Πρόσφατα,
δηλώνω σε όποιον με ακούει
ότι είμαι μια επικίνδυνη γυναίκα.
(Χειροκρότημα)
Τώρα, το να δηλώνεις κάτι τόσο τολμηρά
αν και είναι λίγο επικίνδυνο,
σε κάνει επίσης να νιώθεις καλά.
Σε αυτήν τη στιγμή της ζωής μου,
που πρόκειται να γίνω 77,
Έχω --
(Χειροκρότημα)
Αγαπώ να σε χειροκροτούν
για την ηλικία σου --
(Γέλια)
αλλά θα το δεχτώ.
(Χειροκρότημα)
Κοντά στα 77, συνειδητοποιώ
ότι δε μένει τίποτα να αποδείξω,
λιγότερα να χάσω,
και έχω λιγότερη υπομονή σε όλα.
Ο αληθινός, αργός ρυθμός προς την ισότητα
η αύξηση του σεξισμού, του ρατσισμού,
της βίας ενάντια σε γυναίκες και κορίτσια.
Κι έχω θυμό, επίσης,
με τους αρνητές της κλιματικής
αλλαγής που κλέβουν το μέλλον
από τα παιδιά και τα εγγόνια μας.
Φίλοι, ζούμε σε επικίνδυνους καιρούς.
Τέτοιοι καιροί απαιτούν
να είμαστε πιο επικίνδυνοι.
Τώρα, τι εννοώ με αυτό;
Δεν εννοώ να μας φοβούνται.
Δεν είναι τέτοιου είδους επικίνδυνο.
Αλλά εννοώ να είμαστε πιο ατρόμητοι.
Εννοώ να λέμε την αλήθεια
όταν η σιωπή είναι πιο ασφαλής.
Εννοώ να υπερασπιζόμαστε
όσους δεν είναι παρόντες,
ειδικά εκεί που παίρνονται αποφάσεις
για τη ζωή και το σώμα μας.
Πρέπει να είμαστε σε αυτούς τους χώρους,
υπερασπίζοντας ο ένας τον άλλον,
προκαλώντας το κοινωνικό κατασκεύασμα
που μας παρακινεί,
ειδικά τις γυναίκες και τα κορίτσια,
να ανταγωνιζόμαστε, να συγκρινόμαστε,
να ασκούμε κριτική.
Πρέπει να βάλουμε ένα τέλος σε αυτό.
Και μιλώντας ανοιχτά
ενάντια στους κανόνες και τις πολιτικές
που μας χωρίζουν και μειώνουν
τη συλλογική δύναμή μας
ως μια παγκόσμια κοινότητα γυναικών,
και των ανδρών και συμμάχων
που μας στηρίζουν.
Το να γίνουμε επικίνδυνες σημαίνει και να
ενστερνιστούμε τους απαραίτητους κινδύνους
για να δημιουργήσουμε έναν κόσμο όπου
οι γυναίκες και τα κορίτσια είναι ασφαλή
στα σπίτια και στη δουλειά τους,
όπου όλες οι φωνές αντιπροσωπεύονται
και αντιμετωπίζονται με σεβασμό,
όλες οι ψήφοι καταμετρούνται,
ο πλανήτης προστατεύεται.
Και όλα αυτά είναι δυνατά.
Επειδή είμαστε έτοιμοι γι' αυτό.
Είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι
από κάθε γενιά πριν από εμάς,
με καλύτερους πόρους,
καλύτερες διασυνδέσεις.
Σε πολλά μέρη του κόσμου,
ζούμε περισσότερο από ποτέ.
Οι γυναίκες πάνω από τα 65 είναι ανάμεσα
στον πιο ανεπτυσσόμενο πληθυσμό στη γη,
με τη δυνατότητα να γίνει
και ο πιο ισχυρός.
Τώρα --
(Χειροκρότημα)
Μεγάλη αλλαγή!
Οι μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες όπως εγώ,
όχι και τόσο καιρό πριν,
θεωρούνταν άχρηστες
ή τρελές.
Μας εκτιμούσαν για τη φροντίδα
και την ανατροφή των εγγονιών μας --
και πραγματικά αγαπώ αυτό το κομμάτι.
Αλλά μας έβαζαν στην άκρη
και περίμεναν να βγούμε στη σύνταξη
πάνω στις κουνιστές πολυθρόνες μας.
Οι γυναίκες στην επικίνδυνη πλευρά του 60
δεν βγαίνουν σε σύνταξη.
Κάνουν επανεκκίνηση --
(Χειροκρήτημα)
παίρνοντας όλα όσα γνωρίζουμε
και έχουμε κάνει -- και είναι πολλά --
για να επαναπροσδιορίσουμε την ηλικία,
τι μπορούμε να κάνουμε, να πετύχουμε.
Αλλά το να γίνεις επικίνδυνη δεν έχει
να κάνει με μια συγκεκριμένη ηλικία,
επειδή σε κάθε τέλος
του ηλικιακού φάσματος,
οι θαρραλέες γυναίκες
και τα θαρραλέα κορίτσια τα δίνουν όλα,
παίρνοντας το ρίσκο
για να αλλάξουν τα πράγματα.
Άρχισα να παίρνω ρίσκα
νωρίς στο ταξίδι της ζωή μου.
Έπρεπε,
ειδάλλως η ζωή μου θα προσδιοριζόταν
από τους περιορισμούς
ενός κοριτσιού που μεγάλωνε
στην επαρχία, σε Νότια πολιτεία,
χωρίς χρήματα, χωρίς διασυνδέσεις,
χωρίς επιρροή.
Αλλά αυτό που δεν ήταν περιορισμένο
ήταν η περιέργειά μου για τον κόσμο
πέρα από τη μικρή μου πόλη,
πέρα από τα μικρά μυαλά
του Νότου που ήταν ακόμη διαχωρισμένος,
ενός κόσμου που είδα στα επίκαιρα
στο μοναδικό σινεμά της πόλης,
και ενός κόσμου που ήρθε
πολύ πιο κοντά μου
όταν γνώρισα τη Διδα Σίρλεϊ Ράουντρι, την
καθηγήτρια Αγγλικών της Β' Γυμνασίου.
Από τη στιγμή που μπήκε στην τάξη,
με τα τακούνια της να χτυπούν,
ήταν μια γυναίκα που είχε τον έλεγχο,
με τέλεια μαλλιά,
χαρακτηριστικά κόκκινα χείλη,
με χρωματικού συνδυασμούς,
από την κορυφή ως τα νύχια.
Ήθελα να είμαι εκείνη.
Είμαι ευγνώμων που έγινε η πρώτη μου
μέντορας και με βοήθησε να γίνω εγώ.
Με την υποστήριξή της,
πήρα υποτροφία για το πανεπιστήμιο --
η πρώτη στην οικογένειά μου --
και κατέληξα σε ένα μεγάλο
πολιτειακό πανεπιστήμιο,
εν μέσω δύο σπουδαίων κινημάτων
κοινωνικής δικαιωσύνης:
των πολιτικών δικαιωμάτων
για τους Αφροαμερικανούς
και τα ίσα δικαιώματα για τις γυναίκες.
Πήρα μέρος και στα δύο με ενθουσιασμό,
μέχρι που ανακάλυψα
ότι ο ακτιβισμός που μόλις είχα βρει
και ο αναπτυσσόμενος φεμινισμός μου
συχνά ήταν σε αντιπαράθεση με τη βαθιά
ριζωμένη ανάγκη μου να είμαι αρεστή
και να είμαι δημοφιλής.
Στην πρώτη μου δουλειά ως δασκάλα
κολεγίου, παραβίασα τους κανονισμούς,
και ενθάρυνα τους φοιτητές
να έρθουν μαζί μου στις διαδηλώσεις.
Και όταν ανακάλυψα
ότι άντρας συνάδελφός μου
με την ίδια εμπειρία και εκπαίδευση
πληρωνώταν περισσότερο από εμένα,
ξεκίνησα μια προσωπική διαμαρτυρία.
Όταν μου αρνήθηκαν την αύξηση,
με τη δικαιολογία ότι είχε
να θρέψει μια οικογένεια,
το ίδιο είχα κι εγώ ως ανύπαντρη μητέρα.
Αλλά σταμάτησα να διαμαρτύρομαι
για να κρατήσω τη δουλειά μου.
Σήμερα, εκατομμύρια γυναίκες
κάνουν αυτόν τον συμβιβασμό,
παραμένουν στις δουλειές τους
χωρίς ίσο μισθό
για την ίδια δουλειά.
Και ως μία από τις πρώτες γυναίκες
στην τηλεόραση της δεκαετίας του '70,
με προειδοποίησαν ότι
το να εστιάζω σε ιστορίες γυναικών
θα περιόριζε
τις ευκαιρίες μου για καριέρα,
και ίσως και να το έκανε.
Αλλά μπόρεσα να κάνω και να παρουσιάσω
πρωτοποριακά προγράμματα για γυναίκες,
ενώ ταυτόχρονα,
παρέμεινα σιωπηλή
για τη σεξουαλική παρενόχληση
και άκουγα τους εμπειρογνώμονες που
είχαν προσληφθεί για να με συμβουλέψουν
για το παρουσιαστικό μου.
«Γίνε ξανθιά».
Έγινα.
«Χαμήλωσε τη φωνή σου».
Προσπάθησα.
«Χαμήλωσε το ντεκολτέ σου».
Δεν το έκανα.
(Γέλια)
Αλλά φόρεσα αυτά τα άσχημα
κοστούμια των παρουσιαστών
με αυτά τα μαντήλια που μοιάζουν
με αντρικές γραβάτες.
Και αργότερα, στις θέσεις ισχύος στα μέσα,
συχνά ως η πρώτη ή η μοναδική γυναίκα,
με την επίγνωση ότι κρίνομαι
υπό τον φακό του φύλου,
δυσκολεύτηκα για αρκετό καιρό
να βρω τη σωστή ισορροπία ανάμεσα
στο να είμαι μια ηγέτιδα για γυναίκες
και να μην προσδιορίζομαι
τελείως ως μια γυναίκα ηγέτης.
Αλλά σήμερα, είμαι περήφανη
που είμαι γνωστή ως ηγέτιδα.
(Χειροκρότημα)
Ως ακτιβίστρια, υπερασπίστρια, φεμινίστρια
και νεοπροσδιορισμένη επικίνδυνη γυναίκα,
νοιάζομαι λιγότερο για το τι λένε οι άλλοι
και λέω πιο ξεκάθαρα
τι σκέφτομαι και αισθάνομαι.
Και ας το ξεκαθαρίσω:
Αναγνωρίζω το προνόμιό μου
να μπορώ να το κάνω αυτό,
να λέω την αλήθεια μου.
Και να στέκομαι εδώ σήμερα
με αυτήν την ευκαιρία
να σας μιλήσω
για τις γυναίκες και τη δύναμη --
σημειώστε ότι δεν είπα «ενδυνάμωση».
Δεν περιμένουμε να ενδυναμωθούμε.
Νομίζω πως έχουμε δύναμη.
(Χειροκρότημα)
Αυτό που χρειαζόμαστε είναι περισσότερες
ευκαιρές να τη διεκδικήσουμε,
να τη χρησιμοποιήσουμε, να τη μοιραστούμε.
Και ναι, το ξέρω --
υπάρχουν γυναίκες με δύναμη
που δεν τη χρησιμοποιούν καλά ή σοφά
και δεν τη μοιράζονται.
Έχω ακούσει, όπως σίγουρα κι εσείς,
αυτές τις ιστορίες που ξεκινούν με,
«Το χειρότερο αφεντικό
που είχα ποτέ ήταν γυναίκα...».
Και όλοι μπορούμε να ονομάσουμε
ηγέτιδες που δεν μας κάνουν περήφανους.
Αλλά μπορούμε να το αλλάξουμε αυτό
με μια απλή αλλά λαμπρή ιδέα
που πρωτοάκουσα από μια ριψοκίνδυνη,
επικίνδυνη γυναίκα μέλος στο Κογκρέσο
από τη Νέα Υόρκη
που λέγεται Μπέλα Άμπζαγκ.
Η Μπέλα είπε, «Τον 21ο αιώνα,
οι γυναίκες θα άλλαξουν
τη φύση της δύναμης
αντί να αλλάξει η δύναμη
τη φύση των γυναικών».
Από τη στιγμή που το άκουσα αυτό --
(Χειροκρότημα)
Σκέφτηκα, «Αυτό είναι
το κάλεσμά μας για δράση.
Αυτή είναι η μεγαλύτερη ευκαιρία μας».
Και ως δημοσιογράφος και ακτιβίστρια,
έχω δει αυτήν την ιδέα στη δράση,
καταγράφοντας ιστορίες γυναικών από
τις δύο πλευρές μακροχρόνιων συγκρούσεων,
που ενώνονται και αψηφούν
την επίσημη εξουσία
για να δημιουργήσουν συμμαχίες
και να βρουν τρόπους για να σταματήσουν
τη βία στις κοινότητές τους.
Και ως ακτιβίστρια, έχω ταξιδέψει σε μέρη
όπου είναι επικίνδυνο
να γεννηθείς γυναίκα,
όπως το ανατολικό Κονγκό,
όπου μαίνεται ένας πόλεμος
στα σώματα των γυναικών.
Εκεί, σε ένα κέντρο θεραπείας και ηγεσίας
που λέγεται Πόλη της Χαράς,
οι γενναίες Κονγκολέζες
μεταμορφώνουν τον πόνο σε δύναμη
εκπαιδεύοντας επιζώσαντες
σεξουαλικών επιθέσεων
για να επιστρέψουν
στα χωριά τους ως ηγέτιδες.
Και σε πρόσφατες
συνόδους κορυφής για το κλίμα,
παρατήρησα ηγέτιδες για το κλίμα
να δουλεύουν στα παρασκήνια,
έξω από τα φώτα της δημοσιότητας,
σιγουρεύοντας ότι οι διαπραγματεύσεις
για τη συμφωνία του παγκόσμιου κλίματος
συνεχίζουν να προχωρούν.
Καθώς προχωρούμε
στις ζωές μας και στη δουλειά μας
και έχουμε περισσότερη δύναμη και επιρροή,
ας αλλάξουμε τη φύση της δύναμης
ρίχνοντας κάποια από τα εμπόδια
που παραμένουν γι' αυτούς που ακολουθούν
υποστηρίζοντας και ανατάσσοντας
για πιο δίκαιη και πιο αληθινή
και πιο ίση εκπροσώπηση
σε κάθε αίθουσα και σε κάθε τραπέζι.
Τώρα, σας προειδοποιώ:
αν υποστηρίζετε μια γυναίκα
για μια ανοιχτή θέση ή προαγωγή,
ίσως να σας αμφισβητήσουν λέγοντας,
«Το κάνεις επειδή είναι γυναίκα»
ή «λόγω φυλής»
αν υποστηρίζετε μια έγχρωμη γυναίκα.
Είχα αυτήν την εμπειρία,
είμαι σίγουρη κι εσείς το ίδιο.
«Τρέχετε πρόγραμμα
θετικής δράσης εδώ στον PBS;»
ρώτησε ένα μέλος του διοικητικού μου
συμβουλίου όταν, ως νέα πρόεδρος,
ανακοίνωσα τις πρώτες προσλήψεις μου
ως πέντε εξειδικευμένες γυναίκες.
Τώρα, η θετική μου δράση ήταν
να ζητήσω από την εταιρία αναζήτησης
να μου φέρει μια λίστα με υποψηφίους
που συμπεριλάμβανε
ονόματα γυναικών και έγχρωμα άτομα
που τύχαινε να είναι ταυτόχρονα,
κατά την γνώμη μου,
και οι καλύτεροι υποψήφιοι για τη θέση.
Λέω, επικίνδυνες γυναίκες
και σύμμαχοί μας:
είναι ώρα να υποστηρίξουμε τις γυναίκες,
να υποστηρίξουμε φυλές,
να υποστηρίξουμε τους πάντες.
(Χειροκρότημα)
Όχι για να κερδίσουμε το παιχνίδι ισχύος,
αλλά να οδηγήσουμε
προς καλύτερα αποτελέσματα
για όλους.
Και είναι ώρα
να απορρίψουμε αυτήν
τη θεωρία της έλλειψης,
αυτήν που λέει,
ότι υπάρχει χώρος στην κορυφή
μόνο για μία από εμάς,
οπότε προστατεύστε το έδαφός σας,
μην κάνετε φίλους ή σύμμαχους.
Αλλάζοντας τη φύση της δύναμης
μεταμορφώνει το «προστατέψτε
το έδαφός σας» σε «μοιραστείτε το»,
ενθαρρύνει συνασπισμούς,
χτίζει συμμαχίες,
και ενδυναμώνει και διατηρεί φιλίες.
Οι φίλες μου είναι η πηγή
ανανεώσιμης ενέργειάς μου.
(Χειροκρότημα)
Το ίδιο είναι και οι μέντορές μου,
οι υπερασπιστές μου,
οι υποστηρικτές μου, οι χορηγοί μου,
και όλοι οι τρόποι με τους οποίους
μπορούμε να στηρίξουμε ο ένας τον άλλον.
Μπορούμε να γίνουμε καλύτερες
πηγές ανανεώσιμης ενέργειας
ο ένας για τον άλλον.
Και στην πορεία,
πρέπει να προσέχουμε
καλύτερα τους εαυτούς μας,
κι εδώ, δεν είμαι και το καλύτερο πρότυπο.
Δεν κάνω διαλογισμό.
Δεν ασκούμαι συστηματικά.
Αλλά κάνω αερόβια ζωή.
(Γέλια)
(Χειροκρότημα)
Επειδή πιστεύω ότι δεν μπορούμε
να είμαστε επικίνδυνες
από το περιθώριο,
και πρέπει να γίνουν πολλά πράγματα.
Ας χρησιμοποιήσουμε όλη τη δύναμή μας.
Τι γίνεται με τη δύναμη των χρημάτων;
Ας διαθέσουμε περισσότερα
από τα δολάρια φιλανθρωπίας,
τις δωρεές μας σε εκστρατείες,
τις επενδύσεις μας,
για να αυξήσουμε την οικονομική
και πολιτική δικαιοσύνη.
Ας χρησιμοποιήσουμε τη δύναμη
των μέσων και της τεχνολογίας
που έχουμε στα χέρια μας, κυριολεκτικά,
για να εξυψώσουμε
τις ιστορίες και τις ιδέες μας,
για να εξασκήσουμε την ευγένεια,
για να αναζητήσουμε την αλήθεια,
που ελαττώνεται
και απειλεί τις ελεύθερες
και ανοιχτές κοινωνίες.
Ναι, έχουμε ό,τι χρειαζόμαστε
για να προχωρήσουν οι κοινωνίες μας.
Και το καλύτερο πράγμα που έχουμε,
και που πρέπει να θυμόμαστε,
είναι να είμαστε εδώ ο ένας για τον άλλον.
Θα προχωρήσουμε μαζί,
τώρα είμαστε διατεθιμένοι
να πάρουμε περισσότερα ρίσκα,
να είμαστε πιο ατρόμητοι,
να υψώσουμε τη φωνή μας
και να υποστηρίξουμε
ο ένας τον άλλον.
Ο Τζορτζ Μπέρναρντ Σω έγραψε κάποτε
ότι πίστευε στη γνώμη του
πως η ζωή του άνηκε στην κοινότητα,
ότι όσο πιο σκληρά δούλευε,
τόσο περισσότερο ζούσε
και ότι ήθελε να χρησιμοποιηθεί
τελείως όταν πεθάνει.
Μετά έγραψε,
«Η ζωή δεν είναι για μένα ένα σύντομο κερί
αλλά μια λαμπρή δάδα
την οποία κρατώ για μια στιγμή
πριν την παραδώσω
στις μελλοντικές γενιές».
Ούτε κι εγώ βλέπω τη ζωή μου
σαν ένα σύντομο κερί,
αφου καίει ολονυχτίς, όσο δουλεύω.
(Γέλια)
Και θέλω και το κερί, κι εγώ,
να χρησιμοποιηθούμε πλήρως, πριν πεθάνω.
Αλλά σε αυτό το σημείο του ταξιδιού μου,
δεν θα παραδώσω τη δάδα.
Την κρατάω ψηλότερα από ποτέ,
τολμηρά, λαμπρά,
προσκαλώντας σας να έρθετε μαζί μου
στο επικίνδυνο φως της.
Σας ευχαριστώ.
(Χειροκρότημα)