
00:03:32,424 --> 00:03:36,690
မိခင်ဆီမှာ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မှုနဲ့ ဆက်စပ်နေတဲ့
ရောဂါမျိုး ရှိနေလျှင်၊

55
00:03:36,690 --> 00:03:41,223
ကလေးရဲ့ ရောင်ရမ်းနေတဲ့ အူအတက်တွေကို
ခွဲစိတ်ထုတ်ယူပြီး မွေးပေးနိုင်ခြင်း စတာတွေ

56
00:03:41,223 --> 00:03:46,014
အားလုံးက ဆင့်ကဲရွေးချယ်မှုကို ရပ်စဲပစ်
လိုက်ခြင်းဖြင့် မျိုးဆက်ပွားနိုင်တဲ့

57
00:03:46,014 --> 00:03:49,004
အရွယ်အထိ ရှင်ကျန်ရစ်ခဲ့ကြတဲ့
လူတွေရဲ့ ဦးရေဟာ တိုးတိုးလာနေပါတယ်။

58
00:03:49,004 --> 00:03:52,272
ဒါပေမဲ့ ကမ္ဘာမြေပေါ်က လူတိုင်းမှာ
ခေတ်မီ ဆေးဝါး သုံးခွင့်ရှိတာတောင်

59
00:03:52,272 --> 00:03:55,246
ဒါက လူသား ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ရဲ့
နိဂုံးကို ညွှန်ပြနေတာ မဟုတ်ဘူး။

60
00:03:55,246 --> 00:04:00,192
အကြောင်းက သဘာဝ ရွေးချယ်ခြင်းအပြင် ဆင့်ကဲ့
ဖြစ်စဉ်ရဲ့ အခြားလက္ခဏာတွေ ရှိလို့ပါ။

61
00:04:00,192 --> 00:04:02,452
ခေတ်မီ ဆေးဝါးက သဘာဝ ရွေးချယ်မှုအရ

62
00:04:02,452 --> 00:04:05,692
ဖြစ်လာရမယ့် ဗီဇ ပြောင်းလဲမှုရဲ့ အစား

63
00:04:05,692 --> 00:04:09,756
ဗီဇဆိုင်ရာ ရွေ့လျားမှု ဆိုတာကို
လုပ်ဆောင်ပေးတာပါ။

64
00:04:09,756 --> 00:04:14,902
ဗီဇ ရွေ့လျားမှုနဲ့အတူ လူဦးရေ တစ်ခုအတွင်းက
ဗီဇခြားနားချက်တွေ ကျပန်း ကွဲပြားနိုင်တယ်။

65
00:04:14,902 --> 00:04:19,970
ဗီဇဆိုင်ရာအဆင့်မှာ ခေတ်မီ ဆေးဝါးက မျိုးကွဲ
မှုကို အမှန်တကယ် တိုးပွားစေလောက်တယ်။

66
00:04:19,970 --> 00:04:24,270
အကြောင်းက ဘေးဖြစ်နိုင်တဲ့ သန္ဓေပြောင်းမှုက
လူတွေကို သတ်မပစ်လို့ ဖယ်ထုတ်မခံခဲ့ရလို့ပါ။

67
00:04:24,270 --> 00:04:29,315
ဒါပေမဲ့ ဒီမူကွဲက လူတွေကြားက ကွဲပြားမှု
တွေကို သိသာတဲ့ (သို့) phenotypic

68
00:04:29,315 --> 00:04:32,605
ပုံစံမျိုးသို့ ပြောင်းလဲသွားမယ်လို့
ပြောရနိုင်ပါ။

69
00:04:32,605 --> 00:04:36,338
သီးခြား ပတ်ဝန်းကျင်တစ်ခုအတွက် 
ဗီဇဆိုင်ရာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေက

70
00:04:36,338 --> 00:04:40,098
အလွန် လျင်မြန်စွာ ပေါ်ပေါက်နိုင်လားဆိုတာ 
ကို ဗီဇနဲ့မသက်ဆိုင်တဲ့ ပြပြင်မှုတွေကနေ

71
00:04:40,098 --> 00:04:44,408
သုတေသီတွေလည်း စူးစမ်းနေတယ်။
ဗီဇနဲ့မဆိုင်တဲ့ ပြောင်းလဲခြင်းတွေဆိုပေမဲ့

72
00:04:44,408 --> 00:04:48,685
ဗီဇတချို့ကို ဖော်ပြလား၊ ဘယ်တော့ဆိုတာအထိပါ။

73
00:04:48,685 --> 00:04:51,409
ဒီပြောင်းလဲမှုတွေဟာ ဘဝ
တစ်သက်တာအတွင်း ဖြစ်ပေါ်နိုင်ပြီး

74
00:04:51,409 --> 00:04:54,030
သားသမီးဆီတောင် လက်ဆင့်ကမ်းလောက်ပေမဲ့

75
00:04:54,030 --> 00:04:58,780
အခုထိတော့ ဗီဇနဲ့မသက်ဆိုင်တဲ့ ပြုပြင်ခြင်း
တွေ မျိုးဆက်များစွာအထိ တကယ် ဆက်ရှိကာ

76
00:04:58,780 --> 00:05:02,296
လူဦးရေအကြားမှာ ရေရှည် အပြောင်းအလဲတွေကို
ဖြစ်စေနိုင်လား ဆိုတာကိုတော့

77
00:05:02,296 --> 00:05:06,550
သုတေသီတွေ ဝိရောဓိဖြစ်နေကြတယ်။

78
00:05:06,550 --> 00:05:10,302
လူသား ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ထဲကို အခြား ထောက်ပံ့
ပေးတဲ့ အချက်တွေလည်း ရှိနိုင်လောက်ပါတယ်။

79
00:05:10,302 --> 00:05:13,970
သဘာဝ ရွေးချယ်မှုရဲ့ အမြန်ဆုံးနဲ့ နောက်ဆုံး
အပြောင်းအလဲတွေနဲ့ ယှဉ်ကြည့်ရင်တောင်

80
00:05:13,970 --> 00:05:17,420
ခေတ်မီ ဆေးဝါးနဲ့ နည်းပညာဟာ
ဆန်းသစ်လွန်းတာမို့လို့

81
00:05:17,420 --> 00:05:22,307
ကျွန်ုပ်တို့ ပစ္စုပ္ပန်က အနာဂတ်ကို ဘယ်လို
ပုံဖော်မှာကို အချိန်ကသာ ပြောနိုင်မှာပါ။