0:00:01.841,0:00:05.665
Mwaka 2019, ubinadamu ulipata tahadhari:

0:00:05.689,0:00:08.401
30 ya wanasayansi mashuhuri duniani[br]walipeana majibu

0:00:08.425,0:00:11.907
ya utafiti wa miaka mitatu ya[br]kilimo cha kimataifa

0:00:11.931,0:00:15.572
na kutangaza kuwa uzalishaji wa nyama[br]unaathiri sayari yetu

0:00:15.596,0:00:17.279
na kuhatarisha afya ya dunia.

0:00:17.804,0:00:19.558
Mwandishi mmoja wa utafiti alinena

0:00:19.582,0:00:23.126
ya kuwa "ubinadamu ni hatarisho[br]kwa utulivu wa sayari ...

0:00:23.150,0:00:28.070
[Hii inahitaji] sio chini ya[br]uvumbuzi mpya wa kilimo wa kimataifa."

0:00:28.935,0:00:31.076
Kama mtu ambaye ametumia miongo miwili

0:00:31.100,0:00:34.188
kutetea kuhama uzalishaji wa nyama [br]kwa viwanda,

0:00:34.212,0:00:38.140
nilitaka kuamini kuwa wito huu[br]ulikuwa unaenda kuleta mabadiliko.

0:00:38.164,0:00:43.264
Jambo ni kuwa nimeona hili[br]mara kwa mara kwa miongo.

0:00:43.750,0:00:47.252
Hii hapa 2018 kutoka kwa jarida "Nature,"

0:00:47.276,0:00:50.351
2017 kutoka "Bioscience Journal,"

0:00:50.375,0:00:53.753
2016 kutoka Chuo cha Taifa cha Sayansi.

0:00:54.367,0:00:58.122
Lengo kuu la utafiti hizi[br]huwa ni mabadiliko ya hewa.

0:00:58.146,0:01:02.165
Lakini upinzani wa kiuavijasumu[br]ni tishio kubwa.

0:01:02.640,0:01:05.969
Tunawapa mifugo vipimo [br]kubwa vya viuavijasumu.

0:01:06.382,0:01:10.383
Viuavijasumu kisha hubadilika[br]na kuwa wadudu wenye nguvu

0:01:10.407,0:01:13.426
wanaotishia kufanya kiuavijasumu[br]kuwa bila kazi

0:01:13.450,0:01:15.501
katika maisha yetu.

0:01:15.985,0:01:17.161
Unataka kitisho?

0:01:17.185,0:01:19.698
Tafuta: "mwisho wa kazi wa kiuavijasumu."

0:01:20.589,0:01:22.619
Naenda kuweka bayana jambo moja:

0:01:22.643,0:01:24.937
Siko hapa kueleza mtu anachopaswa kula.

0:01:25.539,0:01:27.435
Hatua ya kibinafsi ni sawa,

0:01:27.459,0:01:30.160
lakini upinzani wa kiuavijasumu[br]na mabadiliko ya hewa --

0:01:30.184,0:01:31.650
yanahitaji zaidi.

0:01:32.212,0:01:36.445
Kando na hayo, kusadikisha ulimwengu[br]kupunguza kula nyama haijafaulu.

0:01:36.918,0:01:41.586
Kwa miaka 50, wanaharakati wa mazingira, [br]wataalamu wa afya wa duniani

0:01:41.610,0:01:44.671
na wanaharakati wa wanyama, wamesihi umma[br]kula nyama kiasi.

0:01:45.194,0:01:47.250
Na bado, wastani wa ulaji nyama

0:01:47.274,0:01:50.678
umekuwa juu kihistoria.

0:01:51.378,0:01:55.187
Mkazi wastani wa Amerika Kaskazini[br]alikula pauni 200 ya nyama mwaka jana.

0:01:55.724,0:01:57.237
Na sikula ata.

0:01:57.261,0:01:58.491
(Kicheko)

0:01:58.515,0:02:01.575
Inamaanisha kuna mtu huko nje[br]alikula pauni 400 ya nyama.

0:02:01.599,0:02:03.686
(Kicheko)

0:02:03.710,0:02:05.415
Kwa njia tunayoelekea,

0:02:05.439,0:02:10.127
tunaenda kuhitaji kuzalisha asilimia[br]70 hadi 100 zaidi ya nyama ifikapo 2050.

0:02:10.151,0:02:12.618
Hili linahitaji suluhisho la duniani pote.

0:02:13.317,0:02:17.270
Tunachohitaji ni kuzalisha nyama [br]ambayo watu watapenda,

0:02:17.294,0:02:19.793
lakini tuizalishe kwa njia mpya.

0:02:20.465,0:02:22.323
Nina mawazo kadhaa.

0:02:22.347,0:02:25.789
Wazo la kwanza:[br]tukuze nyama kutoka kwa mimea.

0:02:25.813,0:02:28.262
Badala ya kukuza mimea,[br]kuyalisha kwa wanyama,

0:02:28.286,0:02:29.720
na hayo yote yasiyofaa,

0:02:29.744,0:02:32.649
tukuze mimea hiyo,[br]tuikuze na nyama,

0:02:32.673,0:02:34.326
tuifanye iwe na nyama.

0:02:34.968,0:02:37.806
Wazo la pili: kwa nyama halisi ya wanyama,

0:02:37.830,0:02:39.978
tuikuze kwa chembe moja kwa moja.

0:02:40.002,0:02:43.277
Badala ya kukuza wanyama waliohai,[br]tukuze chembe moja kwa moja,

0:02:43.967,0:02:46.726
Inachukua wiki sita kulea kuku[br]afike kimo cha kuchinjwa.

0:02:46.750,0:02:49.274
Kuza chembe moja kwa moja,[br]na utapata matokea sawia

0:02:49.298,0:02:50.756
kwa siku sita.

0:02:51.693,0:02:53.970
Hivi ndivyo itakuwa katika skeli.

0:02:55.237,0:02:57.917
Ni ujirani wa kirafiki wa kiwanda [br]cha nyama.

0:02:57.941,0:03:00.836
(Kicheko)

0:03:00.860,0:03:02.659
Nitataja mambo mawili kuhusu hili.

0:03:02.683,0:03:04.805
Jambo la kwanza, tunasadiki tunaweza.

0:03:04.829,0:03:08.807
Miaka iliyopita, makampuni mengine[br]yamekuwa yakikuza nyama kutoka kwa mimea

0:03:08.831,0:03:12.878
na walaji hawawezi tofautisha[br]na nyama halisi,

0:03:12.902,0:03:16.653
na sasa kuna makampuni mbalimbali[br]yanayokuza nyama halisi ya wanyama

0:03:16.677,0:03:18.558
moja kwa moja kutoka kwa chembe.

0:03:18.582,0:03:20.770
Nyama hii ya mimea na ya chembe

0:03:20.794,0:03:23.407
inawapa walaji vyote[br]wanavyopenda kuhusu nyama --

0:03:23.431,0:03:25.440
ladha, umbile na kadhalika --

0:03:25.464,0:03:27.537
lakini bila hitaji ya viuavijasumu

0:03:27.561,0:03:30.781
na sehemu ya madhara kwa hali ya hewa.

0:03:31.352,0:03:34.505
Na kwa sababu teknolojia [br]hizi mbili ni bora zaidi,

0:03:34.529,0:03:35.972
kwa ukuzaji

0:03:35.996,0:03:38.011
bidhaa hizi zitakuwa za bei ya chini.

0:03:38.940,0:03:40.704
Jambo moja kuhusu hilo --

0:03:40.728,0:03:42.579
haitakuwa rahisi.

0:03:42.603,0:03:46.506
Makampuni haya yanayotumia mimea[br]yametumia misandali kidogo kwa baga zao,

0:03:46.530,0:03:50.145
na chembe ya nyama bado[br]haijazinduliwa kibiashara.

0:03:50.685,0:03:52.816
Kwa hivyo tutahitaji ushirikiano wa wote

0:03:52.840,0:03:55.282
ili kufanya hili liwe kiwanda [br]cha nyama duniani.

0:03:55.979,0:03:58.688
Mwanzo, tunahiaji sekta ya nyama[br]ya sasa.

0:03:59.156,0:04:01.362
Hatutaki kuvuruga sekta ya nyama,

0:04:01.386,0:04:03.388
tunataka kuibadilisha.

0:04:03.412,0:04:05.115
Tunahitaji dhana yake ya uchumi,

0:04:05.139,0:04:08.323
msururu wake wa ugavi,[br]utaalam wake wa uuzaji

0:04:08.347,0:04:10.209
na wateja wake.

0:04:10.962,0:04:12.782
Tunahitaji pia serikali.

0:04:12.806,0:04:16.350
Serikali hutumia mabilioni ya madola [br]kila mwaka

0:04:16.374,0:04:18.010
kwa utafiti na maendeleo

0:04:18.034,0:04:20.539
unaozingatia afya duniani[br]na mazingira.

0:04:21.007,0:04:24.919
Yanafaa kuwekeza sehemu ya fedha hizo[br]katika sadifisha na kuboresha

0:04:24.943,0:04:28.625
uzalishaji wa mimea na [br]nyama iliyokuzwa na chembe ya mimea.

0:04:29.673,0:04:34.966
Tazama, kumi ya maelfu ya watu walikufa[br]kutoka kwa usugu wa viuavijasumu

0:04:34.990,0:04:37.475
Amerika Kaskazini mwaka jana.

0:04:38.004,0:04:43.309
Ifikapo 2050, tarakimu hiyo itakuwa[br]milioni 10 kwa mwaka duniani.

0:04:44.091,0:04:48.019
Mabadiliko ya hewa pia[br]ni athari iliyopo

0:04:48.043,0:04:51.199
kwa sehemu kubwa ya familia yetu duniani,

0:04:51.223,0:04:54.652
wakiwemo watu maskini zaidi[br]hapa duniani.

0:04:55.396,0:04:59.678
Mabadiliko ya hewa, kinga ya [br]viuavijasumu-- hizi ni dharura duniani.

0:05:00.263,0:05:04.780
Uzalishaji wa nyama unazidi[br]dharura hizi kwa kipimo duniani.

0:05:05.430,0:05:08.039
Lakini hatuendi kupunduza[br]ulaji nyama

0:05:08.063,0:05:10.581
hadi tuwape walaji bidhaa mbadala

0:05:10.605,0:05:14.954
zitakazo gharimu sawa au chini[br]na ladha iwe sawia au bora.

0:05:15.637,0:05:16.968
Tuko na jawabu.

0:05:17.412,0:05:21.393
Tutengeneze nyama kutoka kwa mimea.[br]Tuikuze moja kwa moja kutoka kwa chembe.

0:05:21.417,0:05:25.390
Tayari tumechelewa kutumia[br]raslimali tulizonazo

0:05:25.414,0:05:29.773
kutengeneza mapinduzi ya kilimo mapya.

0:05:30.252,0:05:31.412
Asanteni.

0:05:31.436,0:05:35.260
(Makofi)