WEBVTT 00:00:14.763 --> 00:00:15.817 Γεια σας. 00:00:15.817 --> 00:00:19.077 Ευχαριστώ πάρα πολύ που μου δίνετε τον χώρο και τον χρόνο να μιλήσω. 00:00:19.098 --> 00:00:20.411 Είμαι ο Πέτρος Σαπουντζάκης. 00:00:20.411 --> 00:00:23.787 Λίγο μεγάλος ο τίτλος «Σεξουαλικός προσανατολισμός, 00:00:23.787 --> 00:00:29.537 ταυτότητα φύλου, έκφραση φύλου, χαρακτηριστικά φύλου», πάει πολύ. 00:00:31.277 --> 00:00:34.436 Το λέμε συνήθως «Φύλο και σεξουαλικότητα στην εκπαίδευση». 00:00:34.436 --> 00:00:38.827 Είμαι δάσκαλος, φέτος έχω πέμπτη δημοτικού, 00:00:38.827 --> 00:00:40.587 στο δημοτικό, λοιπόν, 00:00:40.587 --> 00:00:43.787 και γενικά λέω ότι είμαι ένας καλός άνθρωπος. 00:00:43.937 --> 00:00:46.986 Λέω το «καλός άνθρωπος» και το χρησιμοποιώ γενικά... 00:00:46.986 --> 00:00:50.026 Για ποιο λόγο; Θα το μάθουμε στη συνέχεια. 00:00:50.026 --> 00:00:53.786 Έχω το εξής πρόβλημα κάθε φορά που πάω σ' ένα νέο σχολικό περιβάλλον, 00:00:53.786 --> 00:00:57.247 άμα αλλάξω σχολείο κι έχω αλλάξει μέχρι τώρα 6-7 φορές. 00:00:57.247 --> 00:00:59.528 Όταν μπαίνω, συνήθως με ρωτάνε 00:00:59.528 --> 00:01:04.757 «Είσαι παντρεμένος; Έχεις παιδιά; Πώς είναι η ζωή σου;» 00:01:05.207 --> 00:01:08.450 Και εκεί η απάντηση είναι λίγο προβληματική. 00:01:08.830 --> 00:01:10.401 Συνήθως λέω το αυτονόητο. 00:01:10.401 --> 00:01:13.286 «Παιδιά, θα το ήθελα πάρα πολύ, αγαπάω πάρα πολύ τα παιδιά, 00:01:13.286 --> 00:01:15.418 γι' αυτό και δουλεύω κι είμαι δάσκαλος, 00:01:15.418 --> 00:01:19.369 αλλά ξέρετε, δεν επιτρέπεται, δεν υπάρχει νομοθετικό πλαίσιο». 00:01:20.569 --> 00:01:22.958 Εκεί υπάρχουν διαφορετικές αντιδράσεις. 00:01:22.958 --> 00:01:26.081 Συνήθως, δεν καταλαβαίνουν τι λέω. 00:01:26.081 --> 00:01:30.997 Άμα καταλάβουν τι λέω, μπορεί να νομίζουν ότι μιλάω για το κρεβάτι μου. 00:01:31.247 --> 00:01:35.141 Ενώ εγώ δεν μιλάω για το κρεβάτι μου, μιλάω για τη ζωή μου. 00:01:35.624 --> 00:01:38.508 Οπότε είμαι γκέι και δάσκαλος. 00:01:39.068 --> 00:01:44.647 Κι αυτό δεν ξέρω αν σπάει τη φόρμα, αυτό που περιμένουμε, 00:01:44.647 --> 00:01:47.979 ή αν είναι πιθανώς κάτι πάρα πολύ συνηθισμένο, 00:01:47.979 --> 00:01:50.318 είναι όμως κάτι, το οποίο είναι λιγάκι αμήχανο 00:01:50.318 --> 00:01:53.425 και χρειάζεται κάθε φορά σε κάθε σχολικό πλαίσιο που βρίσκομαι 00:01:53.425 --> 00:01:55.675 να το τοποθετώ σωστά. 00:01:56.165 --> 00:01:59.584 Με βάζει λοιπόν, σε μια αγωνία με βάζει σ' ένα άγχος. 00:01:59.804 --> 00:02:02.173 Το πού πήγαινε, λοιπόν, το «καλός άνθρωπος». 00:02:02.173 --> 00:02:07.561 Από μικρό παιδί, η μητέρα μου, πολύ καλή δασκάλα κι αυτή, 00:02:07.561 --> 00:02:09.458 κι ο πατέρας μου πολύ καλός δάσκαλος, 00:02:09.458 --> 00:02:11.265 οπότε κι οι δύο μου έλεγαν 00:02:11.265 --> 00:02:13.556 «Δε μας νοιάζει τι θα γίνεις όταν μεγαλώσεις, 00:02:13.556 --> 00:02:16.109 αν θα είσαι πλούσιος, αν θα είσαι πετυχημένος. 00:02:16.109 --> 00:02:19.400 Το σημαντικό είναι να είσαι καλός άνθρωπος». 00:02:20.067 --> 00:02:22.581 Και τι σήμαινε «καλός άνθρωπος» για εκείνη την περίοδο; 00:02:22.581 --> 00:02:25.436 Μεταπολίτευση, η φάση που η Ελληνική Κοινωνία 00:02:25.436 --> 00:02:31.090 προσπαθούσε να βγει από τις πολύ κλειστές νόρμες, από τον γύψο, 00:02:31.090 --> 00:02:33.581 προσπαθούσαμε να σταματήσουμε να είμαστε υποκριτές. 00:02:33.581 --> 00:02:36.112 Αυτό σήμαινε κυρίως να είσαι αγωνιστής στη ζωή σου, 00:02:36.112 --> 00:02:38.368 να είσαι ειλικρινής και να είσαι γνήσιος. 00:02:39.158 --> 00:02:42.528 Οπότε κι εγώ αυτό εφάρμοσα, το άκουσα, μ' άρεσε σαν ιδέα, 00:02:42.528 --> 00:02:47.408 και στα δώδεκά μου, πρέπει να ήταν 1983, 00:02:47.408 --> 00:02:51.992 έγινα κι εγώ ειλικρινής, γνήσιος κι αγωνιστής, 12 χρονών. 00:02:52.302 --> 00:02:56.434 Και λέω, «Μαμά, δε μου αρέσουν τα κοριτσάκια, μ' αρέσουν τ' αγοράκια». 00:02:57.859 --> 00:03:00.168 Κι από 'κει, αρχίζουν κάποια προβλήματα. 00:03:00.168 --> 00:03:03.090 Με παίρνει η μαμά, με πηγαίνει σ' έναν ιερέα 00:03:03.090 --> 00:03:04.519 και καταλαβαίνω και μαθαίνω σιγά σιγά 00:03:04.519 --> 00:03:08.223 ότι μπορείς να είσαι γνήσιος κι ειλικρινής για πολλά πράγματα 00:03:08.223 --> 00:03:11.276 και για κάποια δεν πρέπει να είσαι γνήσιος κι ειλικρινής. 00:03:11.276 --> 00:03:12.695 Θα έχεις πρόβλημα. 00:03:13.929 --> 00:03:16.780 Αυτό για κάποιους λόγους 00:03:16.780 --> 00:03:21.384 και κυρίως, ο βασικός λόγος είναι τα στερεότυπα της περιόδου εκείνης 00:03:21.384 --> 00:03:24.639 αλλά νομίζω δεν έχουν αλλάξει και πολύ σήμερα, 00:03:24.639 --> 00:03:28.738 μ' έβαλε σε προβληματισμό, γιατί λέω μάλλον θα μου το λένε αυτό 00:03:28.738 --> 00:03:31.469 γιατί δε θα μπορώ να ζήσω σαν καλός άνθρωπος έτσι. 00:03:31.469 --> 00:03:34.670 Θα πεθάνω σ' ένα υπόγειο μόνος μου. 00:03:34.860 --> 00:03:37.150 Αυτή είναι η συνέχεια της ιστορίας. 00:03:37.150 --> 00:03:39.960 Εγώ δε θέλω κάτι τέτοιο, θέλω να είμαι ένας καλός άνθρωπος, 00:03:39.960 --> 00:03:44.485 οπότε θ' αγωνιστώ να γίνω κάποιος άλλος τύπος ανθρώπου. 00:03:44.630 --> 00:03:51.438 Οπότε ακολούθησα τις διδαχές της Εκκλησίας για περίπου δέκα χρόνια, συνειδητά. 00:03:52.378 --> 00:03:57.512 Κι αυτό ήταν κάτι πολύ επώδυνο, που το πλήρωσα και για όσο το ακολουθούσα, 00:03:57.512 --> 00:03:58.928 και για τα επόμενα χρόνια της ζωής μου. 00:03:58.928 --> 00:04:02.918 Μου κόστισε και χρηματικά, και στις επιλογές της ζωής μου, 00:04:02.918 --> 00:04:06.040 και στις προσωπικές μου σχέσεις, σε πολλά θέματα, 00:04:06.040 --> 00:04:08.143 και το πλήρωσα και χρηματικά. 00:04:08.703 --> 00:04:11.991 Κάποια στιγμή λοιπόν, στα 23, λέω αυτό δε βγάζει κάπου, 00:04:11.991 --> 00:04:15.254 πρέπει να ξαναδω λίγο, να κάνω μια νέα εκκίνηση στη ζωή μου. 00:04:15.324 --> 00:04:16.756 Κάνω το update στη μαμά, 00:04:16.756 --> 00:04:20.091 της λέω, «Μαμά, θυμάσαι, τότε πίσω όταν ήμουν 12 χρονών, 00:04:20.091 --> 00:04:22.274 σου είχα πει κάτι, αυτό ισχύει». 00:04:23.554 --> 00:04:27.300 Και προσπαθώ να δω τα πράγματα ξανά απ' την αρχή. 00:04:27.300 --> 00:04:30.036 Τότε ήτανε 1993. 00:04:30.796 --> 00:04:33.207 Προσπαθώ να έρθω σε επικοινωνία με άλλα άτομα, 00:04:33.207 --> 00:04:34.478 να δω τι γίνεται. 00:04:34.478 --> 00:04:37.615 Σπούδαζα, ήμουν φοιτητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα. 00:04:37.985 --> 00:04:40.580 Να δω τι γίνεται, με ποιους άλλους ανθρώπους θα μιλήσω, 00:04:40.580 --> 00:04:41.727 με ποιους θα βρεθώ, 00:04:41.727 --> 00:04:43.888 αλλά όμως ήμουν πολύ καλό παιδί. 00:04:43.888 --> 00:04:50.541 Και το μόνο περιθώριο τότε για μένα ήταν ή το πάρκο ή το γκέι μπαρ, 00:04:50.541 --> 00:04:52.570 που δε μου ταίριαζαν. 00:04:52.840 --> 00:04:59.025 Οπότε, παρέμεινα σε κάτι μεταξύ ντουλάπας και ανοιχτής ντουλάπας, 00:04:59.025 --> 00:05:00.872 που δεν ήταν και τόσο ευχάριστο, 00:05:00.872 --> 00:05:03.769 για τουλάχιστον άλλα πέντε χρόνια αν θυμάμαι καλά. 00:05:03.769 --> 00:05:06.285 Δηλαδή, περίμενα ν' αλλάξει το κοινωνικό πλαίσιο. 00:05:06.285 --> 00:05:09.430 Και τι ήταν αυτό που άλλαξε; Ήταν το διαδίκτυο. 00:05:09.430 --> 00:05:15.220 Όταν το 1997 θυμάμαι, είδα την πρώτη ελληνική ιστοσελίδα 00:05:15.220 --> 00:05:19.201 όπου μπορούσε κάποιος να συνδεθεί και να μιλήσει με άλλα άτομα, 00:05:19.201 --> 00:05:21.781 κατάφερα να βγω κι εγώ για τον πρώτο καφέ, 00:05:21.781 --> 00:05:25.980 να μιλήσω με κάποιον άνθρωπο που θα είχε τις ίδιες σκέψεις 00:05:25.980 --> 00:05:28.615 και τις ίδιες ανησυχίες. 00:05:28.805 --> 00:05:32.332 Μέχρι τότε, το παράδοξο είναι ότι δεν είχα μπορέσει να επικοινωνήσω 00:05:32.332 --> 00:05:35.393 με κάποιον άλλο άνθρωπο αν και τέτοιοι άνθρωποι υπήρχαν γύρω μου, 00:05:35.393 --> 00:05:37.609 αλλά τους έβλεπα σαν να είναι τα τέρατα, 00:05:37.609 --> 00:05:39.321 κι εγώ ο ίδιος έβλεπα τους άλλους, 00:05:39.321 --> 00:05:42.253 όποιοι φαινόντουσαν, ας το πούμε έτσι, για μένα ήτανε τέρατα. 00:05:42.596 --> 00:05:45.090 Και αυτό συνεχίζει μετά για κάποια χρόνια, 00:05:45.090 --> 00:05:47.330 να προσπαθώ να καταλάβω τι είμαι, τι δεν είμαι, 00:05:47.330 --> 00:05:49.697 έχω τελειώσει, έχω αρχίσει να δουλεύω σα δάσκαλος. 00:05:49.697 --> 00:05:51.922 Ο πανικός ο μεγάλος, «Τι θα γίνει αν το μάθουν; 00:05:51.922 --> 00:05:56.366 Θα με κρεμάσουν. Θα με απαγχονίσουν. Θα ζητήσουν την απόλυσή μου σίγουρα», 00:05:56.366 --> 00:05:58.120 δεν ξέρω κι εγώ τι άλλο... 00:05:58.120 --> 00:06:02.367 Κάπου το 2009, αποφασίζουμε με κάποια άλλα άτομα 00:06:02.367 --> 00:06:04.743 που είχα γνωρίσει στον ακτιβιστικό χώρο 00:06:04.743 --> 00:06:07.167 να το δούμε λίγο το θέμα σοβαρά. 00:06:07.167 --> 00:06:10.380 Και φτιάξαμε την πρώτη τότε οργάνωση 00:06:10.380 --> 00:06:15.070 που είναι η ίδια οργάνωση που τώρα έχει ονομαστεί «Πολύχρωμο Σχολείο» 00:06:15.070 --> 00:06:18.411 τότε ονομαζόταν «Ομοφοβία και Τρανσφοβία στην Εκπαίδευση». 00:06:18.411 --> 00:06:23.156 Πιο μακρύς τίτλος, διεκδικούσε ορατότητα, πιο αγωνιστικός τίτλος. 00:06:23.446 --> 00:06:24.700 Φτιάξαμε λοιπόν την ομάδα, 00:06:24.700 --> 00:06:28.932 κι είπαμε ότι πρέπει να το δούμε αυτό με πολύ άγχος κι ανησυχία και πάλι. 00:06:28.932 --> 00:06:33.519 Το 2009 μπορεί να φαίνεται αρκετά κοντά, αλλά και τότε ήταν ένα θέμα 00:06:33.519 --> 00:06:38.083 με πολύ έντονο ταμπού, όπως και σήμερα, πολύ ισχυρό ταμπού. 00:06:38.083 --> 00:06:39.695 Αρχίσαμε λοιπόν να το συζητάμε, 00:06:39.695 --> 00:06:42.417 προσπαθήσαμε να δούμε ποιοι είναι οι στόχοι μας, τι μπορούμε να κάνουμε, 00:06:42.417 --> 00:06:45.858 δεν ξέραμε κι εμείς πολλά πράγματα γι' αυτό το θέμα, 00:06:45.858 --> 00:06:48.274 να μελετάμε τι γίνεται σε άλλες χώρες. 00:06:48.274 --> 00:06:50.255 Σιγά σιγά να δικτυωνόμαστε με φορείς 00:06:50.255 --> 00:06:53.276 και συνειδητοποιήσαμε ότι αυτό είναι ένα θέμα το οποίο, 00:06:53.276 --> 00:06:55.563 όσοι άνθρωποι έχουν ασχοληθεί με την εκπαίδευση, 00:06:55.563 --> 00:06:57.245 έχουν σπουδάσει κάτι παραπάνω, 00:06:57.245 --> 00:07:01.624 έχουν έρθει σε επικοινωνία με άλλες χώρες από την ΕΕ, 00:07:01.624 --> 00:07:02.947 και τα προγράμματα εκεί, 00:07:02.947 --> 00:07:05.384 ήξεραν και περισσότερα πράγματα από εμάς. 00:07:05.384 --> 00:07:07.395 Οπότε, ο βασικός στόχος της ομάδας μας 00:07:07.395 --> 00:07:11.864 δεν ήταν τόσο να παρέχουμε εμείς την ενημέρωση γι' αυτά τα θέματα, 00:07:11.864 --> 00:07:15.394 γιατί η ενημέρωση υπήρχε, μπορούσε όποιος θέλει να τη βρει. 00:07:15.394 --> 00:07:19.236 Ο βασικός στόχος ήταν ότι εμείς έπρεπε να βγούμε μπροστά, να σπάσουμε το ταμπού, 00:07:19.236 --> 00:07:21.965 να κάνουμε την κίνηση που δεν την έκαναν οι άλλοι 00:07:21.965 --> 00:07:23.985 που είχαν γνώση γι' αυτά τα θέματα. 00:07:23.985 --> 00:07:27.215 Οπότε φτιάξαμε την ομάδα που σας είπα 00:07:27.215 --> 00:07:30.265 και τα πρώτα χρόνια λειτουργούσαμε περισσότερο ακτιβιστικά. 00:07:30.265 --> 00:07:31.364 Κάναμε και μια έρευνα, 00:07:31.364 --> 00:07:34.491 μαζεύαμε πολλά περιστατικά ομοφοβικά και τρανσφοβικά, 00:07:34.491 --> 00:07:36.899 και σιγά σιγά, αρχίσαμε να παράγουμε κάποιο υλικό, 00:07:36.899 --> 00:07:38.942 να συνεργαζόμαστε με γραφεία εκπαίδευσης, 00:07:38.942 --> 00:07:40.646 και όλο αυτό προχωρούσε. 00:07:41.466 --> 00:07:43.804 Παρακολουθώ και τον χρόνο γιατί χάνομαι εύκολα. 00:07:47.123 --> 00:07:49.886 Είδαμε, λοιπόν, ότι το ταμπού άρχισε να σπάει, 00:07:49.886 --> 00:07:52.083 δεν έχει σπάσει ακόμα, 00:07:52.083 --> 00:07:54.844 και πάντα υπήρχε το αγωνιώδες ερώτημα, 00:07:54.844 --> 00:07:56.395 το γιατί τώρα; 00:07:56.665 --> 00:07:58.198 Γιατί τώρα, ρε παιδιά; 00:07:58.208 --> 00:08:01.005 Τώρα η Ελλάδα έχει κρίση, τώρα έχουμε τόσα άλλα προβλήματα. 00:08:01.005 --> 00:08:03.204 Δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε και αυτό. 00:08:04.084 --> 00:08:07.024 Αυτό το γιατί τώρα, βεβαίως, αν το σκεφτούμε λίγο, 00:08:07.024 --> 00:08:09.924 θα συνειδητοποιήσουμε ότι συνόδευε κάθε κίνημα, 00:08:09.924 --> 00:08:14.826 κάθε αγώνα απελευθέρωσης, διεκδίκησης δικαιωμάτων, 00:08:14.826 --> 00:08:16.821 είτε μιλάμε για το γυναικείο ζήτημα, 00:08:16.821 --> 00:08:24.468 είτε μιλάμε για το κίνημα της διεκδίκησης δικαιωμάτων των μαύρων στην Αμερική. 00:08:24.468 --> 00:08:28.891 Υπήρχε πάντα η ίδια απάντηση, γιατί τώρα θέλετε δικαιώματα; 00:08:31.418 --> 00:08:33.995 Και η απάντηση είναι ότι τα δικαιώματα πάνε όλα μαζί. 00:08:33.995 --> 00:08:36.609 Δεν μπορεί μια κοινωνία να λέει σε κάποιους ανθρώπους, 00:08:36.609 --> 00:08:38.218 «Περιμένετε να περάσει η κρίση». 00:08:38.218 --> 00:08:43.090 Τα παιδιά που είναι στο σχολείο και αντιμετωπίζουν ζητήματα 00:08:43.090 --> 00:08:46.037 προσανατολισμού ή ταυτότητας φύλου 00:08:46.050 --> 00:08:49.540 έχουν όλα τα προβλήματα που θα αντιμετωπίσουν και τα υπόλοιπα παιδιά. 00:08:49.540 --> 00:08:52.250 Και την κρίση και τις κοινωνικές δυσκολίες 00:08:52.250 --> 00:08:55.401 και θα έχουνε και αυτά από πάνω να τα επιβαρύνουν. 00:08:55.401 --> 00:08:59.589 Επίσης, υπήρχε το ερώτημα τι γίνεται και πώς τώρα πολλαπλασιάζεστε. 00:08:59.589 --> 00:09:03.181 Γιατί ξαφνικά στην κοινωνία μας αρχίζουν και βγαίνουν περισσότερα άτομα; 00:09:03.181 --> 00:09:06.128 Ήδη έκανα μια νύξη ότι ο βασικός λόγος είναι 00:09:06.128 --> 00:09:09.350 ότι μέσα από το διαδίκτυο έχουμε δυνατότητα πλέον 00:09:09.350 --> 00:09:13.674 να μιλάμε, να συζητάμε, να συνεργαζόμαστε, 00:09:13.674 --> 00:09:16.861 να διεκδικούμε μαζί πράγματα, να αποκτάμε γνώση 00:09:16.861 --> 00:09:19.016 η οποία ήταν πιο δύσκολα προσβάσιμη παλιότερα 00:09:19.016 --> 00:09:22.547 και να ερχόμαστε σε επικοινωνία, να δικτυωνόμαστε, δηλαδή. 00:09:22.547 --> 00:09:25.499 Αυτός είναι ο βασικός λόγος, αλλά υπάρχει κι ένας άλλος λόγος 00:09:25.499 --> 00:09:27.672 που είναι μάλλον πιο σοβαρός. 00:09:27.702 --> 00:09:34.451 Είναι το πώς η κοινωνία μας σήμερα κανονίζεται, πώς ρυθμίζεται. 00:09:34.451 --> 00:09:37.458 Ποια είναι η αυθεντία η οποία μας βοηθάει 00:09:37.458 --> 00:09:42.112 στο να φτιάχνουμε τους κοινωνικούς νόμους της καθημερινής μας επικοινωνίας, 00:09:42.112 --> 00:09:45.419 το να προσδιορίζουμε τον εαυτό μας, τις σχέσεις μας. 00:09:45.419 --> 00:09:49.139 Δεν είναι σίγουρα πλέον η αυθεντία η θεϊκή. 00:09:49.139 --> 00:09:51.549 Αυτό το έχουμε κατανοήσει εδώ και πολλά χρόνια 00:09:51.549 --> 00:09:54.099 ότι δεν μπορεί να είναι αυτό σε μια σύγχρονη κοινωνία, 00:09:54.099 --> 00:09:57.088 γιατί υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί θεοί, να το πούμε απλά. 00:09:58.698 --> 00:10:00.583 Δεν είναι επίσης κάποιος φυσικός νόμος. 00:10:00.583 --> 00:10:04.070 Τα πράγματα στην κοινωνία δε λειτουργούν με βάση έναν φυσικό νόμο. 00:10:04.070 --> 00:10:08.160 Είναι το πως τα άτομα, η ατομικότητα ας το πούμε, 00:10:08.160 --> 00:10:14.080 συνειδητοποιούν μέσα στην κοινωνία που αλλάζει συνέχεια, τις ανάγκες τους 00:10:14.080 --> 00:10:17.755 και πώς αυτές τις ανάγκες, μέσα στις διαφορετικές κοινωνίες 00:10:17.755 --> 00:10:21.573 προσπαθούν και καταφέρνουν να τις κάνουν επιθυμίες, 00:10:21.573 --> 00:10:25.199 συμβατές όμως με τις δυνατότητες της εποχής 00:10:25.199 --> 00:10:27.892 και με τα δεδομένα της συγκεκριμένης περιόδου. 00:10:27.892 --> 00:10:34.530 Οπότε, είναι πάρα πολύ έντονο το θέμα της ατομικότητας και της επιθυμίας 00:10:34.530 --> 00:10:36.902 έτσι ώστε να μπορούμε να οργανώσουμε μια κοινωνία 00:10:36.902 --> 00:10:38.994 και να φτιάξουμε τους κανόνες της. 00:10:39.874 --> 00:10:44.114 Κι εδώ κατανοούμε ότι μπαίνει το θέμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, 00:10:44.114 --> 00:10:50.401 το οποίο, δυστυχώς, στην εκπαίδευση, δεν το αναλύουμε πάρα πολύ, 00:10:50.401 --> 00:10:51.731 ειδικά παλιότερα, 00:10:51.731 --> 00:10:53.186 και δεν το αναλύουμε και σε βάθος 00:10:53.186 --> 00:10:56.231 για να κατανοούμε τι σημαίνει τελικά για την κοινωνία μας, 00:10:56.231 --> 00:10:58.335 ανθρώπινα ή ατομικά δικαιώματα. 00:10:58.335 --> 00:11:01.196 Δεν είναι τόσο, όπως τα αντιλαμβανόμαστε, 00:11:01.196 --> 00:11:04.816 η απαίτηση, «Έχω δικαίωμα να κάνω αυτό που θέλω». 00:11:04.886 --> 00:11:06.140 Δεν είναι το επιφανειακό, 00:11:06.140 --> 00:11:09.800 «Θα κάνω ό,τι μου περάσει απ' το κεφάλι, αρκεί να μην ενοχλώ τον άλλον». 00:11:09.800 --> 00:11:13.466 Τα ατομικά δικαιώματα είναι η εκκίνηση 00:11:13.466 --> 00:11:15.873 για να μπορέσουμε να οργανώσουμε την κοινωνία μας. 00:11:15.873 --> 00:11:20.001 Γιατί μέσα απ' αυτά θα μπορέσουμε να φτιάξουμε το πλαίσιο, το νομοθετικό, 00:11:20.001 --> 00:11:23.390 αλλά και στο επίπεδο των διαπροσωπικών σχέσεων, 00:11:23.390 --> 00:11:25.388 να συμπεριφερθούμε σωστά. 00:11:25.428 --> 00:11:27.891 Να σημειώσω εδώ ότι πριν από κάποιες δεκαετίες 00:11:27.891 --> 00:11:29.451 ακόμα και στην Ελλάδα, 00:11:29.451 --> 00:11:35.333 για να έχει νομιμοποίηση ηθική και κοινωνική αλλά και νομική 00:11:35.333 --> 00:11:39.851 ένα παντρεμένο ζευγάρι, έπρεπε να έχει τελέσει τον γάμο. 00:11:40.243 --> 00:11:43.713 Για να είναι ζευγάρι, να θεωρείται στα μάτια της κοινωνίας και του νόμου, 00:11:43.713 --> 00:11:47.318 ότι αυτοί οι δύο έχουν δικαίωμα να είναι μαζί και να ζουν μαζί. 00:11:47.318 --> 00:11:52.251 Σήμερα όμως, για μας δεν είναι το ιερό μυστήριο, η τελετή. 00:11:52.278 --> 00:11:53.343 Είναι η αγάπη. 00:11:53.343 --> 00:11:56.830 Δηλαδή, αν δούμε ένα ζευγάρι να είναι μαζί και να έχει οικογένεια 00:11:56.830 --> 00:12:00.900 και να μην αγαπιέται, για μας είναι σα να μην είναι ζευγάρι. 00:12:01.582 --> 00:12:07.439 Άρα λοιπόν, η επιθυμία των ανθρώπων για εμάς είναι πολύ πιο ισχυρή, 00:12:07.439 --> 00:12:13.828 σαν κοινωνική παράμετρος, από κάποια τελετή ή από τη θεία βούληση. 00:12:15.319 --> 00:12:18.788 Και άμα το κατανοήσουμε αυτό συνειδητοποιούμε αμέσως 00:12:18.788 --> 00:12:21.520 ότι ενώ αυτό το κατανοούμε για όλη την κοινωνία, 00:12:21.520 --> 00:12:25.057 για τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα δεν το κατανοούμε. 00:12:25.597 --> 00:12:29.270 Είναι σαν να λέμε ότι όλοι έχουν δικαίωμα να αγαπάνε 00:12:29.270 --> 00:12:33.060 και να ρυθμίζουν τη ζωή τους με βάση την αγάπη και τα γνήσια συναισθήματά τους 00:12:33.060 --> 00:12:35.412 αλλά κάποιοι πρέπει να κρίνονται και να ορίζονται 00:12:35.412 --> 00:12:39.259 σύμφωνα με τοn θείο νόμο ή σύμφωνα με έναn νόμο φυσικό 00:12:39.259 --> 00:12:43.190 όπως εμείς κατανοούμε στο μυαλό μας και χρησιμοποιούμε την έννοια της φυσικότητας. 00:12:43.190 --> 00:12:44.953 Ακόμα μάλιστα και οι ίδιοι... 00:12:44.953 --> 00:12:49.409 Άμα έχετε διαβάσει αντιδράσεις μητροπολιτών, ατόμων της ιεραρχίας 00:12:49.409 --> 00:12:52.989 για το σύμφωνο συμβίωσης, θα δείτε ότι ακόμα και οι ιεράρχες κατανοούν 00:12:52.989 --> 00:12:58.473 και σου λέει ότι «ΟΚ, δεν μπορώ να βγάλω τον νόμο της παλαιάς ή της καινής διαθήκης 00:12:58.473 --> 00:13:01.602 για να τους πείσω, θα προσπαθήσω να χρησιμοποιήσω κάποια ορολογία 00:13:01.602 --> 00:13:04.989 που να τονίζει τη φυσιολογία, να χρησιμοποιήσω κάποιους ιατρικούς όρους, 00:13:04.989 --> 00:13:08.430 να βρω μια άλλη αυθεντία για να πείσω ότι αυτό είναι κάτι κακό 00:13:08.430 --> 00:13:11.051 και πρέπει να περιορίσουμε τα δικαιώματα των ανθρώπων». 00:13:11.051 --> 00:13:15.871 Αλλά πάντως, δε δεχόμαστε ότι η επιθυμία τους είναι αυτή 00:13:15.871 --> 00:13:19.131 που θα καθορίσει τη ζωή τους. 00:13:19.131 --> 00:13:22.932 Και πηγαίνουμε μετά λοιπόν, κατευθείαν στις κοινωνικές αντιλήψεις. 00:13:23.592 --> 00:13:26.674 Σε ποιο επίπεδο βρισκόμαστε σήμερα και πώς αυτές αλλάζουν. 00:13:26.958 --> 00:13:29.359 Τα μεγάλα ερωτήματα, πού οφείλεται, 00:13:29.359 --> 00:13:32.140 αν τους χρηματοδοτούν, αν μας δίνουν κάρτες κάποιοι 00:13:32.140 --> 00:13:35.309 και γι' αυτόν τον λόγο έχουμε χρήματα κι αγοράζουμε φαντεζί ρούχα 00:13:35.309 --> 00:13:38.878 και γινόμαστε ξέρω γω, κάτι, ακούγονται κι αυτά. 00:13:38.878 --> 00:13:41.688 Ή τις ανησυχίες και τα άγχη που έχουν οι γονείς. 00:13:41.688 --> 00:13:44.218 Έφταιξα σε κάτι, μήπως δεν ήταν σωστό το πρότυπο 00:13:44.218 --> 00:13:47.300 που είχα απέναντι στο παιδί μου, το γονεϊκό πρότυπο που λέμε; 00:13:47.300 --> 00:13:53.738 Και υπάρχουν κι εκεί ένα σωρό από ερμηνείες, παλιότερες και Φροϋδικές 00:13:53.779 --> 00:13:57.211 για το πώς πρέπει να είναι ο μπαμπάς και η μαμά, οι ρόλοι των φύλων κτλ. 00:13:57.211 --> 00:14:00.869 Όλα αυτά, όμως, τα ερωτήματα πρέπει να κατανοούμε ότι έχουν βγει... 00:14:00.869 --> 00:14:04.952 Μάλλον, το ερώτημα αναδεικνύει τις αντιλήψεις 00:14:04.952 --> 00:14:07.728 και το ίδιο το ερώτημα δεν μπορεί να μας δώσει την απάντηση 00:14:07.728 --> 00:14:09.758 και δεν έχουμε καταφέρει να βρούμε απάντηση 00:14:09.758 --> 00:14:12.297 και μάλλον έχει πρόβλημα το ίδιο το ερώτημα. 00:14:12.764 --> 00:14:14.859 Αυτό πρέπει να αναθεωρήσουμε. 00:14:15.199 --> 00:14:19.527 Και φτάνουμε και σε ακραίες αντιλήψεις, σαν αυτή που διάβασα προχθές. 00:14:19.527 --> 00:14:22.867 Στην Τσετσενία μάθαμε για τα στρατόπεδα συγκέντρωσης 00:14:22.867 --> 00:14:25.419 και το μήνυμα που προσπαθεί να περάσει η κυβέρνηση είναι 00:14:25.419 --> 00:14:27.307 «Σκοτώστε τα παιδιά σας». 00:14:27.307 --> 00:14:30.904 Μην ξεχνάμε, μας φαίνεται τρομακτικό αυτό, μας φαίνεται πολύ απομακρυσμένο, 00:14:30.904 --> 00:14:35.649 αλλά μέχρι δεκαετία '70 και στην Ελλάδα και αρχές '80 00:14:35.649 --> 00:14:38.330 τα εγκλήματα τιμής δεν ήταν κάτι άγνωστο. 00:14:38.330 --> 00:14:42.188 Το παιδί, δηλαδή, που με τη συμπεριφορά του 00:14:42.188 --> 00:14:46.197 κατέστρεφε την τιμή της οικογένειας, όπως την ονόμαζε η κοινωνία, 00:14:46.197 --> 00:14:48.461 κινδύνευε ακόμα κι η ζωή του. 00:14:48.461 --> 00:14:50.917 Τέτοια περιστατικά έχουμε ακόμα και σήμερα. 00:14:51.997 --> 00:14:55.399 Μέσα απ' αυτές τις ιδεολογίες που παλιότερα μπορεί να ήταν οι θρησκείες, 00:14:55.399 --> 00:14:57.568 σήμερα μπορεί να είναι άλλου τύπου ιδεολογίες, 00:14:57.568 --> 00:15:01.523 κατανοούμε ότι πάντα κάθε κοινωνία έχει ένα πολύ ισχυρό φαντασιακό, 00:15:01.523 --> 00:15:06.168 που είναι ο «identifier», ο «ταυτοτητοποιητής» της. 00:15:07.207 --> 00:15:10.787 Και στη σύγχρονη Ελληνική κοινωνία, δεν είμαστε σίγουροι ποιος είναι αυτός. 00:15:10.787 --> 00:15:14.045 Μπλεκόμαστε και δεν μπορεί να γίνει πολύ καλά ο κοινωνικός διάλογος. 00:15:14.045 --> 00:15:17.248 Έχουμε πρόβλημα στον κοινωνικό διάλογο. 00:15:17.248 --> 00:15:21.238 Γενικά, θέλουμε να λέμε ότι δεν είμαστε μια κοινωνία ολοκληρωτικού τύπου, 00:15:21.238 --> 00:15:23.818 ότι δεν έχουμε πολύ συγκεκριμένους ρόλους 00:15:23.818 --> 00:15:26.737 για το πώς ο άνθρωπος πρέπει να ζήσει τη ζωή του, 00:15:26.737 --> 00:15:30.829 αλλά παρ' όλα αυτά δε μπορούμε να κάνουμε έναν ανοιχτό κι ειλικρινή διάλογο. 00:15:31.729 --> 00:15:37.787 Και υπάρχει, αν διαβάσετε τα σχόλια και στη δημόσια διαβούλευση 00:15:37.787 --> 00:15:41.850 που έχουν βγει τώρα για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου, 00:15:41.850 --> 00:15:45.407 ή τα σχόλια που ήταν για το σύμφωνο συμβίωσης επίσης, 00:15:45.407 --> 00:15:49.167 υπάρχει πάντα αυτός ο φόβος ότι είναι τα ύστερα του κόσμου. 00:15:50.047 --> 00:15:53.117 Ο Θεός θα μας τιμωρήσει, Σόδομα και Γόμορρα, 00:15:53.117 --> 00:15:55.119 η κοινωνία μας καταστρέφεται... 00:15:55.119 --> 00:15:58.065 Και ποια είναι τελικά η κοινωνία που καταστρέφεται; 00:15:59.565 --> 00:16:03.322 Είναι η κοινωνία που είχε τους έμφυλους διαχωρισμούς παγιωμένους. 00:16:03.322 --> 00:16:07.836 Αυτή η κοινωνία όντως καταστρέφεται. 00:16:07.836 --> 00:16:11.816 Το θέμα είναι να δούμε πώς θα μετασχηματιστεί σε κάτι διαφορετικό. 00:16:11.816 --> 00:16:14.579 Δηλαδή, βιώνουμε έναν θάνατο σαν κοινωνία, 00:16:14.579 --> 00:16:17.928 τον φαντασιακό, εννοώ, το βιώνει τον θάνατο της κοινωνίας, 00:16:17.928 --> 00:16:19.479 και δεν είμαστε έτοιμοι να δούμε 00:16:19.479 --> 00:16:21.866 πώς θα δουλέψουμε για να φέρουμε κάτι καινούριο. 00:16:21.866 --> 00:16:23.917 Κι ειδικά μέσα στον χώρο της εκπαίδευσης. 00:16:23.917 --> 00:16:25.226 Τι γίνεται στην εκπαίδευση; 00:16:25.226 --> 00:16:28.257 Είμαστε εμείς, οι εκπαιδευτικοί, επιμορφωμένοι και ικανοί 00:16:28.257 --> 00:16:31.538 να κάνουμε προγράμματα για τις έμφυλες ταυτότητες; 00:16:31.538 --> 00:16:34.821 Μήπως δεν είμαστε; Είμαστε τελικά επιστήμονες ή δεν είμαστε; 00:16:34.821 --> 00:16:37.996 Περιμένουμε από το κράτος να μας επιμορφώσει 00:16:37.996 --> 00:16:40.359 και να μας πει «Αυτό θα διδάσκετε», 00:16:40.359 --> 00:16:45.456 ή έχουμε τη δυνατότητα μόνοι μας να το διερευνήσουμε, να αλληλομορφωθούμε, 00:16:45.476 --> 00:16:47.665 να καλέσουμε ειδικούς 00:16:47.665 --> 00:16:49.950 και να μπορέσουμε εμείς να το συζητήσουμε στα παιδιά; 00:16:49.950 --> 00:16:52.807 Γιατί πίσω από τις έμφυλες ταυτότητες δεν είναι κάτι σύνθετο. 00:16:52.807 --> 00:16:57.490 Είναι η αγωνία οποιουδήποτε ανθρώπου στη ζωή. 00:16:57.830 --> 00:17:01.018 Τι σημαίνει να είσαι άντρας, γυναίκα, ή οποιοδήποτε φύλο. 00:17:01.036 --> 00:17:04.023 Και τι επιπτώσεις έχει αυτό και πώς μπορώ να χτίσω τη ζωή μου. 00:17:04.023 --> 00:17:06.567 Από την εμπειρία μας, λοιπόν, σαν Πολύχρωμο Σχολείο, 00:17:06.567 --> 00:17:10.988 έχουμε δει ότι αυτά τα προγράμματα είναι πάρα πολύ απλά στη βάση τους. 00:17:10.988 --> 00:17:12.479 Πάρα πολύ ενδιαφέροντα, 00:17:12.479 --> 00:17:16.199 καμιά σχέση με τον ηθικό πανικό που έχει επικρατήσει στη δημόσια συζήτηση. 00:17:16.199 --> 00:17:19.276 Κι είναι κάτι που ενδιαφέρει απίστευτα τα παιδιά 00:17:19.276 --> 00:17:21.251 γιατί απαντά στα άμεσα ερωτήματά τους 00:17:21.251 --> 00:17:23.683 και σχετίζεται με την πραγματική ζωή που θα ζήσουν. 00:17:23.683 --> 00:17:26.277 Για όλα τα παιδιά, όχι για κάποια παιδιά. 00:17:26.277 --> 00:17:28.998 Τα προγράμματα αυτά δε γίνονται για να είναι ΟΚ 00:17:28.998 --> 00:17:31.459 και να ενταχθούν κάποια ΛΟΑΤΚΙ παιδιά. 00:17:31.459 --> 00:17:39.148 Αυτό βελτιώνει την αυτοαποδοχή και την αυτοεικόνα όλων των παιδιών. 00:17:39.148 --> 00:17:43.230 Άρα γνωρίζουμε εμείς οι εκπαιδευτικοί ότι σίγουρα τους βοηθάει 00:17:43.230 --> 00:17:46.768 ακόμα και στη γνωστική τους εξέλιξη 00:17:46.768 --> 00:17:49.738 και στις σημαντικές αποφάσεις που θα πάρουν στη ζωή τους. 00:17:49.738 --> 00:17:51.788 Αυτό το ξέρουμε, είναι γνωστά πράγματα αυτά. 00:17:51.788 --> 00:17:53.278 Όποιος μελετήσει λίγο, 00:17:53.278 --> 00:17:57.069 έχουν βγει και τ' αποτελέσματα από τη διεθνή εμπειρία, 00:17:57.069 --> 00:18:02.338 ότι φτιάχνοντας ένα σχολείο συμπεριληπτικό σε θέματα σεξουαλικού προσανατολισμού, 00:18:02.338 --> 00:18:05.914 ταυτότητας φύλου, χαρακτηριστικών φύλου, έκφρασης φύλου, 00:18:05.914 --> 00:18:08.664 τα θετικά αποτελέσματα είναι για όλα τα παιδιά 00:18:08.664 --> 00:18:10.409 και μάλιστα δεν είναι απροσδιόριστα. 00:18:10.409 --> 00:18:15.248 Μπορούμε να τα μετρήσουμε και στο επίπεδο καθαρά της επίδοσης. 00:18:15.428 --> 00:18:18.009 Πάνω στο μαθησιακό, στους βαθμούς τους. 00:18:19.948 --> 00:18:21.671 Τι είναι αυτό που μπλοκάρει σ' εμας 00:18:21.671 --> 00:18:25.021 και δεν μπορούμε να σταθούμε ως επιστήμονες στην εκπαίδευση; 00:18:25.021 --> 00:18:26.899 Ο χρόνος τελείωσε και το κλείνω. 00:18:26.899 --> 00:18:30.829 Αυτό που μας εμποδίζει είναι αυτό το φαντασιακό που έχουμε από πίσω. 00:18:30.829 --> 00:18:34.792 Είναι τελικά η Εκκλησία, είναι η θρησκεία το φαντασιακό; 00:18:35.992 --> 00:18:41.619 Αξίζει να γνωρίζουμε ότι στην Ελληνική ακόμα και Ορθόδοξη Εκκλησία 00:18:41.619 --> 00:18:45.762 υπάρχουν πάρα πολλές φωνές διαφορετικές, κυριαρχούν ίσως οι πιο ακραίες. 00:18:45.762 --> 00:18:47.299 Δεν πρέπει να μας επηρεάζουν. 00:18:47.299 --> 00:18:50.845 Υπάρχουν πολλές φωνές και θεολόγων και πιστών ανθρώπων 00:18:50.845 --> 00:18:57.030 που επενδύουν και στη θεολογία της απελευθέρωσης. 00:18:57.790 --> 00:19:00.043 Υπάρχει ακόμα και το Ευαγγέλιο που μας λέει 00:19:00.043 --> 00:19:04.536 ότι δεν υπάρχει άντρας και γυναίκα, «οὐκ ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ». 00:19:04.536 --> 00:19:07.488 Υπάρχουν πολλές προσεγγίσεις και το βασικότερο είναι αυτή... 00:19:07.488 --> 00:19:10.460 Ίσως στον Χριστιανισμό έχουμε και τη δυνατότητα να κατανοήσουμε 00:19:10.460 --> 00:19:17.868 πως είναι άλλο πράγμα το γράμμα του νόμου κι άλλο πράγμα η ουσία και το πνεύμα. 00:19:18.248 --> 00:19:22.791 Παρ' όλα αυτά όμως, ξέρουμε ότι οι εκπαιδευτικοί διστάζουν. 00:19:22.791 --> 00:19:25.312 Στα περισσότερα σχολεία δεν έχει γίνει κανένα πρόγραμμα 00:19:25.312 --> 00:19:27.661 και μάλιστα, από προσωπική μου παρατήρηση 00:19:27.661 --> 00:19:31.153 έχουν ενισχυθεί τα προγράμματα θεολογικής κατεύθυνσης, 00:19:31.153 --> 00:19:36.279 ειδικά με τον φόβο των αντιδράσεων, επισκέψεις σε μοναστήρια κλπ. 00:19:38.219 --> 00:19:41.957 Βρισκόμαστε τώρα σε μια φάση, λοιπόν, που έχει υπάρξει ένας κοινωνικός πανικός. 00:19:41.957 --> 00:19:44.925 Έχουμε τρία νομοσχέδια απ' το 2005 μέχρι σήμερα 00:19:44.925 --> 00:19:49.207 που έχουν διεκδικήσει κάποια δικαιώματα αλλά περιμένουμε γενικά την ισότητα. 00:19:49.207 --> 00:19:51.460 Και το νομοσχέδιο για την ισότητα στον γάμο, 00:19:51.460 --> 00:19:55.840 περιμένουμε τώρα και το νομοσχέδιο με τη νομική αναγνώριση ταυτότητας φύλου 00:19:55.840 --> 00:20:00.112 και ευελπιστούμε ότι αυτό θα οδηγήσει σε μια κοινωνία 00:20:00.112 --> 00:20:02.270 που θα αρχίσει να αμφισβητεί τις ιεραρχίες. 00:20:02.270 --> 00:20:05.500 Ίσως η πιο φυσικοποιημένη ιεραρχία που υπάρχει στην κοινωνία μας, 00:20:05.500 --> 00:20:07.690 είναι η ιεραρχία που στηρίζεται πάνω στο φύλο. 00:20:07.690 --> 00:20:09.765 Τις υπόλοιπες μπορούμε να τις κατανοήσουμε, 00:20:09.765 --> 00:20:15.116 που στηρίζονται πάνω στο χρήμα ή στη μόρφωση ή οποιαδήποτε άλλη ιεραρχία. 00:20:17.774 --> 00:20:19.410 Κλείνοντας να πω το εξής: 00:20:19.410 --> 00:20:23.705 Ακόμα κι απ' τον προοδευτικό κόσμο υπάρχει ο προβληματισμός 00:20:23.705 --> 00:20:28.172 «Τι είναι όλο αυτό το θέμα με τον ακτιβισμό των ταυτοτήτων, 00:20:28.172 --> 00:20:32.538 με τις πολλές ταμπέλες, μήπως αυτοπεριθωριοποιείστε, 00:20:32.538 --> 00:20:36.160 μήπως δημιουργείτε γκέτο, μήπως τελικά τα παιδιά 00:20:36.160 --> 00:20:40.479 τα βάζετε σε διαδικασίες αμφισβήτησης του εαυτού τους και της πορείας τους 00:20:40.479 --> 00:20:43.481 που θα τους οδηγήσουν σε ένα προσωπικό μπέρδεμα». 00:20:43.881 --> 00:20:46.903 Εδώ θα πω κάτι που διάβασα τις τελευταίες μέρες στο Ίντερνετ 00:20:46.903 --> 00:20:49.416 και μου φάνηκε αρκετά πετυχημένο. 00:20:50.386 --> 00:20:53.198 Οι γάτες μας δίνουν ένα σοφό παράδειγμα. 00:20:53.198 --> 00:20:58.974 Είναι άλλο πράγμα τελείως να σε βάζουν μέσα σ' ένα κουτί με τη βία 00:20:58.974 --> 00:21:01.890 και να σε κρατούν εκεί κλεισμένο/η 00:21:01.890 --> 00:21:06.286 κι άλλο πράγμα το να μπαίνεις σ' ένα κουτί για να το εξερευνήσεις, 00:21:06.286 --> 00:21:10.642 για να μείνεις, για να καλύψεις τις ανάγκες σου, για οποιοδήποτε λόγο, 00:21:10.642 --> 00:21:14.362 και να ξέρεις ότι μπορείς να βγεις από αυτό το κουτί οποιαδήποτε στιγμή. 00:21:14.362 --> 00:21:19.402 Αυτά τα κουτιά, δυστυχώς, είναι απαραίτητα ακόμα για να μπορούμε να επικοινωνήσουμε. 00:21:19.402 --> 00:21:22.529 Κι αν ξέρουμε και μας φρικάρει κι ανατριχιάζουμε με το ενδεχόμενο 00:21:22.529 --> 00:21:26.085 ότι υπάρχουν κοινωνίες που απαγορεύουν αυτούς τους προσδιορισμούς, 00:21:26.085 --> 00:21:32.132 όπως είναι το Ιράν, σου λέει «Εμείς δεν έχουμε γκέι, ΛΟΑΤ, λεσβίες, οτιδήποτε», 00:21:32.132 --> 00:21:36.582 ή η Τσετσενία, το πρόσφατο παράδειγμα, 00:21:36.608 --> 00:21:39.701 φρικάρουμε, ανατριχιάζουμε γιατί καταλαβαίνουμε τι σημαίνει αυτό 00:21:39.701 --> 00:21:41.632 για τις ζωές των ανθρώπων που ζουν εκεί, 00:21:41.632 --> 00:21:46.442 τι επιπτώσεις έχει για τη ζωή τους και είναι πραγματικά κάτι τρομακτικό. 00:21:46.822 --> 00:21:51.483 Να συνειδητοποιήσουμε όμως ότι και για τη δική μας εκπαίδευση ισχύει αυτό. 00:21:51.483 --> 00:21:56.123 Εμείς δεν έχουμε στην εκπαίδευσή μας ΛΟΑΤΚΙ παιδιά, 00:21:56.123 --> 00:21:59.222 δεν έχουν τα βιβλία μας ΛΟΑΤΚΙ παιδιά, δεν έχουν τα μαθήματά μας, 00:21:59.222 --> 00:22:00.618 δεν υπάρχει κανένα πρότυπο, 00:22:00.618 --> 00:22:05.069 και τα παιδιά περνώντας το πιο σημαντικό στάδιο της ζωής τους 00:22:05.069 --> 00:22:08.883 που θα μπορέσουν να χτίσουν τις προσδοκίες τους για το μέλλον, 00:22:08.883 --> 00:22:13.204 μια θετική αυτοεικόνα, να μη ζήσουν τη ζωή τους μέσα στο στρες, 00:22:13.204 --> 00:22:16.813 μες στον πανικό, μέσα στην άμυνα, 00:22:16.813 --> 00:22:19.642 δεν μπορούν να το κάνουν κι αυτό γίνεται ακόμα και σήμερα. 00:22:19.642 --> 00:22:22.603 Όπως το είχα βιώσει εγώ πριν από τέσσερις δεκαετίες 00:22:22.603 --> 00:22:26.886 το βιώνουν και σήμερα τα παιδιά και πρέπει επιτέλους κάτι να κάνουμε. 00:22:26.956 --> 00:22:28.424 Ευχαριστώ πολύ. 00:22:28.424 --> 00:22:30.150 (Χειροκρότημα)