1
00:00:00,760 --> 00:00:02,536
Dwadzieścia cztery lata temu

2
00:00:02,560 --> 00:00:04,336
zaczęłam pracę w New Yorkerze

3
00:00:04,360 --> 00:00:05,880
jako redaktor działu sztuki,

4
00:00:06,480 --> 00:00:10,016
żeby wprowadzić powiew świeżości

5
00:00:10,040 --> 00:00:15,056
do instytucji, która już wówczas
uchodziła za nieco zardzewiałą,

6
00:00:15,080 --> 00:00:17,576
i wypromować nowych artystów tak,

7
00:00:17,600 --> 00:00:21,296
żeby magazyn zszedł z piedestału

8
00:00:21,320 --> 00:00:24,656
i poszedł z duchem czasu.

9
00:00:24,680 --> 00:00:27,376
Było to dla mnie odpowiednie zadanie,

10
00:00:27,400 --> 00:00:31,086
bo zawsze mnie fascynowało,

11
00:00:31,086 --> 00:00:33,736
jak jeden obraz, prosty rysunek,

12
00:00:33,760 --> 00:00:38,496
może przebić się przez tysiące innych, 
które codziennie widzimy.

13
00:00:38,520 --> 00:00:40,976
Jak potrafi uchwycić moment,

14
00:00:41,000 --> 00:00:46,216
wyjaśnić społeczne tendencje 
czy złożone wydarzenie

15
00:00:46,240 --> 00:00:51,416
lepiej niż wiele słów,

16
00:00:51,440 --> 00:00:55,240
wyciągnąć z nich esencję
i zamienić w karykaturę.

17
00:00:55,800 --> 00:00:57,576
Odwiedziłam bibliotekę,

18
00:00:57,600 --> 00:01:03,536
żeby obejrzeć pierwszą okładkę 
narysowaną w 1925 roku przez Rea Irvina.

19
00:01:03,560 --> 00:01:07,960
Jest na niej elegancik
lustrujący motyla przez monokl.

20
00:01:08,760 --> 00:01:11,520
Nazywamy go Eustace Tilly.

21
00:01:12,080 --> 00:01:16,096
Zaobserwowałam, że w miarę 
jak magazyn stawał się znany

22
00:01:16,120 --> 00:01:21,576
ze swoich wnikliwych dociekań
i długich reportaży,

23
00:01:21,600 --> 00:01:24,536
część poczucia humoru się zatraciła,

24
00:01:24,560 --> 00:01:29,456
bo Eustace'a Tilleya
zaczęto kojarzyć z wyniosłością.

25
00:01:29,480 --> 00:01:32,576
Jednak w roku 1925

26
00:01:32,600 --> 00:01:36,016
Rea Irvin namalował ten obrazek

27
00:01:36,040 --> 00:01:38,816
dla magazynu humorystycznego,

28
00:01:38,840 --> 00:01:41,086
żeby rozbawić ówczesną młodzież

29
00:01:41,246 --> 00:01:43,900
z szalonych lat dwudziestych.

30
00:01:45,220 --> 00:01:46,470
W tej właśnie bibliotece

31
00:01:46,470 --> 00:01:51,356
znalazłam ilustracje, 
które naprawdę uchwyciły ducha

32
00:01:51,356 --> 00:01:53,566
Wielkiej Depresji.

33
00:01:53,762 --> 00:01:58,181
Pokazywały nie tylko ubrania ludzi

34
00:01:58,181 --> 00:01:59,950
lub ich samochody,

35
00:01:59,950 --> 00:02:02,900
ale również co ich śmieszyło

36
00:02:02,940 --> 00:02:05,076
i jakie mieli uprzedzenia.

37
00:02:05,244 --> 00:02:07,760
Pozwalały naprawdę zrozumieć,

38
00:02:07,760 --> 00:02:11,600
jak żyło się w latach trzydziestych.

39
00:02:11,960 --> 00:02:14,880
Dlatego zaprosiłam do współpracy
współczesnych artystów,

40
00:02:15,363 --> 00:02:17,346
takich jak Adrian Tomine.

41
00:02:17,596 --> 00:02:20,746
Często zapraszam artystów narracyjnych,

42
00:02:20,746 --> 00:02:23,066
rysowników, autorów książek dla dzieci,

43
00:02:23,436 --> 00:02:26,010
i daję im motywy przewodnie,

44
00:02:26,840 --> 00:02:29,229
takie jak, na przykład, podróż metrem

45
00:02:29,229 --> 00:02:31,196
lub walentynki,

46
00:02:31,386 --> 00:02:32,916
a oni przysyłają mi szkice.

47
00:02:32,916 --> 00:02:36,716
Kiedy szkice są zaakceptowane
przez redaktora,

48
00:02:36,716 --> 00:02:38,477
Davida Remnicka,

49
00:02:39,237 --> 00:02:41,245
można zacząć rysować.

50
00:02:41,363 --> 00:02:43,366
Uwielbiam to,

51
00:02:43,366 --> 00:02:48,846
że te rysunki nie mówią nam, co myśleć.

52
00:02:48,866 --> 00:02:50,790
Za to zmuszają do myślenia,

53
00:02:50,790 --> 00:02:55,954
bo artysta w zasadzie...

54
00:02:55,954 --> 00:02:57,216
tworzy jakby układankę.

55
00:02:57,216 --> 00:02:58,916
Artysta rysuje kropki

56
00:02:58,916 --> 00:03:01,786
a my, czytelnicy, musimy
stworzyć pełny obraz.

57
00:03:02,416 --> 00:03:05,866
Żeby zrozumieć ten rysunek
po lewej, autorstwa Anity Kunz,

58
00:03:05,866 --> 00:03:08,921
i ten po prawej Tomera Hanuka,

59
00:03:08,921 --> 00:03:12,126
trzeba je porównać i zauważyć różnice.

60
00:03:12,126 --> 00:03:15,651
Obserwowanie tego procesu...

61
00:03:16,123 --> 00:03:19,050
jest naprawdę ekscytujące.

62
00:03:19,050 --> 00:03:25,526
Obserwowanie, jak angażują czytelnika,

63
00:03:25,776 --> 00:03:29,366
jak ilustracje wychwytują,

64
00:03:29,366 --> 00:03:32,116
jak bawią się stereotypami.

65
00:03:32,116 --> 00:03:33,736
A kiedy zaczynamy je rozumieć,

66
00:03:33,736 --> 00:03:37,429
istniejące uprzedzenia ulegają zmianie.

67
00:03:37,564 --> 00:03:40,920
Rysunki nie muszą pokazywać tylko ludzi,

68
00:03:40,920 --> 00:03:42,700
czasem mogą przedstawiać emocję.

69
00:03:42,700 --> 00:03:45,158
Zaraz po 11 września

70
00:03:46,108 --> 00:03:48,804
byłam w punkcie,

71
00:03:48,814 --> 00:03:50,044
zresztą jak każdy,

72
00:03:50,044 --> 00:03:54,970
gdzie nie do końca wiedziałam,
jak sobie poradzić

73
00:03:55,280 --> 00:04:00,650
i czułam, że żaden obraz 
nie może uchwycić tej chwili.

74
00:04:00,710 --> 00:04:03,242
Chciałam zrobić czarną okładkę,

75
00:04:03,242 --> 00:04:04,958
tak jakby nie było żadnej okładki.

76
00:04:04,958 --> 00:04:08,238
Rozmawiałam z mężem,
rysownikiem Artem Spiegelmanem,

77
00:04:08,678 --> 00:04:12,364
i wspomniałam, że mam taką propozycję.

78
00:04:12,364 --> 00:04:15,804
Na to on odpowiedział: "Jeśli naprawdę 
zamierzasz zrobić czarną okładkę,

79
00:04:15,804 --> 00:04:19,202
to dlaczego nie użyjesz
zarysu Twin Towers,

80
00:04:19,202 --> 00:04:20,908
czarnych konturów na czarnym tle?".

81
00:04:20,908 --> 00:04:22,324
Więc usiadłam do rysowania

82
00:04:22,324 --> 00:04:24,260
i jak tylko skończyłam,

83
00:04:24,920 --> 00:04:26,400
przeszedł mnie dreszcz.

84
00:04:26,477 --> 00:04:28,013
Zdałam sobie sprawę,

85
00:04:28,640 --> 00:04:32,211
że rezygnując ze stworzenia obrazu,

86
00:04:32,281 --> 00:04:36,790
znaleźliśmy sposób uchwycenia straty,

87
00:04:37,337 --> 00:04:38,883
żałoby

88
00:04:38,883 --> 00:04:40,900
i nieobecności.

89
00:04:41,879 --> 00:04:46,259
Nauczyłam się wtedy czegoś dogłębnego.

90
00:04:46,290 --> 00:04:52,086
Czasami obrazy, które mówią najwięcej,

91
00:04:52,244 --> 00:04:55,480
są bardzo oszczędne w środkach.

92
00:04:55,884 --> 00:04:59,484
Prosty obraz może być niezwykle wymowny.

93
00:04:59,484 --> 00:05:02,230
To rysunek Boba Staake'a, 
który opublikowaliśmy

94
00:05:02,764 --> 00:05:06,820
zaraz po wyborze Baracka Obamy

95
00:05:08,044 --> 00:05:11,318
i który uchwycił ten historyczny moment.

96
00:05:11,318 --> 00:05:13,564
Ale takich chwil nie da się zaplanować,

97
00:05:13,564 --> 00:05:15,000
bo żeby powstała taka okładka

98
00:05:15,000 --> 00:05:20,526
trzeba pozwolić artyście doświadczyć
emocji, które wszyscy odczuwamy

99
00:05:21,320 --> 00:05:23,330
w czasie danego wydarzenia.

100
00:05:23,330 --> 00:05:27,120
W listopadzie 2016 roku,

101
00:05:27,170 --> 00:05:29,326
podczas ubiegłorocznych wyborów,

102
00:05:29,964 --> 00:05:33,160
jedynym rysunkiem, który mogliśmy
opublikować był ten.

103
00:05:33,160 --> 00:05:36,080
Pojawił się w kioskach w tygodniu wyborów.

104
00:05:36,080 --> 00:05:37,290
[Rany, tylko nie to]

105
00:05:37,290 --> 00:05:38,386
(Śmiech)

106
00:05:38,444 --> 00:05:40,910
Wiedzieliśmy, że ktoś tak się poczuje,

107
00:05:40,910 --> 00:05:41,686
(Śmiech)

108
00:05:42,160 --> 00:05:45,166
kiedy ogłoszą wyniki wyborów.

109
00:05:46,370 --> 00:05:49,050
Kiedy poznaliśmy wyniki,

110
00:05:50,604 --> 00:05:52,454
byliśmy w rozterce.

111
00:05:53,324 --> 00:05:59,660
Obraz, który przesłał Bob Staake

112
00:05:59,660 --> 00:06:01,516
naprawdę trafił do odbiorców.

113
00:06:02,280 --> 00:06:03,570
Powtórzę,

114
00:06:03,570 --> 00:06:09,866
że nie da się przewidzieć,
co będzie dalej.

115
00:06:10,034 --> 00:06:12,934
W tamtej chwili wydawało się,
że nie wiemy jak ruszyć naprzód,

116
00:06:12,934 --> 00:06:14,240
ale udało się.

117
00:06:14,240 --> 00:06:20,266
To rysunek opublikowany
po wyborze Donalda Trumpa

118
00:06:20,466 --> 00:06:23,666
oraz w czasie marszów kobiet

119
00:06:23,930 --> 00:06:25,486
w całych Stanach.

120
00:06:26,134 --> 00:06:29,424
Przez ponad 24 lata widziałam,

121
00:06:29,424 --> 00:06:32,813
jak ponad 1000 rysunków
powstaje tydzień po tygodniu,

122
00:06:32,813 --> 00:06:35,389
i często pytają mnie,
który lubię najbardziej,

123
00:06:35,401 --> 00:06:37,187
ale nie mogę wybrać jednego,

124
00:06:37,287 --> 00:06:40,626
bo najbardziej dumna jestem z tego,

125
00:06:40,626 --> 00:06:44,530
że tak bardzo się od siebie różnią.

126
00:06:44,530 --> 00:06:47,962
To dzięki talentowi i różnorodności

127
00:06:47,962 --> 00:06:51,362
wszystkich artystów,
którzy z nami współpracują.

128
00:06:51,602 --> 00:06:53,402
A teraz...

129
00:06:53,402 --> 00:06:55,278
teraz jesteśmy w posiadaniu Rosji,

130
00:06:55,278 --> 00:06:56,274
więc...

131
00:06:56,524 --> 00:06:57,560
(Śmiech)

132
00:06:57,666 --> 00:07:00,416
W tej wersji Barry'ego Blitta

133
00:07:00,476 --> 00:07:05,542
Eustace stał się Eustace'em 
Władimirowiczem Tilleyem.

134
00:07:05,720 --> 00:07:10,840
A motyl to nie kto inny
jak zdumiony Donald Trump,

135
00:07:10,840 --> 00:07:12,082
trzepoczący skrzydłami

136
00:07:12,082 --> 00:07:16,082
i próbujący zrozumieć,
jak opanować efekt motyla.

137
00:07:16,162 --> 00:07:21,578
Sławne logo stworzone
przez Rae Irvina w 1925 roku

138
00:07:21,758 --> 00:07:23,587
zapisano tutaj cyrilicą.

139
00:07:23,910 --> 00:07:28,198
Naprawdę ekscytuje mnie

140
00:07:28,198 --> 00:07:31,338
sposób w jaki...

141
00:07:31,998 --> 00:07:36,108
Wolna prasa jest podstawą demokracji.

142
00:07:36,718 --> 00:07:40,184
Widać zarówno w tych podniosłych,
jak i absurdalnych przykładach,

143
00:07:40,438 --> 00:07:44,698
że artyści mogą uchwycić wydarzenia,

144
00:07:44,876 --> 00:07:47,492
że artysta

145
00:07:47,492 --> 00:07:52,622
uzbrojony tylko w tusz chiński i akwarele

146
00:07:52,682 --> 00:07:58,678
może wejść w dialog kulturowy.

147
00:07:58,678 --> 00:08:03,334
To umieszcza artystów
w centrum danej kultury

148
00:08:03,684 --> 00:08:06,550
i uważam, że właśnie tam jest ich miejsce.

149
00:08:06,550 --> 00:08:10,196
Bo zwłaszcza dziś potrzeba
dobrej karykatury.

150
00:08:10,401 --> 00:08:11,637
Dziękuję.

151
00:08:11,637 --> 00:08:16,163
(Brawa)