0:00:19.386,0:00:21.246
"Yıldızlararası" filminde

0:00:21.270,0:00:24.597
süper kütleli bir kara deliğe[br]yakından baktık.

0:00:24.621,0:00:26.764
Parlak gaz arkasında,

0:00:26.788,0:00:28.906
kara deliğin süper yerçekimi[br]halka şeklinde

0:00:28.930,0:00:30.365
ışığı içine doğru büküyor.

0:00:30.389,0:00:32.498
Ancak bu gerçek bir fotoğraf değil,

0:00:32.522,0:00:34.308
bu bir bilgisayar grafik tasarımı --

0:00:34.332,0:00:37.722
kara deliğin neye benzediğinin[br]sanatsal bir yorumu.

0:00:38.351,0:00:39.517
Yüz yıl önce,

0:00:39.541,0:00:43.142
Albert Einstein ilk genel [br]görelilik kavramını yayınladı.

0:00:43.166,0:00:44.605
Sonraki yıllar içinde,

0:00:44.629,0:00:47.602
bilim insanları bunu destekleyen [br]pek çok kanıt öne sürdüler.

0:00:47.626,0:00:50.710
Bu teoriden çıkarılan[br]kara delik konusu ise

0:00:50.734,0:00:53.084
hâlâ doğrudan gözlemlenemedi.

0:00:53.108,0:00:56.314
Bir kara deliğin neye benzediği[br]hakkında fikrimiz olsa da

0:00:56.338,0:00:59.117
daha önce hiç resmini çekemedik.

0:00:59.141,0:01:01.320
Önümüzdeki birkaç yıl içinde

0:01:01.344,0:01:05.508
ilk kara delik resmimizi görebilecek[br]olma ihtimalimiz sizi şaşırtabilir.

0:01:05.532,0:01:09.490
Bu resmi elde edebilmek için [br]uluslararası bilim insanları konseyi,

0:01:09.514,0:01:11.025
dünya büyüklüğünde bir teleskop

0:01:11.025,0:01:13.937
ve resmi son hâline getirecek[br]bir algoritmaya ihtiyacımız var.

0:01:13.961,0:01:17.489
Bugün size bir kara delik resmi[br]gösteremiyor olsam da

0:01:17.513,0:01:20.424
bu ilk resmi elde etmeye [br]yönelik çalışmalardan kısa bir

0:01:20.448,0:01:22.061
önizleme sunmak istiyorum.

0:01:23.968,0:01:25.414
Benim adım Katie Bouman,

0:01:25.438,0:01:28.004
MIT'de doktora öğrencisiyim.

0:01:28.028,0:01:30.055
Bilgisayarların görüntü ve video analizi

0:01:30.079,0:01:33.377
yapmasını sağlayan bir bilişim[br]laboratuvarında araştırma yapıyorum.

0:01:33.801,0:01:35.963
Astrobilimci olmadığım hâlde

0:01:35.987,0:01:37.272
bu heyecan verici projeye

0:01:37.296,0:01:40.199
nasıl katkı sağladığımı[br]size göstermek istiyorum.

0:01:42.223,0:01:45.154
Bu gece şehrin parlak[br]ışıklarından uzağa giderseniz,

0:01:45.178,0:01:47.614
Samanyolu galaksisinin eşsiz manzarasını

0:01:47.638,0:01:49.131
görme şansına erişebilirsiniz.

0:01:49.655,0:01:52.117
Milyonlarca yıldız içinden[br]yakınlaştırma yaparsanız,

0:01:52.141,0:01:55.896
sarmal Samanyolu'nun merkezine[br]doğru 26.000 ışık yılı mesafesinde,

0:01:55.920,0:01:59.441
tam ortada bir yıldız kümesine ulaşıyoruz.

0:01:59.465,0:02:02.671
Kızılötesi teleskoplarla yıldız[br]tozunu da aşarak

0:02:02.695,0:02:06.562
uzay bilimciler bu yıldızları[br]16 yıl boyunca izledi.

0:02:06.586,0:02:09.689
Nefes kesen konu aslında görmedikleri şey.

0:02:10.199,0:02:13.265
Bu yıldızlar görünmez bir [br]nesne etrafında dönüyorlar.

0:02:15.559,0:02:17.882
Bu yıldızların geçmişini inceleyerek,

0:02:17.906,0:02:19.200
uzay bilimciler buna sebep

0:02:19.224,0:02:22.199
olacak küçük ve ağır tek şeyin[br]süper kütleli bir kara delik

0:02:22.223,0:02:24.345
olduğu sonucunu çıkardılar.

0:02:24.369,0:02:28.547
Çok yakınına gelen her şeyi[br]yutan çok yoğun bir nesne --

0:02:28.571,0:02:30.065
ışık dâhil.

0:02:30.089,0:02:33.150
Daha da yakınlaştırırsak ne olur peki?

0:02:33.174,0:02:37.907
Görmesi imkânsız diye tanımlanan[br]bir şeyi görmek mümkün mü?

0:02:39.509,0:02:42.753
Radyo dalga uzunluğunda[br]yakınlaştırma yaptığımız zaman

0:02:42.777,0:02:44.459
sıcak plazmanın yerçekiminden

0:02:44.483,0:02:46.894
kaynaklanan ve kara deliğin[br]etrafını sarmış

0:02:46.918,0:02:48.747
bir ışık halkası görmeyi umuyorduk.

0:02:48.771,0:02:49.931
Başka bir deyişle,

0:02:49.955,0:02:53.126
kara delik bize parlak materyalin[br]bir gölgesini gösteriyor

0:02:53.150,0:02:54.992
ve karanlık bir küre hâlini alıyor.

0:02:55.446,0:02:58.785
Bu parlak halka kara deliğin[br]olay ufkunu açığa çıkarıyor,

0:02:58.809,0:03:01.209
yani yerçekimi kuvveti[br]öylesine büyük ki

0:03:01.233,0:03:02.859
ışık bile bundan kaçamıyor.

0:03:04.713,0:03:07.702
Einstein'ın denklemleri bu halkanın[br]boyut ve şeklini öngörüyor,

0:03:07.702,0:03:10.884
yani bunun bir resmini elde etmek[br]yalnızca güzel olmakla kalmayacak,

0:03:10.908,0:03:13.526
kara deliğin etrafındaki[br]şiddetli koşullarda bile

0:03:13.550,0:03:16.016
bu denklemlerin geçerli[br]olduğunu kanıtlayacak.

0:03:16.480,0:03:19.038
Ancak bu kara delik bizden çok uzak,

0:03:19.062,0:03:22.160
Dünya'dan bu halka[br]aşırı küçük görünüyor --

0:03:22.184,0:03:25.774
Bizim için ayın yüzeyinde[br]bir portakaldan farksız.

0:03:26.328,0:03:29.152
Bu da onun bir fotoğrafını[br]çekmeyi aşırı zor kılıyor.

0:03:30.215,0:03:31.517
Niçin?

0:03:32.082,0:03:35.270
Basit bir denklemle açıklayabiliriz.

0:03:35.294,0:03:37.710
Kırınım dediğimiz bir fenomen sayesinde

0:03:37.734,0:03:39.089
görebileceğimiz en küçük

0:03:39.113,0:03:41.783
nesnelere ilişkin temel sınırlarımız var.

0:03:42.359,0:03:46.031
Bu denkleme göre gittikçe[br]daha küçük şeyler görebilmek için

0:03:46.055,0:03:48.642
teleskoplarımızı büyütmemiz gerek.

0:03:48.666,0:03:51.735
Ancak Dünya'daki en güçlü[br]optik teleskoplarla bile

0:03:51.759,0:03:54.178
ayın yüzeyini resmetmek için gerekli olan

0:03:54.202,0:03:56.400
çözünürlüğe yaklaşamıyoruz bile.

0:03:56.424,0:04:00.041
İşte burada Ay'ın Dünya'dan çekilmiş[br]en yüksek çözünürlükte

0:04:00.065,0:04:01.462
resimlerinden biri.

0:04:01.486,0:04:04.043
Kabaca 13.000 piksel var

0:04:04.067,0:04:08.117
ve her bir piksel 1,5 milyonu[br]aşkın portakal demek.

0:04:08.966,0:04:10.938
O hâlde Ay'ın yüzeyindeki bir portakalı

0:04:10.962,0:04:13.727
görebilmek için ne kadar[br]büyük bir teleskop gerek?

0:04:13.751,0:04:15.965
Diğer bir deyişle, kara deliği?

0:04:15.989,0:04:18.329
Öyle görünüyor ki hesap yaptığımız zaman,

0:04:18.353,0:04:20.963
Dünya boyutunda bir teleskopa[br]ihtiyacımız olduğunu

0:04:20.987,0:04:22.380
kolayca çıkarabiliyoruz.

0:04:22.404,0:04:23.428
(Kahkaha)

0:04:23.452,0:04:25.571
Dünya boyutunda bu teleskopu yapabilirsek,

0:04:25.595,0:04:28.520
kara deliğin olay ufku anlamına gelen

0:04:28.544,0:04:30.727
o eşsiz ışık halkasını[br]yorumlamaya başlarız.

0:04:30.751,0:04:33.669
Bu resim, bilgisayar grafik[br]tasarımında gördüğümüz

0:04:33.693,0:04:35.269
tüm detayları içermeyecek de olsa

0:04:35.293,0:04:37.702
bir kara deliğin yakın çevresi hakkında

0:04:37.726,0:04:40.213
önizleme yapmamızı sağlayacaktır.

0:04:40.807,0:04:42.420
Yine de takdir edersiniz ki

0:04:42.444,0:04:46.068
Dünya boyutunda bir teleskop[br]yapmak imkânsız.

0:04:46.092,0:04:47.833
Mick Jagger'ın ünlü sözleri gibi,

0:04:47.833,0:04:49.864
''Her zaman istediğinizi elde edemezsiniz,

0:04:49.864,0:04:52.005
ama bazen çalışırsanız, [br]ihtiyacınız olan şeyi

0:04:52.029,0:04:53.244
bulabilirsiniz.''

0:04:53.268,0:04:55.732
Tüm dünyadaki teleskoplar[br]birbirine bağlanarak,

0:04:55.756,0:04:59.294
Event Horizon Teleskopu adı verilen[br]uluslararası bir ortaklıkla

0:04:59.318,0:05:02.427
bir kara deliğin olay ufku[br]ölçeği üstünden yapısını ayrıştıran

0:05:02.451,0:05:03.988
bilgisayar ortamında

0:05:04.012,0:05:06.211
Dünya boyutunda bir teleskop yaratılıyor.

0:05:06.535,0:05:09.922
Bu teleskoplar ağının[br]önümüzdeki yıl ilk kara delik

0:05:09.946,0:05:11.761
fotoğrafını çekmesi tasarlanıyor.

0:05:13.945,0:05:17.283
Dünya üzerindeki tüm teleskoplar[br]birlikte çalışıyor.

0:05:17.307,0:05:20.019
Atomik saatlerin tam zamanlaması yoluyla

0:05:20.043,0:05:22.700
gözlem yerlerinde araştırma[br]ekipleri binlerce terabayt

0:05:22.724,0:05:25.686
veri toplayarak ışığı donduruyor.

0:05:25.710,0:05:30.727
Bu veri daha sonra Massachusetts'deki[br]laboratuvarda işleniyor.

0:05:32.631,0:05:34.425
Peki işe yarıyor mu?

0:05:34.449,0:05:37.852
Galaksimizin merkezindeki[br]kara deliği görmek istiyorsak,

0:05:37.876,0:05:40.858
bu imkânsız büyüklükteki[br]teleskopu yapmamız lazım, değil mi?

0:05:40.882,0:05:43.114
Diyelim ki Dünya boyutunda

0:05:43.138,0:05:44.980
bir teleskop yapabildik.

0:05:45.004,0:05:47.459
Dünyayı dönen bir disko küresine

0:05:47.483,0:05:49.230
çevirmek gibi bir şey olurdu bu.

0:05:49.254,0:05:51.454
Her bir aynanın ışığı toplaması gerekirdi,

0:05:51.478,0:05:54.075
biz de bunları birleştirerek[br]bir resim oluşturabilelim.

0:05:54.099,0:05:56.760
Şimdi de bu aynalardan[br]çoğunu kaldırdığımızı varsayalım,

0:05:56.784,0:05:58.756
yalnızca birkaç tane kalsın.

0:05:58.780,0:06:01.657
Yine tüm bilgiyi birleştireceğiz,

0:06:01.681,0:06:03.674
ama şimdi bir sürü boşluk var.

0:06:03.698,0:06:08.071
Kalan bu aynalar teleskopumuz[br]olan alanları temsil ediyor.

0:06:08.095,0:06:12.174
Bu resim elde edebilmek için[br]inanılmaz küçük bir ölçüm.

0:06:12.198,0:06:16.036
Yalnızca birkaç teleskop alanında[br]ışığı topluyor olmamıza karşın,

0:06:16.060,0:06:19.483
Dünya döndükçe,[br]diğer yeni ölçümler elde ediyoruz.

0:06:19.507,0:06:23.326
Yani disko küresi döndükçe,[br]bu aynaların lokasyonu değişiyor

0:06:23.350,0:06:26.249
ve hedefin değişik yanlarını[br]görme imkânı ediniyoruz.

0:06:26.273,0:06:30.291
Bu görüntüleme algoritmaları[br]disko küresinin boşluklarını dolduruyor,

0:06:30.315,0:06:33.348
söz konusu kara delik resminin[br]oluşturulmasına imkân sağlıyor.

0:06:33.372,0:06:36.008
Dünyanın her yerinde[br]teleskoplar olsaydı --

0:06:36.032,0:06:37.973
yani tam bir disko küresi olsaydık --

0:06:37.997,0:06:39.381
bunun bir önemi olmazdı.

0:06:39.405,0:06:42.727
Ancak yalnızca birkaç örnek[br]görebiliyoruz, bu nedenle

0:06:42.751,0:06:45.139
teleskop ölçümlerimize tam tamına uyan[br]

0:06:45.163,0:06:48.127
sonsuz sayıda muhtemel görsel var,

0:06:48.751,0:06:51.767
fakat tüm görseller eşit oluşturulmuyor.

0:06:52.209,0:06:56.667
Bu görsellerin bir kısmı bizim kabul[br]ettiğimiz koşullara daha çok uyuyor.

0:06:56.691,0:06:59.913
Bu noktada ilk kara delik resminin[br]çekilmesinde benim rolüm

0:06:59.937,0:07:02.707
teleskop ölçümlerimize uyumlu[br]en makul görseli bulacak

0:07:02.731,0:07:04.953
algoritmaları tasarlamak.

0:07:06.487,0:07:10.429
Tıpkı adli birimlerin[br]yüz yapısı bilgisi kullanarak

0:07:10.453,0:07:13.967
kısıtlı tariflerle bir robot resim[br]oluşturması gibi,

0:07:13.991,0:07:17.306
geliştirdiğim görsel algoritmalar da[br]kısıtlı teleskop verisi ile

0:07:17.330,0:07:21.652
evrendeki şeylere benzeyen[br]bir resim oluşturmamıza yardım ediyor.

0:07:22.176,0:07:25.827
Bu algoritmaları kullanarak,[br]seyrek ve karmaşık veriler arasından

0:07:25.851,0:07:28.031
bir resim oluşturabiliyoruz.

0:07:28.055,0:07:32.584
Burada benzetilmiş veriler kullanarak[br]yapılmış bir oluşturma görüyorsunuz,

0:07:32.608,0:07:34.541
teleskoplarımızı galaksinin merkezindeki

0:07:34.565,0:07:37.150
kara deliğe yöneltmiş gibi yapıyoruz.

0:07:37.174,0:07:41.629
Bu yalnızca bir simülasyon olsa da[br]bu tür bir oluşturma yakın zamanda

0:07:41.653,0:07:45.106
bir kara deliğin sağlam bir resmini[br]çekeceğimizin umudunu veriyor,

0:07:45.130,0:07:47.725
bununla da halkasının[br]boyutuna karar vereceğiz.

0:07:50.178,0:07:53.377
Bu algoritmanın detaylarına[br]inmek istesem de

0:07:53.401,0:07:55.575
şanslısınız ki bunun için vaktim yok.

0:07:55.599,0:07:57.600
Yine de size evrenin neye benzediği

0:07:57.624,0:07:59.926
ve bunu sonuç oluşturma ve[br]doğrulama yapmak için

0:07:59.950,0:08:03.740
nasıl kullandığımızla ilgili[br]kısa bir bilgi vermek istiyorum.

0:08:05.180,0:08:07.676
Teleskop ölçümlerimizi[br]kusursuz bir şekilde açıklayan

0:08:07.700,0:08:10.065
sayısız muhtemel görsel olduğu için,

0:08:10.089,0:08:12.734
bunlardan birini seçmemiz gerekiyor.

0:08:12.758,0:08:14.596
Bunu yapmak için kara delik olma

0:08:14.620,0:08:17.454
ihtimallerine göre sıralama yapıyoruz,

0:08:17.478,0:08:19.960
sonra da en muhtemel olanı seçiyoruz.

0:08:19.984,0:08:22.378
Tam olarak ne demek istiyorum?

0:08:22.402,0:08:24.380
Varsayalım bize bir görselin Facebook'ta[br]

0:08:24.404,0:08:27.587
görünmesinin ne kadar olası olduğunu[br]söyleyen bir model yapıyoruz.

0:08:27.611,0:08:29.312
Muhtemelen modelin bize

0:08:29.336,0:08:32.893
sol tarafta bu karmaşık görseli birinin[br]paylaşmasının olası olmadığını

0:08:32.917,0:08:35.200
ve sağ tarafta birinin böyle bir özçekim

0:08:35.200,0:08:36.694
paylaşacağını söylesin isteriz.

0:08:36.718,0:08:38.357
Ortadaki görsel bulanık,

0:08:38.381,0:08:41.020
yani karmaşık resme oranla[br]bunu Facebook'ta daha çok

0:08:41.044,0:08:42.404
görme ihtimalimiz olsa da

0:08:42.428,0:08:45.388
selfiye oranla görme[br]ihtimalimiz çok daha düşük.

0:08:45.712,0:08:48.002
Ancak konu kara delik görselleri olunca,

0:08:48.026,0:08:51.528
bir merak konusu ortaya çıkıyor:[br]Daha önce hiç kara delik görmedik.

0:08:52.012,0:08:54.303
Bu durumda olası[br]bir kara delik görseli nedir

0:08:54.327,0:08:57.265
ve kara deliklerin yapısı hakkında[br]ne varsaymalıyız?

0:08:57.789,0:09:00.421
''Yıldızlararası'' filmindeki[br]kara delik görseli gibi

0:09:00.445,0:09:02.975
yaptığımız simülasyonlardan[br]görseller kullanabiliriz,

0:09:02.999,0:09:05.937
ama bunu yaparsak bazı[br]sorunlara yol açabilir.

0:09:07.461,0:09:10.841
Einstein'ın teorileri[br]doğru çıkmazsa ne olur?

0:09:10.865,0:09:14.876
Yine de olan bitenin doğru[br]bir resmini oluşturmak isteriz.

0:09:14.900,0:09:18.271
Einstein'ın denklemlerini[br]algoritmalarımıza çok fazla harmanlarsak

0:09:18.295,0:09:21.050
görmeyi umduğumuz şeyi görürüz.

0:09:21.074,0:09:23.350
Başka bir deyişle, galaksimizin ortasında

0:09:23.374,0:09:26.297
dev bir fil olması ihtimali[br]için bu seçeneği açık bırakalım.

0:09:26.321,0:09:27.471
(Kahkaha)

0:09:27.942,0:09:30.931
Değişik türde görseller[br]çok farklı özellikler taşır.

0:09:30.955,0:09:34.503
Kara delik simülasyonu görselleri[br]ve her gün Dünya'da çektiğimiz

0:09:34.527,0:09:36.803
görselleri kolayca ayırabilmekteyiz.

0:09:36.827,0:09:39.931
Belli bir görselin özelliklerini[br]çok fazla yansıtmadan

0:09:39.955,0:09:43.204
algoritmalarımıza görsellerin[br]neye benzediğini anlatmamız lazım.

0:09:43.755,0:09:45.648
Bunu deneyebileceğimiz bir yöntem

0:09:45.672,0:09:48.734
farklı tür görsellerin özelliklerini [br]yansıtmak ve varsaydığımız

0:09:48.758,0:09:52.888
görselin oluşturduğumuz[br]görselleri nasıl etkilediğine bakmak.

0:09:54.542,0:09:58.033
Tüm bu farklı tür görseller çok benzer[br]bir resim meydana getirirse

0:09:58.057,0:10:00.114
resme dair yaptığımız varsayımların

0:10:00.138,0:10:04.341
tarafsız olduğu konusunda[br]kendimize güvenmeye başlıyoruz.

0:10:04.365,0:10:07.355
Tıpkı dünyanın değişik yerlerinde

0:10:07.379,0:10:10.375
üç farklı polis ressamına[br]aynı tarifi vermek gibi.

0:10:10.399,0:10:13.259
Eğer hepsi birbirine benzeyen[br]bir yüz oluşturursa,

0:10:13.283,0:10:15.076
kendi kültürel önyargılarını

0:10:15.100,0:10:18.716
çizimlerine yansıtmadıkları[br]kanısına varırız.

0:10:20.040,0:10:23.355
Değişik tür görsel özelliklerini[br]yansıtmanın yollarından biri

0:10:23.379,0:10:25.820
var olan görsellerden parçalar kullanmak.

0:10:26.374,0:10:28.534
Yani bir yığın toplu görseli alıp

0:10:28.558,0:10:31.276
küçük görsel yamalarına ayırıyoruz.

0:10:31.300,0:10:35.585
Sonra her bir görsel yamaya[br]bir yapbozun parçaları gibi davranıyoruz.

0:10:35.609,0:10:39.887
Çok sık gördüğümüz parçaları[br]bir görsel oluşturmak için kullanıyoruz,

0:10:39.911,0:10:42.363
bu da bizim teleskop ölçümlerimize uyuyor.

0:10:46.600,0:10:50.343
Değişik tür görseller çok farklı[br]yapboz parçası takımına sahip.

0:10:51.367,0:10:54.173
O hâlde görseli oluşturmak için

0:10:54.197,0:10:58.327
aynı veriyi kullanıp değişik[br]yapboz takımını kullanırsak ne olur?

0:10:58.351,0:11:02.081
Öncelikle kara delik görsel[br]simülasyon yapboz takımıyla başlayalım.

0:11:03.941,0:11:05.532
Pekâlâ, bu makul görünüyor.

0:11:05.556,0:11:08.250
Bu bir kara deliğin[br]varsaydığımız görüntüsü.

0:11:08.274,0:11:09.467
Peki bunu o küçük

0:11:09.491,0:11:12.805
kara delik simülasyon görsel[br]parçalarıyla mı elde ettik?

0:11:12.829,0:11:14.709
Başka bir yapboz takımı deneyelim,

0:11:14.733,0:11:17.242
astronomik, konu dışı nesnelerden.

0:11:18.274,0:11:20.400
Pekâlâ, benzer görünen bir görsel aldık.

0:11:20.424,0:11:22.660
Gündelik görsellerden parçalar[br]almayı deneyelim.

0:11:22.684,0:11:25.469
Telefonunuzun kamerasıyla[br]çektiğiniz fotoğraflar gibi?

0:11:26.672,0:11:28.787
Harika, aynı görseli aldık.

0:11:28.811,0:11:32.177
İşte değişik yapboz parçalarından[br]aynı görseli aldığımız zaman,

0:11:32.201,0:11:34.247
yaptığımız varsayımların

0:11:34.271,0:11:36.237
son görsel üzerinde

0:11:36.261,0:11:39.182
çok fazla önyargı etkisi yapmadığı[br]kanısına varabiliriz.

0:11:40.046,0:11:43.299
Yapabileceğimiz diğer bir şey[br]günlük görsellerden oluşan

0:11:43.323,0:11:45.812
parçalar gibi aynı yapboz parçalarını alıp

0:11:45.836,0:11:49.436
pek çok farklı kaynak görsel[br]oluşturmak üzere kullanmak.

0:11:49.460,0:11:50.731
Yani simülasyonlarımızda,

0:11:50.755,0:11:54.530
bir kara deliğin astronomik rastgele[br]bir nesneye benzediğini varsayıyoruz,

0:11:54.554,0:11:58.403
galaksimizin merkezinde bir fil[br]misali günlük görseller gibi.

0:11:58.427,0:12:01.595
Aşağıdaki algoritmalarımızın sonucu[br]yukarıdaki gerçek simülasyon

0:12:01.619,0:12:03.715
görseline çok benzer çıktığı zaman,

0:12:03.739,0:12:07.085
algoritmalarımıza olan güvenimiz[br]artmaya başlıyor.

0:12:07.109,0:12:08.976
Burada vurgulamak istediğim nokta

0:12:09.000,0:12:10.934
bu resimlerin hepsi günlük fotoğrafların

0:12:10.958,0:12:13.894
küçük parçaları bir araya[br]getirilerek oluşturuldu,

0:12:13.918,0:12:16.353
tıpkı sizin cep telefonlarıyla[br]çektikleriniz gibi.

0:12:16.377,0:12:19.823
Yani daha önce hiç görmediğimiz[br]bir kara delik görseli

0:12:19.847,0:12:24.331
her zaman gördüğümüz resimler[br]birleştirilerek oluşturulabilir.

0:12:24.683,0:12:27.328
Bu şekilde fikirleri resmetmek

0:12:27.352,0:12:29.971
ilk kara delik resmini[br]çekmemizi sağlayacak

0:12:29.995,0:12:32.442
ve umuyorum ki bilim insanlarının

0:12:32.466,0:12:34.887
çalışmalarını dayandırdığı[br]teorileri doğrulayacak.

0:12:35.731,0:12:38.339
Ancak tabii ki bu fikirleri[br]resmetme çalışması

0:12:38.363,0:12:41.685
birlikte çalışma ayrıcalığına sahip[br]olduğum muhteşem araştırma

0:12:41.709,0:12:43.596
ekibi olmadan asla mümkün olmazdı.

0:12:43.920,0:12:45.083
Hâlâ şaşırıyorum,

0:12:45.107,0:12:48.458
astrofizik alanında altyapım[br]olmadan bu projeye başlamama rağmen,

0:12:48.482,0:12:51.101
bu eşsiz işbirliği sayesinde[br]başardıklarımız

0:12:51.125,0:12:53.884
ilk kara delik resmini[br]çekmemizle sonuçlanabilir.

0:12:54.408,0:12:57.106
Event Horizon Teleskopu[br]gibi büyük projeler

0:12:57.130,0:12:59.944
farklı insanları aynı masada[br]toplayan bu disiplenler arası

0:12:59.968,0:13:01.758
uzmanlık sayesinde başarılılar.

0:13:02.182,0:13:03.888
Biz çok farklı astrobilimcileriz,

0:13:03.912,0:13:06.144
fizikçiler, matematikçiler ve mühendisler.

0:13:06.168,0:13:08.042
Bir zamanlar imkânsız diye düşünülen

0:13:08.066,0:13:10.579
bir işi başaracak olmamızın sebebi bu.

0:13:10.603,0:13:12.859
Lütfen bir adım atın

0:13:12.883,0:13:14.979
ve bilimin sınırlarını zorlayın,

0:13:15.003,0:13:18.904
her ne kadar bu size önce[br]bir kara delik kadar gizemli görünse de.

0:13:18.928,0:13:20.102
Teşekkür ederim.

0:13:20.126,0:13:25.689
(Alkış)