0:00:06.841,0:00:09.871
W 1958 roku Rachel Carson otrzymała list,

0:00:09.871,0:00:13.280
którego autor opisywał[br]spadające z gałęzi ptaki.

0:00:13.280,0:00:16.920
Obwiniał za ich śmierć pestycyd DDT,

0:00:16.920,0:00:19.920
którym spryskiwano pobliskie bagna.

0:00:19.920,0:00:23.660
List był dla Carson bodźcem[br]do prześledzenia sprawy DDT.

0:00:23.660,0:00:27.700
Znała już zdanie naukowców[br]i ekologów, którzy obawiali się,

0:00:27.700,0:00:32.232
że powszechne użycie pestycydów[br]stanowi zagrożenie dla ryb, ptaków

0:00:32.232,0:00:33.862
i prawdopodobnie dla ludzi.

0:00:33.862,0:00:36.920
Rozpoczęła od pytań do pracowników rządu,

0:00:36.920,0:00:40.356
których znała dzięki pracy[br]w Agencji Rybołówstwa USA.

0:00:40.356,0:00:45.501
Pytała: "Co uciszyło odgłosy wiosny?".

0:00:45.501,0:00:50.784
W 1962 roku Carson opublikowała[br]swoje odkrycia w "Milczącej wiośnie".

0:00:50.784,0:00:53.514
Książka dokumentowała[br]niewłaściwe stosowanie chemikaliów

0:00:53.514,0:00:56.734
oraz ich wyniszczające działanie[br]na środowisko i zdrowie człowieka.

0:00:56.734,0:01:01.337
"Milcząca wiosna" od razu przyciągnęła[br]zwolenników jak i zajadłych przeciwników,

0:01:01.337,0:01:04.247
atakujących bezpośrednio samą autorkę.

0:01:04.247,0:01:10.123
Jak spokojna biolożka i pisarka[br]wzbudziła tyle kontrowersji?

0:01:10.123,0:01:13.773
Carson rozpoczęła karierę zawodową[br]już w czasie studiów podyplomowych,

0:01:13.773,0:01:17.584
kiedy to godziła studia biologii[br]na Uniwersytecie Johna Hopkinsa

0:01:17.584,0:01:18.934
z pracą dorywczą.

0:01:18.934,0:01:22.204
Musiała jednak porzucić szkołę[br]przed ukończeniem doktoratu,

0:01:22.204,0:01:25.274
żeby pomóc choremu ojcu i siostrze.

0:01:25.274,0:01:28.314
Znalazła pracę dorywczą[br]w Agencji Rybołówstwa,

0:01:28.314,0:01:31.964
gdzie tworzyła audycje radiowe[br]o biologii morza.

0:01:31.964,0:01:36.054
Jej umiejętności pisarskie przyciągające[br]uwagę szerokiej publiczności

0:01:36.054,0:01:37.794
zachwyciły jej przełożonych

0:01:37.794,0:01:43.354
i w 1936 roku została drugą kobietą[br]zatrudnioną w Agencji na pełny etat.

0:01:43.354,0:01:47.769
W 1941 wydała pierwszą z trzech książek[br]poświęconych tematyce oceanu,

0:01:47.769,0:01:52.165
w których łączyła naukę z lirycznymi[br]rozważaniami o podwodnym świecie.

0:01:52.165,0:01:56.514
Prace te zyskały duże grono czytelników.

0:01:56.514,0:01:59.482
W "Milczącej wiośnie"[br]Carson zainteresowała się

0:01:59.482,0:02:03.824
działaniami człowieka zagrażającymi[br]równowadze środowiska.

0:02:03.824,0:02:08.980
DDT stosowano początkowo w czasie II wojny[br]światowej do ochrony plonów przed owadami

0:02:08.980,0:02:12.490
i ochrony żołnierzy przed chorobami[br]przenoszonymi przez owady.

0:02:12.490,0:02:17.337
Po wojnie rutynowo opryskiwano nim[br]pola w celu zwalczania szkodników,

0:02:17.337,0:02:19.647
często z nieprzewidzianymi skutkami.

0:02:19.647,0:02:23.216
Próba wytępienia mrówek ognistych[br]w południowych Stanach Zjednoczonych

0:02:23.216,0:02:29.060
zniszczyła całą dziką przyrodę,[br]ale mrówek nie udało się pozbyć.

0:02:29.060,0:02:33.170
Mimo tych i innych niepowodzeń[br]Departament Rolnictwa USA

0:02:33.170,0:02:37.096
i spółki chemiczne wychwalały zalety DDT.

0:02:37.096,0:02:41.170
Wiedza o jego szkodliwości była mała, [br]niewiele było też regulacji prawnych.

0:02:41.170,0:02:44.394
Tymczasem Carson pokazała,[br]jak nadużywanie chemikaliów

0:02:44.394,0:02:47.416
prowadzi do ewolucji odpornych gatunków,

0:02:47.416,0:02:51.746
co z kolei zachęca do produkcji[br]bardziej zabójczych chemikaliów.

0:02:51.746,0:02:54.330
Ponieważ DDT nie rozpuszcza się w wodzie,

0:02:54.330,0:02:58.802
twierdziła, że z upływem czasu[br]będzie odkładało się w środowisku,

0:02:58.802,0:03:03.101
w ciałach owadów, w tkankach zwierząt[br]żywiących się tymi owadami,

0:03:03.101,0:03:04.841
a nawet w organizmach ludzkich.

0:03:04.841,0:03:09.907
Zasugerowała, że ekspozycja na DDT[br]może wywołać zmiany w strukturze genów,

0:03:09.907,0:03:13.727
których konsekwencji dla przyszłych[br]pokoleń nie można przewidzieć.

0:03:13.727,0:03:17.172
"Milcząca wiosna" wywołała burzę.

0:03:17.172,0:03:20.542
Dla wielu książka była wezwaniem[br]do nałożenia regulacji na substancje

0:03:20.542,0:03:22.942
zdolne do wyrządzania[br]katastrofalnych szkód.

0:03:22.942,0:03:26.802
Przeciwnicy podkreślali,[br]że Carson pominęła rolę DDT

0:03:26.802,0:03:30.432
w ograniczaniu zagrożenia,[br]jakie stanowią dla ludzi owady.

0:03:30.432,0:03:35.285
Były Sekretarz Rolnictwa[br]Ezra Taft Benson chciał wiedzieć,

0:03:35.285,0:03:40.497
"dlaczego bezdzietna stara panna[br]tak bardzo interesuje się genetyką"

0:03:40.497,0:03:44.767
i lekceważąco uznał Carson[br]za "prawdopodobną komunistkę".

0:03:44.767,0:03:49.796
Prawnik producenta pestycydów[br]określił Carson i jej zwolenników

0:03:49.796,0:03:55.579
jako "złowrogie siły" dążące[br]do nadania firmom miana "niemoralnych".

0:03:55.579,0:03:59.529
W rzeczywistości Carson skupiła się[br]na zagrożeniach związanych z chemikaliami,

0:03:59.529,0:04:03.602
ponieważ nie były powszechnie znane,[br]w przeciwieństwie do ich zalet.

0:04:03.602,0:04:05.368
Odrzucała panujące przekonanie,

0:04:05.368,0:04:08.736
że ludzie powinni i mogą[br]kontrolować naturę.

0:04:08.736,0:04:11.536
W zamian zachęcała do pracy

0:04:11.536,0:04:16.686
nad "rozwojem i doskonaleniem, [br]nie natury, ale siebie samych".

0:04:16.686,0:04:20.216
Carson zmarła na raka w 1964 roku,

0:04:20.216,0:04:23.906
zaledwie dwa lata[br]po wydaniu "Milczącej wiosny".

0:04:23.906,0:04:28.584
Jej praca dała początek pokoleniu[br]działaczy na rzecz środowiska.

0:04:28.584,0:04:32.324
W 1969 roku w wyniku presji[br]ze strony ekologów

0:04:32.324,0:04:36.046
Kongres przyjął ustawę o krajowej polityce[br]ochrony środowiska - NEPA,

0:04:36.046,0:04:41.559
która wymagała od agencji federalnych[br]oceny wpływu ich działań na środowisko.

0:04:41.559,0:04:42.989
W celu egzekwowania ustawy

0:04:42.989,0:04:47.216
Prezydent Richard Nixon utworzył[br]Agencję Ochrony Środowiska - EPA.

0:04:47.216,0:04:53.566
W 1972 roku EPA wprowadziła[br]częściowy zakaz stosowania DDT.

0:04:53.566,0:04:58.254
Nawet po śmierci Rachel Carson[br]wspierała środowisko

0:04:58.254,0:05:00.934
dzięki nieprzemijającej sile[br]swoich publikacji.