0:00:00.941,0:00:03.186
Wspierany przez[br]Protocol Labs

0:00:03.186,0:00:05.395
Podążaj za swoją ciekawością.

0:00:05.395,0:00:07.653
Poprowadź ludzkość do przodu.

0:00:09.645,0:00:12.308
Istnieją dwie możliwości:

0:00:12.309,0:00:15.522
albo jesteśmy sami we Wszechświecie

0:00:15.522,0:00:18.761
... albo nie.

0:00:18.761,0:00:22.770
Obie są równie przerażające.

0:00:22.770,0:00:26.944
Obie są równie przerażające.[br]Arthur C. Clarke

0:00:26.944,0:00:28.448
" Przez cały czas... "

0:00:31.710,0:00:35.078
" na wszystkich planetach,[br]we wszystkich galaktykach w kosmosie. "

0:00:39.558,0:00:41.682
" Wszystkie cywilizacje, które powstały, "

0:00:44.551,0:00:45.800
" spoglądały w nocne niebo. "

0:00:50.373,0:00:51.527
" Widziały to, co my. "

0:00:56.681,0:00:59.071
" Zadały te same pytania, co my. "

0:01:01.072,0:01:04.602
Czy jesteśmy sami?

0:01:10.694,0:01:13.624
Czy Ziemia jest jedynym rozdziałem w historii życia?

0:01:19.468,0:01:22.340
Odpowiedzi znajdują się gdzieś w [br]odległej przestrzeni - i odległym czasie.

0:01:27.831,0:01:30.911
Po raz pierwszy prawda jest w końcu[br]na wyciągnięcie naszej ręki.

0:01:40.905,0:01:43.535
Poszukiwanie ujawni, kim jesteśmy

0:01:45.209,0:01:48.409
i kim możemy się stać.

0:01:55.950,0:02:00.090
GRANICE ŻYCIA

0:02:02.920,0:02:04.260
ROZDZIAŁ PIERWSZY

0:02:04.260,0:02:08.930
ROZDZIAŁ PIERWSZY[br]Świt

0:02:11.642,0:02:17.532
W poszukiwaniu życia pozaziemskiego, wpierw powinniśmy rozejrzeć się dookoła nas samych.

0:02:24.573,0:02:27.883
" To, co widzimy dookoła nas, to oszałamiająca złożoność. "

0:02:34.547,0:02:36.366
" Jakim cudem jest to możliwe? "

0:02:37.039,0:02:41.717
Co jest wymagane do stworzenia życia?

0:02:41.717,0:02:44.007
" Organizmy żywe powstają wskutek procesów chemicznych. "

0:02:45.668,0:02:48.348
" Jesteśmy ogromnymi pakunkami chemikaliów. "

0:02:51.120,0:02:53.750
" Jakie są idealne warunki dla zachodzenia procesów chemicznych? "

0:02:54.200,0:02:56.400
" Cóż, po pierwsze, potrzeba energii. "

0:02:56.400,0:03:00.400
I - ENERGIA[br]np. światło słoneczne, ciepło geotermalne

0:03:01.654,0:03:03.134
" Ale nie za dużo. "

0:03:04.101,0:03:07.745
" To, czego potrzeba, to właściwa ilość i okazuje się, że planety są w sam raz, "

0:03:07.745,0:03:10.275
" ponieważ znajdują się w pobliżu gwiazd, ale nie za blisko. "

0:03:13.475,0:03:16.707
" Wymagana jest też spora różnorodność pierwiastków. "

0:03:16.707,0:03:20.707
II - CIĘŻSZE PIERWIASTKI[br]np. tlen, węgiel, siarka

0:03:21.127,0:03:24.107
" Oraz, wymagana jest ciecz, którą jest woda. "

0:03:24.107,0:03:27.869
III - CIECZ[br]np. woda

0:03:28.386,0:03:29.545
" Dlaczego? "

0:03:29.545,0:03:35.315
" Cóż, w gazach, atomy wymijają się tak szybko, że nie są w stanie się o siebie zaczepić. "

0:03:36.671,0:03:39.361
" W ciałach stałych, atomy są ściśnięte. "

0:03:39.491,0:03:40.711
" Nie mogą się przemieszczać. "

0:03:41.585,0:03:42.949
" W cieczach... "

0:03:44.205,0:03:49.981
" atomy mogą się przemieszczać, skupiać się i łączyć się ze sobą, tworząc w ten sposób cząsteczki. "

0:03:56.742,0:04:00.742
" Woda jest znakomitą substancją do zastartowania procesu ewolucji. "

0:04:00.742,0:04:04.742
" Cząsteczki mogą się w niej rozpuszczać i tworzyć bardziej złożone łańcuchy. "

0:04:06.261,0:04:09.011
" A więc, gdzie należy szukać takich złotowłosych warunków? "

0:04:09.308,0:04:11.157
" Cóż, planety są wspaniałe, "

0:04:12.177,0:04:16.177
" a nasza wczesna Ziemia była prawie doskonała. "

0:04:18.322,0:04:24.662
ZIEMIA[br]4 miliardy lat temu

0:04:25.606,0:04:29.921
" Znajdowała się w odpowiedniej odległości od swojej gwiazdy, aby posiadać ogromne oceany wody. "

0:04:33.792,0:04:37.486
" I głęboko pod powierzchnią tych oceanów, przy pęknięciach w skorupie ziemskiej, "

0:04:38.397,0:04:40.760
" zaczęło dochodzić do fantastycznych przemian chemicznych. "

0:04:40.760,0:04:43.780
" Atomy łączyły się na różne, niespotykane dotąd sposoby. "

0:05:02.052,0:05:09.692
Dokładna receptura wciąż pozostaje zagadką, lecz składniki do powstania życia są proste - energia, cząsteczki organiczne i woda.

0:05:30.515,0:05:38.031
Gdzieś w morzach wczesnej Ziemi, prosta chemia przeszła w biologię - prawdopodobnie nie pierwszy raz.

0:05:43.478,0:05:50.818
Pierwsze komórki najprawdopodobniej powstały w gorących wodach wulkanicznych, w warunkach niegdyś uważanych za niemożliwe dla życia.

0:05:52.508,0:05:59.842
Im dokładniej badamy życie, tym w coraz to bardziej niegościnnych miejscach je odnajdujemy.

0:05:59.855,0:06:06.045
" Tu, na naszej planecie, mikroby przystosowały się do przetrwania w najsurowszych warunkach. "

0:06:08.322,0:06:18.274
" Na jałowych pustyniach, w zlodowaconych Himalajach. W rowach oceanicznych pod ciśnieniem tysięcy ton. "

0:06:21.550,0:06:30.420
" W próżni kosmicznego symulatora, formy życia, kwitły przez lata, bez dostępu do tlenu. "

0:06:34.007,0:06:40.507
Nowe wyniki badań wskazują, że życie wyłoniło się przed 4 miliardami laty, kiedy to Ziemia była obcym i nieprzyjaznym miejscem.

0:06:44.520,0:06:50.500
Planeta była pustoszona przez intensywny wulkanizm oraz burzę asteroid, która trwała przez 100 milionów lat.

0:07:04.991,0:07:10.051
Lecz nawet w tak ekstremalnych warunkach, życie szybko odnalazło ostoję.

0:07:10.051,0:07:11.711
" Bardzo, bardzo szybko... "

0:07:12.559,0:07:15.919
" jak tylko Ziemia zdołała się ochłodzić po jej uformowaniu. "

0:07:16.003,0:07:18.123
" Wiemy, że życie rozpoczęło się w tym okresie. "

0:07:22.839,0:07:25.199
" Ponieważ na Ziemi do powstania życia doszło tak szybko, "

0:07:25.199,0:07:28.459
" wierzymy, że na innych planetach też może szybko do tego dochodzić. "

0:07:39.996,0:07:46.774
Historia Ziemi daje nam nadzieję, że życie może być powszechne we Wszechświecie.

0:07:48.933,0:07:55.263
Uczy nas, że życie jest impulsywne i wytrwałe, lecz stworzone z podstawowych, powszechnych składników.

0:07:58.231,0:08:06.001
Po 4 miliardach lat odizolowania, poszukiwania naszych kosmicznych krewniaków wreszcie się rozpoczynają.

0:08:10.222,0:08:17.888
Tam, gdzie jest woda, jest też życie - więc naszą najlepszą szansą jest poszukiwanie wodnych światów podobnych do Ziemi.

0:08:20.735,0:08:27.715
Nasze poszukiwania planet podobnych do Ziemi dopiero co się rozpoczęły, lecz pomimo to dotychczas odkryte światy są naprawdę kuszące.

0:08:30.038,0:08:31.518
KEPLER 62F

0:08:31.518,0:08:37.068
KEPLER 62F[br]Odległość: 1200 lat świetlnych ; Rozmiar: 1,4x Ziemi ; Temperatura: ≥ -65ºC ; Wiek: ~7 miliardów lat.[br]Prawdopodobnie wodny świat.

0:08:38.967,0:08:40.284
TRAPPIST-1D

0:08:40.284,0:08:46.986
TRAPPIST-1D[br]Odległość: 41 lat świetlnych ; Rozmiar: 0,77x Ziemi ; Wiek: ~7,5 miliarda lat ; Temperatura: ≥ -29ºC[br]Prawdopodobnie wodny świat.

0:08:49.087,0:08:50.594
TEEGARDEN-B

0:08:50.600,0:08:56.780
TEEGARDEN-B[br]Odległość: 12 lat świetlnych ; Rozmiar: 1,07x Ziemi ; Wiek: 2,5 miliarda lat ; Temperatura Minimalna ≥ -7ºC[br]Prawdopodobnie wodny świat.

0:08:59.214,0:09:00.434
K2-18B

0:09:00.434,0:09:08.494
K2-18B[br]Odległość: 111 lat świetlnych ; Rozmiar: 2,7x Ziemi ; Temperatura: -73 - 46ºC[br]Potwierdzono istnienie pary wodnej w atmosferze.

0:09:11.046,0:09:18.006
To jedynie wierzchołek góry lodowej. Skarbnica natury jest wręcz bezdenna.

0:09:18.006,0:09:21.406
" Wiemy, że nasza galaktyka jest obfita w wodę. "

0:09:26.794,0:09:30.794
" Jest obfita w związki organiczne oraz złożoną chemię. "

0:09:34.166,0:09:38.166
" Wszystkie substancje niezbędne w procesie powstawania życia na naszej planecie "

0:09:38.166,0:09:40.656
" występują powszechnie w naszej galaktyce. "

0:09:47.686,0:09:52.786
" Czy podobny scenariusz mógł rozegrać się na innych planetach? "

0:09:59.117,0:10:05.255
Z matematycznego punktu widzenia, istnienie obcego życia jest niezaprzeczalne.

0:10:12.344,0:10:20.904
Najnowsze dane wskazują, że prawie 1/4 gwiazd posiada planety skaliste orbitujące w strefie życia - tam, gdzie woda może istnieć w stanie ciekłym.

0:10:28.557,0:10:36.808
W samej naszej galaktyce, Drodze Mlecznej, to ~50 miliardów światów podobnych do Ziemi.

0:10:39.541,0:10:45.691
W całym Wszechświecie, liczba planet możliwych do zamieszkania jest oszałamiająca:

0:10:45.691,0:10:53.010
100,000,000,000,000,000,000.

0:10:55.987,0:11:01.031
Wyobraź sobie, że każdy z błysków reprezentuje planetę podobną do Ziemi.

0:11:03.692,0:11:11.334
Musielibyśmy oglądać tę animację przez kolejne miliard lat, aby je wszystkie zobaczyć.

0:11:20.680,0:11:26.979
Każda z nich posiadająca historię równie bogatą i wyjątkową, jak ta Ziemi.

0:11:59.225,0:12:04.525
Miliardy miliardów chemicznych zup, gotujących się przez eony.

0:12:05.746,0:12:11.665
" W całym obserwowalnym Wszechświecie jest więcej planet możliwych do zamieszkania o masie zbliżonej do Ziemi "

0:12:11.665,0:12:16.145
" niż jest wszystkich ziarenek piasku na wszystkich plażach Ziemi. "

0:12:32.046,0:12:39.876
Pośród tej obfitości światów, wiele z nich będzie zabójczych dla życia, jakie znamy.

0:12:43.266,0:12:49.866
Napotkamy planety znajdujące się w strefie życia, które będą spalone, skute lodem, bądź spowite toksycznymi gazami.

0:12:52.018,0:12:58.178
Wiele z nich nie będzie posiadało atmosfery, niezbędnej do regulacji temperatury, albo będą posiadały atmosferę, która jest dla nas zabójcza.

0:13:10.604,0:13:18.382
Wenus, uważana za niegdyś będącą w stanie podtrzymywać życie, jest obecnie sterylizowana przez przygniatającą, toksyczną atmosferę.

0:13:20.254,0:13:27.300
Ale życie wcale nie musi się ograniczać do strefy życia.

0:13:31.016,0:13:39.903
Daleko od ciepła ich gwiazdy, księżyce gazowych gigantów są być może ukrytymi oazami życia.

0:13:42.728,0:13:51.538
Energia pochodzi nie z gwiazdy, lecz z grawitacji - siły pływowe planety macierzystej.

0:13:55.533,0:14:03.703
Lodowy Enceladus ma wszystko: ogromny podpowierzchniowy ocean z kominami hydrotermalnymi, dającymi początek życiowym procesom chemicznym.

0:14:08.389,0:14:15.573
Tytan jest szczególnie intrygujący - większy od Merkurego, upstrzony jeziorami metanu oraz związkami organicznymi.

0:14:21.255,0:14:28.755
W 2026, NASA planuje wysłać drona na Tytana w celu poszukiwania oznak życia w jego dolinach i kraterach.

0:14:31.263,0:14:37.253
W samej naszej galaktyce może istnieć 100 miliardów księżyców pozasłonecznych - 100 razy więcej niż samych planet.

0:14:38.995,0:14:42.845
Niektóre z nich mogą być rozmiarów Ziemi, z atmosferami i wodą na powierzchni.

0:14:44.488,0:14:50.228
Z taką ilością miejsc do odkrywania życia, zdaje się być to jedynie kwestią czasu, nim dojdzie do odkrycia.

0:14:52.080,0:14:55.600
Niektórzy uważają, że już je odkryliśmy.

0:15:02.283,0:15:09.593
30 Lipca, 1976, sonda Viking natknęła się na Marsie na coś, co wciąż pozostaje zagadką.

0:15:13.009,0:15:22.481
Po wstrzyknięciu substancji odżywczych, próbki marsjańskiej gleby wyprodukowały charakterystyczny radioaktywny gaz, typowy dla ziemskiej gleby.

0:15:24.246,0:15:40.882
[Gleby: WYSTERYLIZOWANA; KALIFORNIJSKA; MARSJAŃSKA][br][Wykres: ↑ radioaktywność ; → czas ][br][Soli od wstrzyknięcia; Upływ czasu w Solach][br]{ 1 Sola = 1 doba marsjańska }

0:15:41.915,0:15:49.845
Czy ten znak był jedynie zjawiskiem naturalnym, czy też naszym pierwszym kontaktem z obcą biologią?

0:15:50.765,0:15:56.705
" Odkrycie zaledwie jednej bakterii na Marsie, lub na jakimkolwiek innym ciele w Układzie Słonecznym "

0:15:57.515,0:16:07.295
" znaczyło by, że całe łańcuchy ewolucyjne: kosmiczne, chemiczne, czy biologiczne, wszędzie działają w identyczny sposób. "

0:16:08.516,0:16:13.096
" W takim wypadku, powstawanie życia gdziekolwiek we Wszechświecie "

0:16:13.409,0:16:16.849
" byłoby bardziej zasadą, niż wyjątkiem. "

0:16:20.772,0:16:27.892
Jeśli do tej pory nie natknęliśmy się na ślady życia, to długo to nie potrwa, nim je znajdziemy.

0:16:30.011,0:16:36.921
Naukowcy z NASA uważają, że jesteśmy na skraju odkrycia.

0:16:36.921,0:16:39.244
" Jeszcze za naszego wspólnego życia w końcu zrozumiemy "

0:16:39.244,0:16:41.654
" że życie znajduje się na innych ciałach naszego Układu Słonecznego. "

0:16:49.745,0:16:53.745
" Pojmiemy wynikające z tego implikacje, również wpływające na ewolucję tutaj, na Ziemi. "

0:16:56.499,0:16:58.839
" Będziemy odnajdywać planety orbitujące wokół innych gwiazd "

0:16:58.839,0:17:02.839
" oraz będziemy mogli w stanie identyfikować cechy atmosfery sprzyjającej życiu. "

0:17:06.465,0:17:09.560
" To wszystko wydarzy się za najbliższe 10, 20 lat. "

0:17:10.327,0:17:11.817
" Czyż to nie ekscytujące? "

0:17:14.136,0:17:18.957
" Jesteśmy u progu znalezienia odpowiedzi na pytania, nad którymi ludzie myśleli przez milenia: "Czy jesteśmy sami?" "

0:17:21.243,0:17:24.763
" I oto jesteśmy u progu udzielenia odpowiedzi na nie. "

0:17:29.253,0:17:35.753
Jeśli gdzieś tam napotkamy życie, to co nowego odkryjemy mówiącego o nas samych?

0:17:39.692,0:17:46.151
Jaki rozdział w historii życia stanowi Ziemia?

0:17:48.039,0:17:51.259
" Wszechświat ma prawie 14 miliardy lat, "

0:17:52.228,0:17:55.688
" a nasza galaktyka ma mniej więcej 12 miliardów lat. "

0:17:55.688,0:17:56.529
[13,8 miliardów lat ][br][ Wielki Wybuch ; dzień obecny ; życie na Ziemi, 4 miliardy lat temu]

0:17:56.529,0:18:01.559
[13,8 miliardów lat ][br][ Wielki Wybuch ; dzień obecny ; życie na Ziemi, 4 miliardy lat temu][br]" Zatem, gdzieś tam może istnieć życie znacznie bardziej zaawansowane, "

0:18:01.559,0:18:03.429
[13,8 miliardów lat ][br][ Wielki Wybuch ; dzień obecny ; życie na Ziemi, 4 miliardy lat temu][br]" niż życie, które mamy tutaj na Ziemi. "

0:18:03.429,0:18:05.029
[13,8 miliardów lat ][br][ Wielki Wybuch ; dzień obecny ; życie na Ziemi, 4 miliardy lat temu]

0:18:06.258,0:18:10.258
Czy Ziemia jest spóźnialska w skali kosmicznej?

0:18:11.263,0:18:15.263
Jak stare może życie być?

0:18:15.263,0:18:26.083
[ lat temu ]

0:18:33.749,0:18:39.769
Przez swoje pierwsze kilka milionów lat, kosmos był zbyt gorący dla życia, jakie znamy.

0:18:42.514,0:18:48.254
Temperatura otoczenia ugotowałaby nas żywcem.

0:19:01.732,0:19:10.034
Kiedy wreszcie było wystarczająco chłodno dla życia, nie było wtedy ani gwiazd, ani planet. Jedynie gigantyczne obłoki wodoru.

0:19:17.530,0:19:26.000
Po upływie 70 milionów lat, grawitacja pochwyciła te obłoki i przekształciła je w pierwszą generację gwiazd.

0:19:45.033,0:19:52.023
Pierwsze gwiazdy były jasne i masywne, jednak nie było żadnego życia, które mogłoby obserwować ich narodziny.

0:19:53.734,0:20:00.244
Istotne pierwiastki były wytwarzane w ich rozpalonych jądrach. Nawet sam Wielki Wybuch nie był dość gorący, aby je stworzyć.

0:20:00.244,0:20:05.638
" Jedyne pierwiastki stworzone w Wielkim Wybuchu to wodór, hel i śladowe ilości litu. "

0:20:07.776,0:20:12.996
" Wszystkie te pierwiastki, które są niezbędne dla życia - te pierwiastki nie powstały w Wielkim Wybuchu. "

0:20:15.480,0:20:19.210
" Jedyne miejsce, gdzie powstawały, to rozgrzane jądra gwiazd, "

0:20:19.210,0:20:23.800
" a jedyny sposób, w jaki mogły one się dostać do twojego ciała, to fakt, że gwiazdy były na tyle miłe, by eksplodować. "

0:20:37.780,0:20:44.260
Wybuchowa śmierć pierwszych gwiazd średniej wielkości rozsiała po kosmosie składniki życia.

0:20:48.247,0:20:55.957
Z ich popiołów powstała druga generacja gwiazd - tym razem ze skalistymi planetami, tańczącymi dookoła nich.

0:20:58.454,0:21:03.774
Oto ten moment: po raz pierwszy, wszystkie surowe składniki życia w jednym miejscu, ~13,7 miliarda lat temu.

0:21:06.490,0:21:08.798
[ 13,8 miliardów lat ; życie staje się możliwe ]

0:21:08.798,0:21:11.478
[ 13,8 miliardów lat ; życie staje się możliwe ][br][ Wielki Wybuch ; dzień obecny ]

0:21:11.478,0:21:17.998
Niektórzy wierzą, że warunki sprzyjające życiu istniały nawet wcześniej, w cieple poświaty stworzenia.

0:21:25.962,0:21:32.549
Kiedy to gorąc Wielkiego Wybuchu stopniowo rozpraszał się, Wszechświat przeszedł przez erę złotowłosej.

0:21:37.991,0:21:46.281
Jakieś 15 milionów lat po początkach czasu, temperatura otoczenia osiągnęła przyjemne 24ºC.

0:21:50.755,0:21:57.275
Przez miliony lat było ciepło w każdym kierunku, niczym niekończący się letni dzień na Ziemi.

0:22:00.250,0:22:09.520
W teorii, gwiazdy i planety byłyby w stanie się formować tak wcześnie, w hipotetycznych, ultra-gęstych regionach kosmosu.

0:22:15.016,0:22:24.486
Jeśli takie regiony istniały, to woda mogła płynąć w obfitości, nawet na samotnych planetach, daleko od gwiazd.

0:22:29.530,0:22:37.830
Czy to mógł być ten świt życia? [br]Obce istoty czerpiące energię z ciepła pozostałego po Wielkim Wybuchu?

0:22:43.959,0:22:49.609
Gdzieś tam może istnieć planeta, z życiem niemal tak starym, jak sam Wszechświat.

0:22:52.261,0:23:02.251
Z 10 miliardowo letnim, przedwczesnym startem, Wszechświat może tętnić życiem znacznie bardziej zaawansowanym niż nasze.

0:23:05.988,0:23:14.998
Pomimo dekad poszukiwań, nie udało się potwierdzić żadnego śladu życia pozaziemskiego, czy to inteligentnego, czy też nie.

0:23:17.763,0:23:25.493
Więc gdzie są wszyscy?

0:23:28.257,0:23:34.487
Czy naprawdę jesteśmy sami?

0:23:44.522,0:23:54.482
Być może życie prymitywne jest powszechne, lecz inteligencja jest niezmiernie rzadka.

0:24:04.076,0:24:11.486
Być może kosmos jest po prostu zbyt rozległy dla realnej komunikacji.

0:24:17.779,0:24:21.779
Albo, może jesteśmy pierwsi.

0:24:23.257,0:24:30.219
Czy moglibyśmy być pierwszym rozdziałem w rozłożystej historii życia?

0:24:34.749,0:24:36.924
[ życie na Ziemi ]

0:24:36.924,0:24:40.024
[ 13,8 miliardów lat ][br][ życie na Ziemi ]

0:24:40.024,0:24:44.384
[ ... miliardów lat ][br][ życie na Ziemi ]

0:24:44.384,0:24:50.984
Wszechświat jest młody, i spora większość planet ma się jeszcze narodzić.

0:24:54.492,0:25:01.640
Składniki życia będą się gotować jeszcze przez kolejne 100,000,000,000,000 lat

0:25:04.986,0:25:13.311
[ ... bilionów lat ][br]Z tej perspektywy, jesteśmy świtem. Pierwszą melodią w symfonii życia.

0:25:13.311,0:25:18.540
[ ... bilionów lat ]

0:25:18.540,0:25:22.540
[ śmierć ostatniej gwiazdy, ~100 bilionów lat ]

0:25:22.540,0:25:24.220
[ 100 bilionów lat ][br][ życie na Ziemi ][br][ śmierć ostatniej gwiazdy, ~100 bilionów lat ]

0:25:24.220,0:25:28.220
Co nadejdzie na długo po nas?

0:25:37.489,0:25:45.539
Gwiazdy typu czerwony karzeł mogą dożywać do 10 bilionów lat, otulając swoje planety światłem przez całe eony.

0:25:55.990,0:26:01.030
Życie jest znacznie bardziej prawdopodobne w tych skalach czasu, gdzie warunki są stabilne przez długie okresy czasu.

0:26:10.226,0:26:16.540
Wszystkie istoty żyjące w bliskiej odległości tych gwiazd musiały by się liczyć z gwałtownymi rozbłyskami słonecznymi, które stale zagrażały by ich wyginięciem.

0:26:19.750,0:26:30.800
Wiele z tych planet będzie pływowo zablokowanych - jedna strona stale zwrócona ku gwieździe, druga zamrożona w ciemnościach.

0:26:33.980,0:26:40.020
Ale, jak nauczyła nas Ziemia, życie jest niezwykle przystosowawcze.

0:26:42.282,0:26:49.282
Jakie formy może przyjąć życie, które miało do dyspozycji biliony lat ewolucji?

0:27:23.515,0:27:30.015
Pewnego dnia, w pewien sposób, historia życia dobiegnie końca.

0:27:32.239,0:27:40.539
Jeśli jesteśmy pierwszym rozdziałem tej historii, mamy niepodważalną okazję dzierżyć pochodnię życia daleko w przyszłość.

0:27:57.519,0:28:06.269
A jeśli biologia przetrwa do dalekiej przyszłości, to żyjemy w uprzywilejowanym momencie.

0:28:10.011,0:28:14.321
W dalszych rozdziałach, Wszechświat będzie wyglądał na zupełnie inny.

0:28:17.975,0:28:24.655
Rozszerzanie się czasoprzestrzeni spowoduje, że odległe gwiazdy staną się niewidoczne, a nocne niebo spowije mrok.

0:28:27.525,0:28:36.505
Być może, życie w odległej przyszłości będzie się zastanawiać: Jak to było żyć we wczesnych i jasnych latach Wszechświata?

0:28:38.065,0:28:42.065
Jesteśmy na tyle szczęśliwi, że znamy odpowiedź na to pytanie.

0:28:48.467,0:28:53.607
Jedyne, co musimy zrobić... to spojrzeć w górę.

0:29:06.769,0:29:12.079
Stworzone przez MelodySheep

0:29:12.457,0:29:15.433
Polskie napisy:[br]Killkor

0:29:15.725,0:29:19.275
Wspierane przez[br]Protocol Labs

0:29:19.735,0:29:26.355
Głosów użyczyli:

0:29:36.230,0:29:42.490
Specjalne podziękowania dla:

0:30:08.485,0:30:12.485
GRANICE ŻYCIA

0:30:15.474,0:30:17.644
Następnie, w Granicach Życia:

0:30:17.644,0:30:22.943
Nawiązywanie kontaktu z inteligentnym życiem.[br]Przetrwanie końca Wszechświata.[br]Fizyka życia pozaziemskiego, i więcej.