[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:00.00,0:00:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Hardlopen: het komt eigenlijk neer op links, rechts, links, rechts -- toch? Dialogue: 0,0:00:03.00,0:00:05.00,Default,,0000,0000,0000,,We hebben het twee miljoen jaar gedaan, Dialogue: 0,0:00:05.00,0:00:08.00,Default,,0000,0000,0000,,dus het is een tikje arrogant om aan te nemen Dialogue: 0,0:00:08.00,0:00:10.00,Default,,0000,0000,0000,,dat ik iets over hardlopen kan vertellen Dialogue: 0,0:00:10.00,0:00:13.00,Default,,0000,0000,0000,,dat nog niet eerder verteld en uitgevoerd is, en beter. Dialogue: 0,0:00:13.00,0:00:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar het leuke van hardlopen is, daar ben ik achter, Dialogue: 0,0:00:15.00,0:00:17.00,Default,,0000,0000,0000,,dat er steeds iets vreemds aan de hand is Dialogue: 0,0:00:17.00,0:00:19.00,Default,,0000,0000,0000,,bij deze activiteit. Dialogue: 0,0:00:19.00,0:00:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Namelijk: als je een paar maanden geleden de New York City-marathon gezien heb, Dialogue: 0,0:00:22.00,0:00:24.00,Default,,0000,0000,0000,,weet ik zeker dat je iets gezien hebt, Dialogue: 0,0:00:24.00,0:00:27.00,Default,,0000,0000,0000,,wat niemand eerder heeft gezien. Dialogue: 0,0:00:27.00,0:00:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Een Ethiopische vrouw genaam Derartu Tulu Dialogue: 0,0:00:29.00,0:00:31.00,Default,,0000,0000,0000,,staat bij de startstreep. Dialogue: 0,0:00:31.00,0:00:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze is 37 jaar oud, Dialogue: 0,0:00:33.00,0:00:35.00,Default,,0000,0000,0000,,heeft 8 jaar lang geen noemenswaardige marathon gewonnen, Dialogue: 0,0:00:35.00,0:00:37.00,Default,,0000,0000,0000,,en een paar maanden geleden Dialogue: 0,0:00:37.00,0:00:39.00,Default,,0000,0000,0000,,is ze bijna gestorven tijdens haar bevalling. Dialogue: 0,0:00:39.00,0:00:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Derartu Tulu stond op het punt om te stoppen, Dialogue: 0,0:00:42.00,0:00:44.00,Default,,0000,0000,0000,,maar ze besloot als laatste kans Dialogue: 0,0:00:44.00,0:00:46.00,Default,,0000,0000,0000,,toch mee te rennen Dialogue: 0,0:00:46.00,0:00:48.00,Default,,0000,0000,0000,,om de topwedstrijd, Dialogue: 0,0:00:48.00,0:00:50.00,Default,,0000,0000,0000,,de New York City-marathon te winnen. Dialogue: 0,0:00:50.00,0:00:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Helaas -- slecht nieuws voor Derartu Tulu -- hadden anderen hetzelfde idee, Dialogue: 0,0:00:53.00,0:00:55.00,Default,,0000,0000,0000,,waaronder de Olympische kampioen Dialogue: 0,0:00:55.00,0:00:58.00,Default,,0000,0000,0000,,en Paula Radcliffe, die een monster is, Dialogue: 0,0:00:58.00,0:01:02.00,Default,,0000,0000,0000,,veruit de snelste marathonloopster tot nu toe. Dialogue: 0,0:01:02.00,0:01:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Slechts 10 minuten langzamer dan het mannenrecord, Dialogue: 0,0:01:04.00,0:01:07.00,Default,,0000,0000,0000,,is Paula Radcliffe in feite onverslaanbaar. Dialogue: 0,0:01:07.00,0:01:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat zijn haar tegenspelers. Dialogue: 0,0:01:09.00,0:01:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Het startschot klinkt, en ze is niet eens een underdog; Dialogue: 0,0:01:12.00,0:01:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze zit nog onder de underdogs. Dialogue: 0,0:01:14.00,0:01:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar de onder-underdog houdt vol. Dialogue: 0,0:01:16.00,0:01:19.00,Default,,0000,0000,0000,,En na 32 van de 42 kilometer, Dialogue: 0,0:01:19.00,0:01:21.00,Default,,0000,0000,0000,,loopt Derartu Tulu Dialogue: 0,0:01:21.00,0:01:23.00,Default,,0000,0000,0000,,vooraan met de kopgroep. Dialogue: 0,0:01:23.00,0:01:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Op dit moment gebeurt er iets heel vreemds. Dialogue: 0,0:01:26.00,0:01:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Paula Radcliffe, de gedoodverfde persoon die de premie Dialogue: 0,0:01:29.00,0:01:32.00,Default,,0000,0000,0000,,uit Derartu Tulu's onder-underdog handen zal houden Dialogue: 0,0:01:32.00,0:01:35.00,Default,,0000,0000,0000,,pakt plotseling haar been en valt terug. Dialogue: 0,0:01:35.00,0:01:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Wij weten allemaal wat we in zo'n situatie doen, toch? Dialogue: 0,0:01:37.00,0:01:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Je geeft haar een flinke elleboogstoot Dialogue: 0,0:01:39.00,0:01:41.00,Default,,0000,0000,0000,,en rent door naar de finish. Dialogue: 0,0:01:42.00,0:01:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Derartu Tulu verpest het. Dialogue: 0,0:01:44.00,0:01:46.00,Default,,0000,0000,0000,,In plaats van te ontsnappen, Dialogue: 0,0:01:46.00,0:01:48.00,Default,,0000,0000,0000,,laat ze zich terugvallen, pakt Paula Radcliffe, Dialogue: 0,0:01:48.00,0:01:50.00,Default,,0000,0000,0000,,en zegt: "Kom, kom op. Je kunt het." Dialogue: 0,0:01:50.00,0:01:52.00,Default,,0000,0000,0000,,En Paula Radcliffe doet dat helaas. Dialogue: 0,0:01:52.00,0:01:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze komt weer bij de kopgroep Dialogue: 0,0:01:54.00,0:01:56.00,Default,,0000,0000,0000,,en komt in de buurt van de finish. Dialogue: 0,0:01:56.00,0:01:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar dan valt ze weer terug. Dialogue: 0,0:01:58.00,0:02:00.00,Default,,0000,0000,0000,,En Derartu Tulu pakt haar nogmaals en probeert haar mee te trekken. Dialogue: 0,0:02:00.00,0:02:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Op dat moment zegt Paula Radcliffe: Dialogue: 0,0:02:02.00,0:02:04.00,Default,,0000,0000,0000,,"Ik ben er klaar mee. Ga door" Dialogue: 0,0:02:04.00,0:02:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat is een fantastisch verhaal, en we weten hoe het eindigt. Dialogue: 0,0:02:07.00,0:02:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze krijgt geen winnaarspremie, Dialogue: 0,0:02:09.00,0:02:11.00,Default,,0000,0000,0000,,maar gaat naar huis met iets groters en belangrijkers. Dialogue: 0,0:02:11.00,0:02:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar daar verpest Derartu Tulu het weer. Dialogue: 0,0:02:14.00,0:02:17.00,Default,,0000,0000,0000,,In plaats van te verliezen haalt ze de kopgroep in en wint, Dialogue: 0,0:02:17.00,0:02:19.00,Default,,0000,0000,0000,,wint de New York City-marathon, Dialogue: 0,0:02:19.00,0:02:21.00,Default,,0000,0000,0000,,en gaat naar huis met een grote premie. Dialogue: 0,0:02:21.00,0:02:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Het is een hartverwarmend verhaal, Dialogue: 0,0:02:23.00,0:02:25.00,Default,,0000,0000,0000,,maar als je iets verder kijkt, Dialogue: 0,0:02:25.00,0:02:28.00,Default,,0000,0000,0000,,moet je je wel afvragen wat er hier gebeurde. Dialogue: 0,0:02:28.00,0:02:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Wanneer je in een organisme twee uitschieters tegenkomt, Dialogue: 0,0:02:30.00,0:02:32.00,Default,,0000,0000,0000,,is dat geen toeval. Dialogue: 0,0:02:32.00,0:02:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Als je iemand tegenkomt die competitiever en medelevender is Dialogue: 0,0:02:35.00,0:02:38.00,Default,,0000,0000,0000,,dan wie dan ook in de race, dan is dat geen toeval. Dialogue: 0,0:02:38.00,0:02:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Toon mij een wezen met flippers en kieuwen, Dialogue: 0,0:02:41.00,0:02:43.00,Default,,0000,0000,0000,,dan zal er water in het spel zijn. Dialogue: 0,0:02:43.00,0:02:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Als iemand zo'n groot hart heeft, dan moet dat ergens op wijzen. Dialogue: 0,0:02:46.00,0:02:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Het antwoord kan, denk ik, Dialogue: 0,0:02:48.00,0:02:51.00,Default,,0000,0000,0000,,gevonden worden in de Copper Canyons in Mexico, Dialogue: 0,0:02:51.00,0:02:53.00,Default,,0000,0000,0000,,daar is een stam, een verborgen stam, Dialogue: 0,0:02:53.00,0:02:55.00,Default,,0000,0000,0000,,de Tarahumara Indianen. Dialogue: 0,0:02:55.00,0:02:58.00,Default,,0000,0000,0000,,De Tarahumara zijn om drie redenen opmerkelijk. Dialogue: 0,0:02:58.00,0:03:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Nummer één, Dialogue: 0,0:03:00.00,0:03:02.00,Default,,0000,0000,0000,,ze hebben de afgelopen 400 jaar Dialogue: 0,0:03:02.00,0:03:04.00,Default,,0000,0000,0000,,vrijwel zonder veranderingen geleefd. Dialogue: 0,0:03:04.00,0:03:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Toen de Spaanse veroveraars in Amerika kwamen had je twee keuzen: Dialogue: 0,0:03:07.00,0:03:10.00,Default,,0000,0000,0000,,ofwel terugvechten en de strijd aangaan, ofwel vluchten. Dialogue: 0,0:03:10.00,0:03:12.00,Default,,0000,0000,0000,,De Maya's en Azteken gingen de strijd aan, Dialogue: 0,0:03:12.00,0:03:15.00,Default,,0000,0000,0000,,daarom zijn er nog heel weinig Maya's en Azteken. Dialogue: 0,0:03:15.00,0:03:17.00,Default,,0000,0000,0000,,De Tarahumara hadden een andere strategie. Dialogue: 0,0:03:17.00,0:03:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze vluchtten en verborgen zich Dialogue: 0,0:03:19.00,0:03:21.00,Default,,0000,0000,0000,,in een labyrintisch stelsel Dialogue: 0,0:03:21.00,0:03:23.00,Default,,0000,0000,0000,,een spinnenwebvormig net van kloven, Dialogue: 0,0:03:23.00,0:03:25.00,Default,,0000,0000,0000,,de zogenaamde Copper Canyons, Dialogue: 0,0:03:25.00,0:03:28.00,Default,,0000,0000,0000,,en daar zijn ze sinds de 17e eeuw gebleven -- Dialogue: 0,0:03:28.00,0:03:32.00,Default,,0000,0000,0000,,steeds op dezelfde manier. Dialogue: 0,0:03:32.00,0:03:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Het tweede opmerkelijke over de Tarahumara Dialogue: 0,0:03:35.00,0:03:38.00,Default,,0000,0000,0000,,is dat ze tot op hoge leeftijd, 70 tot 80 jaar oud, Dialogue: 0,0:03:38.00,0:03:40.00,Default,,0000,0000,0000,,niet zozeer marathons, Dialogue: 0,0:03:40.00,0:03:42.00,Default,,0000,0000,0000,,maar mega-marathons lopen. Dialogue: 0,0:03:42.00,0:03:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze lopen geen 42 kilometer, Dialogue: 0,0:03:44.00,0:03:47.00,Default,,0000,0000,0000,,maar 150 tot 250 kilometer per keer, Dialogue: 0,0:03:47.00,0:03:50.00,Default,,0000,0000,0000,,kennelijk zonder blessures, zonder problemen. Dialogue: 0,0:03:50.00,0:03:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Het laatste opmerkelijke over de Tarahumara, Dialogue: 0,0:03:52.00,0:03:54.00,Default,,0000,0000,0000,,is dat de dingen waar we het vandaag de dag over hebben, Dialogue: 0,0:03:54.00,0:03:56.00,Default,,0000,0000,0000,,alle dingen waar we al onze technologie Dialogue: 0,0:03:56.00,0:03:59.00,Default,,0000,0000,0000,,en hersenkracht voor gebruiken om op te lossen -- Dialogue: 0,0:03:59.00,0:04:01.00,Default,,0000,0000,0000,,dingen als hart- en vaatziekten, cholesterol en kanker Dialogue: 0,0:04:01.00,0:04:04.00,Default,,0000,0000,0000,,en misdaad, oorlog, geweld en depressies -- Dialogue: 0,0:04:04.00,0:04:07.00,Default,,0000,0000,0000,,al die dingen kennen de Tarahumara niet. Dialogue: 0,0:04:07.00,0:04:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze zijn vrij Dialogue: 0,0:04:09.00,0:04:11.00,Default,,0000,0000,0000,,van al deze moderne kwalen. Dialogue: 0,0:04:11.00,0:04:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Wat is nu de link? Dialogue: 0,0:04:13.00,0:04:15.00,Default,,0000,0000,0000,,We hebben het weer over uitschieters. Dialogue: 0,0:04:15.00,0:04:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Er moet een vorm van oorzaak / gevolg zitten. Dialogue: 0,0:04:17.00,0:04:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Er zijn teams van wetenschappers Dialogue: 0,0:04:19.00,0:04:21.00,Default,,0000,0000,0000,,op Harvard en op de Universiteit van Utah, Dialogue: 0,0:04:21.00,0:04:23.00,Default,,0000,0000,0000,,die hun hersenen kraken om uit te vinden Dialogue: 0,0:04:23.00,0:04:26.00,Default,,0000,0000,0000,,wat de Tarahumara altijd hebben geweten. Dialogue: 0,0:04:26.00,0:04:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze proberen dezelfde soort mysteries op te lossen. Dialogue: 0,0:04:29.00,0:04:32.00,Default,,0000,0000,0000,,En nog verder, een mysterie binnen het mysterie -- Dialogue: 0,0:04:32.00,0:04:35.00,Default,,0000,0000,0000,,misschien is de sleutel tot Derartu Tulu en de Tarahumara Dialogue: 0,0:04:35.00,0:04:38.00,Default,,0000,0000,0000,,verpakt in nog drie mysteries, namelijk deze: Dialogue: 0,0:04:38.00,0:04:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Drie dingen -- als je het antwoord hebt, pak dan de microfoon, Dialogue: 0,0:04:40.00,0:04:42.00,Default,,0000,0000,0000,,want niemand anders weet het antwoord. Dialogue: 0,0:04:42.00,0:04:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Als je het antwoord weet ben je slimmer dan wie dan ook op aarde. Dialogue: 0,0:04:45.00,0:04:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Mysterie één is dit: Dialogue: 0,0:04:47.00,0:04:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Twee miljoen jaar geleden explodeerde de menselijke hersengrootte. Dialogue: 0,0:04:50.00,0:04:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Australopithecus had een klein erwtenbrein. Dialogue: 0,0:04:52.00,0:04:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Ineens duiken er mensen op -- Homo erectus -- Dialogue: 0,0:04:54.00,0:04:56.00,Default,,0000,0000,0000,,met een groot meloenenhoofd. Dialogue: 0,0:04:56.00,0:04:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Om een brein van die grootte te hebben, Dialogue: 0,0:04:58.00,0:05:01.00,Default,,0000,0000,0000,,heb je een bron van geconcentreerde energie nodig. Dialogue: 0,0:05:01.00,0:05:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Met andere worden, vroege mensen eten dode dieren -- Dialogue: 0,0:05:03.00,0:05:05.00,Default,,0000,0000,0000,,dat is een feit. Dialogue: 0,0:05:05.00,0:05:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Het enige probleem is, Dialogue: 0,0:05:07.00,0:05:10.00,Default,,0000,0000,0000,,de eerste scherpe wapens kwam pas 200.000 jaar geleden. Dialogue: 0,0:05:10.00,0:05:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Dus gedurende bijna twee miljoen jaar, Dialogue: 0,0:05:13.00,0:05:16.00,Default,,0000,0000,0000,,hebben we dieren gedood zonder wapens. Dialogue: 0,0:05:16.00,0:05:18.00,Default,,0000,0000,0000,,We gebruiken niet onze kracht, Dialogue: 0,0:05:18.00,0:05:20.00,Default,,0000,0000,0000,,want we zijn de grootste slapjanussen van de jungle. Dialogue: 0,0:05:20.00,0:05:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Ieder ander dier is sterker dan wij. Dialogue: 0,0:05:22.00,0:05:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze hebben slagtanden, klauwen, ze hebben rapheid, snelheid. Dialogue: 0,0:05:25.00,0:05:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Wij denken dat Usain Bolt snel is. Usain Bolt wordt ingemaakt door een eekhoorn. Dialogue: 0,0:05:28.00,0:05:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Wij zijn niet snel. Dialogue: 0,0:05:30.00,0:05:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat zou een Olympisch spektakel worden: laat een eekhoorn los. Dialogue: 0,0:05:32.00,0:05:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Wie de eekhoorn vangt krijgt een gouden medaille. Dialogue: 0,0:05:35.00,0:05:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Zonder wapens, snelheid, kracht, slagtanden, zonder klauwen. Dialogue: 0,0:05:38.00,0:05:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Hoe doodden we die dieren? Mystery één. Dialogue: 0,0:05:41.00,0:05:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Mysterie twee: Dialogue: 0,0:05:43.00,0:05:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Vrouwen doen nu al een tijd mee met de Olympische Spelen, Dialogue: 0,0:05:46.00,0:05:48.00,Default,,0000,0000,0000,,maar één ding valt op aan alle vrouwelijke sprinters -- Dialogue: 0,0:05:48.00,0:05:50.00,Default,,0000,0000,0000,,ze zijn allemaal heel slecht. Dialogue: 0,0:05:50.00,0:05:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Er is geen snelle vrouw op deze planeet Dialogue: 0,0:05:52.00,0:05:54.00,Default,,0000,0000,0000,,en er is er nog geen geweest. Dialogue: 0,0:05:54.00,0:05:57.00,Default,,0000,0000,0000,,De snelste vrouw liep de mijl (1609 m) in 4:15. Dialogue: 0,0:05:57.00,0:05:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Als ik een steen zou gooien naar een willekeurige schooljongen Dialogue: 0,0:05:59.00,0:06:01.00,Default,,0000,0000,0000,,zou hij sneller rennen dan 4:15 Dialogue: 0,0:06:01.00,0:06:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Om de een of andere reden zijn jullie heel langzaam. Dialogue: 0,0:06:03.00,0:06:05.00,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach) Dialogue: 0,0:06:05.00,0:06:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar als we het weer hebben over de marathon -- Dialogue: 0,0:06:08.00,0:06:10.00,Default,,0000,0000,0000,,jullie mogen de marathon pas sinds 20 jaar lopen. Dialogue: 0,0:06:10.00,0:06:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Want voor de jaren '80, Dialogue: 0,0:06:12.00,0:06:15.00,Default,,0000,0000,0000,,zei de medische wetenschap dat als een vrouw 42 km liep -- Dialogue: 0,0:06:15.00,0:06:17.00,Default,,0000,0000,0000,,weet iemand wat er zou gebeuren als je 42 km probeerde te lopen, Dialogue: 0,0:06:17.00,0:06:21.00,Default,,0000,0000,0000,,waarom jullie voor de jaren '80 geen marathon mochten lopen? Dialogue: 0,0:06:21.00,0:06:24.00,Default,,0000,0000,0000,,(Man uit publiek: Haar baarmoeder zou scheuren.) Haar baarmoeder zou scheuren. Dialogue: 0,0:06:24.00,0:06:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Ja. Jullie zouden gescheurde geslachtsorganen hebben. Dialogue: 0,0:06:26.00,0:06:29.00,Default,,0000,0000,0000,,De baarmoeder zou letterlijk uit het lichaam vallen. Dialogue: 0,0:06:29.00,0:06:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Nou heb ik een hoop marathons meegemaakt, Dialogue: 0,0:06:31.00,0:06:33.00,Default,,0000,0000,0000,,maar dat heb ik nooit gezien. Dialogue: 0,0:06:33.00,0:06:36.00,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach) Dialogue: 0,0:06:36.00,0:06:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Dus vrouwen mogen pas sinds 20 jaar marathons lopen. Dialogue: 0,0:06:39.00,0:06:41.00,Default,,0000,0000,0000,,In die korte leercurve, Dialogue: 0,0:06:41.00,0:06:44.00,Default,,0000,0000,0000,,zijn jullie van gebroken organen Dialogue: 0,0:06:44.00,0:06:46.00,Default,,0000,0000,0000,,zover dat jullie 10 minuten af zitten Dialogue: 0,0:06:46.00,0:06:48.00,Default,,0000,0000,0000,,van het wereldrecord bij de mannen. Dialogue: 0,0:06:48.00,0:06:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Als je verder loopt dan 42 km, Dialogue: 0,0:06:50.00,0:06:53.00,Default,,0000,0000,0000,,afstanden waarvan de medische wetenschap zei dat het dodelijk zou zijn voor mensen -- Dialogue: 0,0:06:53.00,0:06:55.00,Default,,0000,0000,0000,,onthoud dat Pheidippides stierf na zijn 42 km -- Dialogue: 0,0:06:55.00,0:06:57.00,Default,,0000,0000,0000,,afstanden van 80 en 160 km, Dialogue: 0,0:06:57.00,0:06:59.00,Default,,0000,0000,0000,,dan wordt het een heel ander spelletje. Dialogue: 0,0:06:59.00,0:07:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Neem een atlete als Ann Trason, Nikki Kiball of Jenn Shelton, Dialogue: 0,0:07:02.00,0:07:05.00,Default,,0000,0000,0000,,zet ze in een 80 of 160 km race tegen wie ook ter wereld Dialogue: 0,0:07:05.00,0:07:07.00,Default,,0000,0000,0000,,en het hangt erom wie er wint. Dialogue: 0,0:07:07.00,0:07:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik geef een voorbeeld. Dialogue: 0,0:07:09.00,0:07:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Een paar jaar geleden meldde Emily Baer zich aan voor een race Dialogue: 0,0:07:11.00,0:07:13.00,Default,,0000,0000,0000,,de Hardrock 100, Dialogue: 0,0:07:13.00,0:07:16.00,Default,,0000,0000,0000,,en met die naam is wel alles gezegd. Dialogue: 0,0:07:16.00,0:07:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Je hebt 48 uur de tijd. Dialogue: 0,0:07:18.00,0:07:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Emily Baer wordt -- van de 500 deelnemers -- Dialogue: 0,0:07:20.00,0:07:22.00,Default,,0000,0000,0000,,achtste, in de top 10, Dialogue: 0,0:07:22.00,0:07:24.00,Default,,0000,0000,0000,,hoewel ze bij alle rustposten gestopt is Dialogue: 0,0:07:24.00,0:07:27.00,Default,,0000,0000,0000,,om haar baby borstvoeding te geven -- Dialogue: 0,0:07:27.00,0:07:29.00,Default,,0000,0000,0000,,en dus toch 492 anderen verslagen heeft. Dialogue: 0,0:07:29.00,0:07:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Laatste mysterie: Waarom worden vrouwen beter Dialogue: 0,0:07:31.00,0:07:33.00,Default,,0000,0000,0000,,naarmate afstanden groter worden? Dialogue: 0,0:07:33.00,0:07:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit is het derde mysterie: Dialogue: 0,0:07:35.00,0:07:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Op de universiteit van Utah houden ze finishtijden bij Dialogue: 0,0:07:38.00,0:07:40.00,Default,,0000,0000,0000,,van mensen die marathons lopen. Dialogue: 0,0:07:40.00,0:07:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Wat zij uitvonden, Dialogue: 0,0:07:42.00,0:07:44.00,Default,,0000,0000,0000,,is dat, als je op je 19e begint met marathons lopen, Dialogue: 0,0:07:44.00,0:07:46.00,Default,,0000,0000,0000,,de steeds sneller wordt, jaar na jaar, Dialogue: 0,0:07:46.00,0:07:48.00,Default,,0000,0000,0000,,tot je piekt rond de 27 jaar. Dialogue: 0,0:07:48.00,0:07:50.00,Default,,0000,0000,0000,,En dat je daarna zult zwichten Dialogue: 0,0:07:50.00,0:07:52.00,Default,,0000,0000,0000,,voor de strenge tand des tijds. Dialogue: 0,0:07:52.00,0:07:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Je zult langzamer en langzamer worden, Dialogue: 0,0:07:54.00,0:07:57.00,Default,,0000,0000,0000,,tot je uiteindelijk even snel loopt als toen je 19 was. Dialogue: 0,0:07:57.00,0:07:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Dus ongeveer zeven, acht jaar tot je je piek behaalt, Dialogue: 0,0:07:59.00,0:08:01.00,Default,,0000,0000,0000,,en dan langzamerhand naar beneden, Dialogue: 0,0:08:01.00,0:08:04.00,Default,,0000,0000,0000,,tot je bij het beginpunt aanlandt. Dialogue: 0,0:08:04.00,0:08:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Je zou misschien verwachten dat het acht jaar duurt voor je terug bent, Dialogue: 0,0:08:07.00,0:08:10.00,Default,,0000,0000,0000,,misschien 10 jaar -- nee, het is 45 jaar. Dialogue: 0,0:08:10.00,0:08:12.00,Default,,0000,0000,0000,,60-jaar-oude mannen en vrouwen Dialogue: 0,0:08:12.00,0:08:15.00,Default,,0000,0000,0000,,rennen zo hard als ze op hun 19e deden. Dialogue: 0,0:08:15.00,0:08:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik daag je uit om een andere fysieke activiteit te noemen -- Dialogue: 0,0:08:18.00,0:08:22.00,Default,,0000,0000,0000,,alsjeblieft geen golf -- iets dat echt moeilijk is -- Dialogue: 0,0:08:22.00,0:08:24.00,Default,,0000,0000,0000,,waarbij oude mensen het even goed doen Dialogue: 0,0:08:24.00,0:08:27.00,Default,,0000,0000,0000,,als toen ze tieners waren. Dialogue: 0,0:08:27.00,0:08:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Dus daar zijn de drie mysteries. Dialogue: 0,0:08:29.00,0:08:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Is er een stukje van de puzzel Dialogue: 0,0:08:31.00,0:08:33.00,Default,,0000,0000,0000,,waarmee we alles kunnen bevatten? Dialogue: 0,0:08:33.00,0:08:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Je moet heel voorzichtig zijn wanneer Dialogue: 0,0:08:35.00,0:08:38.00,Default,,0000,0000,0000,,iemand terugkijkt in de geschiedenis en je een soort globaal antwoord wil geven, Dialogue: 0,0:08:38.00,0:08:40.00,Default,,0000,0000,0000,,want, omdat het prehistorie is, Dialogue: 0,0:08:40.00,0:08:42.00,Default,,0000,0000,0000,,kun je zeggen wat je wilt en ermee wegkomen. Dialogue: 0,0:08:42.00,0:08:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar ik zal jullie dit meegeven: Dialogue: 0,0:08:44.00,0:08:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Wanneer je een stukje in het midden van deze puzzel plaatst, Dialogue: 0,0:08:46.00,0:08:49.00,Default,,0000,0000,0000,,vormt het allemaal een coherent beeld. Dialogue: 0,0:08:49.00,0:08:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Als je je afvraagt waarom de Tarahumara niet vechten, Dialogue: 0,0:08:51.00,0:08:53.00,Default,,0000,0000,0000,,of waarom ze niet sterven aan hartfalen, Dialogue: 0,0:08:53.00,0:08:56.00,Default,,0000,0000,0000,,waarom een arme Ethiopische vrouw Derartu Tulu Dialogue: 0,0:08:56.00,0:08:59.00,Default,,0000,0000,0000,,de meest medelevende en tegelijk meest competetieve kan zijn, Dialogue: 0,0:08:59.00,0:09:01.00,Default,,0000,0000,0000,,en waarom wij op de een of andere manier Dialogue: 0,0:09:01.00,0:09:03.00,Default,,0000,0000,0000,,eten konden vinden zonder wapens, Dialogue: 0,0:09:03.00,0:09:05.00,Default,,0000,0000,0000,,misschien is dat wel omdat mensen, Dialogue: 0,0:09:05.00,0:09:08.00,Default,,0000,0000,0000,,hoezeer we ook graag denken dat we meesters van het universum zijn, Dialogue: 0,0:09:08.00,0:09:10.00,Default,,0000,0000,0000,,eigenlijk geëvolueerd zijn zoals Dialogue: 0,0:09:10.00,0:09:12.00,Default,,0000,0000,0000,,een roedel jachthonden. Dialogue: 0,0:09:12.00,0:09:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Misschien zijn we geëvolueerd tot Dialogue: 0,0:09:14.00,0:09:16.00,Default,,0000,0000,0000,,een jagend kuddedier. Dialogue: 0,0:09:16.00,0:09:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Want het ene voordeel dat we hebben in de wildernis -- Dialogue: 0,0:09:18.00,0:09:20.00,Default,,0000,0000,0000,,nogmaals, niet onze slagtanden, klauwen of snelheid -- Dialogue: 0,0:09:20.00,0:09:23.00,Default,,0000,0000,0000,,het enige dat we echt heel goed kunnen is zweten. Dialogue: 0,0:09:23.00,0:09:26.00,Default,,0000,0000,0000,,We zijn goed in zweten en stinken. Dialogue: 0,0:09:26.00,0:09:29.00,Default,,0000,0000,0000,,We kunnen beter zweten dan welk zoogdier ook op aarde. Dialogue: 0,0:09:29.00,0:09:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar het voordeel Dialogue: 0,0:09:31.00,0:09:33.00,Default,,0000,0000,0000,,van dat kleine sociale ongenoegen Dialogue: 0,0:09:33.00,0:09:35.00,Default,,0000,0000,0000,,is dat als het aankomt op het rennen Dialogue: 0,0:09:35.00,0:09:38.00,Default,,0000,0000,0000,,in grote hitte over lange afstanden, Dialogue: 0,0:09:38.00,0:09:41.00,Default,,0000,0000,0000,,we super zijn, de beste op de planeet. Dialogue: 0,0:09:41.00,0:09:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Rijd een paard op een warme dag, Dialogue: 0,0:09:43.00,0:09:45.00,Default,,0000,0000,0000,,en na een kilometer of tien zijn er twee keuzes. Dialogue: 0,0:09:45.00,0:09:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Of hij gaat briesen of hij gaat afkoelen, Dialogue: 0,0:09:48.00,0:09:50.00,Default,,0000,0000,0000,,maar hij doet niet beide. Wij kunnen dat wel. Dialogue: 0,0:09:50.00,0:09:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Dus als we nu geëvolueerd zijn als jagende kuddedieren? Dialogue: 0,0:09:53.00,0:09:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Als het enige natuurlijke voordeel dat we hadden Dialogue: 0,0:09:57.00,0:09:59.00,Default,,0000,0000,0000,,het feit was dat we er samen als kudde op uit trokken, Dialogue: 0,0:09:59.00,0:10:02.00,Default,,0000,0000,0000,,over de Afrikaanse Savanne, een antilope uitkozen Dialogue: 0,0:10:02.00,0:10:05.00,Default,,0000,0000,0000,,en als groep dat beest opjagen en eruit rennen? Dialogue: 0,0:10:05.00,0:10:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat was waar we goed in waren; Dialogue: 0,0:10:07.00,0:10:09.00,Default,,0000,0000,0000,,we konden heel ver rennen op een hete dag. Dialogue: 0,0:10:09.00,0:10:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Als dat waar is moeten nog wat dingen waar zijn. Dialogue: 0,0:10:12.00,0:10:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Het sleutelwoord in een jachtgroep is het woord "groep". Dialogue: 0,0:10:15.00,0:10:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Als je alleen gaat en een antilope eruit probeert te rennen, Dialogue: 0,0:10:17.00,0:10:20.00,Default,,0000,0000,0000,,dan geef ik je op een briefje dat er twee kadavers in de Savanne liggen. Dialogue: 0,0:10:20.00,0:10:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Je hebt een groep nodig om samen te blijven. Dialogue: 0,0:10:22.00,0:10:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Je moet die 64, 65-jarigen hebben, Dialogue: 0,0:10:24.00,0:10:26.00,Default,,0000,0000,0000,,die dit al heel lang doen, Dialogue: 0,0:10:26.00,0:10:28.00,Default,,0000,0000,0000,,om te weten welke antilope je moet proberen te vangen. Dialogue: 0,0:10:28.00,0:10:31.00,Default,,0000,0000,0000,,De kudde gaat uiteen en komt weer bij elkaar. Dialogue: 0,0:10:31.00,0:10:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Die expert speurneuzen moeten bij de groep zitten. Dialogue: 0,0:10:33.00,0:10:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze kunnen niet 10 km achterlopen. Dialogue: 0,0:10:35.00,0:10:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Je moet de vrouwen en de tieners erbij hebben Dialogue: 0,0:10:37.00,0:10:40.00,Default,,0000,0000,0000,,want de twee keer in je leven dat je het meest hebt aan dierlijke eiwitten Dialogue: 0,0:10:40.00,0:10:43.00,Default,,0000,0000,0000,,is wanneer je borstvoeding geeft en wanneer je pubert. Dialogue: 0,0:10:43.00,0:10:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Het is zinloos als de antilope hier dood ligt Dialogue: 0,0:10:45.00,0:10:47.00,Default,,0000,0000,0000,,en de mensen die hem willen opeten zijn 80 km weg. Dialogue: 0,0:10:47.00,0:10:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze moeten deel zijn van de groep. Dialogue: 0,0:10:49.00,0:10:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Je hebt de 27-jarigen nodig die op de top van hun kracht zitten Dialogue: 0,0:10:51.00,0:10:53.00,Default,,0000,0000,0000,,klaar om te doden, Dialogue: 0,0:10:53.00,0:10:55.00,Default,,0000,0000,0000,,en je hebt de tieners nodig Dialogue: 0,0:10:55.00,0:10:57.00,Default,,0000,0000,0000,,die leren hoe alles in zijn werk gaat. Dialogue: 0,0:10:57.00,0:10:59.00,Default,,0000,0000,0000,,De groep blijft bij elkaar. Dialogue: 0,0:10:59.00,0:11:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Nog iets dat moet gelden voor de groep: de groep kan niet echt materialistisch zijn. Dialogue: 0,0:11:02.00,0:11:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Je kunt niet allerlei spullen meenemen, terwijl je achter een antilope aanrent. Dialogue: 0,0:11:05.00,0:11:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Je kunt niet sikkeneurig zijn. Er kunnen geen conflicten zijn. Dialogue: 0,0:11:08.00,0:11:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Zoals: "Ik ga echt niet achter zijn antilope aan. Dialogue: 0,0:11:10.00,0:11:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Hij is stom. Laat hem lekker achter zijn eigen antilope jagen." Dialogue: 0,0:11:12.00,0:11:15.00,Default,,0000,0000,0000,,De groep moet zijn ego kunnen laten varen, Dialogue: 0,0:11:15.00,0:11:17.00,Default,,0000,0000,0000,,kunnen samenwerken en bij elkaar blijven. Dialogue: 0,0:11:17.00,0:11:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Uiteindelijk krijg je, met andere woorden, Dialogue: 0,0:11:20.00,0:11:22.00,Default,,0000,0000,0000,,een cultuur die best doet denken Dialogue: 0,0:11:22.00,0:11:24.00,Default,,0000,0000,0000,,aan die van de Tarahumara -- Dialogue: 0,0:11:24.00,0:11:26.00,Default,,0000,0000,0000,,een stam die onveranderd gebleven is Dialogue: 0,0:11:26.00,0:11:28.00,Default,,0000,0000,0000,,sinds het Stenen Tijdperk. Dialogue: 0,0:11:28.00,0:11:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Het is een interessante gedachte Dialogue: 0,0:11:30.00,0:11:32.00,Default,,0000,0000,0000,,dat de Tarahumara misschien dat doen Dialogue: 0,0:11:32.00,0:11:35.00,Default,,0000,0000,0000,,wat wij allemaal twee miljoen jaar hebben gedaan. Dialogue: 0,0:11:35.00,0:11:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat wij het zijn, in deze tijd, die van het pad af geraakt zijn. Dialogue: 0,0:11:38.00,0:11:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Wij beschouwen rennen als een vreemd, buitenaards ding, Dialogue: 0,0:11:41.00,0:11:44.00,Default,,0000,0000,0000,,de straf die je moet ondergaan omdat je gisteren pizza hebt gegeten. Dialogue: 0,0:11:44.00,0:11:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar misschien is het andersom. Dialogue: 0,0:11:46.00,0:11:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Misschien zijn wij degenen die het natuurlijk voordeel dat we hadden Dialogue: 0,0:11:49.00,0:11:51.00,Default,,0000,0000,0000,,verspild hebben. Dialogue: 0,0:11:51.00,0:11:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Hoe verspillen we het? Hoe verspillen we überhaubt iets? Dialogue: 0,0:11:54.00,0:11:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Door er op mee te liften. Dialogue: 0,0:11:56.00,0:11:58.00,Default,,0000,0000,0000,,We proberen het in een potje te stoppen, beter te maken Dialogue: 0,0:11:58.00,0:12:00.00,Default,,0000,0000,0000,,en aan mensen te verkopen. Dialogue: 0,0:12:00.00,0:12:02.00,Default,,0000,0000,0000,,We zijn begonnen die mooie, Dialogue: 0,0:12:02.00,0:12:04.00,Default,,0000,0000,0000,,gevoerde dingen te maken, Dialogue: 0,0:12:04.00,0:12:07.00,Default,,0000,0000,0000,,die rennen beter maken, namelijk hardloopschoenen. Dialogue: 0,0:12:07.00,0:12:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik raak zelf geïrriteerd over hardloopschoenen Dialogue: 0,0:12:10.00,0:12:13.00,Default,,0000,0000,0000,,omdat ik er duizenden gekocht heb en steeds blessures kreeg. Dialogue: 0,0:12:13.00,0:12:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik denk dat, als iemand hier aan hardlopen doet -- Dialogue: 0,0:12:15.00,0:12:17.00,Default,,0000,0000,0000,,ik had net een gesprek met Carol; Dialogue: 0,0:12:17.00,0:12:20.00,Default,,0000,0000,0000,,we praatten twee minuten backstage, en ze heeft het over plantar fasciitis. Dialogue: 0,0:12:20.00,0:12:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Als je met een loper praat verzeker ik, binnen 30 seconden, Dialogue: 0,0:12:23.00,0:12:25.00,Default,,0000,0000,0000,,gaat het gesprek over blessures. Dialogue: 0,0:12:25.00,0:12:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Als mensen tot renners geëvolueerd zijn, als dat ons grote voordeel is, Dialogue: 0,0:12:28.00,0:12:31.00,Default,,0000,0000,0000,,waarom zijn we er dan zo slecht in? Waarom steeds die blessures? Dialogue: 0,0:12:31.00,0:12:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Opmerkelijk is, met betrekking tot renblessures, Dialogue: 0,0:12:33.00,0:12:36.00,Default,,0000,0000,0000,,dat die nieuw zijn voor onze tijd. Dialogue: 0,0:12:36.00,0:12:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Als je folklore en mythologie erop naslaat, Dialogue: 0,0:12:38.00,0:12:40.00,Default,,0000,0000,0000,,wat voor mythes of sprookjes dan ook, Dialogue: 0,0:12:40.00,0:12:42.00,Default,,0000,0000,0000,,rennen is altijd verbonden Dialogue: 0,0:12:42.00,0:12:45.00,Default,,0000,0000,0000,,met vrijheid, vitaliteit, jeugdigheid en eeuwige kracht. Dialogue: 0,0:12:45.00,0:12:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Pas nu in onze tijd Dialogue: 0,0:12:47.00,0:12:49.00,Default,,0000,0000,0000,,wordt rennen verbonden met angst en pijn. Dialogue: 0,0:12:49.00,0:12:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Geronimo (leider van Apache-Indianen) zei: Dialogue: 0,0:12:51.00,0:12:54.00,Default,,0000,0000,0000,,"Mijn enige vrienden zijn mijn benen. Ik vertrouw alleen mijn benen." Dialogue: 0,0:12:54.00,0:12:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat is omdat een Apache triathlon Dialogue: 0,0:12:56.00,0:12:58.00,Default,,0000,0000,0000,,bestond uit 80 km rennen door de woestijn, Dialogue: 0,0:12:58.00,0:13:00.00,Default,,0000,0000,0000,,meedoen aan een vuistgevecht, een paar paarden stelen Dialogue: 0,0:13:00.00,0:13:02.00,Default,,0000,0000,0000,,en thuis het geweer trekken. Dialogue: 0,0:13:02.00,0:13:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Geronimo zei nooit: "Hmm, weet je, Dialogue: 0,0:13:04.00,0:13:07.00,Default,,0000,0000,0000,,mijn achillespees -- het lukt niet, ik neem deze week vrij," Dialogue: 0,0:13:07.00,0:13:09.00,Default,,0000,0000,0000,,of "Ik moet cross-trainen. Dialogue: 0,0:13:09.00,0:13:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik heb mijn yoga niet gedaa. Ik ben niet klaar." Dialogue: 0,0:13:12.00,0:13:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Mensen rennen en hebben altijd gerend. Dialogue: 0,0:13:14.00,0:13:16.00,Default,,0000,0000,0000,,We zijn nu hier. We hebben onze digitale technologie. Dialogue: 0,0:13:16.00,0:13:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Al onze wetenschap stamt uit het feit Dialogue: 0,0:13:18.00,0:13:20.00,Default,,0000,0000,0000,,dat onze voorvaderen in staat waren, Dialogue: 0,0:13:20.00,0:13:22.00,Default,,0000,0000,0000,,om iets bijzonders elke dag te doen, Dialogue: 0,0:13:22.00,0:13:24.00,Default,,0000,0000,0000,,namelijk erop vertrouwen dat hun blote voeten en benen Dialogue: 0,0:13:24.00,0:13:26.00,Default,,0000,0000,0000,,lange afstanden konden afleggen. Dialogue: 0,0:13:26.00,0:13:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Hoe komen we daar weer terug? Dialogue: 0,0:13:28.00,0:13:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik zou zeggen dat het eerste is Dialogue: 0,0:13:30.00,0:13:33.00,Default,,0000,0000,0000,,om alle verpakking, sales en marketing weg te gooien. Dialogue: 0,0:13:33.00,0:13:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Gooi alle stinkende hardloopschoenen weg. Dialogue: 0,0:13:35.00,0:13:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Stop je te richten op stadsmarathons, Dialogue: 0,0:13:37.00,0:13:40.00,Default,,0000,0000,0000,,waar je slecht bent als je er vier uur over doet. Dialogue: 0,0:13:40.00,0:13:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Als je 3:59:59 loopt ben je geweldig Dialogue: 0,0:13:42.00,0:13:44.00,Default,,0000,0000,0000,,want daarmee kwalificeer je je voor een nieuwe tocht. Dialogue: 0,0:13:44.00,0:13:47.00,Default,,0000,0000,0000,,We moeten de speelsheid en vrolijkheid terugvinden Dialogue: 0,0:13:47.00,0:13:50.00,Default,,0000,0000,0000,,en de, zogezegd, naaktheid, Dialogue: 0,0:13:50.00,0:13:52.00,Default,,0000,0000,0000,,die de Tarahumara Dialogue: 0,0:13:52.00,0:13:55.00,Default,,0000,0000,0000,,tot de gezondste en meest serene culturen van onze tijd maakt. Dialogue: 0,0:13:55.00,0:13:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Wat is het voordeel? Nou en? Dialogue: 0,0:13:57.00,0:14:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Dus je hebt de Haagen-Dazs van gisteren verbrand? Dialogue: 0,0:14:00.00,0:14:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar misschien is er nog een voordeel. Dialogue: 0,0:14:03.00,0:14:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Zonder al te ver door te slaan, Dialogue: 0,0:14:06.00,0:14:08.00,Default,,0000,0000,0000,,stel je een wereld voor Dialogue: 0,0:14:08.00,0:14:10.00,Default,,0000,0000,0000,,waar iedereen zijn deur uit kan gaan Dialogue: 0,0:14:10.00,0:14:12.00,Default,,0000,0000,0000,,en deel kan nemen aan de soort beweging, Dialogue: 0,0:14:12.00,0:14:15.00,Default,,0000,0000,0000,,die hen meer relaxed, rustiger, Dialogue: 0,0:14:15.00,0:14:17.00,Default,,0000,0000,0000,,gezonder maakt, Dialogue: 0,0:14:17.00,0:14:19.00,Default,,0000,0000,0000,,stress verbrandt -- Dialogue: 0,0:14:19.00,0:14:21.00,Default,,0000,0000,0000,,waardoor je niet meer in je kantoor komt als een razende maniak, Dialogue: 0,0:14:21.00,0:14:23.00,Default,,0000,0000,0000,,waardoor je niet thuis ook weer een hoop stress krijgt. Dialogue: 0,0:14:23.00,0:14:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Misschien is er een middenweg tussen waar wij nu zijn Dialogue: 0,0:14:26.00,0:14:29.00,Default,,0000,0000,0000,,en wat de Tarahumara altijd zijn geweest. Dialogue: 0,0:14:29.00,0:14:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik zeg niet dat we terug moeten naar Copper Canyons Dialogue: 0,0:14:31.00,0:14:34.00,Default,,0000,0000,0000,,en van mais moeten leven, het favoriete kostje van de Tarahumara's, Dialogue: 0,0:14:34.00,0:14:36.00,Default,,0000,0000,0000,,maar er is misschien een tussenweg. Dialogue: 0,0:14:36.00,0:14:38.00,Default,,0000,0000,0000,,En als we die vinden, Dialogue: 0,0:14:38.00,0:14:41.00,Default,,0000,0000,0000,,is er misschien ook een grote Nobelprijs. Dialogue: 0,0:14:41.00,0:14:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Wat als iemand een manier zou vinden Dialogue: 0,0:14:44.00,0:14:46.00,Default,,0000,0000,0000,,om die natuurlijke mogelijkheden te herstellen, Dialogue: 0,0:14:46.00,0:14:48.00,Default,,0000,0000,0000,,mogelijkheden die we het grootste deel van de tijd hadden, Dialogue: 0,0:14:48.00,0:14:50.00,Default,,0000,0000,0000,,tot aan ongeveer de jaren '70, Dialogue: 0,0:14:50.00,0:14:52.00,Default,,0000,0000,0000,,zouden de sociale en fysieke voordelen, Dialogue: 0,0:14:52.00,0:14:55.00,Default,,0000,0000,0000,,en de politieke en mentale voordelen, Dialogue: 0,0:14:55.00,0:14:57.00,Default,,0000,0000,0000,,ongelooflijk groot zijn. Dialogue: 0,0:14:57.00,0:15:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik heb tegenwoordig opgemerkt dat er een groeiende subcultuur is, Dialogue: 0,0:15:00.00,0:15:03.00,Default,,0000,0000,0000,,van blotevoetenlopers, mensen die geen schoenen meer hebben. Dialogue: 0,0:15:03.00,0:15:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Allemaal vinden zij dat, Dialogue: 0,0:15:05.00,0:15:08.00,Default,,0000,0000,0000,,wanneer je de schoenen weggooit, je ook de stress weggooit, Dialogue: 0,0:15:08.00,0:15:10.00,Default,,0000,0000,0000,,net als de blessures en de kwaaltjes. Dialogue: 0,0:15:10.00,0:15:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Wat je vindt is iets Dialogue: 0,0:15:12.00,0:15:14.00,Default,,0000,0000,0000,,dat de Tarahumara heel lang weten, Dialogue: 0,0:15:14.00,0:15:16.00,Default,,0000,0000,0000,,dat dit heel erg leuk kan zijn. Dialogue: 0,0:15:16.00,0:15:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik heb het zelf persoonlijk ervaren. Dialogue: 0,0:15:18.00,0:15:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik had mijn hele leven blessures, tot ik begin 40 jaar mijn schoenen weggooide Dialogue: 0,0:15:21.00,0:15:23.00,Default,,0000,0000,0000,,en al mijn renkwaaltjes zijn ook weg. Dialogue: 0,0:15:23.00,0:15:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Dus hopelijk kunnen we hier allemaal iets aan hebben. Dialogue: 0,0:15:25.00,0:15:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik waardeer het dat jullie geluisterd hebben. Hartelijk bedankt. Dialogue: 0,0:15:28.00,0:15:30.00,Default,,0000,0000,0000,,(Applaus)