WEBVTT

00:00:00.760 --> 00:00:02.536
Dwadzieścia cztery lata temu

00:00:02.560 --> 00:00:04.336
zaczęłam pracę w New Yorkerze

00:00:04.360 --> 00:00:05.880
jako redaktor działu sztuki,

00:00:06.480 --> 00:00:10.016
żeby wprowadzić powiew świeżości

00:00:10.040 --> 00:00:15.056
do instytucji, która już wówczas
uchodziła za nieco zardzewiałą,

00:00:15.080 --> 00:00:17.576
i wypromować nowych artystów tak,

00:00:17.600 --> 00:00:21.296
żeby magazyn zszedł z piedestału

00:00:21.320 --> 00:00:24.656
i poszedł z duchem czasu.

00:00:24.680 --> 00:00:27.376
Było to dla mnie odpowiednie zadanie,

00:00:27.400 --> 00:00:31.086
bo zawsze mnie fascynowało,

00:00:31.086 --> 00:00:33.736
jak jeden obraz, prosty rysunek,

00:00:33.760 --> 00:00:38.496
może przebić się przez tysiące innych, 
które codziennie widzimy.

00:00:38.520 --> 00:00:40.976
Jak potrafi uchwycić moment,

00:00:41.000 --> 00:00:46.216
wyjaśnić społeczne tendencje 
czy złożone wydarzenie

00:00:46.240 --> 00:00:51.416
lepiej niż wiele słów,

00:00:51.440 --> 00:00:55.240
wyciągnąć z nich esencję
i zamienić w karykaturę.

NOTE Paragraph

00:00:55.800 --> 00:00:57.576
Odwiedziłam bibliotekę,

00:00:57.600 --> 00:01:03.536
żeby obejrzeć pierwszą okładkę 
narysowaną w 1925 roku przez Rea Irvina.

00:01:03.560 --> 00:01:07.960
Jest na niej elegancik
lustrujący motyla przez monokl.

00:01:08.760 --> 00:01:11.520
Nazywamy go Eustace Tilly.

00:01:12.080 --> 00:01:16.096
Zaobserwowałam, że w miarę 
jak magazyn stawał się znany

00:01:16.120 --> 00:01:21.576
ze swoich wnikliwych dociekań
i długich reportaży,

00:01:21.600 --> 00:01:24.536
część poczucia humoru się zatraciła,

00:01:24.560 --> 00:01:29.456
bo Eustace'a Tilleya
zaczęto kojarzyć z wyniosłością.

00:01:29.480 --> 00:01:32.576
Jednak w roku 1925

00:01:32.600 --> 00:01:36.016
Rea Irvin namalował ten obrazek

00:01:36.040 --> 00:01:38.816
dla magazynu humorystycznego,

00:01:38.840 --> 00:01:41.086
żeby rozbawić ówczesną młodzież

00:01:41.246 --> 00:01:43.900
z szalonych lat dwudziestych.

00:01:45.220 --> 00:01:46.470
W tej właśnie bibliotece

00:01:46.470 --> 00:01:51.356
znalazłam ilustracje, 
które naprawdę uchwyciły ducha

00:01:51.356 --> 00:01:53.566
Wielkiej Depresji.

00:01:53.762 --> 00:01:58.181
Pokazywały nie tylko ubrania ludzi

00:01:58.181 --> 00:01:59.950
lub ich samochody,

00:01:59.950 --> 00:02:02.900
ale również co ich śmieszyło

00:02:02.940 --> 00:02:05.076
i jakie mieli uprzedzenia.

00:02:05.244 --> 00:02:07.760
Pozwalały naprawdę zrozumieć,

00:02:07.760 --> 00:02:11.600
jak żyło się w latach trzydziestych.

00:02:11.960 --> 00:02:14.880
Dlatego zaprosiłam do współpracy
współczesnych artystów,

NOTE Paragraph

00:02:15.363 --> 00:02:17.346
takich jak Adrian Tomine.

00:02:17.596 --> 00:02:20.746
Często zapraszam artystów narracyjnych,

00:02:20.746 --> 00:02:23.066
rysowników, autorów książek dla dzieci,

00:02:23.436 --> 00:02:26.010
i daję im motywy przewodnie,

00:02:26.840 --> 00:02:29.229
takie jak, na przykład, podróż metrem

00:02:29.229 --> 00:02:31.196
lub walentynki,

00:02:31.386 --> 00:02:32.916
a oni przysyłają mi szkice.

00:02:32.916 --> 00:02:36.716
Kiedy szkice są zaakceptowane
przez redaktora,

00:02:36.716 --> 00:02:38.477
Davida Remnicka,

00:02:39.237 --> 00:02:41.245
można zacząć rysować.

00:02:41.363 --> 00:02:43.366
Uwielbiam to,

00:02:43.366 --> 00:02:48.846
że te rysunki nie mówią nam, co myśleć.

00:02:48.866 --> 00:02:50.790
Za to zmuszają do myślenia,

00:02:50.790 --> 00:02:55.954
bo artysta w zasadzie...

00:02:55.954 --> 00:02:57.216
tworzy jakby układankę.

00:02:57.216 --> 00:02:58.916
Artysta rysuje kropki

00:02:58.916 --> 00:03:01.786
a my, czytelnicy, musimy
stworzyć pełny obraz.

00:03:02.416 --> 00:03:05.866
Żeby zrozumieć ten rysunek
po lewej, autorstwa Anity Kunz,

00:03:05.866 --> 00:03:08.921
i ten po prawej Tomera Hanuka,

00:03:08.921 --> 00:03:12.126
trzeba je porównać i zauważyć różnice.

00:03:12.126 --> 00:03:15.651
Obserwowanie tego procesu...

00:03:16.123 --> 00:03:19.050
jest naprawdę ekscytujące.

00:03:19.050 --> 00:03:25.526
Obserwowanie, jak angażują czytelnika,

00:03:25.776 --> 00:03:29.366
jak ilustracje wychwytują,

00:03:29.366 --> 00:03:32.116
jak bawią się stereotypami.

00:03:32.116 --> 00:03:33.736
A kiedy zaczynamy je rozumieć,

00:03:33.736 --> 00:03:37.429
istniejące uprzedzenia ulegają zmianie.

00:03:37.564 --> 00:03:40.920
Rysunki nie muszą pokazywać tylko ludzi,

NOTE Paragraph

00:03:40.920 --> 00:03:42.700
czasem mogą przedstawiać emocję.

00:03:42.700 --> 00:03:45.158
Zaraz po 11 września

00:03:46.108 --> 00:03:48.804
byłam w punkcie,

00:03:48.814 --> 00:03:50.044
zresztą jak każdy,

00:03:50.044 --> 00:03:54.970
gdzie nie do końca wiedziałam,
jak sobie poradzić

00:03:55.280 --> 00:04:00.650
i czułam, że żaden obraz 
nie może uchwycić tej chwili.

00:04:00.710 --> 00:04:03.242
Chciałam zrobić czarną okładkę,

00:04:03.242 --> 00:04:04.958
tak jakby nie było żadnej okładki.

00:04:04.958 --> 00:04:08.238
Rozmawiałam z mężem,
rysownikiem Artem Spiegelmanem,

00:04:08.678 --> 00:04:12.364
i wspomniałam, że mam taką propozycję.

00:04:12.364 --> 00:04:15.804
Na to on odpowiedział: "Jeśli naprawdę 
zamierzasz zrobić czarną okładkę,

00:04:15.804 --> 00:04:19.202
to dlaczego nie użyjesz
zarysu Twin Towers,

00:04:19.202 --> 00:04:20.908
czarnych konturów na czarnym tle?".

00:04:20.908 --> 00:04:22.324
Więc usiadłam do rysowania

00:04:22.324 --> 00:04:24.260
i jak tylko skończyłam,

00:04:24.920 --> 00:04:26.400
przeszedł mnie dreszcz.

00:04:26.477 --> 00:04:28.013
Zdałam sobie sprawę,

00:04:28.640 --> 00:04:32.211
że rezygnując ze stworzenia obrazu,

00:04:32.281 --> 00:04:36.790
znaleźliśmy sposób uchwycenia straty,

00:04:37.337 --> 00:04:38.883
żałoby

00:04:38.883 --> 00:04:40.900
i nieobecności.

00:04:41.879 --> 00:04:46.259
Nauczyłam się wtedy czegoś dogłębnego.

00:04:46.290 --> 00:04:52.086
Czasami obrazy, które mówią najwięcej,

00:04:52.244 --> 00:04:55.480
są bardzo oszczędne w środkach.

00:04:55.884 --> 00:04:59.484
Prosty obraz może być niezwykle wymowny.

00:04:59.484 --> 00:05:02.230
To rysunek Boba Staake'a, 
który opublikowaliśmy

NOTE Paragraph

00:05:02.764 --> 00:05:06.820
zaraz po wyborze Baracka Obamy

00:05:08.044 --> 00:05:11.318
i który uchwycił ten historyczny moment.

00:05:11.318 --> 00:05:13.564
Ale takich chwil nie da się zaplanować,

00:05:13.564 --> 00:05:15.000
bo żeby powstała taka okładka

00:05:15.000 --> 00:05:20.526
trzeba pozwolić artyście doświadczyć
emocji, które wszyscy odczuwamy

00:05:21.320 --> 00:05:23.330
w czasie danego wydarzenia.

00:05:23.330 --> 00:05:27.120
W listopadzie 2016 roku,

00:05:27.170 --> 00:05:29.326
podczas ubiegłorocznych wyborów,

00:05:29.964 --> 00:05:33.160
jedynym rysunkiem, który mogliśmy
opublikować był ten.

00:05:33.160 --> 00:05:36.080
Pojawił się w kioskach w tygodniu wyborów.

00:05:36.080 --> 00:05:37.290
[Rany, tylko nie to]

00:05:37.290 --> 00:05:38.386
(Śmiech)

NOTE Paragraph

00:05:38.444 --> 00:05:40.910
Wiedzieliśmy, że ktoś tak się poczuje,

NOTE Paragraph

00:05:40.910 --> 00:05:41.686
(Śmiech)

NOTE Paragraph

00:05:42.160 --> 00:05:45.166
kiedy ogłoszą wyniki wyborów.

NOTE Paragraph

00:05:46.370 --> 00:05:49.050
Kiedy poznaliśmy wyniki,

00:05:50.604 --> 00:05:52.454
byliśmy w rozterce.

00:05:53.324 --> 00:05:59.660
Obraz, który przesłał Bob Staake

00:05:59.660 --> 00:06:01.516
naprawdę trafił do odbiorców.

00:06:02.280 --> 00:06:03.570
Powtórzę,

00:06:03.570 --> 00:06:09.866
że nie da się przewidzieć,
co będzie dalej.

00:06:10.034 --> 00:06:12.934
W tamtej chwili wydawało się,
że nie wiemy jak ruszyć naprzód,

00:06:12.934 --> 00:06:14.240
ale udało się.

00:06:14.240 --> 00:06:20.266
To rysunek opublikowany
po wyborze Donalda Trumpa

00:06:20.466 --> 00:06:23.666
oraz w czasie marszów kobiet

00:06:23.930 --> 00:06:25.486
w całych Stanach.

00:06:26.134 --> 00:06:29.424
Przez ponad 24 lata widziałam,

00:06:29.424 --> 00:06:32.813
jak ponad 1000 rysunków
powstaje tydzień po tygodniu,

00:06:32.813 --> 00:06:35.389
i często pytają mnie,
który lubię najbardziej,

00:06:35.401 --> 00:06:37.187
ale nie mogę wybrać jednego,

00:06:37.287 --> 00:06:40.626
bo najbardziej dumna jestem z tego,

NOTE Paragraph

00:06:40.626 --> 00:06:44.530
że tak bardzo się od siebie różnią.

00:06:44.530 --> 00:06:47.962
To dzięki talentowi i różnorodności

00:06:47.962 --> 00:06:51.362
wszystkich artystów,
którzy z nami współpracują.

00:06:51.602 --> 00:06:53.402
A teraz...

00:06:53.402 --> 00:06:55.278
teraz jesteśmy w posiadaniu Rosji,

00:06:55.278 --> 00:06:56.274
więc...

00:06:56.524 --> 00:06:57.560
(Śmiech)

00:06:57.666 --> 00:07:00.416
W tej wersji Barry'ego Blitta

NOTE Paragraph

00:07:00.476 --> 00:07:05.542
Eustace stał się Eustace'em 
Władimirowiczem Tilleyem.

00:07:05.720 --> 00:07:10.840
A motyl to nie kto inny
jak zdumiony Donald Trump,

00:07:10.840 --> 00:07:12.082
trzepoczący skrzydłami

NOTE Paragraph

00:07:12.082 --> 00:07:16.082
i próbujący zrozumieć,
jak opanować efekt motyla.

NOTE Paragraph

00:07:16.162 --> 00:07:21.578
Sławne logo stworzone
przez Rae Irvina w 1925 roku

00:07:21.758 --> 00:07:23.587
zapisano tutaj cyrilicą.

00:07:23.910 --> 00:07:28.198
Naprawdę ekscytuje mnie

00:07:28.198 --> 00:07:31.338
sposób w jaki...

00:07:31.998 --> 00:07:36.108
Wolna prasa jest podstawą demokracji.

00:07:36.718 --> 00:07:40.184
Widać zarówno w tych podniosłych,
jak i absurdalnych przykładach,

00:07:40.438 --> 00:07:44.698
że artyści mogą uchwycić wydarzenia,

NOTE Paragraph

00:07:44.876 --> 00:07:47.492
że artysta

00:07:47.492 --> 00:07:52.622
uzbrojony tylko w tusz chiński i akwarele

00:07:52.682 --> 00:07:58.678
może wejść w dialog kulturowy.

00:07:58.678 --> 00:08:03.334
To umieszcza artystów
w centrum danej kultury

00:08:03.684 --> 00:08:06.550
i uważam, że właśnie tam jest ich miejsce.

00:08:06.550 --> 00:08:10.196
Bo zwłaszcza dziś potrzeba
dobrej karykatury.

00:08:10.401 --> 00:08:11.637
Dziękuję.

00:08:11.637 --> 00:08:16.163
(Brawa)