0:00:06.957,0:00:13.088
တိဗက်ကုန်းပြင်မြင့်ဟာ ပင်လယ် ရေမျက်နှာပြင်[br]အထက် မီတာ ၄၅၀၀ ခန့်မှာ တည်ရှိပြီး

0:00:13.088,0:00:17.058
အောက်ခြေမှာ တွေ့ရတဲ့ အောက်စီဂျင်[br]ပမာဏရဲ့ ၆၀% သာ ရှိပါတယ်။

0:00:17.058,0:00:21.390
လည်ပတ်သူတွေနဲ့ အခြေချနေထိုင်သူအသစ်တေွဟာ[br]ပင်လယ်ပြင်အမြင့် ရောဂါနဲ့ ရုန်းကန်ရပေမဲ့

0:00:21.390,0:00:24.749
ဒေသရင်း တိဗက်လူမျိုးတွေကတော့[br]တောင်တွေကို အမြန်ပြေးတက်ကြတယ်။

0:00:24.749,0:00:27.860
ဒီအရည်အချင်းက လေ့ကျင့်မှုကနေ မဟုတ်ဘဲ

0:00:27.860,0:00:31.590
သူတို့ခန္ဓာကိုယ်တွေကို အကန့်အသတ်ရှိတဲ့[br]အောက်စီဂျင်ကို အများဆုံး သုံးနိုင်ဖို့

0:00:31.590,0:00:34.720
ဗီဇအနည်းငယ်ကို ပြောင်းလဲမှုတွေကနေပါ။

0:00:34.720,0:00:37.660
ဒီခြားနားမှုတွေဟာ မွေးတည်းက ထင်ရှားတာပါ။

0:00:37.660,0:00:41.510
တိဗက် ကလေးငယ်တွေဟာ မွေးစဉ် ပျမ်းမျှ[br]အားဖြင့် ကိုယ်အလေးချိန် ပိုမြင့်ခြင်း၊

0:00:41.510,0:00:43.690
အောက်စီဂျင် ပြည့်ဝနှုန်း မြင့်ခြင်းရှိပြီး

0:00:43.690,0:00:49.400
ဒီပတ်ဝန်းကျင်ထဲမှာ မွေးတဲ့ အခြားကလေးတွေထက်[br]ရှင်ကျန်ဖို့ဖြစ်နိုင်ခြေ အများကြီးပိုတယ်။

0:00:49.400,0:00:52.840
ဗီဇဆိုင်ရာ ဒီပြောင်းလဲမှုတွေက လွန်ခဲ့တဲ့ [br]နှစ် ၃၀၀၀ (သို့) အဲဒီလောက်ကနေ

0:00:52.840,0:00:57.167
ဆင့်ကဲပြောင်းလဲခဲ့တယ်လို့[br]ခန်မှန်းရပြီး ဆက်ဖြစ်နေတာပါ။

0:00:57.167,0:00:59.364
ဒါက ရှည်လျားတဲ့ ကာလတစ်ခုလို့ [br]ထင်ရလောက်ပေမဲ့

0:00:59.364,0:01:05.737
လူသား လူဦးရေတစ်ခုအတွင်းမှာ အမြဲ ပြောင်းလဲ[br]ခဲ့တဲ့ အမြန်ဆုံး ပြောင်းလဲမှုတစ်ခုဖြစ်မယ်။

0:01:05.737,0:01:08.857
လူသား ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ် [br]မပြီးဆုံးသေးတာ ရှင်းပါတယ်။

0:01:08.857,0:01:10.937
ဒီတော့ အခြားပြောင်းလဲမှု အသစ်တွေက ဘာတွေလဲ။

0:01:10.937,0:01:16.562
နည်းပညာနဲ့ သိပ္ပံဆိုင်ရာ ဆန်းသစ်မှုတွေက[br]ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ကို သက်ရောက်မှာလား။

0:01:16.562,0:01:18.462
လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ထောင်အနည်းငယ်အတွင်းမှာ

0:01:18.462,0:01:23.345
လူဦးရေများစွာထဲမှာ ဒေသတွင်း ဝန်းကျင်တွေနဲ့[br]ဗီဇဆိုင်ရာ လိုက်ဖက်ညီမှုတွေ ဖြစ်ခဲ့တယ်။

0:01:23.345,0:01:29.943
ဆိုက်ဘေးရီးယားနဲ့ အာတိတ် အထက်ပိုင်း လူတွေ [br]လွန်ကဲတဲ့ အအေးမှာ ရှင်ကျန်ဖို့ ပြုပြင်တယ်။

0:01:29.943,0:01:32.013
သူတို့ဟာ နှင်းကိုက်နာ ဖြစ်ခဲပြီး

0:01:32.013,0:01:36.097
သုညအောက် အေးချိန်တွေမှာ အခြား[br]လူတွေထက် လက်တွေကို ပိုကြာကြာ

0:01:36.097,0:01:38.517
ဆက်လက် အသုံးပြုနိုင်တယ်။

0:01:38.517,0:01:42.067
သူတို့ရဲ့ ဆင့်ကဲရွေးချယ်မှု တစ်ခုက[br]ပိုမြင့်တဲ့ ဇီဝဖြစ်ပျက်မှုနှုန်း ရှိလို့

0:01:42.067,0:01:44.737
အပူ ထုတ်လုပ်မှုကို တိုးစေပါတယ်။

0:01:44.737,0:01:50.418
တောင်ဘက်ရှိ ပိုဝေးတဲ့ အရှေ့တောင် အာရှက[br]Bajau လူမျိုးတွေဟာ မီတာ ၇၀ ရေငုပ်နိုင်ပြီး

0:01:50.418,0:01:54.418
ရေအောက်မှာ ၁၅ မိနစ်နီးပါး နေနိုင်ကြတယ်။

0:01:54.418,0:01:58.301
လှည့်လည်နေထိုင်ကြတဲ့ မုဆိုးတွေအဖြစ်[br]ပင်လယ်မှာ နှစ်ထောင်ချီကာ နေထိုင်ခဲ့ကြတဲ့

0:01:58.301,0:02:05.282
သူတို့တွေမှာ ရေအောက်မှာ ပိုကြာကြာနေဖို့[br]ထောက်ကူတဲ့ အောက်စီဂျင် သိုလှောင်မှုတွေလို

0:02:05.282,0:02:08.522
လုပ်ဆောင်တဲ့ ဗီဇပိုင်းအရ [br]ထူးခြားစွာကြီးတဲ့ သရက်ရွက်တွေရှိတယ်၊

0:02:08.522,0:02:13.482
ရေနက် ငုပ်တဲ့ ပင်လယ်ဖျံတွေရဲ့[br]ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုနဲ့ ဆင်တူတာမျိုးပါ။

0:02:13.482,0:02:16.232
ယှဉ်ကြည်လိုက်ရင် အသက်မပါပုံ[br]ထင်ရလောက်ပေမဲ့

0:02:16.232,0:02:20.009
နို့သောက်နိုင်စွမ်းက ဒီလိုမျိုး [br]နောက်ထပ် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုပါ။

0:02:20.009,0:02:23.159
နို့တိုက်သတ္တဝါအားလုံဟာ ကလေးတွေ[br]အဖြစ် မိခင်နို့ကို သောက်နိုင်တယ်။

0:02:23.159,0:02:28.128
နို့ဖြတ်ပြီးနောက် နို့ကြေချက်ခွင့်ပေးတဲ့[br]ဗီဇကို ရပ်စဲပစ်လိုက်တယ်။

0:02:28.128,0:02:33.374
ဒါပေမဲ့ နို့အတွက် နွားမတွေကို အသုံးပြုတဲ့[br]ဆာဟာရ အာဖရိကတိုက်ခွဲ၊အရှေ့နဲ့ အနောက်မြောက်

0:02:33.374,0:02:38.324
ဥရောပ အတွင်းက လူစုတွေဟာ DNA မူကွဲတွေမှာ[br]ရုတ်တရက် တိုးပွားမှုတစ်ခုကို မြင်ရတယ်။

0:02:38.324,0:02:44.206
ဒါက လွန်ခဲ့တဲ့ ၇၀၀၀ ကနေ နှစ် ၈၀၀၀ ကျော်[br]ဗီဇ ပိတ်ခံရမှုကို တားဆီးပေးတယ်။

0:02:44.206,0:02:48.876
အနည်းဆုံး ဥရောပမှာ နို့သောက်ခြင်းက[br]ပုံမှန် ဗိုက်တာဗင် ဒီ လျော့ကျတဲ့

0:02:48.876,0:02:53.016
မြောက်ဖက်ကို ရွေ့ခဲ့လို့ ဗီတာမင် D ထုတ်[br]လုပ်ဖို့ ရင်းမြစ်ဖြစ်တဲ့ နေရောင်ခြည်

0:02:53.016,0:02:56.769
လျော့နည်းလာခဲ့လို့ ကယ်လ်ဆီယံ ရင်းမြစ်[br]တစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့လောက်တယ်။

0:02:56.769,0:02:59.207
နည်းလမ်းတွေ အမြဲ ရှင်းလင်းခဲ့တာ မဟုတ်ပေမဲ့

0:02:59.207,0:03:04.223
ပြောင်းလဲမှုအားလုံးက မျိုးပွားနိုင်တဲ့[br]အရွယ်အထိ လူတွေ ရှင်ကျန်ခွင့် မြှင့်ခဲ့တယ်။

0:03:04.223,0:03:06.463
သဘာဝ ရွေးချယ်မှုရဲ့[br]မောင်းနှင်အား ဖြစ်ပြီး၊

0:03:06.463,0:03:10.007
ဒီဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုတွေ [br]အာလုံးနောက်ကွယ်က တွန်းအားပါ။

0:03:10.007,0:03:13.887
တစ်ခါတစ်ရံ ကူးစက်ရောဂါတွေကို တိုက်ဖျက်ရင်း[br]ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ ဗီဇတွေက ကျွန်ုပ်တို့ကို

0:03:13.887,0:03:16.837
သတ်ပစ်နိုင်ချိန်မျိုးမှာ ခေတ်ပေါ် ဆေးဝါး[br]တွေက ဆင့်ကဲရွေးချယ်ရေး

0:03:16.837,0:03:19.097
ဖိအားပေးမှုတွေကို ဖယ်ရှားပစ်လိုက်ပြီး

0:03:19.097,0:03:20.667
အသက်ရှင်အောင် ကယ်တင်ပေးကြပါတယ်။

0:03:20.667,0:03:25.057
ပဋိဇီဝဆေးတွေ၊ ကာကွယ်ဆေးတွေ၊ [br]သန့်ရှင်းတဲ့ ရေ၊ ကောင်းမွန်တဲ့ မိလ္လာစနစ်

0:03:25.057,0:03:28.893
အားလုံးက ဗိဇတွေကြားက ခြားနားမှုတွေကို[br]အရေးပါမှုကို လျော့နည်းလာစေတယ်။

0:03:28.893,0:03:32.424
အလားတူပဲ ကလေးဘဝ ကင်ဆာတွေကို[br]ကုသပေးနိုင်ခြင်း၊

0:03:32.424,0:03:36.690
မိခင်ဆီမှာ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မှုနဲ့ ဆက်စပ်နေတဲ့[br]ရောဂါမျိုး ရှိနေလျှင်၊

0:03:36.690,0:03:41.223
ကလေးရဲ့ ရောင်ရမ်းနေတဲ့ အူအတက်တွေကို[br]ခွဲစိတ်ထုတ်ယူပြီး မွေးပေးနိုင်ခြင်း စတာတွေ

0:03:41.223,0:03:46.014
အားလုံးက ဆင့်ကဲရွေးချယ်မှုကို ရပ်စဲပစ်[br]လိုက်ခြင်းဖြင့် မျိုးဆက်ပွားနိုင်တဲ့

0:03:46.014,0:03:49.004
အရွယ်အထိ ရှင်ကျန်ရစ်ခဲ့ကြတဲ့[br]လူတွေရဲ့ ဦးရေဟာ တိုးတိုးလာနေပါတယ်။

0:03:49.004,0:03:52.272
ဒါပေမဲ့ ကမ္ဘာမြေပေါ်က လူတိုင်းမှာ[br]ခေတ်မီ ဆေးဝါး သုံးခွင့်ရှိတာတောင်

0:03:52.272,0:03:55.246
ဒါက လူသား ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ရဲ့[br]နိဂုံးကို ညွှန်ပြနေတာ မဟုတ်ဘူး။

0:03:55.246,0:04:00.192
အကြောင်းက သဘာဝ ရွေးချယ်ခြင်းအပြင် ဆင့်ကဲ့[br]ဖြစ်စဉ်ရဲ့ အခြားလက္ခဏာတွေ ရှိလို့ပါ။

0:04:00.192,0:04:02.452
ခေတ်မီ ဆေးဝါးက သဘာဝ ရွေးချယ်မှုအရ

0:04:02.452,0:04:05.692
ဖြစ်လာရမယ့် ဗီဇ ပြောင်းလဲမှုရဲ့ အစား

0:04:05.692,0:04:09.756
ဗီဇဆိုင်ရာ ရွေ့လျားမှု ဆိုတာကို[br]လုပ်ဆောင်ပေးတာပါ။

0:04:09.756,0:04:14.902
ဗီဇ ရွေ့လျားမှုနဲ့အတူ လူဦးရေ တစ်ခုအတွင်းက[br]ဗီဇခြားနားချက်တွေ ကျပန်း ကွဲပြားနိုင်တယ်။

0:04:14.902,0:04:19.970
ဗီဇဆိုင်ရာအဆင့်မှာ ခေတ်မီ ဆေးဝါးက မျိုးကွဲ[br]မှုကို အမှန်တကယ် တိုးပွားစေလောက်တယ်။

0:04:19.970,0:04:24.270
အကြောင်းက ဘေးဖြစ်နိုင်တဲ့ သန္ဓေပြောင်းမှုက[br]လူတွေကို သတ်မပစ်လို့ ဖယ်ထုတ်မခံခဲ့ရလို့ပါ။

0:04:24.270,0:04:29.315
ဒါပေမဲ့ ဒီမူကွဲက လူတွေကြားက ကွဲပြားမှု[br]တွေကို သိသာတဲ့ (သို့) phenotypic

0:04:29.315,0:04:32.605
ပုံစံမျိုးသို့ ပြောင်းလဲသွားမယ်လို့[br]ပြောရနိုင်ပါ။

0:04:32.605,0:04:36.338
သီးခြား ပတ်ဝန်းကျင်တစ်ခုအတွက် [br]ဗီဇဆိုင်ရာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေက

0:04:36.338,0:04:40.098
အလွန် လျင်မြန်စွာ ပေါ်ပေါက်နိုင်လားဆိုတာ [br]ကို ဗီဇနဲ့မသက်ဆိုင်တဲ့ ပြပြင်မှုတွေကနေ

0:04:40.098,0:04:44.408
သုတေသီတွေလည်း စူးစမ်းနေတယ်။[br]ဗီဇနဲ့မဆိုင်တဲ့ ပြောင်းလဲခြင်းတွေဆိုပေမဲ့

0:04:44.408,0:04:48.685
ဗီဇတချို့ကို ဖော်ပြလား၊ ဘယ်တော့ဆိုတာအထိပါ။

0:04:48.685,0:04:51.409
ဒီပြောင်းလဲမှုတွေဟာ ဘဝ[br]တစ်သက်တာအတွင်း ဖြစ်ပေါ်နိုင်ပြီး

0:04:51.409,0:04:54.030
သားသမီးဆီတောင် လက်ဆင့်ကမ်းလောက်ပေမဲ့

0:04:54.030,0:04:58.780
အခုထိတော့ ဗီဇနဲ့မသက်ဆိုင်တဲ့ ပြုပြင်ခြင်း[br]တွေ မျိုးဆက်များစွာအထိ တကယ် ဆက်ရှိကာ

0:04:58.780,0:05:02.296
လူဦးရေအကြားမှာ ရေရှည် အပြောင်းအလဲတွေကို[br]ဖြစ်စေနိုင်လား ဆိုတာကိုတော့

0:05:02.296,0:05:06.550
သုတေသီတွေ ဝိရောဓိဖြစ်နေကြတယ်။

0:05:06.550,0:05:10.302
လူသား ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ထဲကို အခြား ထောက်ပံ့[br]ပေးတဲ့ အချက်တွေလည်း ရှိနိုင်လောက်ပါတယ်။

0:05:10.302,0:05:13.970
သဘာဝ ရွေးချယ်မှုရဲ့ အမြန်ဆုံးနဲ့ နောက်ဆုံး[br]အပြောင်းအလဲတွေနဲ့ ယှဉ်ကြည့်ရင်တောင်

0:05:13.970,0:05:17.420
ခေတ်မီ ဆေးဝါးနဲ့ နည်းပညာဟာ[br]ဆန်းသစ်လွန်းတာမို့လို့

0:05:17.420,0:05:22.307
ကျွန်ုပ်တို့ ပစ္စုပ္ပန်က အနာဂတ်ကို ဘယ်လို[br]ပုံဖော်မှာကို အချိန်ကသာ ပြောနိုင်မှာပါ။